Kuriozitete

Çfarë sekretesh fsheh ende Piramida e Keopsit?

Një grup shkencëtarësh po planifikojnë një skanim të ri të monumentit.

Published

on

Piramida e Keopsit, mund t’i nënshtrohet sërish “syrit” depërtues të detektorëve deri në nivelin e grimcave nën–atomike.

Një grup shkencëtarësh po planifikojnë një skanim të ri të monumentit të famshëm me një teknikë imazherie, e cila studion rrezet kozmike dhe depërton nëpër gur, për të zbuluar se çfarë ka brenda strukturës. Mbi të gjitha, studiuesit shpresojnë të kuptojnë se çfarë fshehin dy hapësirat misterioze boshe, njëra prej të cilave 30 metra e gjatë, e zbuluar për herë të parë në vitin 2017.

Një varr i madh

Piramida e Keopsit ose Piramida e Madhe e Gizës, është më mbresëlënësja në këtë zonë. E ndodhur jo shumë larg Kajros, ajo është piramida më monumentale e ndërtuar ndonjëherë në Egjiptin e Lashtë. Besohet se piramida, e cila është më e vjetra nga 7 mrekullitë e botës antike, dhe e vetmja që është ruajtur e plotë, mendohej se ishte varri i faraonit Kufu, që mbretëroi në Egjipt gjatë dinastisë së katërt, në vitet 2509-2483 Para Krishtit.

Piramida është 139 metra e lartë dhe 230 e gjerë. Brenda saj ndodhen 3 dhoma të njohura, të vendosura në lartësi të ndryshme (dhoma e nëndheshme, dhoma e mbretëreshës dhe ajo e mbretit) dhe një sërë tunelesh lidhëse, më e rëndësishmja prej të cilave është Galeria e Madhe, 46.7 metra e gjatë. Përveç këtyre detajeve teknike, ne dimë shumë pak se si është ndërtuar monumenti, dhe çfarë përmban tjetër ai.

Rrezet kozmike

Pikërisht për këtë arsye, gjatë viteve 2015-2017, një grup arkeologësh nga Franca dhe Japonia, të udhëhequr nga Instituti i Inovacionit në Ruajtjen e Trashëgimisë me seli në Paris, e analizoipiramidën me një teknikë të bazuar në zbulimin e rrezeve kozmike – e njëjta që përdoret për të parë brenda vullkanet –  grimca shumë energjike me origjinë galaktike dhe ekstragalaktike që e godasin Tokën nga të gjitha drejtimet, dhe që lëvizin me një shpejtësi që është e afërt me atë të dritës. Ata synuan të identifikonin muonet, grimca të ngarkuara negativisht, që formohen kur rrezet kozmike ndërveprojnë me atomet e atmosferës së Tokës.

Për çfarë shërbenin hapësirat e reja që janë zbuluar?

Meqë muonët lëvizin ndryshe kur përhapen në ajër ose në gur, duke analizuar trajektoret e tyre është e mundur të kuptohet nëse ata lëvizin në një hapësirë të plotë, apo më saktë në një ndarje brenda strukturës. Pra bëhet fjalë për të bërë një lloj skanimi të një monumenti, që nuk mund të shqyrtohet ndryshe.

Në këtë rast, në vend të kockave, ju mund të shihni ndonjë dhomë të fshehur. Analiza e fundit  identifikoi 2 hapësira boshe në piramidë, më e madhja prej të cilave, ishte 30 metra e gjatë dhe 6 e lartë, dhe ndodhet mbi Galerinë e Madhe, dhe më e vogla pak përtej faqes veriore të piramidës.

Një skanim më i saktë

Por se çfarë ishin këto “boshllëqe” mbeti një enigmë. Hipoteza më magjepsëse, ishte se hapësira më e madhe mund të përmbajë edhe dhomën e varrimit të Keopsit. Por kjo duket si diçka e pamundur, pasi tuneli nuk është i lidhur me asnjë mjedis tjetër, dhe është i paarritshëm.

Teoria më e thjeshtë, është se ky është një truk inxhinierik, për të lehtësuar peshën e blloqeve të gurit mbi Galerinë e Madhe, dhe për të parandaluar shembjen e tyre. Për ta kuptuar këtë, duhet ta shqyrtojmë piramidën me një skanim me rezolucion më të lartë. Autorët e studimit të ri, synojnë që ta bëjnë këtë gjë me një detektor 100 herë më të ndjeshëm se ai i mëparshmi.

Objekte mobilimi

Detektorët do të pozicionohen jashtë ndërtesës, dhe do të lëvizin rreth perimetrit të bazës për të mbledhur muone nga çdo kënd, në mënyrë që ekspertët të ndërtojnë të dhënat e nevojshme. “Përdorimi i teleskopëve për muonë shumë të mëdhenj jashtë piramidës, mund të prodhojë imazhe me rezolucion më të lartë, falë sasisë së madhe të muoneve të identifikuar”-shkruajnë studiuesit.

