

Lajmet
Çka duhet të dini për vitaminën F?
Vitamina F është një term për dy yndyrna – acidi alfa-linolenik (ALA) dhe acidi linoleik (LA).
Published
4 years agoon
By
Betim Gashi
Vitamina F nuk është një vitaminë në kuptimin tradicional të fjalës. Përkundrazi, vitamina F është një term për dy yndyrna – acidi alfa-linolenik (ALA) dhe acidi linoleik (LA). Ato janë thelbësore për funksionet e rregullta të trupit, përfshirë aspektet e shëndetit të trurit dhe zemrës.
ALA është anëtare e familjes së yndyrnave omega-3, ndërsa LA i përket familjes omega-6. Burimet e zakonshme të të dyjave këtyre yndyrnave përfshijnë vajrat vegjetale, arrat dhe farat.
Ato u zbuluan në vitet 1920 kur shkencëtarët zbuluan se dietat pa yndyrë kishin efekte të dëmshme te minjtë. Fillimisht, shkencëtarët dyshuan se minjtë kishin mungesë tek një vitaminë e re që ata e quajtën vitamina F-dhe më vonë u zbulua se bëhej fjalë për ALA dhe LA.
Funksionet kryesore të vitaminës F në trupin tuaj
Të dy llojet e yndyrnave që përmban vitamina F – ALA dhe LA – klasifikohen si acide yndyrore thelbësore, domethënë ato janë të nevojshme për shëndetin. Meqenëse trupi juaj nuk është në gjendje t’i prodhojë këto yndyrna, ju duhet t’i merrni ato përmes dietës ushqimore.
ALA dhe LA luajnë rolet e mëposhtme thelbësore në trup:
- Shërbejnë si burim kalorish. Si yndyrna, edhe Ala edhe La sigurojnë 9 kalori për gram.
- Mbrojnë strukturën e qelizave. Jo vetëm këto dy yndyrna por edhe yndyrnat e tjera ofrojnë strukturë dhe fleksibilitet për të gjitha qelizat në trupin tuaj duke qenë një përbërës kryesor i shtresës së tyre të jashtme.
- Ndihmon në rritjen dhe zhvillimin e trupit. ALA luan një rol të rëndësishëm në rritjen normale, shikimin dhe zhvillimin e trurit.
- Konvertohen në yndyrna të tjera. Trupi juaj e konverton edhe acidin alfa-linolenik edhe acidin linoleik në yndyrna të tjera të nevojshme për shëndetin.
- Ndihmon për komponimet sinjalizuese. ALA dhe LA përdoren për të bërë komponime sinjalizuese që ndihmojnë në rregullimin e presionit të gjakut, mpiksjen e gjakut, përgjigjet e sistemit imunitar dhe funksionet e tjera kryesore të trupit.
Mungesa e vitaminës F është e rrallë. Mungesa e dy yndyrnave ALA dhe LA mund të çojë në simptoma të ndryshme, të tilla si tharje të lëkurës, rënie të flokëve, shërim i ngadaltë i plagëve, rritje e dobët e fëmijëve, problemet e trurit dhe shikimit etj.

