Kulturë

Dita Ndërkombëtare e Teatrit

Published

on

Sot, më 27 mars, festohet Dita Ndërkombëtare e Teatrit, një ditë e caktuar nga Instituti Ndërkombëtar i Teatrit në vitin 1961, për të nxitur dhe përhapur mesazhin e fuqishëm të teatrit në të gjithë botën. Kjo ditë ka për qëllim jo vetëm të nderojë artin e teatrit, por edhe të mbështesë teatrot lokale, të stimulojë shfaqjen e ideve dhe përvojave artistike, dhe të vlerësojë ata që krijojnë, shkruajnë dhe interpretojnë në këtë skenë kaq të pasur me mundësi shprehjeje. Është një mundësi për të thurur lavdërime për dramaturgët dhe për të nxitur ata që kanë histori të jashtëzakonshme për të ndarë ato përmes artit të teatrit.

Teatri është një dritare për shpërndarjen e mesazheve të forta shoqërore dhe kulturore, dhe kjo ditë është një mundësi për të reflektuar mbi ndikimin e tij, si dhe për të inkurajuar një angazhim më të madh nga të rinjtë dhe të tjerët që mund të kontribuojnë në këtë art të veçantë. Teatri është një hapësirë ku ngjarjet e jetës bëhen të prekshme dhe ku spektatorët mund të gjejnë reflektim në veprat që shohin.

Historia e teatrit në Shqipëri është e pasur dhe e thellë, duke filluar që nga vitet e para të krijimtarisë teatrale shqiptare. Shfaqja e parë teatrore e dokumentuar në vendin tonë është “Dasma e Lunxhërisë”, një dramë që u shfaq për herë të parë në vitin 1874. Kjo shfaqje, e shkruar nga Koto Hoxhi, u realizua nga nxënësit e shkollës normale “Zografia” në Gjirokastër, dhe shënoi një moment të rëndësishëm në krijimin e traditës teatrale shqiptare.

Kjo periudhë e hershme është e lidhur ngushtë me Rilindjen Kombëtare, një kohë kur kultura dhe arti ishin të lidhura ngushtë me proceset e formësimit të identitetit kombëtar. Drama e parë shqipe me strukturë të mirëfilltë artistike, “Emira” e arbëreshit Françesk Anton Santori, e shkruar më 1885, është një tjetër pikë kthese në zhvillimin e teatrit shqiptar. Kjo dramë, e botuar nga De Rada në gazetën “Fjamuri i Arbrit”, shpalli një hap të rëndësishëm në zhvillimin e dramaturgjisë shqiptare.

Duke kaluar në periudha të tjera, teatri shqiptar ka prodhuar shumë figura të njohura dhe vepra të jashtëzakonshme që kanë lënë një shenjë të thellë në historinë e artit të skenës. Komediani dhe dramaturgu A. Z. Çajupi, me veprat e tij si “Katërmbëdhjetë vjeç dhëndërr” (1902), si dhe Gjergj Fishta, i njohur për melodramën “Shën Françesku i Asizit” (1909), janë vetëm disa nga emrat që kanë ndihmuar në ngritjen e teatrit shqiptar në nivele të larta. Fan S. Noli, Mihal Grameno dhe shumë të tjerë kontribuan me krijime që shprehën tematika të rëndësishme të shoqërisë shqiptare.

Teatri popullor, i themeluar në vitin 1945 në Tiranë, është institucioni që ka ndihmuar në zhvillimin dhe përhapjen e teatrit profesional në Shqipëri. Inaugurimi i këtij teatri është një ngjarje historike, që ndihmoi në ngritjen e një tradite të pasur me shfaqje të shumta nga dramaturgjia kombëtare dhe ndërkombëtare. Komedia “Topazi”, nga Marcel Pagnol, me regjinë e Sokrat Mios, shënoi shfaqjen e parë të Teatrit Popullor dhe vazhdoi të kontribuonte në zhvillimin e teatrit shqiptar, duke ofruar premierat e para me cilësi të lartë artistike.

Dita Ndërkombëtare e Teatrit është një mundësi për të kujtuar dhe vlerësuar këtë trashëgimi të pasur kulturore, që ka formuar dhe vazhdon të formojë një pjesë të rëndësishme të identitetit tonë kombëtar. Në këtë ditë, artistët dhe krijuesit e teatrit janë të ftuar të festojnë, të shprehin mirënjohjen dhe të ngrejnë ndërgjegjësimin për rëndësinë e këtij arti të pazëvendësueshëm.

Continue Reading

Kulturë

Teatri Kombëtar i Kosovës prezanton repertorin për muajin dhjetor

Published

on

Teatri Kombëtar i Kosovës ka publikuar sot listën e shfaqjeve që do të jenë pjesë e repertorit gjatë muajit dhjetor, duke ofruar një përzgjedhje të pasur me drama, komedi, balet dhe shfaqje për fëmijë.

Për publikun e gjerë, në skenën e Teatrit Kombëtar do të jepen shfaqjet:

Hope – një dramë që fton për reflektim mbi sfidat e shpresës dhe jetës njerëzore.

A Jingle of Memories – një produksion i ngrohtë dhe nostalgjik që sjell kujtime të dashura të fëmijërisë dhe festave.

Fluturim mbi Teatrin e Kosovës – një vepër që eksploron historinë dhe rolin e teatrit në kulturën e vendit tonë.

Një vit i mirë – një shfaqje e dedikuar fëmijëve, e cila përmes tregimeve dhe lojës sjell mësime mbi miqësinë dhe vlerat e jetës.

Bouncers – një dramë energjike dhe dinamike që trajton marrëdhëniet dhe tensionet në shoqëri.

Balet për fëmijë – performancë artistike për më të vegjëlit, e cila kombinon muzikën dhe lëvizjen në një histori tërheqëse.

Litari – një vepër që fton për të reflektuar mbi temat sociale dhe individuale të kohës tonë.

Art – një produksion i njohur ndërkombëtarisht që eksploron raportin midis artit dhe jetës së përditshme.

Repertori i dhjetorit synon të ofrojë përvojë të pasur kulturore për të gjitha moshat, duke kombinuar dramat moderne me vepra klasike dhe programe edukative për fëmijë.

TKK i fton të gjithë vizitorët të shijojnë këto shfaqje e të bëhen pjesë e jetës kulturore aktive të vendit. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Napoli shpallet kryeqyteti botëror i ushqimit 2025, Shqipëria në mesin e renditjes

Published

on

TasteAtlas ka publikuar listën e saj për vitin 2025, duke zbuluar kuzhinat, gatimet dhe qytetet më të mira në botë për gastronominë.

Në krye të renditjes është ngjitur Italia, e cila këtë vit ka kaluar Greqinë—fituesen e përhershme të viteve të fundit.

Pas tyre vijojnë Peruja, Portugalia dhe Spanja, duke plotësuar top-5 vendet me kuzhinat më të vlerësuara globalisht.

Qytetet me ushqimin më të mirë

Në kategorinë e qyteteve, Napoli ka marrë fronin për 2025. Pas tij renditen Milano, Bolonja, Firence, Mumbai dhe Xhenova.

Dy qytete të Kretës, Hania (vend i 64) dhe Heraklioni (i 91-ti), kanë konfirmuar reputacionin e fortë të kuzhinës në arenën ndërkombëtare.

Napoli, i njohur si vendlindja e picës, ofron specialitete klasike si pica napolitane, pica fritta dhe ëmbëlsira tradicionale si sfogliatella.

Edhe pjatat ikonike, si spageti alla puttanesca dhe spageti alla vongole, pasqyrojnë autenticitetin bregdetar dhe traditat kulinare të qytetit.

Gatimet më të mira të vitit

Sipas TasteAtlas, vendin e parë e zuri supa tradicionale borí-borí nga Paraguai. Më pas renditen pica napolitane, makaronat me tartuf, kamping satay nga Indonezia dhe shish kebabi turk.

