Në kuadër të festimeve të dy ngjarjeve të rëndësishme historike për kombin shqiptar, Tirana ka nisur të vishet kuq e zi, për t’i dhënë nderin e merituar 112-vjetorit të shpalljes së Pavarësisë dhe 80-vjetorit të Çlirimit. Flamujt kombëtar janë shtrirë përgjatë bulevardit “Dëshmorët e Kombit”, duke krijuar një atmosferë festive që mbush rrugët e kryeqytetit me ngjyra dhe emocione.

Një nga ngjarjet më të pritura për këtë vit është rikthimi i Paradës Shqiptare, e cila do të mbahet më datë 28 nëntor. Ky aktivitet do të sjellë grupe artistike nga të gjitha anët e botës, kudo ku flitet shqip, dhe ka për qëllim të rikthejë vëmendjen tek vlerat e kostumeve popullore, riteve, traditave dhe trashëgimisë kulturore të kombit shqiptar. Parada do të jetë një festë e vërtetë e bashkimit dhe krenarisë kombëtare, me një pjesëmarrje të gjerë nga komuniteti shqiptar.

Po ashtu, Kryeministri Edi Rama njoftoi se nga data 21 deri më 30 nëntor do të zhvillohen aktivitete të shumta në kuadër të Javës Kulturore Kombëtare Shqipëri-Kosovë. Ky event është pjesë e Javëve Kulturore Ndërkombëtare, të cilat për këtë vit përmbyllen me Kosovën, duke organizuar një sërë aktivitetesh artistike dhe kulturore në Tiranë, Durrës dhe Shkodër.

Aktivitete të ndryshme do të nisën me një workshop edukues për fëmijë te Galeria Kombëtare e Arteve në Tiranë, ku ata do të njihen me regjistrin e katalogut fizik dhe me artin figurativ shqiptar. Më 22 nëntor, në Durrës, do të hapet një ekspozitë mbi inteligjencën artificiale, e cila do të pasqyrojë artin bashkëkohor kosovar, ndërsa në Tiranë do të mbahet koncerti “Side by Side” me soprano Besa Llugiqi dhe pianistin Misbah Kaqamak.

Në datën 25 nëntor, në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit, do të shfaqen koleksionet dhe materialet historike që pasqyrojnë momentet kryesore të çlirimit. Po ashtu, në këtë ditë do të mbahet sfilata “Krenari mbi supe” që do të sjellë punime të kostumeve tradicionale nga fëmijët e Kursit të Kostumografisë. Më pas, “Jehonë Shqiptare”, një koncert në ArTurbina do të ngjisë në skenë artistë të njohur nga Shqipëria dhe Kosova.

Një tjetër moment i rëndësishëm do të jetë premiera e operas “Goca e Kaçanikut” në Teatrin e Operës dhe Baletit, një histori dashurie dhe lirie, e cila do të nderojë Festën e Flamurit. Kjo do të jetë një ngjarje emocionuese, që do të sjellë bashkë artistë dhe publik nga të dyja anët e kufirit shqiptar.

Nga data 26 deri më 30 nëntor, Biblioteka Kombëtare do të hapë ekspozitën për 150-vjetorin e lindjes së At Shtjefën Gjeçovit, një nga figurat më të shquara të kulturës dhe traditës shqiptare. Gjithashtu, më 26 nëntor, në Teatrin Metropol do të ngjallin shpresën dhe emocionet Shkodra Elektronike, një projekt muzikor i dy emigrantëve shqiptarë që sjellin muzikën e qytetit të tyre në një atmosferë të re.

Në këtë periudhë do të zhvillohet edhe një panair i madh i gastronomisë, “Shije Shqiptare”, i cili do të ofrojë shije dhe produkte tradicionale nga të gjitha trevat shqiptare. Ky panair do të jetë një mundësi për t’u njohur me pasuritë e kuzhinës shqiptare dhe ato kosovare.

Në datën 27 nëntor, në Teatrin “Migjeni” në Shkodër do të mbahet koncerti i Ansamblit Kombëtar të Këngëve dhe Valleve “Shota”, ndërsa në Tiranë do të zhvillohet koncerti “Tingujt që sollën lirinë”, një ngjarje që do të mbledhë Orkestrën e Forcave të Armatosura dhe do të nderojë Luftën Nacionalçlirimtare.