Ndjeshmëria e instrumentit mund të jetë aq e madhe sa të identifikojë çdo objekt metalik, prej terrakote ose guri brenda dy hapësirave boshe. Për rezultatet e para, do të duhet të bëjmë pak durim. Kjo sepse grupi që ka marrë leje nga Ministria egjiptiane e Turizmit dhe Antikiteteve për të kryer skanimin, ka ende mungesë fondesh dhe sponsorësh për të ndërtuar detektorët, dhe aktualisht mund të mendojë vetëm për ndërtimin e një prototipi.

Pasi të jenë në dispozicion mjetet, do të duhet ende një vit për rezultatet paraprake; 2-3 vite vëzhgim, për të pasur një hartë të plotë dhe super të ndjeshme të brendësisë së piramidës. Prandaj misteri vazhdon… / bota.al

Continue Reading

Kuriozitete

Cilat vende i kanë pagat minimale më të larta dhe më të ulëta në Evropë?

Published

on

Miliona punëtorë në gjithë BE-në vazhdojnë të fitojnë pagë minimale. Pragjet kanë për qëllim të sigurojnë një standard bazë jetese për punëtorët, megjithëse nivelet shpesh nuk kanë arritur të rriten me inflacionin.

Në një analizë të Euronews, i cili i referohet të dhënave të Eurostatit, që nga korriku i vitit 2025, paga minimale mujore para zbritjeve në BE varionte nga 551 euro në Bullgari në 2,704 euro në Luksemburg.

Kur përfshihen vendet kandidate për në BE, ku bën pjesë edhe Shqipëria, rezulton se Ukraina ka pagën minimale më të ulët, me vetëm 164 euro.

Pesë vende të BE-së; Italia, Danimarka, Suedia, Austria dhe Finlanda, nuk kanë fare pagë minimale kombëtare.

Edhe pse Luksemburgu renditet në krye dhe Ukraina në fund, kur rregullohet për fuqinë blerëse, si krahasohet paga minimale në të gjithë Evropën, vend pas vendi?

Siç tregon grafiku më poshtë, ka dallime të konsiderueshme në pagat minimale në të gjithë Evropën dhe Eurostati i grupon vendet në tre nivele page.

Euronews ka shtuar një kategori të katërt që grupon vendet me paga minimale nën 600 euro dhe përfshin vendet kandidate për në BE.

1- Grupi më i lartë: Mbi 1,500 €

Përveç Francës, e cila ofron 1,802 euro, të gjitha vendet e tjera në grupin më të lartë paguajnë mbi 2,000 euro në pagë minimale mujore. Përveç Luksemburgut, këto përfshijnë Irlandën (2,282 euro), Holandën (2,246 euro), Gjermaninë (2,161 euro) dhe Belgjikën (2,112 euro).

2- Grupi i mesëm: Midis 1,000 dhe 1,500 €

Disa vende në grupin e mesëm janë pak mbi pragun prej 1,000 eurosh.

3- Grupi i ulët: Midis 600 dhe 999 €

4-Grupi shumë i ulët: Nën 600 €

Disa vende, përfshirë një anëtar të BE-së, kanë paga minimale nën 600 euro. Ky grup më i ulët përbëhet kryesisht nga vendet kandidate për në BE. Ai përfshin Maqedoninë e Veriut (584 euro), Turqinë (558 euro), Bullgarinë (551 euro), Shqipërinë (408 euro), Moldavinë (285 euro) dhe Ukrainën (164 euro).

Pagat minimale pasqyrojnë ndarjen Lindje-Perëndim

Siç tregon harta më poshtë, ekziston një ndarje e fortë gjeografike në pagat minimale nominale në të gjithë Evropën. Kjo është më e dukshme midis Evropës Perëndimore dhe Lindore. Në përgjithësi, katër grupet e pagave pasqyrojnë rajone të ndryshme të BE-së.

Vendet në grupin më të lartë janë kryesisht në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Grupi i mesëm përfshin disa vende nga Evropa Jugore dhe Qendrore. Grupet e ulëta dhe shumë të ulëta përbëhen kryesisht nga vendet e Evropës Lindore, Ballkanit dhe vendet kandidate për në BE.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Jeta e egër përballë flakëve – Si mbijetojnë kafshët pas zjarreve në pyje?

Published

on

Gjatë zjarreve shkatërrimtare që përfshinë Kaliforninë në janar të vitit 2025, mediat u mbushën me pamje dramatike të ndërtesave të rrënuara, komuniteteve të shkatërruara dhe kafshëve të egra të plagosur që përpiqeshin të mbijetonin në mes të shkatërrimit.

Por, ndryshe nga njerëzit, për të cilët rreziku më i madh është gjatë vetë zjarrit, për jetën e egër sfida më e madhe vjen pas flakëve.

Ekspertët vërejnë se megjithëse shumë kafshë arrijnë të shpëtojnë nga zjarri, ditët dhe javët që pasojnë janë kritike.

Ushqimi, uji dhe strehimi bëhen burime të rralla, dhe për shumë specie, mbijetesa bëhet pothuajse e pamundur.

Disa kafshë janë të përshtatura për të jetuar në mjedise që ndjekin një zjarr pyjor, por rritja në intensitetin e shpeshtësinë e zjarreve po e kalon kapacitetin adaptues të tyre.

Habitatet e shkatërruara nënkuptojnë mungesë të resurseve thelbësore e zhvendosje të detyruar në zona urbane, ku rreziku për kafshët është edhe më i madh.

Shkencëtarët theksojnë një cikël shqetësues siç është humbja e biodiversitetit, e cila vjen si pasojë e zjarreve, mund të përkeqësojë vetë kushtet që çojnë në zjarre të tjera. Apeli i komunitetit shkencor është i qartë thotë se nevojitet ndërhyrje e menjëhershme për restaurimin e habitateve, ruajtjen e biodiversitetit dhe parandalimin e fatkeqësive të ardhshme, jo vetëm për jetën e egër, por edhe për sigurinë e njerëzve.

Continue Reading

Kuriozitete

Tsutomu Yamaguchi – i mbijetuar dy herë nga bombat atomike

Published

on

Tsutomu Yamaguchi, i lindur më 16 mars 1916 në Nagasaki, mban titullin unik si personi i vetëm që është njohur zyrtarisht nga qeveria japoneze si i mbijetuar nga të dy bombardimet atomike në Hiroshima dhe Nagasaki.

Më 6 gusht 1945, Yamaguchi ndodhej në Hiroshima për një udhëtim pune për kompaninë Mitsubishi Heavy Industries.

Rreth 3 km larg qendrës së shpërthimit, ai u godit nga valët tronditëse, humbi dëgjimin në njërin vesh, u verbua përkohësisht dhe u dogj rëndë në anën e majtë të trupit. Pavarësisht plagëve, gjeti strehim gjatë natës dhe u kthye në Nagasaki ditën tjetër.

Më 9 gusht, pasi u paraqit në punë, ku rrëfeu përvojën në Hiroshima, përjetoi edhe bombardimin e dytë. Edhe këtë herë ndodhej rreth 3 km larg nga qendra e shpërthimit dhe mbijetoi me më pak lëndime fizike, por pati ethe dhe të vjella nga ekspozimi ndaj rrezatimit.

Në vitin 1957, Yamaguchi u njoh zyrtarisht si ‘hibakusha’ (i mbijetuar) nga bombardimi në Nagasaki. Vetëm në mars të vitit 2009 qeveria japoneze pranoi zyrtarisht që ai kishte mbijetuar nga të dyja bombardimet, status që u konfirmua më 24 mars 2009.

Yamaguchi e kaloi pjesën e mbetur të jetës së tij duke avokuar për çarmatimin bërthamor, duke shkruar kujtime dhe poezi, si dhe duke marrë pjesë në një dokumentar të shfaqur në OKB më 2006 që përfshinte 165 të mbijetuar të dyfishtë (‘nijū hibakusha’).

Ai ndërroi jetë më 4 janar 2010 në Nagasaki, në moshën 93-vjeçare, nga kanceri në stomak. Historia e tij, nga mbijetesa e dy bombardimeve atomike të ndara, deri te angazhimi ndërkombëtar kundër armëve bërthamore, është dëshmi e forcës njerëzore e kujtesë e dhimbshme e tmerrit që sjell lufta bërthamore.

Continue Reading

Kuriozitete

Ia ndaloi rregullatori i reklamave, Zara largon imazhet e modeleve “shumë të dobëta”

Published

on

Rregullatori i reklamave në Mbretërinë e Bashkuar, Autoriteti i Standardeve të Reklamimit (ASA), ka ndaluar dy reklama të Zara-s, pasi sipas tyre përshkruajnë modele të konsideruara “jashtëzakonisht të dobëta”.

Reklamat e Zara-s të publikuara në maj, paraqisnin një modele të veshur me një këmishë të bardhë të madhe me “klavikulën e saj të spikatur” të theksuar nga dizajni i këmishës dhe një modele tjetër me një fustan të shkurtër të bardhë, pamja “e dobët” e të cilit theksohej nga dizajni.

ASA vendosi që këto imazhe janë të papërshtatshme dhe urdhëroi Zara-n të mos i përdorte më ato.

Sipas mbikëqyrësit, një efekt hijeje u përdor për ta bërë njërën nga këmbët e modeles të dukej “dukshëm e hollë”.

Ata shtuan se pozicioni i krahëve të sipërm dhe i nyjeve të bërrylave të modeles e bënte trupin e saj të dukej “jashtë proporcionit”.

Zara konfirmoi se kishte ndryshuar listat e produkteve pas marrjes së ankesës dhe kishte hequr imazhet.

 

Continue Reading

Të kërkuara