Lajmet

Dizajni që ndryshoi qytetet evropiane

Lubjana vendosi një standard për qytetet e tjera evropiane.

Published

on

Në vitet 1930, Jože Plečnik i Sllovenisë krijoi një arkitekturë unike krejtësisht të ndryshme nga stili mbizotërues i asaj kohe dhe ndryshoi mënyrën se si ne mendojmë për qytetet. Pasi kryeqyteti i Sllovenisë, Lubjana, u shkatërrua nga një tërmet në vitin 1895, një arkitekt novator ri-imagjinoi qytetin në një mënyrë që jo vetëm e përmirësoi atë, por vendosi një standard për qytetet e tjera evropiane.

Arkitekti slloven, Jože Plečnik kishte punuar tashmë me projektues të shquar të epokës në Vjenë dhe Pragë para se të kthehej në shtëpi për të rindërtuar kryeqytetin në vitet 1930. Plani i tij u frymëzua nga Athina e lashtë, ai madje e quajti atë “Akropoli Slloven”. Historiani i artit Peter Krečičv shpjegoi se dizajni i Pleçnikut kishte analogji të drejtpërdrejta me Athinën e lashtë: Kalaja e Lubjanës ishte akropoli, varrezat e Zhales ishin nekropoli, Sheshi i Kongresit ishte agora ose vendi i grumbullimit .

Por Pleçniku nuk u ndal me kaq, megjithëse modernizmi dhe funksionalizmi ishin të njohura në atë kohë, ai donte diçka ndryshe.

“Të dy stilet plotësonin funksionet ose nevojat bazë, por nuk kishin komponentin shpirtëror që kërkonte Plečnik”, tha Ana Porok, drejtore e Muzeut të Shtëpisë Plečnik. Pra, i frymëzuar nga kulturat antike dhe nga arti barok dhe i rilindjes, Pleçnik krijoi një arkitekturë unike krejtësisht të ndryshme nga stili mbizotërues i kohës.

“Pleçnik riorganizoi elementet klasike, si kolonat, harqet dhe kurorat. Këto ishin praktikisht të ndaluara nën ortodoksinë moderniste. Megjithatë, Pleçnik i përdor ato si bazë të gjuhës së tij vizuale moderne“, tha Kreçiçv.

Pleçnik mori gjithashtu vendimin progresiv për të mbyllur qendrën e qytetit ndaj trafikut të motorizuar – diçka që qytetet e tjera evropiane nuk do ta bënin për dekada. Në vend të kësaj, ai vuri këmbësorët dhe hapësirat publike në radhë të parë, duke krijuar një shëtitore për të ecur nëpër qytet e cila kaloi pranë disa prej modeleve të tij të tjera të njohura, duke përfshirë Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare sllovene dhe përgjatë lumit Ljubljanica, si dhe nwpwr shumë sheshe, parqe dhe ura.

“E veçanta e qytetit qëndron në qasjen humaniste ndaj dizajnit të tij: hapësira të hapura, rrugë, parqe dhe aranzhime të krijuara për të gjithë njerëzit, dhe sigurisht arkitektura e përjetshme e Pleçnikut, e cila nuk mund të gjendet askund tjetër”, tha Porok.

Vizioni i Pleçnikut e transformoi Lubjanën dhe e bëri atë një shembull të shkëlqyer sesi stilet klasike dhe moderne mund të kombinohen për t’u shërbyer njerëzve që jetonin atje.

 Në korrik 2021, UNESCO e njohu arritjen e tij dhe i futi veprat e tij në Lubjanë dhe dizajnin e tij me në qendër njeriun në Listën e Trashëgimisë Botërore.

 “Ajo që bie në sy nuk është një ndërtesë e vetme, por më tepër lidhja e arkitekturës së tij me jetën e qytetit. Ky koncept duhet të na frymëzojë kur dizajnojmë qytete sot”, tha Krečičv./UBTNews/

Lajmet

Cakolli: Fuqia politike matet me buxhetin që qeveriset, jo vetëm me numrin e komunave

Published

on

By

Eugen Cakolli nga KDI ka komentuar rezultatet e zgjedhjeve lokale, duke theksuar se peshën reale politike të partive duhet ta përcaktojë buxheti që ato do të menaxhojnë në nivel lokal, e jo vetëm numri i komunave të fituara.

Në një postim publik, Cakolli ka argumentuar se “fuqia politike nuk matet vetëm me numrin e komunave, por me madhësinë e përgjegjësisë që secila parti do të mbajë – pra, me buxhetin që do të qeverisë.”

Duke u bazuar në të dhënat e buxheteve komunale për vitin 2026, ai ka paraqitur përllogaritjet sipas partive:

LDK → 7 komuna me buxhet rreth €272 milionë

PDK → 6 komuna me buxhet rreth €195 milionë

LVV → 7 komuna me buxhet rreth €171 milionë

AAK → 5 komuna me buxhet rreth €119 milionë

Sipas Cakollit, këto shifra tregojnë se LDK-ja do të qeverisë rreth një të tretën e buxheteve komunale të Kosovës, ndërsa PDK dhe LVV kanë peshë të ngjashme, dhe AAK ruan pozicion të qëndrueshëm me komuna të mesme e buxhete solide.

“Matja mbi këtë premisë është ndër më objektivet për të analizuar ndikimin politik në nivel lokal,” ka përfunduar Cakolli./EO

Continue Reading

Lajmet

U.D. e ambasadores së BE-së në Kosovë për zgjedhjet: Dëshmi të demokracisë së Kosovës

Published

on

By

Ushtruesja e detyrës së ambasadores së Bashkimit Europian në Kosovë, Eva Palatova mirëpriti zhvillimin “e rregullt dhe gjithpërfshirës” të rundit të dytë të zgjedhjeve në 18 komunat e vendit.

Ajo i konsideroi zgjedhjet lokale si dëshmi të demokracisë në Kosovë.

Ushtruesja e detyrës së ambasadores së BE-së në Kosovë, Eva Palatova, mirëpriti sonte zhvillimin e rregullt dhe gjithëpërfshirës të raundit të dytë të zgjedhjeve për kryetar komune në 18 komuna të Kosovës, që shënuan përmbylljen e ciklit të zgjedhjeve lokale, duke e cilësuar atë si një dëshmi të demokracisë së Kosovës”, shkroi Zyra e BE-së mbrëmë në një postim në X./EO

Continue Reading

Lajmet

Fatmir Shehollit i vazhdohet masa e paraburgimit

Published

on

By

Gjykata Themelore në Prishtinë i ka vazhduar masën e paraburgimit edhe për dy muaj Fatmir Shehollit, i cili akuzohet për spiunazh, raporton KosovaPress.

Këta e ka konfirmuar, zëdhënësja e Gjykatës Themelore në Prishtinë, Mirlinda Gashi e cila deklaroi se vazhdimi i masës së paraburgimit ka qenë kërkesës e Prokurorisë Speciale.

Ju njoftojmë se pas kërkesës së Prokurorisë Speciale të Republikës së Kosovës për vazhdimin e masës së paraburgimit në çështjen penale ndaj të pandehurit F.SH., gjyqtari i procedurës paraprake pas shqyrtimit të kërkesës, me datë 07 nëntor 2025 përmes Aktvendimit ka aprovuar kërkesën e PSRK-së, ashtu që të njëjtit iu është vazhduar masa e paraburgimit në kohëzgjatje prej 2 (dy) muaj”, ka deklaruar Gashi.

Fatmir Sheholli u arrestua më 9 tetor 2025 nga Policia e Kosovës në bashkëpunim të ngushtë me AKI-në dhe prokurorinë nën dyshimet se ishte i përfshirë në spiunazh. Ndërsa, më 10 tetor Gjykata Themelore në Prishtinë i kishte vendosur masën e paraburgimit me kohëzgjatje prej një muajsh.

Sheholli, zyrtarisht përfaqësues i shoqërisë civile nga Instituti për Avancimin e Marrëdhënieve Ndëretnike, është përfolur në media për lidhje me Serbinë. Sipas Kodit Penal të Kosovës, spiunazhi konsiderohet krim i rëndë dhe dënohet me të paktën pesë vjet burgim, nëse i dyshuari shpallet fajtor./KP

Continue Reading

Lajmet

Ndahet nga jeta ish-trajneri legjendar i NBA-së

Published

on

Ka ndërruar jetë ish-trajneri legjendar i NBA-së, Lenny Wilkens në moshën 88-vjeçare dhe për vdekjen e Wilkens njoftoi familja e tij.

Wilkens, kishte qenë edhe lojtar në NBA, ku luajti ndër vite për skuadra si St.Louis Hawks, Seattle Supersonics, Cleveland Cavaliers dhe Portland Trailblazers, ku edhe i kishte menaxhuar si trajner.

Ndërsa suksesin e tij më të madh e kishte pasur si trajner, ku ishte shpallë kampion me Seattle Supersonics në vitin 1979.

Ai më pas menaxhoi edhe skuadrat si Atlanta Hawks, Toronto Raptors, New York Knicks dhe ishte pjesë e “NBA Hall of Fame”, për arritjet e tij historike në këtë ligë./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara