Kulturë

Dita Ndërkombëtare e Teatrit

Published

on

Sot, më 27 mars, festohet Dita Ndërkombëtare e Teatrit, një ditë e caktuar nga Instituti Ndërkombëtar i Teatrit në vitin 1961, për të nxitur dhe përhapur mesazhin e fuqishëm të teatrit në të gjithë botën. Kjo ditë ka për qëllim jo vetëm të nderojë artin e teatrit, por edhe të mbështesë teatrot lokale, të stimulojë shfaqjen e ideve dhe përvojave artistike, dhe të vlerësojë ata që krijojnë, shkruajnë dhe interpretojnë në këtë skenë kaq të pasur me mundësi shprehjeje. Është një mundësi për të thurur lavdërime për dramaturgët dhe për të nxitur ata që kanë histori të jashtëzakonshme për të ndarë ato përmes artit të teatrit.

Teatri është një dritare për shpërndarjen e mesazheve të forta shoqërore dhe kulturore, dhe kjo ditë është një mundësi për të reflektuar mbi ndikimin e tij, si dhe për të inkurajuar një angazhim më të madh nga të rinjtë dhe të tjerët që mund të kontribuojnë në këtë art të veçantë. Teatri është një hapësirë ku ngjarjet e jetës bëhen të prekshme dhe ku spektatorët mund të gjejnë reflektim në veprat që shohin.

Historia e teatrit në Shqipëri është e pasur dhe e thellë, duke filluar që nga vitet e para të krijimtarisë teatrale shqiptare. Shfaqja e parë teatrore e dokumentuar në vendin tonë është “Dasma e Lunxhërisë”, një dramë që u shfaq për herë të parë në vitin 1874. Kjo shfaqje, e shkruar nga Koto Hoxhi, u realizua nga nxënësit e shkollës normale “Zografia” në Gjirokastër, dhe shënoi një moment të rëndësishëm në krijimin e traditës teatrale shqiptare.

Kjo periudhë e hershme është e lidhur ngushtë me Rilindjen Kombëtare, një kohë kur kultura dhe arti ishin të lidhura ngushtë me proceset e formësimit të identitetit kombëtar. Drama e parë shqipe me strukturë të mirëfilltë artistike, “Emira” e arbëreshit Françesk Anton Santori, e shkruar më 1885, është një tjetër pikë kthese në zhvillimin e teatrit shqiptar. Kjo dramë, e botuar nga De Rada në gazetën “Fjamuri i Arbrit”, shpalli një hap të rëndësishëm në zhvillimin e dramaturgjisë shqiptare.

Duke kaluar në periudha të tjera, teatri shqiptar ka prodhuar shumë figura të njohura dhe vepra të jashtëzakonshme që kanë lënë një shenjë të thellë në historinë e artit të skenës. Komediani dhe dramaturgu A. Z. Çajupi, me veprat e tij si “Katërmbëdhjetë vjeç dhëndërr” (1902), si dhe Gjergj Fishta, i njohur për melodramën “Shën Françesku i Asizit” (1909), janë vetëm disa nga emrat që kanë ndihmuar në ngritjen e teatrit shqiptar në nivele të larta. Fan S. Noli, Mihal Grameno dhe shumë të tjerë kontribuan me krijime që shprehën tematika të rëndësishme të shoqërisë shqiptare.

Teatri popullor, i themeluar në vitin 1945 në Tiranë, është institucioni që ka ndihmuar në zhvillimin dhe përhapjen e teatrit profesional në Shqipëri. Inaugurimi i këtij teatri është një ngjarje historike, që ndihmoi në ngritjen e një tradite të pasur me shfaqje të shumta nga dramaturgjia kombëtare dhe ndërkombëtare. Komedia “Topazi”, nga Marcel Pagnol, me regjinë e Sokrat Mios, shënoi shfaqjen e parë të Teatrit Popullor dhe vazhdoi të kontribuonte në zhvillimin e teatrit shqiptar, duke ofruar premierat e para me cilësi të lartë artistike.

Dita Ndërkombëtare e Teatrit është një mundësi për të kujtuar dhe vlerësuar këtë trashëgimi të pasur kulturore, që ka formuar dhe vazhdon të formojë një pjesë të rëndësishme të identitetit tonë kombëtar. Në këtë ditë, artistët dhe krijuesit e teatrit janë të ftuar të festojnë, të shprehin mirënjohjen dhe të ngrejnë ndërgjegjësimin për rëndësinë e këtij arti të pazëvendësueshëm.