Përfitimet e mundshme shëndetësore
Sipas studimit, yndyrnat që përbëjnë vitaminën F (ALA dhe LA) mund të ofrojnë disa përfitime unike shëndetësore.
Përfitimet shëndetësore të acidit alfa-linolenik
ALA është yndyra kryesore në familjen omega-3, një grup yndyrash që mendohet se kanë shumë përfitime shëndetësore. Në trupin e njeriut, ALA shndërrohet në acide yndyrore të dobishme omega-3, duke përfshirë acidin eikosapentaenoik (EPA) dhe acidin dokosheksaenoik (DHA).
- Ulja e inflamacionit. Një rritje e konsumit të yndyrave omega-3 si ALA është shoqëruar me ulje të inflamacionit në nyje, traktin tretës, mushkëri dhe tru.
- Përmirëson shëndetin e zemrës. Rritja e konsumimit te ALA në dietën tuaj mund të ndihmojë në uljen e rrezikut nga sëmundjet e zemrës.
- Ndihmon në rritje dhe zhvillim. Gratë shtatzëna kanë nevojë për 1.4 gram ALA në ditë për të mbështetur rritjen dhe zhvillimin e fetusit.
- Mbron shëndetin mendor. Nevojiten më shumë hulumtime, por disa studime sugjerojnë që konsumimi i rregullt i yndyrave omega-3 mund të ndihmojë në përmirësimin e simptomave të depresionit dhe ankthit
Përfitimet shëndetësore të acidit linoleik
Acidi linoleik (LA) është një yndyrë parësore në familjen omega-6. Si ALA, edhe LA shndërrohet në yndyrna të tjera në trupin tuaj.
Ajo ofron shumë përfitime të mundshme shëndetësore kur konsumohet në moderim, veçanërisht kur përdoret në vend të yndyrnave të ngopura më pak të shëndetshme:Mund të zvogëlojë rrezikun e sëmundjeve të zemrës. Në një studim në mbi 300,000 të rritur, konsumimi i LA në vend të yndyrnave të ngopura u shoqërua me një ulje të rrezikut prej 21% të vdekjes në lidhje me sëmundjet e zemrës.
Mund të zvogëlojë rrezikun e diabetit tip 2. Një studim në më shumë se 200,000 njerëz zbuloi se LA ishte e lidhur me një rrezik të zvogëluar 14% të diabetit të tipit 2 kur konsumohet në vend të yndyrës së ngopur. Mund të përmirësojë kontrollin e sheqerit në gjak. Disa studime sugjerojnë që LA mund të ndihmojë kontrollin e sheqerit në gjak kur konsumohet në vend të yndyrnave të ngopura.
You may like
Lajmet
Presidenti i Malit të Zi nuk e dekreton ligjin për Plazhin e Madh të Ulqinit
Published
4 hours agoon
April 29, 2025By
UBTnews
Presidenti i Malit të Zi, Jakov Millatoviq, ia ka kthyer Kuvendit për rishqyrtim njërën nga dy marrëveshjet që Qeveria e Malit të Zi i kishte nënshkruar me Emiratet e Bashkuara Arabe – atë që i hapte rrugë dhënies me qira të Plazhit të Madh në Ulqin.
Sipas asaj marrëveshjeje, Mali i Zi do t’ia jepte Plazhin e Madh me qira për 99 vjet kompanisë Emmar të biznesmenit arab, Mohamed Alabbarit, që do të ndërtonte një kompleks megaturistik në Ulqin.
Alabbar ka marrë pjesë edhe në projekte rajonale në Kroaci, Shqipëri dhe në “Beogradin mbi ujë” në Serbi.
Por, Millatoviq, i cili dekretoi Ligjin për ratifikimin e Marrëveshjes për bashkëpunim ekonomik, nuk e bëri të njëjtën edhe për Ligjin për ratifikimin e Marrëveshjes për bashkëpunim në fushën e turizmit dhe zhvillimit të pasurive të paluajtshme. Këtë të fundit ai ua ktheu deputetëve për ta votuar sërish.
Që marrëveshjet e nënshkruara nga kryeministri Millojko Spajiq në fund të marsit me zyrtarët e Emirateve të hyjnë në fuqi, Kuvendi i Malit të Zi i miratoi dy ligjet me procedurë të përshpejtuar më 23 prill, me propozim të Qeverisë.
Ato u mbështetën nga deputetët e shumicës parlamentare – lëvizja e Spajiqit “Evropa tani”, partia “Demokracia e Re Serbe” e kryetarit të Kuvendit, Andrija Mandiq, Demokratët dhe Partia Boshnjake.
Ditëve para miratimit, Millatoviq dhe një pjesë e sektorit joqeveritar paralajmëruan se me miratimin e Marrëveshjes për bashkëpunim në turizëm dhe zhvillim të pasurive të paluajtshme po pezullohet Kushtetuta dhe një pjesë e ligjeve të Malit të Zi.
Kthimi i këtij ligji nga Millatoviq e detyron Kuvendin që të votojë sërish për të. Nëse ligji miratohet përsëri, ai do t’i dërgohet sërish Millatoviqit për nënshkrim. Sipas Kushtetutës, në atë rast ai është i detyruar ta nënshkruajë, dhe ligji hyn në fuqi./REL/
Lajmet
Rama: Buxheti për vitin 2025 po sabotohet, kërkojmë zgjidhje alternative
Published
5 hours agoon
April 29, 2025By
UBTnews
Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, pas dështimit të seancës së Kuvendit Komunal, ka deklaruar se buxheti i kryeqytetit për vitin 2025 po përballet me pengesa serioze.
Sipas tij, ndonëse buxheti është votuar që në dhjetor 2024 dhe është planifikuar për projektet madhore të qytetit, Parlamenti i Kosovës ende nuk ka miratuar atë.
Rama akuzoi institucionet për shmangie të vazhdueshme dhe tentim sabotimi. “Do të vazhdojmë të punojmë me projekte të reja dhe të kërkojmë fonde nga instanca të tjera”, u shpreh ai.
“Buxhetin e dini që ne e kemi votuar në dhjetor të vitit 2024, i cili është planifikuar për të gjitha projektet madhore të kryeqytetit. Kemi kërkuar që atëherë që Parlamenti i Kosovës ta miratojë, por asnjëherë nuk është ftuar seanca. Tani kemi një çështje tjetër që ende nuk është konstituar. Ne kemi shqyrtuar në mënyrë ligjore se si Ministria e Financave të kërkojë buxhetin, e kemi kërkuar tashmë dy herë, por është shmangur. Tani ne duhet të gjendemi në mënyra të ndryshme, duhet t’i gjejmë fondet përmes projekteve të reja. Është tentuar të sabotohet edhe buxheti, por ne kemi arritur që të bëhet. Nuk po shfrytëzohet mundësia që buxheti i vitit 2025 të aprovohet. Ne vazhdojmë me projektet, nuk do të ndalemi dhe do të vazhdojmë të kërkojmë instanca të tjera”, tha Rama.
Lajmet
Emërohet ambasadori i ri i Italisë në Kosovë
Published
5 hours agoon
April 29, 2025By
UBTnews
Maurizio Antonini do të jetë ambasadori i ri i Italisë në Kosovë. Këtë e ka bërë të ditur ambasada e Italisë në Kosovë.
Lajmi është bërë i ditur nëpërmjet një njoftimi në rrjetin social “X”.
“I nderuar që të marr detyrën e Ambasadorit të Italisë në Kosovë. I vendosur që të fuqizoj lidhjet mes dy shteteve në të gjitha fushat e bashkëpunimit, duke përfshirë edhe për hir të perspektivës së Prishtinës për integrim evropian”, citohet se ka thënë ai.
Lajmet
Murati: Bllokada e Kuvendit po pengon dorëzimin e Kornizës Afatmesme të Shpenzimeve dhe ndarjen e granteve komunale
Published
6 hours agoon
April 29, 2025By
UBTnews
Ministri në detyrë i Financave, Hekuran Murati, ka thënë se moskonstituimi i kuvendit ka pasoja edhe në procese tjera.
Sipas tij në mungesë të një kuvendi funksional, Qeveria e ka të pamundur të dorëzojë Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve, e cila parashihet që t’i dorëzohet Kuvendit jo më larg se data 30 prill.
“Në mungesë të një Kuvendi funksional, Qeveria e ka të pamundur të dorëzojë Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve, e cila parashihet që t’i dorëzohet Kuvendit jo më larg se data 30 prill.”
Murati ka përmendur edhe komisionin për Grante Komunale.
“Ngjashëm është puna edhe me Komisionin për Grante Komunale, ku ligji e kërkon pjesëmarrjen edhe të Kryetarit të Komisionit Parlamentar për Buxhet – në mungesë të Kuvendit funksional, nuk ka as Komision për Buxhet dhe s’ka kush të marrë pjesë në Komisionin e Granteve, gjë që e vonon edhe ndarjen e granteve komunale.”
Murati thotë se është e domosdoshme që opozita “të heqë dorë nga bllokada”.
”Prandaj është e domosdoshme që partitë opozitare të heqin dorë nga bllokada dhe të ndihmojnë konstituimin e Kuvendit sa më parë.”

U tall me udhëtimin e Katy Perry në hapësirë, Lily Allen i kërkon falje

Një tjetër gjigant dëshiron të blejë Google Chrome

Ushqimet e shumëpërpunuara mund të lidhen me vdekjet e hershme

Laboratori për Testimin e Performancës së Sportistëve, flet profesori Milaim Berisha

Eurovision habit me ndryshimin: Flamujt palestinezë do të lejohen në publik

Presidenti i Malit të Zi nuk e dekreton ligjin për Plazhin e Madh të Ulqinit

UBT promovon dy botime të rëndësishme shkencore në fushën e mekanikës dhe inxhinierisë së ndërtimit të autorit, Prof. Naser Morina

UBT shënon Ditën Ndërkombëtare të Sigurisë dhe Shëndetit në Punë me diskutim të thelluar për menaxhimin, shëndetin dhe mirëqenien në mjediset e punës

OKB: Mbi 72.000 migrantë të vdekur ose të zhdukur në dekadën e fundit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet3 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim
-
Kulturë1 month ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur