Kulturë

Dera enigmatike: Zbulimi i grafiteve të Luftës Revolucionare në kështjellën e Doverit

Published

on

Në një frëngji mesjetare në Dover të Kentit, është zbuluar një gjetje e pazakontë, një derë prej druri e mbuluar plotësisht me grafit nga periudha e luftërave revolucionare franceze. Kjo derë ka shenja të shumta, duke përfshirë ekzekutime publike dhe gdhendje të ndryshme që shfaqin një anije me vela, si dhe figura të varura.

Grafikët janë shtuar në derën në vitet 1790 nga ushtarë anglezë të vendosur në Kështjellën Dover, gjatë periudhës së luftës midis Britanisë dhe Francës gjatë Revolucionit Francez. Në total, mbi 50 figura individuale janë gdhendur në derë, duke përfshirë një gamë të gjerë të skenave dhe simboleve, si një anije me vela dhe ekzekutime publike.

Derë e thjeshtë prej druri u zbulua rastësisht në majë të kullës së Shën Gjonit, që për shumë dekada ishte e padisponueshme për publikun. Konservimi i derës zbuloi detajet e plota të grafitit, duke bërë të mundur vëzhgimin e kujdesshëm të gdhendjeve të lashta.

Paul Pattison, historian i lartë i pronave në English Heritage, ka vlerësuar gjetjen si “shumë domethënëse”, duke theksuar kontekstin historik dhe kulturor të kohës. Ai thekson se Dover në atë periudhë ishte një qendër e rëndësishme ushtarake dhe komunitare, ku ekzekutimet publike ishin një praktikë e zakonshme.

Grafitët në derën e kullës së Shën Gjonit tregojnë një gamë të gjerë të interesave dhe preokupimeve të ushtarëve të asaj kohe. Në mes tyre, një figure e caktuar duket të përshkruajë një oficer ushtarak francez, me shumë mundësi të jetë një fantazi e një Napoleoni të imagjinuar duke u varur.

Gjithashtu përshkruhet një gdhendje e detajuar dhe e saktë e një anijeje me vela me një direk, ka shumë të ngjarë një prerës me tetë armë të përdorura nga Marina Mbretërore, si dhe nga kontrabandistët. Një simbol tjetër përshkruan një kupë dhe kryq të zbukuruar, ndoshta për të përfaqësuar kungimin e shenjtë të krishterë.

Ky zbulim është vlerësuar si një gjetje e rëndësishme arkeologjike dhe historike, e cila do të ekspozohet për publikun si pjesë e një ekspozite të planifikuar për të shfaqur historinë e kështjellës së Doverit dhe periudhën e konflikteve mesjetare dhe gjeorgjiane.

Përktheu nga Guardian: D.E

 

Continue Reading

Kulturë

Napoli shpallet kryeqyteti botëror i ushqimit 2025, Shqipëria në mesin e renditjes

Published

on

TasteAtlas ka publikuar listën e saj për vitin 2025, duke zbuluar kuzhinat, gatimet dhe qytetet më të mira në botë për gastronominë.

Në krye të renditjes është ngjitur Italia, e cila këtë vit ka kaluar Greqinë—fituesen e përhershme të viteve të fundit.

Pas tyre vijojnë Peruja, Portugalia dhe Spanja, duke plotësuar top-5 vendet me kuzhinat më të vlerësuara globalisht.

Qytetet me ushqimin më të mirë

Në kategorinë e qyteteve, Napoli ka marrë fronin për 2025. Pas tij renditen Milano, Bolonja, Firence, Mumbai dhe Xhenova.

Dy qytete të Kretës, Hania (vend i 64) dhe Heraklioni (i 91-ti), kanë konfirmuar reputacionin e fortë të kuzhinës në arenën ndërkombëtare.

Napoli, i njohur si vendlindja e picës, ofron specialitete klasike si pica napolitane, pica fritta dhe ëmbëlsira tradicionale si sfogliatella.

Edhe pjatat ikonike, si spageti alla puttanesca dhe spageti alla vongole, pasqyrojnë autenticitetin bregdetar dhe traditat kulinare të qytetit.

Gatimet më të mira të vitit

Sipas TasteAtlas, vendin e parë e zuri supa tradicionale borí-borí nga Paraguai. Më pas renditen pica napolitane, makaronat me tartuf, kamping satay nga Indonezia dhe shish kebabi turk.

Greqia ka shkëlqyer në kategorinë e sallatave, ku dakosi kretan ka zënë vendin e parë, ndërsa djathi Naxos gruyere është shpallur djathi më i mirë në botë, duke lënë pas edhe rivalët italianë.

Pozicionimi i Shqipërisë

U rendit në vendin e 77-të, një pozicion që tregon se gastronomia shqiptare po fiton shumë vëmendje dhe vlerësim ndërkombëtar, ndonëse ende jo pranë majave të listës.

Renditjet e këtij viti janë bazuar në mijëra vlerësime nga përdoruesit dhe analiza të detajuara nga ekspertë të gastronomisë, duke ofruar një panoramë të plotë të shijeve dhe traditave kulinare në mbarë botën. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

UNESCO njeh zyrtarisht lahutën, simboli i shpirtit shqiptar në listën e trashëgimisë botërore

Published

on

Arti i të luajturit, kënduarit dhe bërjes së lahutës, një nga thesaret më të çmuara të identitetit kulturor shqiptar, është shpallur zyrtarisht pjesë e trashëgimisë kulturore jomateriale të UNESCO-s, në listën e elementeve që kërkojnë mbrojtje të menjëhershme.

I kultivuar ndër shekuj në zonat rurale, ky art lidhet ngushtë me Eposin e Kreshnikëve dhe baladat veriore, duke përcjellë vlera themelore si trimëria, besa dhe mikpritja.

Tradita është ruajtur brez pas brezi në krahina si Malësia e Madhe, Dukagjini, Rugova, Drenica, Plava e Gucia, ku lahutari ka qenë njëherësh këngëtar dhe kronikan i historisë gojore.

Përfshirja në UNESCO është rezultat i një procesi të gjatë dokumentimi të udhëhequr nga studiues të njohur dhe i mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe AADF.

Dosja u përgatit në bashkëpunim me komunitetet lokale dhe u dorëzua në mars 2024.

Ky vlerësim ndërkombëtar nënvizon rëndësinë e ruajtjes dhe transmetimit të lahutës te brezat e rinj, ndërsa Shqipëria riafirmon angazhimin për ta mbrojtur këtë pasuri dhe për të bashkëpunuar me Kosovën e aktorë të tjerë rajonalë për ruajtjen e trashëgimisë së përbashkët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Tri ekspozita që nuk duhet t’i humbisni në Pop-up Art Week 2025

Published

on

Gjatë Pop-up Art Week 2025, Galeria 17 në Prishtinë do të kthehet në një hapësirë unike ku arti, imagjinata dhe komuniteti bashkohen përmes tre ekspozitave të veçanta.

Ky event ofron mundësinë për vizitorët të përjetojnë punime që sfidojnë perceptimet dhe nxisin dialogun mbi kreativitetin bashkëkohor.

Hapja e parë është ekspozita “Denied”, e krijuar nga Gentiana Pallaska, Aurela Kadriu, Aulonë Kadriu dhe Luca Tesei Li Bassi.

Ajo do të jetë e hapur sonte nga ora 18:00, duke sjellë një eksperiencë vizuale që ndërthur vizionet individuale të artistëve.

Më 11 dhjetor, vizitorët do të kenë mundësinë të eksplorojnë ekspozitën “Where will the Swallows go?” nga Redina Qose, një punim që fton audiencën të reflektojë mbi lëvizjen, memorien dhe marrëdhëniet njerëzore me hapësirën që na rrethon.

Eventi përmbyllet më 13 dhjetor me ekspozitën “Cigarette Break” nga Diellza Salicana, ku publiku mund të zhytet në një narrativë vizuale që kombinon realitetin e përditshëm me interpretime artistike surprizuese.

Pop-up Art Week 2025 në Galeria 17 është një mundësi e shkëlqyer për të takuar artistë, për të ndarë ide dhe për të përjetuar artin në një formë dinamike dhe inspiruese. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Kori i Filharmonisë së Kosovës sjell muzikën korale në shkolla

Published

on

Në kuadër të programit “Arti në shkolla”, të organizuar nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kori i Filharmonisë së Kosovës mbajti një prezantim artistik për nxënësit, duke afruar muzikën korale në ambientet shkollore.

Nën drejtimin e dirigjentit Hajrullah Syla, kori interpretoi vepra të kompozitorëve të njohur ndërkombëtarë dhe vendorë, si Eric Whitacre, Jake Runestad dhe Rafet Rudi, duke ofruar një program të pasur dhe edukativ.

Në aktivitet morën pjesë nxënës nga shkolla të ndryshme të Prishtinës dhe Hajvalisë, përfshirë: ShFMU “Xhemail Mustafa”, ShFMU “Ismail Qemali”, ShFMU “Faik Konica”, ShFMU “Naim Frashëri” dhe ShFMU “Shkëndija”.

Ky prezantim synon të nxisë interesin e të rinjve për muzikën klasike dhe artin, si dhe të forcojë lidhjen mes institucioneve kulturore dhe arsimit parauniversitar, duke bërë artin pjesë të përditshmërisë së nxënësve. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara