Lajmet

Çka nënkuptojnë termat që po përdoren nga zyrtarët ukrainas kundër rusëve?

“Ata janë orkë, sepse ne nuk i konsiderojmë njerëz”, tha Tetiana Chursina.

Published

on

Që nga Presidenti Zelensky e poshtë, zyrtarët ukrainas kanë dalë me mënyra gjithnjë e më të ndryshme për të artikuluar konfliktin me Rusinë.

“Një skuadër orkesh është zmbrapsur”.

Kjo nuk është një referencë për mbështetësit e Lord Sauron që u shfaqën në “Lord of the Rings”.

Në fakt ky është një rresht nga një raport zyrtar nga ministria e mbrojtjes së Ukrainës – dhe pjesë e fjalorit gjithnjë në zgjerim që po përdoret nga zyrtarët e lartë, ushtria dhe media.

“Ata janë orkë, sepse ne nuk i konsiderojmë njerëz”, tha Tetiana Chursina për Al Jazeera, një punëtore në Kiev, kushërira e së cilës kaloi javë në bodrumin e saj në Bucha, ku së fundi u gjetën nëpër rrugë dhe gjetkë shumë civilë të vrarë nga forcat ruse.

“Rashist” është një tjetër epitet që përdoret shpesh për të përshkruar trupat ruse.

Neologjizma kombinon fjalët “rusë”, “racistë” dhe “fashistë” – dhe është menjëherë e kuptueshme për ata që janë rritur në ish-Bashkimin Sovjetik.

Edhe pse termi “fashist” i referohet regjimit të Benito Musolinit në Itali, në BRSS, ai më së shumti iu referohej nazistëve gjermanë, ushtria e të cilëve pushtoi pjesën më të madhe të Ukrainës gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Në Rusinë e Vladimir Putinit, historia e miratuar nga Kremlini për rolin e Moskës Sovjetike në mposhtjen e nazizmit – të cilën disa analistë e konsiderojnë të ekzagjeruar – është bërë një shtyllë e dogmës zyrtare.

Të dyja palët ndërluftuese përdorin termat ushtarakë gjermanë si sharje degraduese.

Kremlini zakonisht e quan presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy “nazist”, ndonëse ai u rrit në një familje hebreje rusishtfolëse – dhe gjyshi i tij humbi familjen gjatë Holokaustit.

Por gjuha e Ukrainës gjatë kohës së luftës ka shkuar shumë përtej përdorimit të prozave gjermane ose të Tolkien-it.

Udhëheqësit, zyrtarët dhe oficerët ushtarakë ukrainas komunikojnë me masmedian dhe publikun në mënyra të reja dhe efektive në një luftë informacioni. Duke bërë këtë, ata po thyejnë të kaluarën sovjetike të Ukrainës, kur udhëheqësit komunistë mërzitnin audiencën e tyre me fjalime monotone dhe disa orëshe.

Këto ditë, kryetarët e bashkive, guvernatorët dhe zyrtarët e mbrojtjes ukrainase kanë një llogari në Telegram, Twitter ose Facebook – dhe informojnë audiencën për zhvillimet në juridiksionet e tyre menjëherë, pa asnjë miratim nga zyrtarët më të lartë në Kiev.

Ukrainasit mbështeten në postimet, transmetimet e drejtpërdrejta dhe videot e tyre – dhe vlerësojnë sinqeritetin e tyre.

Ka disa figura të reja kombëtare – që po pëlqehen gjerësisht në vend – si Oleksiy Arestovych, një ndihmës i presidentit Zelensky.

Arestovych ka mbajtur konferenca të përditshme shtypi që nga dita e parë e pushtimit.

Informatat e tij optimiste, qetësuese e sarkastike e kanë bërë atë “psikoterapistin e gjithë Ukrainës”. Edhe kur Arestovych nuk është në gjendje të mohojë ose konfirmojë diçka, ai përdor mënyra të tjera për të përcjellë mesazhin e tij.

Më 1 prill, një shpërthim tronditi Belgorodin, një qytet perëndimor rus që kufizohet me Ukrainën dhe strehon baza dhe depo ushtarake. Shpërthimi shkatërroi një depo gjigande karburanti – dhe kjo i atribuohej gjerësisht një sulmi raketor ukrainas.

“Ndoshta, dikush ndezi një cigare në vendin e gabuar?” ishte përgjigjia e Arestovych.

Një tjetër figurë e pëlqyeshme momentalisht është Vitaliy Kim, një guvernator i rajonit jugor të Mykolaiv.

Në videot, tweetet dhe postimet e tij në Facebook, Kim – babai i të cilit është korean etnik – kryesisht flet rusisht. Por askush nuk duket se e vret mendjen, ndryshe nga ajo që thotë Kremlini për “diskriminimin” ndaj rusishtfolësve në “Ukrainën naziste”.

“Mirëmbrëma, ne jemi nga Ukraina”, kështu i fillon Kim videot e tij. Natyrisht, Zelenskyy, komediani i Ukrainës i kthyer në president, sundon kur bëhet fjalë për të qenit i sinqertë, krejtësisht jozyrtar – dhe pak vulgar.

“Bastardë të qelbur! Çfarë tjetër mund t’i quash ata?” ai tha për forcat ruse më 23 prill, disa orë pasi një raketë ruse vrau një nënë me një foshnje 3-muajshe në portin e Detit të Zi të Odesës.

“Kjo është fraza që dikush nuk mund ta imagjinonte të thuhej në publik nga presidenti i një kombi gjashtë muaj më parë”, tha Mykhailo Krigel, një gazetar dhe redaktor veteran ukrainas për Al Jazeera-n.

Përdorimi i kësaj gjuhe fyese ndaj ushtarakëve rusë – si dhe demonizimi i tyre – ka një efekt të menjëhershëm psikologjik.

“Kjo është mënyra më e thjeshtë për të dalë nga stresi, për të zhbllokuar një shpërthim verbal zemërimi, që godet objektivin menjëherë”, tha Kriger.

Më e rëndësishmja, kjo gjuhë ndihmon në ndryshimin e mënyrës sesi ukrainasit e shohin veten – dhe perceptohen në mbarë botën.

“Më në fund po heqim qafe këtë imazh të një viktime të përjetshme. Këto ditë, bota na sheh si fitues që mund të godasin rusët”, tha Serhiy Babenko, një duhanxhi 32-vjeçar nga periferia e Kievit, Boryspil./AJ/UBTNews/

Bota

Komiteti i OKB-së: Metodat e luftës të Izraelit ngjasojnë me gjenocid

Published

on

Komiteti i posaçëm i Kombeve të Bashkuara ka akuzuar Izraelin për përdorimin e metodave lufte që përkojnë me karakteristikat e gjenocidit gjatë operacioneve të tij ushtarake në Rripin e Gazës. Në një raport të publikuar më 14 nëntor 2024, komiteti theksoi se veprimet e Izraelit, përfshirë “përdorimin e urisë si metodë lufte” dhe shkatërrimin e shërbimeve themelore, po shkaktojnë një katastrofë të madhe humanitare dhe mjedisore në këtë rajon.

Komiteti, i cili ka hetuar për dekada shkeljet e të drejtave të njeriut në territoret palestineze, shprehu shqetësimin e tij për numrin e madh të viktimave civile dhe kushtet e jetesës për palestinezët. Sipas raportit, Izraeli ka shkaktuar vdekje, uri dhe lëndime të rënda përmes rrethimit të Gazës, pengimit të ndihmave humanitare dhe sulmeve të shënjestruara, pavarësisht thirrjeve të vazhdueshme nga OKB-ja dhe urdhrave të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.

Në raport, Komiteti i OKB-së tha se metodat e luftës që përdor Izraeli “përkojnë me karakteristikat e gjenocidit”, duke përfshirë përdorimin e urisë si një “armë” dhe ndëshkimin kolektiv të popullsisë palestineze. Dëshmitë nga terreni tregojnë se veriu i Gazës është përfshirë nga një situatë ekstreme urie, e cila po përkeqësohet me kalimin e kohës.

Një tjetër çështje e ngritur nga komiteti është shkatërrimi i infrastrukturës thelbësore të Gazës, përfshirë sistemet e ujit, kanalizimeve dhe furnizimin me ushqime. Raporti nënvizon se bombardimet ajrore izraelite kanë shkatërruar mbi 25,000 tonë mjete shpërthyese, një sasi që është e barabartë me dy bomba bërthamore, duke shkaktuar një krize mjedisore dhe shëndetësore që do të ketë pasoja afatgjata për brezat e ardhshëm.

Komiteti shprehu gjithashtu shqetësim për përdorimin e inteligjencës artificiale nga Izraeli për avancimin e sistemeve të tij të shënjestrimit gjatë operacioneve ushtarake. Ky përdorim i teknologjisë ka ngritur pyetje rreth ndikimit të saj në shkallën dhe precizitetin e sulmeve, që shpesh kanë shënjestruar civilët dhe objektet civile.

Në fund, Komiteti i OKB-së bëri thirrje për një reagim urgjent nga shtetet e tjera për të ndërprerë luftën dhe për të ushtruar presion ndaj Izraelit, duke theksuar se disa shtete po vazhdojnë të ofrojnë mbështetje ushtarake dhe ndihmë tjetër, pavarësisht shkeljeve të drejta të njeriut dhe shkatërrimeve të shkaktuara në Gaza./REL/

Continue Reading

Bota

Kroacia planifikon të blejë 394 raketa HIMARS me rreze veprimi deri në 80 km

Published

on

Kroacia ka njoftuar planet për blerjen e një sërë raketash GMLRS, me rreze veprimi deri në 80 km, për sistemin raketor HIMARS, një hap i rëndësishëm në modernizimin e forcave të saj të armatosura. Sekretari i Shtetit në Ministrinë e Mbrojtjes, Branko Hrg, ka bërë të ditur se do të blihen gjithsej 394 raketa GMLRS, që janë pjesë e një marrëveshjeje të mundshme për forcimin e kapaciteteve ushtarake të Kroacisë.

Hrg shpjegoi se ky prokurim është pjesë e një iniciative më të gjerë për modernizimin e ushtrisë kroate, duke theksuar rëndësinë e rritjes së ndarjes së fondeve për mbrojtjen. Ai bëri një krahasim me vitin 2016, duke theksuar se buxheti për mbrojtjen ka pësuar një rritje prej 142% që nga ajo periudhë. “Aktualisht, ne jemi në përputhje me standardet e NATO-s për ndarjen e fondeve, me 2% të GDP-së për mbrojtjen dhe 20% për pajisjet ushtarake,” tha Hrg.

Në lidhje me blerjen e raketave për HIMARS, Hrg nënvizoi se sistemi HIMARS është një nga teknologjitë më moderne dhe se, si pjesë e bashkëpunimit me Shtetet e Bashkuara, procesi i prokurimit është i qartë dhe i njohur. Ai e përshkroi HIMARS si një sistem shumë efikas dhe të besueshëm për forcën e tij raketore.

Kur u pyet se pse Kroacia nuk ka vendosur të blejë raketa me rreze më të gjatë, si ER GMLRS apo ATACMS, Hrg e sqaroi këtë duke theksuar se Kroacia nuk ka “afinitete sulmi” dhe nuk ka nevojë për raketa me rreze të gjata që mund të mbulonin territore të largëta. Megjithatë, ai nuk e përjashtoi mundësinë e blerjes së këtyre raketave në të ardhmen, duke lënë hapësirë për mundësi të tjera nëse situata strategjike kërkon një ndryshim të kursit.

Ky hap i Kroacisë për të forcuar kapacitetet e saj ushtarake është një pjesë e përpjekjeve të vazhdueshme të vendit për të rritur standardet e mbrojtjes dhe për të kontribuar më shumë në sigurinë e përgjithshme të Aleancës së NATO-s, duke i dhënë prioritet teknologjive moderne dhe sistemeve raketore efikase./UBTNews/

 

 

Continue Reading

Lajmet

BE-ja e gjobit Meta-n me gati 800 milionë euro për praktika “abuzive”

Published

on

By

Komisioni Evropian e ka gjobitur të enjten Meta-n, kompaninë që zotëron Facebook-un, me 797.72 milionë euro, për shkak të praktikave abuzive nga të cilat përfitoi tregu online në Facebook, i njohur si Martkerplace.

Komisioni Evropian e gjobiti Meta-n… për shkeljen e rregullave të BE-së duke e lidhur shërbimin e vet online për reklama të klasifikuara, Facebook Marketplace, me rrjetin e vet social personale, Facebook, dhe duke vendosur kushte të padrejta komerciale ndaj shërbimeve të tjera online për reklama të klasifikuara”, tha Komisioni Evropian.

Meta njoftoi se do të ankohet ndaj këtij vendimi, por në ndërkohë, do të bashkëpunojë dhe do të punojë pa humbur kohë për të gjetur zgjidhje për adresimin e çështjeve të ngritura.

Ky vendim i Komisionit Evropian vjen dy vjet pasi ai e kishte akuzuar gjigantin amerikan të teknologjisë se i kishte dhënë përparësi të padrejtë shërbimit të vet për reklama të klasifikuara, Facebook Marketplace, duke i bashkuar dy shërbimet.

Bashkimi Evropian nisi një hetim formal ndaj dyshimeve për sjellje kundër konkurrencës nga Facebook në qershor 2021. Në dhjetor 2022, BE-ja ngriti shqetësime se Meta e lidh rrjetin e vet social mbizotërues, Facebook, me shërbimet e veta online për reklama të klasifikuara.

Facebook e lansoi tregun online Marketplace në vitin 2016 dhe e zgjeroi atë në disa vende evropiane një vit më pas.

BE-ja argumenton se Meta ua imponon Facebook Marketplace njerëzve të cilët e përdorin Facebook-un me një “lidhje” të jashtëligjshme, por Meta tha se ky argument e shpërfill faktin se përdoruesit e Facebook-ut mund të zgjedhin nëse duan të shkojnë në Marketplace, dhe shumë prej tyre nuk e bëjnë.

Meta tha se Komisioni Evropian pretendoi se Marketplace ka mundësi ta pengojë rritjen e tregjeve të mëdha të reja online në BE, por nuk gjeti prova për të dëshmuar se kjo i dëmton konkurrentët.

Continue Reading

Lajmet

​Etiopia regjistron 7.3 milionë raste malarie për gati 10 muaj

Published

on

By

Më shumë se 7.3 milionë njerëz u diagnostikuan me malarie dhe 1.157 vdekje u raportuan në Etiopi nga 1 janari deri më 20 tetor, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

Në raport thuhet se ky është numri më i lartë i rasteve vjetore të regjistruara në shtatë vjetët e fundit të shkaktuara nga pickimi i mushkonjave femra të infektuara Anopheles.

Transmetimi i malaries është gjithashtu i mundur përmes transfuzionit të gjakut, transplantimit të organeve ose ndarjes së gjilpërave ose shiringave të kontaminuar me gjak të infektuar. Sëmundja gjithashtu mund të transmetohet nga nëna te fëmija para ose gjatë lindjes.

Malaria paraqet një sfidë të rëndësishme të shëndetit publik në Etiopi, ku afërsisht 75% e masës tokësore konsiderohet të jetë endemike e sëmundjes, tha OBSH.

“Rreth 69% e popullsisë në këto zona përballen me rrezikun e infeksionit ku shpërthimet periodike kontribuojnë në deri në 20 për qind të vdekjeve në mesin e fëmijëve nën moshën pesë vjeç,” thuhet në raport.

OBSH tha se po ofron mbështetje për Ministrinë e Shëndetësisë së Etiopisë në koordinimin e përpjekjeve të reagimit ndaj malaries përmes platformave të integruara së bashku me një strukturë të menaxhimit të incidenteve shumë emergjente.

Continue Reading

Të kërkuara