Continue Reading

Magazinë

Anulohet koncerti i Valery Gergiev në Itali, mikut të ngushtë të Putinit

Published

on

Organizatorët e festivalit muzikor italian ‘Un’Estate da RE’ kanë anuluar një koncert të dirigjentit rus Valery Gergiev, pas ditësh kritikash të forta nga kundërshtarët e Kremlinit dhe aktivistët për të drejtat e njeriut.

Gergiev, një aleat i ngushtë i presidentit rus Vladimir Putin, pritej të drejtonte një orkestër italiane dhe solistë nga Teatri Mariinsky i Shën Petersburgut në një performancë në Pallatin Mbretëror të Casertas, afër Napolit, më 27 korrik.

Ai ka qenë i ndaluar në skena perëndimore që prej fillimit të pushtimit rus në Ukrainë në shkurt 2022. Ministri italian i Kulturës, Alessandro Giuli, tha pas anulimit se e sheh si një akt të “arsyeshëm” që mbron “vlerat e botës së lirë”. Ndërkohë, Pallati Mbretëror nuk dha një arsye zyrtare për vendimin.

Ukraina kishte kërkuar më herët që koncerti të anulohej, duke e cilësuar Gergievin si “zëdhënës të Putinit”, që nuk duhet mirëpritur për sa kohë forcat ruse vazhdojnë të kryejnë mizori. Yulia Navalnaya, bashkëshortja e liderit të ndjerë opozitar rus Alexei Navalny, tha për vendimin se “asnjë artist që mbështet diktaturën aktuale në Rusi nuk duhet të mirëpritet në Evropë”.

Por ambasadori rus në Itali e cilësoi vendimin si “skandaloz” dhe pjesë e një “politike të anulimit të kulturës ruse”.

Para luftës, Gergiev drejtonte shpesh në skena të mëdha si La Scala në Milano, Orkestra Filarmonike e Mynihut dhe Carnegie Hall në New York – por që nga viti 2022, të gjitha këto institucione kanë ndërprerë bashkëpunimin me të.

Continue Reading

Magazinë

Vdes në moshën 97-vjeçare aktori i njohur

Published

on

Aktori i njohur i skenës dhe ekranit, Tom Troupe, është ndarë nga jeta në moshën 97-vjeçare, vetëm pesë ditë pas ditëlindjes së tij. Ai vdiq nga shkaqe natyrore në shtëpinë e tij në Beverly Hills, ka konfirmuar një përfaqësues i familjes.

Troupe njihej për rolet në seriale dhe filma të njohur si “Star Trek”, “Mission: Impossible”, “My Own Private Idaho” dhe “Cagney & Lacey”. Ai ishte gjithashtu bashkëshorti i aktores së ndjerë Carole Cook, me të cilën ndanin një pasion të përbashkët për teatrin në Los Angeles.

I lindur më 15 korrik 1928 në Kansas City, Troupe filloi karrierën në teatrot lokale para se të transferohej në New York më 1948, ku studioi aktrim me Uta Hagen. Më pas shërbeu në Luftën e Koresë, ku u nderua me medaljen “Bronze Star”.

Në vitin 1957 debutoi në Broadway me rolin e Peter van Daan në “The Diary of Anne Frank”, dhe më vonë u zhvendos në Hollywood, ku zhvilloi një karrierë të pasur në televizion dhe kinema, që zgjati më shumë se pesë dekada.

Përveç aktrimit, Troupe ishte edhe regjisor dhe shkrimtar. Ai do të kujtohet si një ikonë e vërtetë e skenës amerikane.

Continue Reading

Magazinë

Ky është seriali më i shikuar në Netflix gjatë vitit 2025

Published

on

Në fillim të këtij muaji, Netflix publikoi të dhënat e transmetimit për gjysmën e parë të vitit 2025 dhe në krye të listës së serialeve më të shikuara ndodhet “Adolescence”, një miniserial tronditës me katër episode që bëri bujë kudo në botë.

Me një vlerësim prej 98% në Rotten Tomatoes, “Adolescence” është një nga pretendentët kryesorë për çmimet televizive më të rëndësishme në muajt në vijim.

Nëse nuk e keni parë ende ose nëse doni ta përjetoni sërish, ja pse ia vlen të shikoni “Adolescence” (përsëri):

Owen Cooper mahnit në rolin e Jamie Miller

Ky është roli i parë televiziv për Owen Cooper, por duket se ka karrierë të gjatë para. Ai luan Jamie Miller-in, një djalë që akuzohet për vrasjen e shoqes së klasës së tij, Katie Leonard (luajtur nga Emilia Holliday). Ajo që e bën performancën e Cooper kaq të fuqishme është aftësia për të hyrë natyrshëm në personalitetin e ndërlikuar të Jamie-t. Ai duket si një djalë i zakonshëm, por me kalimin e episodeve, maska bie dhe shfaqet një anë e errët që të lë pa fjalë.

Në episodin e tretë, ai është kërcënues dhe manipulues, ndërsa përpiqet të fitojë besimin e psikologes Briony Ariston (e interpretuar shkëlqyeshëm nga Erin Doherty, e njohur nga “The Crown”).

Aktorë të jashtëzakonshëm dhe realizim teknik i rrallë

Regjisori Philip Barantini ka ndërmarrë sfidë të rrallë: çdo episod i “Adolescence” është xhiruar në shkrepje të vetme, pa ndërprerje, në kohë reale.

Kjo është arritje teknike që kërkon saktësi absolute nga çdo aktor dhe anëtar i ekipit. Stephen Graham shkëlqen në rolin e Eddie Miller, babait të Jamie-t, baba i brengosur që nuk di si të përballojë fajin e heshtur për gjithçka që ka ndodhur. Edhe ai është nominuar për një çmim Emmy, ashtu si Ashley Walters, që luan detektivin Luke Bascombe. Megjithatë, kritikët mendojnë se Cooper është ai që e meriton më shumë çmimin në këtë kategori.

Erin Doherty ka marrë një nominim për Aktoren Dytësore më të Mirë për rol në episodin 3, ndërsa Christine Tremarco, në rolin e nënës së Jamie-t, Manda Miller, ofron performancë po aq të thellë dhe prekëse. Disa e shohin si konkurrenten më serioze për të fituar në këtë kategori.

“Adolescence” hap debate të rëndësishme dhe të domosdoshme

Pa zbuluar shumë nga rrëfimi, “Adolescence” eksploron rrethanat që çuan në vrasjen e Katie Leonard dhe se si Jamie përfundoi në atë pikë. Edhe pse Katie bëri disa zgjedhje të këqija, seriali është i qartë në mesazhin: asgjë nuk e justifikon atë që i ndodhi asaj.

Seriali heton mënyrën si Jamie u radikalizua nga ndikimet toksike të të ashtuquajturës “manosferë”, pjesë e errët e rrjeteve sociale ku përhapet urrejtja ndaj grave. Kjo është një temë reale dhe aktuale, për të cilën shoqëria ende nuk ka gjetur përgjigje të qarta.

Continue Reading

Magazinë

Mediet amerikane: Sunny Hill, më shumë se një festival – një lëvizje që përfaqëson aspiratat e Kosovës

Published

on

Festivali Sunny Hill është rikthyer këtë gusht në Prishtinë si një nga ngjarjet më të rëndësishme të muzikës në Evropë.

Nga data 1 deri më 3 gusht, kodrat pranë kryeqytetit do të mbushen me yje botërorë si Dua Lipa, Shawn Mendes, Peggy Gou, Fatboy Slim e të tjerë, por më shumë se kaq, do të ringjallin shpirtin e një kombi që përmes muzikës kërkon të dëgjohet në mbarë botën.

Që prej nisjes së tij në vitin 2018 nga Dukagjin dhe Dua Lipa, Sunny Hill ka qenë më shumë se një event muzikor – një platformë që ka ndihmuar Kosovën të gjejë zërin e saj në hartën globale, shkruan newsbreak.

Që nga sfidimi i hartave digjitale që e injoronin Kosovën, deri te ndërhyrjet në ndihmë pas tërmetit në Shqipëri, festivali është kthyer në simbol të aktivizmit kulturor dhe solidaritetit rajonal. Më 2022, festivali u bë zë i fuqishëm në fushatën për liberalizimin e vizave për qytetarët e Kosovës.

Momente si ai kur J Balvin mbështolli veten me flamurin kosovar e iu drejtua turmës me mesazhe shprese, u bënë virale e ndikuan në rritjen e presionit ndërkombëtar. Rezultati? Më 1 janar 2024, BE hoqi vizat për kosovarët.

Për të përballuar rritjen dhe për të përmirësuar përvojën, në vitin 2024 festivali u zhvendos në një park të ndërtuar enkas në Bernicë.

Hapësira e re, me kapacitet deri në 100 mijë njerëz, tashmë krahasohet me festivale si Coachella, jo vetëm për madhësinë por edhe për ndikimin.

Sunny Hill sjell çdo vit mbi 50 milionë dollarë të ardhura për Prishtinën dhe shndërron Kosovën në një destinacion të rëndësishëm turistik dhe kulturor.

Kur Dua Lipa të ngjitet në skenë këtë verë, ajo nuk do të performojë vetëm si artiste, por si një zë që përfaqëson shpresën, identitetin dhe të ardhmen e një kombi të vogël që po bën zhurmë të madhe. /Telegrafi/

Continue Reading

Të kërkuara