Shëndet
Dhjetë këshilla si t’i mbroni sytë nga kompjuteri dhe telefoni
Published
5 years agoon
By
Betim GashiSi të mos mjaftonin kompjuterët, tani syve u është shtuar edhe një armik tjetër, “smartphone”-t dhe ‘iPad’-t, që na detyrojnë të qëndrojnë shumë kohë përpara tyre.
Në fakt, kur përdorim shumë kompjuterin, shikimi është i pari që vihet në rrezik.
Mjafton të mendosh që vetëm me dy orë në ditë para monitorit mund të shtohen seriozisht problemet e shikimit dhe gjysma e orëve që kalohen para kompjuterit për punë ose në shtëpi mund ta kalojnë orarin zyrtar.
Ajo që e përkeqëson edhe më shumë situatën është përdorimi masiv i “smartphone”-ve për të kontrolluar “e-mail”-n, për të dërguar mesazhe dhe foto. Shpesh ekranet janë të vegjël dhe jo gjithmonë të pastruar.
Për këtë arsye “American Academy of Optometry” ka hartuar një lloj udhëzuesi për të shpëtuar sytë e njerëzve (por edhe shpinën) nga “stili i konsumit” të kompjuterit dhe gabimet e ndryshme.
1) Sipas “American Academy of Optometry”, gjëja e parë që duhet bërë është mbajtja pastër e ekranit të kompjuterit për të shmangur lodhjen e syve dhe nëse përdorni “smartphone”, përpiquni të mos e ekspozoni në dritën e diellit.
2) Zgjidhni sfonde me ngjyrë gri, jo të hapur ose të bardhë, sepse sytë do të lodhen më pak.
3) Mbani distancën e duhur mes vetes dhe monitorit të kompjuterit. Sipas “American Academy of Optometry”, kjo largësi është e barabartë me gjatësinë e krahut tuaj të shtrirë.
4) Pozicionojeni ekranin pak cm mbi lartësinë e syve dhe në mënyrë që të mos e reflektojë dritën.
5) Rregulloni ndriçimin e monitorit në bazë të orarit që përdorni kompjuterin.
6) “Kujdesuni për sytë”, kështu shkruajnë ekspertët amerikanë. Në fakt duke mos ia ndarë sytë ekranit të kompjuterit, shpesh e harrojmë këtë rregull të thjeshtë, që është shumë i rëndësishëm për të mos dëmtuar sytë.
7) Mos harroni rregullin e “20-20-20”: në Amerikë nënkupton që çdo njëzet minuta punë para kompjuterit, të bëni një pushim prej 20 sekondash, duke e llogaritur me një shëtitje prej 20 hapash, ose 6 metra. Nëse nuk dëshironi që të jeni kaq të përpiktë, atëherë janë të mjaftueshme, pushimet disaminutëshe çdo gjysmë ore punë, gjë që i lejon sytë të pushojnë.
8) Përdorni syze mbrojtëse. Sipas specialistëve amerikanë, duhet të blini medoemos një palë syze, që t’i përdorni veçanërisht kur punoni para kompjuterit. Syzet qartësojnë shikimin dhe çlodhin sytë.
9) Bëni kujdes edhe me përdorimin e “smartphone”-ve. Distanca e duhur mes celularëve dhe syve duhet të jetë sa ajo e krahut të shtrirë, me dorën që mbani telefonin dhe pak më poshtë nivelit të shpatullave. Zakonisht edhe shpatullat i mbajnë në pozicionin e gabuar, si kur shkruajmë në kompjuter, ashtu edhe kur mbajmë në dorë celularin.
10) Nëse jeni mbështetur mbi një tavolinë, është mirë që të mbani tastierën në një gjatësi të atillë që shpatullat të mos kontraktohen, por të jenë të lira. Mund ta ndihmoni veten duke qëndruar drejt në karrige.
Këshilla e fundit (që është më tepër një udhëzim dhe vjen nga rregullat e kodit rrugor) është për të gjithë ata që nuk dinë t’i rezistojnë tundimit për të dërguar mesazhe ose fotografi kur udhëtojnë me makinë. Është absolutisht e gabuar të bëni diçka të tillë kur kaloni rrugën dhe kur jeni në timon.
Shëndet
Një pilulë, një rrezik, mos vozitni nën ndikimin e barnave!
Published
2 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Shumë aksidente rrugore ndodhin si pasojë e përdorimit të barnave, duke përfshirë edhe ato që duket se nuk janë të rrezikshme, si barnat për gripin.
Barnat që ndikojnë më shumë në aftësitë vozitëse janë anksiolitikët (për qetësim), që ngadalësojnë reagimin dhe vlerësimin e largësisë ndërmjet automjeteve.
Të shmangshme për shoferët janë edhe:
Antidepresivët – kundër depresionit
Analgjetikët e fortë – kundër dhimbjes
Antihistaminikët – kundër alergjisë
Statistikat tregojnë se 3–7% e aksidenteve ndodhin për shkak të përdorimit të këtyre barnave gjatë vozitjes. Për siguri, duhet të kalojnë 12 orë nga marrja e barnave deri tek momenti i vozitjes. Përdorimi i tyre më herët rrit ndjeshëm rrezikun për shoferin dhe të tjerët në rrugë.
Vlerësohet se afër 10% e shoferëve përdorin barna për qetësim, duke i ekspozuar veten ndaj rreziqeve të mundshme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Hani këto fruta në mëngjes dhe ndjeni fuqinë e stomakut bosh
Published
2 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Të hash fruta me stomak bosh në mëngjes është mënyra më e mirë për të nisur ditën.
Kjo ndihmon në pastrimin e organizmit, rrit energjinë, përmirëson tretjen dhe ndihmon në humbjen e peshës.
Frutat janë të pasura me vitamina dhe minerale, por përthithja e tyre maksimale varet nga koha e konsumit.
Nëse hani fruta pas vakteve, vlerat ushqimore ulet, sepse fermentohen me ushqimin tjetër, duke krijuar acid dhe duke penguar tretjen.
Frutat më të mira për mëngjes:
Kivi: Burim i shkëlqyer i magnezit, kaliumit, vitaminës E dhe C.
Molla: Përmban antioksidantë dhe flavonoidë që ndihmojnë vitaminën C.
Luleshtrydhet: Antioksidantë që mbrojnë nga radikalet e lira dhe probleme të zemrës.
Portokalli: Ul kolesterolin, parandalon gurët në veshka dhe forcon imunitetin.
Fiqtë: Japin energji, qetësojnë organizmin dhe rregullojnë presionin e gjakut.
Shalqini: Përbëhet 92% nga uji, hidratuese dhe e pasur me vitamina, kalium dhe antioksidantë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studimi i ri: Omega-3 nuk jep përfitime për diabetikët
Published
2 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Shtesat me Omega-3, acide yndyrore që gjenden kryesisht tek peshqit dhe që shpesh rekomandohen për të parandaluar sëmundjet kardiovaskulare, nuk ofrojnë mbrojtje për personat me diabet, sipas një studimi të ri britanik.
Ky përfundim i shtohet disa hulumtimeve të mëparshme që vënë në dyshim efektin mbrojtës të Omega-3.
Në studim morën pjesë mbi 15,000 persona me diabet, por pa histori sëmundjesh të zemrës.
Pjesëmarrësit u ndanë rastësisht në dy grupe: njëri mori çdo ditë kapsulë Omega-3, ndërsa grupi tjetër një kapsulë placebo me vaj ulliri.
Ata u monitoruan për më shumë se shtatë vjet. Rezultatet, të publikuara në revistën amerikane “New England Journal of Medicine”, treguan se numri i sulmeve të zemrës, kancereve dhe vdekjeve ishte pothuajse i njëjtë në të dy grupet.
Nuk u vu re asnjë përfitim nga përdorimi i përditshëm i Omega-3 për parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare tek diabetikët.
Këto gjetje përputhen edhe me një analizë të gjerë të 10 studimeve, që përfshinë 78,000 persona dhe u botuan në “JAMA Cardiology” në vitin 2018, e cila arriti në përfundimin se Omega-3 nuk parandalon sëmundjet e zemrës tek personat e rrezikuar. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Marramendja që paralajmëron goditjen në tru, si ta identifikoni?
Published
2 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Truri reagron ndaj mungesës së oksigjenit me shenja të lehta që shpesh ngatërrohen me lodhje.
Një nga më të rëndësishmet është marramendja, e cila mund të jetë e padëmshme, por në disa raste sinjalizon goditje në tru.
Kur marramendja lidhet me goditjen në tru
Shfaqet papritur, pa shkak dhe e bën të pamundur ecjen e pavarur, tregon dëmtim në trungun e trurit ose trurin e vogël. Ajo shpesh shoqërohet me përzierje, humbje ekuilibri dhe ndjesinë sikur gjithçka rrotullohet.
Marramendja qendrore
Ndryshe nga marramendjet e shkaktuara nga çrregullimet e veshit, marramendja qendrore zgjat më gjatë (20 minuta deri 24 orë), shoqërohet me shenja neurologjike si shikim i dyfishtë, vështirësi në të folur, dobësi në gjymtyrë dhe ecje të paqëndrueshme. Kjo formë lidhet me dëmtim të përhershëm të qelizave të trurit, nëse nuk trajtohet.
Faktorët e rrezikut
Hipertensioni, diabeti, kolesteroli i lartë dhe duhanpirja rrisin rrezikun e goditjes, ndaj vlerësimi i shpejtë mjekësor është thelbësor.
Simptoma tjera paralajmëruese:
dobësi ose mpirje e papritur në fytyrë, krah apo këmbë
vështirësi në të folur ose kuptim
humbje e shikimit / shikim i dyfishtë
humbje ekuilibri
dhimbje koke shumë e fortë dhe e menjëhershme
konfuzion ose humbje vetëdijeje
Çdo marramendje e fortë dhe e papritur është shenjë alarmi. Diagnostikimi dhe trajtimi i menjëhershëm mund të parandalojnë dëmtime të përhershme dhe të shpëtojnë jetë. /A.Z/UBT News/
ChatGPT can make mistakes. Check important info.
Kurti flet për paradoksin e zgjerimit të BE-së
KQZ fillon përgatitjet për zgjedhjet e 28 dhjetorit, këto janë afatet kryesore
Si t’i lani siç duhet leckat e mikrofibrës?
Rumer Willis: Babai im ndonjëherë nuk më njeh për shkak të demencës
Përjetoni avantazhin e privatësisë me Samsung Galaxy, liria fillon nga siguria
FSK në ushtrimin “Golden Sabre 25”, të organizuar nga misioni i NATO-s në Kosovë
BE kërkon sinkronizim të reformave, Kos u dërgon porosi të qartë vendeve të Ballkanit Perëndimor
Libri i ri hedh dyshime mbi BBC-në: Intervista e Princeshës Diana mund të ishte siguruar me mashtrim
Ariana Grande infektohet me COVID-19 gjatë turit promocional për “Wicked: For Good”
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