Greqia ka shkëlqyer në kategorinë e sallatave, ku dakosi kretan ka zënë vendin e parë, ndërsa djathi Naxos gruyere është shpallur djathi më i mirë në botë, duke lënë pas edhe rivalët italianë.

Pozicionimi i Shqipërisë

U rendit në vendin e 77-të, një pozicion që tregon se gastronomia shqiptare po fiton shumë vëmendje dhe vlerësim ndërkombëtar, ndonëse ende jo pranë majave të listës.

Renditjet e këtij viti janë bazuar në mijëra vlerësime nga përdoruesit dhe analiza të detajuara nga ekspertë të gastronomisë, duke ofruar një panoramë të plotë të shijeve dhe traditave kulinare në mbarë botën. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

UNESCO njeh zyrtarisht lahutën, simboli i shpirtit shqiptar në listën e trashëgimisë botërore

Published

on

Arti i të luajturit, kënduarit dhe bërjes së lahutës, një nga thesaret më të çmuara të identitetit kulturor shqiptar, është shpallur zyrtarisht pjesë e trashëgimisë kulturore jomateriale të UNESCO-s, në listën e elementeve që kërkojnë mbrojtje të menjëhershme.

I kultivuar ndër shekuj në zonat rurale, ky art lidhet ngushtë me Eposin e Kreshnikëve dhe baladat veriore, duke përcjellë vlera themelore si trimëria, besa dhe mikpritja.

Tradita është ruajtur brez pas brezi në krahina si Malësia e Madhe, Dukagjini, Rugova, Drenica, Plava e Gucia, ku lahutari ka qenë njëherësh këngëtar dhe kronikan i historisë gojore.

Përfshirja në UNESCO është rezultat i një procesi të gjatë dokumentimi të udhëhequr nga studiues të njohur dhe i mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe AADF.

Dosja u përgatit në bashkëpunim me komunitetet lokale dhe u dorëzua në mars 2024.

Ky vlerësim ndërkombëtar nënvizon rëndësinë e ruajtjes dhe transmetimit të lahutës te brezat e rinj, ndërsa Shqipëria riafirmon angazhimin për ta mbrojtur këtë pasuri dhe për të bashkëpunuar me Kosovën e aktorë të tjerë rajonalë për ruajtjen e trashëgimisë së përbashkët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Tri ekspozita që nuk duhet t’i humbisni në Pop-up Art Week 2025

Published

on

Gjatë Pop-up Art Week 2025, Galeria 17 në Prishtinë do të kthehet në një hapësirë unike ku arti, imagjinata dhe komuniteti bashkohen përmes tre ekspozitave të veçanta.

Ky event ofron mundësinë për vizitorët të përjetojnë punime që sfidojnë perceptimet dhe nxisin dialogun mbi kreativitetin bashkëkohor.

Hapja e parë është ekspozita “Denied”, e krijuar nga Gentiana Pallaska, Aurela Kadriu, Aulonë Kadriu dhe Luca Tesei Li Bassi.

Ajo do të jetë e hapur sonte nga ora 18:00, duke sjellë një eksperiencë vizuale që ndërthur vizionet individuale të artistëve.

Më 11 dhjetor, vizitorët do të kenë mundësinë të eksplorojnë ekspozitën “Where will the Swallows go?” nga Redina Qose, një punim që fton audiencën të reflektojë mbi lëvizjen, memorien dhe marrëdhëniet njerëzore me hapësirën që na rrethon.

Eventi përmbyllet më 13 dhjetor me ekspozitën “Cigarette Break” nga Diellza Salicana, ku publiku mund të zhytet në një narrativë vizuale që kombinon realitetin e përditshëm me interpretime artistike surprizuese.

Pop-up Art Week 2025 në Galeria 17 është një mundësi e shkëlqyer për të takuar artistë, për të ndarë ide dhe për të përjetuar artin në një formë dinamike dhe inspiruese. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara