Lajmet

​Dita Botërore e Ndërgjegjësimit për Autizmin

Autizmi është një çrregullim kompleks që prek hapësira të shumëfishta të zhvillimit.

Published

on

Dita Botërore e Autizmit synon të rrisë ndërgjegjësimin lidhur me çrregullimet e spektrit të autizmit dhe përmirësimin e jetës së atyre që jetojnë me autizëm. Vlerësohet se 1% e popullatës globale është autike.

Autizmi është një çrregullim kompleks që prek hapësira të shumëfishta të zhvillimit duke përfshirë ndërveprimin social, komunikimin verbal dhe joverbal, imagjinatën, sjelljet dhe interesat. Simptomat e këtij çrregullimi shfaqen shpejt në jetë, ndonjëherë në foshnjëri, por përgjithësisht përpara moshës 3-vjeç.

Çfarë e shkakton autizmin? Shumë studime janë përpjekur t’i japin përgjigje kësaj pyetjeje. Në pak raste autizmi është shenjë e një problemi gjenetik, i tillë si X i Brishtë, megjithatë në shumë raste nuk njihen shkaqet. Aktualisht, autizmi mendohet se shkaktohet nga një kombinim i gjeneve dhe faktorëve mjedisorë. Ende nuk ka të dhëna që autizmi shkaktohet nga diçka që prindërit kanë apo nuk kanë bërë para apo gjatë shtatzënisë, apo ndërsa kujdesen për fëmijën e tyre.

Si diagnostikohet autizimi? Diagnoza e autizmit bazohet në sjelljet e fëmijës. Aktualisht, nuk ka ndonjë test mjekësor (për shembull analizë gjaku, rreze x etj.) që do të ndihmonte në diagnostikimin e autizmit. Mjekët mund të këshillojnë teste gjenetike për të gjetur një shkak gjenetik, si dhe mund të rekomandojnë teste apo studime të tjera që ndihmojnë në përcaktimin e kushteve të tjera shëndetësore të cilat mund të jenë të pranishme.

Kur profesionistët konstatojnë se fëmija ka autizëm apo diagnoza të lidhura me të, problemet vlerësohen në tri hapësira: ndërveprimi social, komunikimi dhe sjelljet/interesat jo të zakonshme.

Ndërveprimi social: Fëmijët me autizëm shpesh kanë vështirësi në krijimin dhe mbajtjen e marrëdhënieve sociale. Krahasuar me fëmijët që zhvillohen normalisht, ata të diagnostikuar me autizëm mund ta kenë më të vështirë të vendosin dhe mbajnë kontakt me sy, të përgjigjen kur u flitet në emër, të luajnë lojëra të tilla si kukafshehti, apo të përfshijnë fëmijë të tjerë në lojë. Ata mund të pëlqejnë të jenë me prindërit apo të përfshihen në lojëra aktive, por shfaqin më pak interes dhe reagim krahasuar me fëmijët e tjerë me zhvillim normal.

Komunikimi: Fëmijët me autizëm janë përgjithësisht më të ngadaltë në përdorimin e fjalëve apo frazave të thjeshta që janë normale për atë moshë. Gjithashtu, ata kanë më pak të ngjarë të përdorin gjeste të zakonshme të tilla si të kërkuarit e diçkaje, apo të drejtojnë vëmendjen e dikujt drejt një pamje apo tingulli. Disa fëmijë mund të kenë një zhvillim gjuhësor në kohën e duhur, por mund të shfaqin kthim pas apo humbje të aftësive të komunikimit rreth moshës 18-24 muaj. Kjo humbje e aftësive mund të përfshijë ulje të interesave sociale, sikurse edhe humbje të fjalëve apo frazave të cilat i kanë përdorur më parë. Fëmijët që kanë zhvillim të gjuhës mund të shfaqin modele jo të zakonshme të të folurit, të tilla si përsëritja apo bërja jehonë e frazave që dëgjojnë nga të tjerët apo nga televizori. Ata mund të kërkojnë gjëra që dëshirojnë por e kanë shumë të vështirë të mbajnë një bisedë të thjeshtë.

Sjelljet dhe interesat: Fëmijët me autizëm përgjithësisht shfaqin një shkallë më të kufizuar lojërash krahasuar me moshatarët e tyre, dhe shfaqin më tepër sjellje përsëritëse; për shembull, ata mund të fokusohen më tepër në rreshtimin e objekteve sesa në ushqimin e një kukulle apo arushi. Gjithashtu, ata mund të jenë të interesuar për disa objekte të caktuara apo të këmbëngulin në ndjekjen e rutinave të caktuara, apo mund të përsërisin lëvizje specifike si përplasja e duarve, hedhja apo lëvizja para-mbrapa.

Koha: Përveç shfaqjes së diferencave zhvillimore në tri hapësirat e mësipërme, fëmijët me autizëm i shfaqin këto modele përpara moshës trevjeçare.

Dita Botërore e Autizmit është vendosur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, me rezolutën “62/139” në vitin 2007, më tepër si një përpjekje për t’i dhënë fund diskriminimit ndaj personave me autizëm. Kjo ditë është vendosur në 2 Prill dhe është përfshirë në Agjendën e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Kombeve të Bashkuara, e cila premton që askush të mos mbetet pas.

Aktualitet

Rama: Dita e Kongresit të Manastirit, pjesë e zinxhirit të besëlidhjeve të shqiptarëve

Published

on

Kryeministri Edi Rama theksoi sot se Dita e Alfabetit është një festë e përjetshme për të gjithë shqiptarët, duke e cilësuar atë si një ngjarje historike të madhe, që kremtohet edhe në Shqipëri. Gjatë fjalës së tij në Kuvendin Kombëtar për gjuhën shqipe, në kuadër të temës “Sfidat e Gjuhës Shqipe në shekullin XXI”, Rama lidhi këtë ditë me eventin historik të Samitit të tretë të Diasporës, i cili u mbajt në Tiranë vitin e kaluar. Ai theksoi se shqipja ishte një nga temat kryesore të këtij samiti dhe se, si rezultat, u arritën përfundime dhe angazhime të rëndësishme për gjuhën shqipe.

Kryeministri Rama vuri në dukje se Dita e Alfabetit, e cila përkon me 22 nëntorin, është bërë një festë kombëtare për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, falë përpjekjeve të politikanit të njohur shqiptar Arben Xhaferi, i cili kërkoi që kjo datë të shpallej festë kombëtare për shqiptarët e rajonit. “Ky vit e gjeti këtë festë të rëndësishme si një festë të përvitshme për të gjithë shqiptarët, që kremtohet jo vetëm në Maqedoninë e Veriut, por edhe në Shqipëri”, tha Rama.

Ai gjithashtu lidhi ngjarjen e Kongresit të Manastirit me procesin historik të bashkimit të shqiptarëve. “Dita e Kongresit të Manastirit është pjesë e zinxhirit të Besëlidhjeve të shqiptarëve”, tha Rama, duke kujtuar ngjarjet historike të rëndësishme që lidhin shqiptarët, si Kuvendi i Lezhës dhe Lidhja e Prizrenit. Sipas tij, Kongresi i Manastirit, i cili zhvilloi një debat të rëndësishëm për krijimin e alfabetit të gjuhës shqipe, është një moment kyç i historisë shqiptare.

Rama përshkroi me pasion dhe respekt pjesëmarrësit e Kongresit të Manastirit, duke përmendur figurat kryesore si At Gjergj Fishtën, Petro Nini Luarasin, Mit’hat Frashërin dhe Hoxhën Hasan Tahsin, të cilët dhanë kontribut të jashtëzakonshëm për të krijuar një alfabet të veçantë për gjuhën shqipe. Ai theksoi se ky ishte një akt guximi dhe vendimmarrje historike që shprehu identitetin dhe botëkuptimin unik të shqiptarëve.

Kryeministri Rama ndau edhe një poezi të famshme të Ndre Mjedës, e cila shpreh bukurinë dhe unitetin e gjuhës shqipe:

“Përmbi za që lshon bylbyli,
gjuha shqype m’shungullon;
përmbi er’ që jep zymbyli,
pa da zemren ma ngushllon.
Geg’ e tosk’, malsi, jallia
jan’ nji komb, m’u da, s’duron;
fund e maj’ nji a Shqypnia
e nji gjuh’ t’gjith’ na bashkon.”

Rama mbylli fjalimin e tij duke theksuar se Dita e Kongresit të Manastirit është një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e shqiptarisë, dhe se pas saj qëndron një trashëgimi e çmuar e identitetit dhe unitetit kombëtar shqiptar./UBTNews/

Continue Reading

Aktualitet

Serbia kërcënon bujqit në Luginën e Preshevës, tenton anulimin e subvencioneve nga Kosova

Published

on

Këshilli Kombëtar Shqiptar (KKSH) në Luginën e Preshevës, ka hapur një konkurs për të mbështetur bujqit lokalë me një ndihmë financiare prej 1 milion eurosh, të dhuruar nga Qeveria e Republikës së Kosovës. Konkursi ka tërhequr interesin e bujqve, të cilët kanë aplikuar për të përfituar subvencione për zhvillimin e kulturave bujqësore. Komisioni i KKSH-së ka nisur shqyrtimin e aplikimeve, ndërsa një situatë e re dhe shqetësuese ka lindur lidhur me kërcënimet e ardhura nga Serbia, që mund të bllokojnë këtë proces.

Kryetari i KKSH-së, Nevzad Lutfiu, ka deklaruar se Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Minoriteteve e Serbisë ka kërkuar që Këshilli të sqarojë se në cilën dispozitë ligjore është mbështetur për të hapur konkursin për subvencionimin e kulturave bujqësore, të financuar nga fondi i Kosovës. Ministria serbe ka dhënë një afat 8-ditor për të marrë një përgjigje, dhe në rast se KKSH nuk e anulon konkursin, ka kërcënuar se do ta ndërmarrë vetë këtë hap.

Lutfiu ka sqaruar se ky veprim erdhi pas një shkrese të dërguar nga subjekti politik Alternativa për Ndryshim, që aktualisht udhëheq në Bujanoc, e cila informoi Ministrinë serbe për hapjen e konkursit nga KKSH për subvencionimin e bujqësisë. Sipas Lutfiut, kjo kërkesë nga Serbia është një përpjekje për të bllokuar mbështetje financiare për bujqit shqiptarë të Luginës.

Në reagimin e tij, Lutfiu ka theksuar se KKSH nuk do të anulojë vendimin dhe se çdo veprim është ndërmarrë me qëllimin e vetëm për të mbështetur familjet shqiptare të Luginës, të cilat mbijetojnë nga sektori bujqësor. Ai ka theksuar gjithashtu se disa nga akterët e Alternativës për Ndryshim, që tani udhëhoqën Bujanocin, vetë kanë aplikuar për të përfituar nga ky konkurs, duke e bërë të pabazuar çdo kritikë ndaj tij.

Lutfiu ka njoftuar se do t’i përgjigjen kërkesës së Ministrisë serbe, por njëkohësisht ka kërkuar nga Qeveria e Kosovës që, nëse ky proces bllokohet nga Serbia, të ndërmarrë masa reciprociteti ndaj serbëve në Kosovë. Ai ka kujtuar se në vitin 2024, Qeveria serbe ka ndarë rreth 139 milionë euro për serbët në Kosovë, ndërsa ndihma e Kosovës për bujqit shqiptarë të Luginës mund të bllokohet në vlerën 1 milion euro.

Ky zhvillim ka krijuar një tension të ri në marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë, duke theksuar përpjekjet e Beogradit për të ndërhyrë në proceset që kanë të bëjnë me përkrahjen e shqiptarëve në Luginë të Preshevës, dhe kërcënimet për të frenuar çdo iniciativë që vjen nga Kosova për të mbështetur komunitetin shqiptar atje./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

KRU “Prishtina” njofton për intervenime në disa zona

Published

on

By

Kompania Rajonale e Ujësjellësit “Prishtina”, ka njoftuar se sot do të ketë disa intervenime.

“Sot ekipet e mirëmbajtjes do të intervenojnë në këto zona shërbimi: Rr.”Demë Ahmeti”, Rr.”Bajram Bahtiri”, Rr.”Bahtir Jahiri”, Rr.”Asllan Pireva”, Rr.”27 Nëntori”, Rr.”Marko Pollo”, Rr.”Harmonia”, Lagja Ulpiana”, thuhet në njoftim.

Gjithashtu, në njoftim thuhet se jo në çdo intervenim mund të ndërpritet furnizimi me ujë dhe se kjo varet krejtësisht nga natyra e defektit.

Continue Reading

Kulturë

Dita Botërore e Televizionit

Published

on

Sot, më 21 nëntor, shënohet Dita Botërore e Televizionit, një ditë e shpallur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara me anë të rezolutës 51/205 të datës 17 dhjetor 1996. Ky vendim historik u mor pas njohjes të ndikimit të madh që televizioni kishte dhe ka ende në jetën e përditshme të shoqërive të ndryshme, duke luajtur një rol kyç në formimin e opinionit publik dhe përcaktimin e rrjedhës së ngjarjeve botërore.

Përmes kësaj dite, Kombet e Bashkuara synojnë të ndalin vëmendjen për rolin e paçmueshëm që televizioni ka luajtur dhe vazhdon të luajë, jo vetëm si një mjet informimi, por edhe si një mjet që ka fuqinë të ndikojë në qëndrimet e politikës ndërkombëtare, duke sjellë në dritë konflikte, kërcënime për paqen dhe sigurinë, si dhe çështje të tjera ekonomike dhe sociale të rëndësishme për shoqëritë globale.

Megjithëse sot mund të duket se televizioni është duke humbur terren për shkak të shpërthimit të teknologjisë dhe mundësive të reja të transmetimit të përmbajtjes përmes platformave dixhitale dhe internetit, Dita Botërore e Televizionit nuk është një kremtim i thjeshtë i këtij mjeti komunikimi. Ajo është një reflektim mbi filozofinë që televizioni ka përfaqësuar dhe përfaqëson ende në botën moderne: një simbol të fuqishëm të komunikimit dhe globalizimit.

Televizioni ka qenë një nga shtyllat kryesore që ka mundësuar lidhjen e njerëzve në një shkallë globale, duke i mundësuar atyre të jenë të informuar për ngjarjet që ndodhin në çdo cep të botës. Ai ka pasur, dhe vazhdon të ketë, një ndikim të thellë në politikën botërore dhe në formësimin e opinionit publik, duke pasur një ndikim të drejtpërdrejtë në vendimmarrjet e qeverive dhe në lëvizjet shoqërore dhe kulturore.

Megjithatë, televizioni, si një mjet masiv i komunikimit, nuk është më i vetmi. Teknologjia e internetit dhe përhapja e platformave të transmetimit, siç janë shërbimet e transmetimit të përmbajtjes (streaming), kanë ndryshuar paradigmat e konsumit të informacionit. Platforma si Netflix, YouTube, dhe social media ofrojnë mundësi të reja për shikueshmëri dhe ndërveprim me përmbajtjen, duke i mundësuar individëve të konsumojnë informacionin sipas dëshirës dhe kohës së tyre. Megjithatë, edhe pse këto kanale alternative kanë fituar terren, televizioni tradicional, i cili transmetohet përmes valëve të radios dhe antenave, vazhdon të jetë një element i rëndësishëm në shumë pjesë të botës.

Ndërsa shumica e kanaleve tradicionale televizive janë duke përjetuar një rënie të ngadaltë të audiencës në favor të shërbimeve të internetit dhe përmbajtjes digjitale, mbetet për t’u parë se si do të zhvillohet e ardhmja e televizionit si një medium masiv. A do të shohim një rënie të mëtejshme të kanaleve tradicionale televizive, duke i lënë vendin platformave moderne, apo mund të ndodhë që të dy formatet, tradicional dhe dixhital, të bashkëjetojnë dhe të konkurrojnë paralelisht për vëmendjen e shikuesve?

Kjo është një pyetje e hapur dhe një sfidë që kërkon vëmendje, sepse televizioni – si një nga mjetet më të fuqishme të komunikimit – mbetet ende një faktor i rëndësishëm për ndihmën në formimin e shoqërive dhe politikave të përbashkëta globale. Në këtë ditë, kur përkujtojmë rëndësinë e tij, është e nevojshme të reflektojmë mbi rolin që ai ka luajtur dhe vazhdon të luajë në ndihmën e integrimit të shoqërive dhe zhvillimit të dialogut ndërkulturor. /UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara