Në një seancë dëgjimore të zhvilluar në Komisionin për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, përshkroi me detaje progresin dhe arritjet në ruajtjen e trashëgimisë kulturore në Shqipëri. Takimi kishte si fokus diskutimin mbi situatën e siteve kulturore, një çështje e cila ka marrë një rëndësi të veçantë në vitet e fundit.

Në fillim të seancës, ministri iu përgjigj kriticizimeve të deputetit të opozitës, Agron Gjekmarkaj, lidhur me mënyrën e organizimit të ceremonisë mortore për shkrimtarin e njohur Ismail Kadare. Ai sqaroi se protokolli shtetëror ishte zbatuar në përputhje me dëshirat e familjes dhe se të vetmit që mund të kritikojnë ishin ata që ishin më afër tij.

Ministri Gonxhja theksoi se Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit ka luajtur një rol të rëndësishëm në mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore. Sipas tij, gjatë periudhës janar-gusht 2024, sitet kulturore në Shqipëri kanë mikpritur 875,315 vizitorë, një rritje prej mbi 36% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Gonxhja përmendi arritjet e dukshme, duke nënvizuar se nga buxheti i shtetit dhe me ndihmën e donatorëve janë restauruar gjithsej 499 objekte kulturore nga viti 2019 deri më 2024. Këto investime përfshijnë projekte të rëndësishme si restaurimi i “Shtëpisë së Arbëreshëve”, muzealizimi i “Banesës së Toptanëve” dhe restaurimi i ish Burgut të Spaçit.

Ministri përmendi gjithashtu mbështetje të rëndësishme nga Bashkimi Evropian, përmes projekteve të rehabilitimit të Amfiteatrit të Durrësit dhe Kishës së Kozarës, duke e cilësuar këtë si një përmasë të jashtëzakonshme të investimeve në kulturë. Ai theksoi se Ministria ka investuar rreth 3.7 milionë lekë në këtë vit dhe ka bashkëpunuar me programin “EU4Culture”, si dhe me fonde të tjera për zhvillimin e projekteve kulturore.

Një pjesë e rëndësishme e bisedës u fokusua në planin për të forcuar qendrën historike të Durrësit dhe për të bërë atë një atraksion turistik të njohur, në mënyrë që të rivalizojë qytetet historike si Gjirokastra dhe Berati. Ministri shprehu angazhimin e tij për të transformuar Kalanë e Gjirokastrës në një destinacion tërheqës gjatë gjithë vitit.

Kjo seancë dëgjimore shënon një hap të rëndësishëm në përpjekjet për të ruajtur dhe promovuar trashëgiminë kulturore shqiptare, duke e bërë atë një element thelbësor të identitetit kombëtar./UBTNews/

Puna për realizimin e “Enciklopedisë Shqiptare” ka hyrë në një fazë të re, ku redaksitë e ngritura sipas fushave përkatëse u mblodhën në Prishtinë për të diskutuar dhe vendosur mbi fjalësin e përzgjedhur. Këto takime, që do të vazhdojnë deri më 26 Shtator, synojnë të unifikojnë dhe harmonizojnë terminologjinë që do të përdoret në enciklopedinë e re.

Akademia e Shkencave ka njoftuar se deri në përfundimin e kësaj periudhe, të gjitha redaksitë — 27 në Shqipëri dhe 29 në Kosovë — duhet të kenë finalizuar njësimin e fjalësit. Diskutimet e deritanishme janë përqendruar në identifikimin dhe zgjidhjen e problemeve të njësive të diskutueshme, me qëllim shmangien e çdo lloj moskoherencash, shkruan Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Sipas burimeve nga Akademia, në takime janë marrë vendime të rëndësishme për fjalësin e përbashkët, i cili do të kalojë nga një fjalës i bashkuar në një fjalës të stabilizuar dhe të unifikuar. Redaksitë për letërsinë kanë bërë saktësime e plotësime në përgatitjen e fjalësit të përbashkët, duke theksuar rëndësinë e këtij procesi për kulturën dhe identitetin kombëtar.

Në fushën e arkeologjisë dhe lashtësisë, redaksitë përkatëse, të drejtuara nga prof. Neritan Ceka, akad. asoc. Gëzim Hoxha dhe dr. Arianit Buçinca, kanë arritur një fjalës të përbashkët, por stabilizimi i tij do të vazhdojë edhe më tej. Një takim mes redaksive të historisë ka lehtësuar shkëmbimin e informacionit dhe përgatitjen e fjalësve për temat e ndryshme historike, përfshirë Mesjetën, Bizantin dhe periudhën osmane.

Akademia njoftoi gjithashtu se redaksia e Tiranës, e cila ka filluar punën me vonesë relative, ka përgatitur një listë emrash dhe emërtimesh që kapin mbi një mijë njësish, të mbledhura nga Edmond Malaj. Ndërkohë, redaksia e Prishtinës ka përfunduar fjalësin e saj, i cili është gati për shkëmbim me kolegët e Tiranës, në procesin e kalimit drejt një fjalësi të përbashkët.

Akad. J. Bajraktari, përfaqësues i redaksisë së Prishtinës, propozoi që ky fjalës të përbashkët të realizohej deri më 8 Tetor. Ndërsa, drejtuesi i redaksisë së Tiranës, akad. Pëllumb Xhufi, kërkoi një periudhë të shtuar kohore për të siguruar përfundimin e punës. Megjithatë, deri në fund të vitit, të gjitha redaksitë pritet të jenë sinkronizuar me njëra-tjetrën, duke hedhur kështu një bazë të fortë për “Enciklopedinë Shqiptare”, një projekt që synon të ruajë dhe promovojë kulturën dhe trashëgiminë shqiptare në tërësi./UBTNews/

Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës (TKK) kanë njoftuar se do të fillojnë të zbatojnë veprime sindikale për të kërkuar rritjen e pagave, duke nisur provat me 10 minuta vonesë. Ky hap vjen 18 muaj pas hyrjes në fuqi të Ligjit për Paga, që sipas tyre, ka sjellë diskriminim dhe pagë më të ulët në krahasim me kolegët në rajon.

Në një komunikatë për media, ata theksojnë se aktorët janë e vetmja kategori që nuk kanë përfituar nga rritjet e pagave dhe se pagat e tyre janë në nivele të ulëta, duke e vendosur TKK-në në disavantazh përballë institucioneve të tjera kulturore. Në Shqipëri, për shembull, aktorët marrin deri në 1500 euro, ndërsa në Kosovë, koeficientet e pagave për aktorët janë ndjeshëm më të ulta.

Shoqata Sindikale e Artistëve të TKK-së ka shprehur shqetësim për nivelin e pagave dhe ka kërkuar rritjen e koeficienteve për aktorët dhe punonjësit e tjerë të teatrit. Aktorët argumentojnë se pagat e tyre nuk reflektojnë përgjegjësitë e punës dhe volumet e larta të aktiviteteve, duke theksuar se punojnë deri në 16 orë në ditë dhe gjatë fundjavave.

Kërkesat e tyre bazohen në përgatitjen profesionale dhe rëndësinë e institucionit, duke përmendur gjithashtu rritjen e numrit të shikuesve dhe aktiviteteve të Teatrit Kombëtar. Aktorët e TKK-së kërkojnë që pagat e tyre të rriten për t’u përputhur me standardet e vendeve të tjera të rajonit.

Pavarësisht premtimeve të mëparshme nga Ministria e Kulturës për rishikimin e koeficienteve, deri tani nuk ka pasur ndonjë reagim nga ana e saj. Konfliktet për pagat në TKK janë të vjetra dhe kanë vazhduar përmes grevash dhe veprimeve sindikale të tjera, duke reflektuar pakënaqësi të vazhdueshme në sektorin e kulturës.

Aktorët shpresojnë që ky hap i parë do të çojë në një dialog konstruktiv me institucionet dhe një zgjidhje për përmirësimin e kushteve të punës dhe pagave të tyre./UBTNews/

Sot shënohen plot 35 vite nga ndarja nga jeta e Artistit të Merituar Enver Birko (1935 – 1989), një nga pionierët e artit koreografik shqiptar, i cili la pas një trashëgimi të vyer dhe një karrierë të pasur që zgjati mbi 40 vjet.

Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit organizoi një event përkujtimor, duke sjellë në kujtesën e publikut disa nga momentet më të rëndësishme të jetës dhe karrierës artistike të këtij artisti të paharruar.

Rrugëtimi artistik i Enver Birko nisi në vitin 1950, kur ai u bë pjesë e grupit të valleve në Filarmoninë Shqiptare. Pjesëmarrja e tij aty vazhdoi deri në krijimin e Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore në vitin 1957, ku ai u shqua si një nga interpretuesit më të njohur dhe të talentuar.

Me një pasion të pashuar dhe një talent të jashtëzakonshëm, Birko arriti të fitojë zemrat e publikut shqiptar. Lëvizjet e tij të gjalla, teknika e përsosur e interpretimit dhe shkathtësia në skenë ishin elemente që e veçuan atë. Publiku mbetej i mahnitur nga harmonia dhe rrjedhshmëria e lëvizjeve të tij, ku plastika e trupit, duarve dhe këmbëve shpreheshin në një rrugëtim dinamik drejt kulminacioneve të valleve popullore.

Nën interpretimin e tij të shkëlqyer, së bashku me trupën e Ansamblit të Këngëve dhe Valleve Popullore, vallet e mjeshtrave si Panajot Kanaçi, Gëzim Kaceli dhe Agron Aliaj fituan madhështi dhe një cilësi të re artistike, duke u bërë simbole të trashëgimisë kulturore shqiptare.

Gjatë karrierës së tij, Enver Birko u nderua me një sërë vlerësimesh, përfshirë medalje, çmime dhe titullin e nderit “Artist i Merituar”.

Jeta e tij artistike është një pasqyrë e vlerave të larta njerëzore; ai ishte një shembull jo vetëm në art, por edhe në jetën e përditshme, një njeri korrekt, i qeshur, i çiltër dhe me shpirt të madh. Si një prind i përkushtuar, virtytet e tij si person kontribuan në forcimin e madhështisë së figurës së tij artistike, duke e bërë atë një legjendë të artit koreografik shqiptar./UBTNews/