Festimet do të kulmojnë më 28 nëntor, kur të gjithë shqiptarët do të mblidhen në Tiranë për të kremtuar 112-vjetorin e Pavarësisë me një paradë madhështore dhe një atmosferë që do të jetë një festë e vërtetë e popullit shqiptar.

Ky aktivitet do të përmbyllet me festivalin “Tirana Art Weekend”, nga 29 nëntori deri më 2 dhjetor, që do të bashkojë skenën e pavarur të artit dhe do të përfshijë hapësira ekspozuese, organizata kulturore dhe kolektivë artistikë nga Shqipëria dhe Kosova.

Javët Kulturore Ndërkombëtare, të cilat kanë sjellë në Shqipëri kultura dhe mesazhe të forta për diversitetin dhe të drejtat e njeriut, kanë krijuar ura lidhëse ndërmjet kulturave dhe kanë nxitur kreativitetin dhe shkëmbimin kulturor në një periudhë të rëndësishme për vendin dhe rajonin. Ky është një edicion i veçantë i këtyre aktiviteteve, që ka përmbyllur një vit të pasur me ngjarje të ndryshme, duke e kaluar këtë përvojë në një festë të madhe për shqiptarët kudo që ndodhen./UBTNews/

Nëse nuk keni asnjë për të dalë, mos u shqetësoni, sepse ne kemi planin perfekt: relaksim dhe kujdes për veten. Bëhuni gati për një fundjavë kushtuar mirëqenies suaj! Ja disa mënyra për t’u kujdesur për veten në shtëpi këtë fundjavë.

Filloni një libër të mirë

Bëni vetes një dhuratë: gëzimin e leximit. Zgjidhni një libër, tema e të cilit të zgjoi interesin, qoftë një aventurë që do t’ju çojë në botë tjera, ose libër me ide për vetë-përmirësim që do t’ju japë stimuj të rinj. Përgatitni kafen ose çajin tuaj të preferuar, gjeni vendin më të rehatshëm në shtëpi dhe lexoni. Ky akt i vogël i kujdesit për veten mund të rinovojë energjinë tuaj dhe të ndihmojë mendjen tuaj të relaksohet.

Krijoni një atmosferë aromatike

Koha për ta transformuar shtëpinë në strehë relaksi, duke krijuar atmosferë aromatike që stimulon shqisat. Zgjidhni qirinj aromatike relaksuese ose përdorni vajra esencialë për të mbushur hapësirën me aroma të qeta. Zgjidhni livando për relaksim, mente për rigjallërim ose vanilje për ngrohtësi

Provoni meditimin

Të gjithë mund të meditojnë . Gjeni një vend të qetë në shtëpi, ndoshta një cep që ju ofron paqe mendore e merrni pak kohë për t’u fokusuar në frymëmarrjen tuaj. Praktika e meditimit është një derë drejt vetëdijes dhe një pushim i mendjes nga shqetësimet e përditshme. Edhe disa minuta mund t’ju japin një ndjenjë rinovimi dhe t’ju ndihmojnë ta përballoni javën e re me më shumë qetësi dhe fokus.

Gatuaj diçka të shëndetshme

Këtë fundjavë, bëhuni shefi i kuzhinës tuaj dhe eksperimentoni me një recetë të shëndetshme. Përfitoni nga mundësia për dietë të ekuilibruar, zbuloni shije dhe përbërës të rinj që mund të ushqejnë trupin dhe përmirësojnë disponimin. Provoni diçka me perime të freskëta të stinës, peshk të lehtë ose një pjatë që kombinon shijet e kripura dhe të ëmbla. /UBT News/

Presidenti francez Emmanuel Macron bëri homazhe për Pablo Neruda në ish-shtëpinë e poetit në Santiago gjatë vizitës së tij në Kili të mërkurën, duke theksuar lidhjen e qëndrueshme midis nobelistit dhe Francës. Kjo lidhje, e cila filloi më shumë se 80 vjet më parë, ishte letrare dhe politike, me Francën që shërbeu si strehë dhe si platformë për zërin e Nerudës gjatë momenteve vendimtare të jetës së tij.

Presidenti Emmanuel Macron dhe gruaja e tij Brigitte Macron bënë homazhe për Pablo Neruda gjatë një vizite private në La Chascona, shtëpinë historike të poetit në Santiago, Kili , të mërkurën. Kjo vizitë, pjesë e turneut të Macron në Amerikën Latine, theksoi lidhjen e thellë midis Nerudës dhe Francës , një komb që vazhdon të nderojë ndikimin e poetit përmes shkollave, bibliotekave dhe institucioneve kulturore që mbajnë emrin e tij.

Gati një shekull më parë, Pablo Neruda mbërriti në Paris , një qytet që i dha formë rrugëtimit të tij poetik dhe politik. Stéphanie Decante, një profesoreshë e letërsisë hispanike në Universitetin e Nanterres, e cila përktheu dhe redaktoi veprat e Nerudës, tha se Franca kishte qenë simboli përfundimtar i lirisë intelektuale për shumë shkrimtarë të Amerikës Latine.

“Për Amerikën Latine , Franca ishte Qyteti i Dritës, qendra e kulturës, në ndryshim nga Spanja , e cila ishte e ndotur politikisht dhe kulturalisht nga kolonializmi ”, tha ajo.

Zgjimi letrar

Magjepsja e Nerudës me letërsinë franceze filloi herët. Ndërsa studionte në Universitetin e Kilit, ai u zhyt në veprat e poetëve francezë si Arthur Rimbaud dhe Victor Hugo, duke synuar fillimisht të bëhej mësues i frëngjishtes.

Vlerësimi i hershëm për poezinë e tij i solli atij respekt në mesin e intelektualëve kilianë, por dominimi kulturor i Evropës e bëri Parisin aspiratën e fundit. “Çfarë po bën këtu? Duhet të shkosh në Paris,”  kujton ai të huajt që e pyesnin në kujtimet e tij .

Kur Neruda u takua për herë të parë me Parisin në vitet 1920, ai u bashkua me një valë shkrimtarësh të Amerikës Latine të tërhequr nga skena e tij avangarde, si poeti dhe shkrimtari peruan César Vallejo. Në vitet 1930, Neruda krijoi miqësi të qëndrueshme me poetët francezë Paul Éluard dhe Louis Aragon, ndikimi i të cilëve zgjeroi horizontin e tij letrar.

Aragoni në veçanti luajti një rol kryesor në prezantimin e Nerudës në audiencën franceze, duke lehtësuar botimin e “L’Espagne au cœur” (Spanja në zemër) në 1938. Ky koleksion, i botuar brenda rretheve komuniste, e pozicionoi Nerudën si një poet të përkushtuar politikisht. Në dekadat e mëvonshme, vepra e tij do të botohej nga shtëpia botuese prestigjioze Gallimard.

“Ai kaloi nga një kornizë e ngarkuar politikisht e lidhur me Partinë Komuniste në përfaqësimin e një shtëpie botuese që e transformoi atë në një poet më universal”, shpjegoi Decante.

Nga poeti në shpëtimtar

Pablo Neruda u prek thellë nga Lufta Civile Spanjolle (1936-1939), një konflikt brutal midis qeverisë republikane dhe forcave nacionaliste të Francisco Frankos që çoi në diktaturën Franko. Kjo luftë kryesore u bë një fokus qendror i përpjekjeve politike dhe letrare të Nerudës. 

Në Paris, ai bashkëpunoi me shkrimtaren britanike Nancy Cunard për të  bashkëthemeluar recensionin letrar  “Les Poètes du Monde Défendent le Peuple Espagnol”  (Poetët e botës mbrojnë popullin spanjoll). Të ardhurat nga botimi financuan ndihma humanitare për ata që vuanin nën regjimin e Frankos, duke ilustruar bindjen e Nerudës se poezia dhe politika mund të bashkohen për t’i shërbyer drejtësisë dhe njerëzimit.

Në vitin 1939, angazhimi i Nerudës mori një kthesë historike pasi afro 500,000 republikanë spanjollë, duke përfshirë ushtarë dhe civilë, kaluan kufirin francez pas rënies së Katalonjës . Me Francën e papërgatitur keq për një fluks kaq të madh, refugjatët u gjendën në kushte të vështira, shumë prej të cilëve u detyruan në kampe internimi.

Si konsull i Kilit për imigracionin spanjoll, Neruda udhëhoqi një mision të guximshëm shpëtimi, duke rregulluar udhëtimin e mbi 2000 republikanëve spanjollë për në Kili  me një anije të quajtur “Winnipeg “ . Më vonë ai e përshkroi këtë përpjekje si “misionin më fisnik (ai kishte) ndërmarrë ndonjëherë” dhe “poemën e tij më të bukur”.

Dalja franceze

Lidhjet e Nerudës me Francën u thelluan gjatë mërgimit të tij. Në vitin 1948, qeveria e djathtë e Kilit, e udhëhequr nga presidenti Gabriel González Videla, e akuzoi atë për përmbysje për shkak të përkatësive të tij komuniste. I detyruar të arratisej, Neruda nisi një udhëtim pikëllues, por poetik përmes Andeve për në Argjentinë dhe përfundimisht në Francë. 

Në Paris, ai u rishfaq si simbol i rezistencës. Ardhja e Nerudës në Kongresin Botëror të Forcave të Paqes shkaktoi bujë kur ai u shfaq pa nxitje, me një libër në dorë, për të lexuar një nga poezitë e tij.

“Shumë menduan se kisha vdekur,” shkroi ai më vonë në kujtimet e tij. “Ata nuk mund ta imagjinonin se si i kisha shmangur persekutimit të pamëshirshëm të policisë kiliane.”

Autoritetet kiliane e mohuan shpejt arratisjen e tij, duke pretenduar se nuk kishte asnjë mënyrë që Neruda të ishte larguar nga vendi. Poeti ishte i padekur.

“Thuaj që unë nuk jam Pablo Neruda, por një tjetër kilian që shkruan poezi, lufton për liri dhe quhet edhe Pablo Neruda”, tha ai për shtypin francez.

Gjatë mërgimit të tij, Neruda u përqafua nga komuniteti ndërkombëtar. Figura si Pablo Picasso dhe Louis Aragon i dhanë mbrojtje dhe ndihmë, duke e ndihmuar atë të lundronte në kompleksitetin e burokracisë franceze.

Një trashëgimi e qëndrueshme 

Në vitin 1952, baticat politike në Kili u zhvendosën, duke e lejuar Nerudën të kthehej në shtëpi. Megjithatë, lidhjet e tij me Francën vazhduan. Nga viti 1970 deri në vitin 1973, ai shërbeu si ambasador i Kilit në Francë nën Presidentin Salvador Allende, duke forcuar më tej lidhjen me vendin që i kishte ofruar strehim gjatë viteve të mërgimit.

Në fjalimin e tij për pranimin e çmimit Nobel në 1971, Neruda  shfrytëzoi mundësinë për të festuar edhe një herë kulturën franceze , duke cituar Rimbaud: “Vetëm me një durim të zjarrtë mund të pushtojmë qytetin e shkëlqyer që do t’i japë dritë, drejtësi dhe dinjitet të gjithë njerëzimit.”

Trashëgimia e tij mbetet thellë e ngulitur në kulturën franceze. Dhjetra shkolla dhe institucione publike në të gjithë Francën mbajnë emrin e tij dhe veprat e tij janë pjesë përbërëse e studimit të spanjishtes dhe poezisë në klasa. Ambasada e Kilit në Paris përmban një pllakë përkujtimore që nderon kohën e Nerudës atje.

“Neruda mishëron një vizion të dashamirësisë, edukimit dhe kulturës për të gjithë,” tha Universiteti i Nanterre’s Decante. “Ndikimi i tij politik dhe angazhimi demokratik rezonojnë gjatë viteve dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë.”

Në Kili, megjithatë, lëvizja e fuqishme feministe kiliane po sfidon staturën e poetit. Në vitin 2018, aktivistët denoncuan planet për të riemërtuar aeroportin e Santiago sipas emrit të tij. Në rrezik, një pasazh nga kujtimet e tij pas vdekjes të botuara në të cilat ai rrëfen se kishte përdhunuar një shërbëtore në Sri Lanka në vitin 1929, kur ai ishte konsull kilian.

“Takimi ishte ai i një njeriu me një statujë. Ajo kishte të drejtë që më përbuzte. Përvoja nuk ndodhi më kurrë”, shkruan ai. Romancierja dhe aktivistja feministe Isabel Allende u përpoq të rregullonte rekordin kur shpërtheu polemika: “Ashtu si shumë feministe të reja në Kili, unë jam i neveritur nga disa aspekte të jetës dhe personalitetit të Nerudës. Megjithatë, ne nuk mund ta hedhim poshtë shkrimin e tij.”