Sot, më 27 mars, festohet Dita Ndërkombëtare e Teatrit, një ditë e caktuar nga Instituti Ndërkombëtar i Teatrit në vitin 1961, për të nxitur dhe përhapur mesazhin e fuqishëm të teatrit në të gjithë botën. Kjo ditë ka për qëllim jo vetëm të nderojë artin e teatrit, por edhe të mbështesë teatrot lokale, të stimulojë shfaqjen e ideve dhe përvojave artistike, dhe të vlerësojë ata që krijojnë, shkruajnë dhe interpretojnë në këtë skenë kaq të pasur me mundësi shprehjeje. Është një mundësi për të thurur lavdërime për dramaturgët dhe për të nxitur ata që kanë histori të jashtëzakonshme për të ndarë ato përmes artit të teatrit.
Teatri është një dritare për shpërndarjen e mesazheve të forta shoqërore dhe kulturore, dhe kjo ditë është një mundësi për të reflektuar mbi ndikimin e tij, si dhe për të inkurajuar një angazhim më të madh nga të rinjtë dhe të tjerët që mund të kontribuojnë në këtë art të veçantë. Teatri është një hapësirë ku ngjarjet e jetës bëhen të prekshme dhe ku spektatorët mund të gjejnë reflektim në veprat që shohin.
Historia e teatrit në Shqipëri është e pasur dhe e thellë, duke filluar që nga vitet e para të krijimtarisë teatrale shqiptare. Shfaqja e parë teatrore e dokumentuar në vendin tonë është “Dasma e Lunxhërisë”, një dramë që u shfaq për herë të parë në vitin 1874. Kjo shfaqje, e shkruar nga Koto Hoxhi, u realizua nga nxënësit e shkollës normale “Zografia” në Gjirokastër, dhe shënoi një moment të rëndësishëm në krijimin e traditës teatrale shqiptare.
Kjo periudhë e hershme është e lidhur ngushtë me Rilindjen Kombëtare, një kohë kur kultura dhe arti ishin të lidhura ngushtë me proceset e formësimit të identitetit kombëtar. Drama e parë shqipe me strukturë të mirëfilltë artistike, “Emira” e arbëreshit Françesk Anton Santori, e shkruar më 1885, është një tjetër pikë kthese në zhvillimin e teatrit shqiptar. Kjo dramë, e botuar nga De Rada në gazetën “Fjamuri i Arbrit”, shpalli një hap të rëndësishëm në zhvillimin e dramaturgjisë shqiptare.
Duke kaluar në periudha të tjera, teatri shqiptar ka prodhuar shumë figura të njohura dhe vepra të jashtëzakonshme që kanë lënë një shenjë të thellë në historinë e artit të skenës. Komediani dhe dramaturgu A. Z. Çajupi, me veprat e tij si “Katërmbëdhjetë vjeç dhëndërr” (1902), si dhe Gjergj Fishta, i njohur për melodramën “Shën Françesku i Asizit” (1909), janë vetëm disa nga emrat që kanë ndihmuar në ngritjen e teatrit shqiptar në nivele të larta. Fan S. Noli, Mihal Grameno dhe shumë të tjerë kontribuan me krijime që shprehën tematika të rëndësishme të shoqërisë shqiptare.
Teatri popullor, i themeluar në vitin 1945 në Tiranë, është institucioni që ka ndihmuar në zhvillimin dhe përhapjen e teatrit profesional në Shqipëri. Inaugurimi i këtij teatri është një ngjarje historike, që ndihmoi në ngritjen e një tradite të pasur me shfaqje të shumta nga dramaturgjia kombëtare dhe ndërkombëtare. Komedia “Topazi”, nga Marcel Pagnol, me regjinë e Sokrat Mios, shënoi shfaqjen e parë të Teatrit Popullor dhe vazhdoi të kontribuonte në zhvillimin e teatrit shqiptar, duke ofruar premierat e para me cilësi të lartë artistike.
Dita Ndërkombëtare e Teatrit është një mundësi për të kujtuar dhe vlerësuar këtë trashëgimi të pasur kulturore, që ka formuar dhe vazhdon të formojë një pjesë të rëndësishme të identitetit tonë kombëtar. Në këtë ditë, artistët dhe krijuesit e teatrit janë të ftuar të festojnë, të shprehin mirënjohjen dhe të ngrejnë ndërgjegjësimin për rëndësinë e këtij arti të pazëvendësueshëm.
