Kuriozitete

Çfarë përjeton njeriu në prag të vdekjes, sipas studimit

Studimi u publikua në “Proceedings of the National Academy of Sciences”.

Published

3 years ago

on

Kujtimet e një jete që shkëlqejnë para syve si në një film… Një tunel i fundit i errët për të shkuar drejt një drite verbuese në fund. Ndjesia e të parit të vetes dhe të njerëzve të dashur nga lart teksa po fluturon jashtë trupit. Këto janë disa nga historitë që lidhen me dimensionin misterioz të vdekjes falë dëshmive të atyre që ishin shumë pranë vdekjes.

Por nga çfarë varen këto përvoja?

Një studim i publikuar në “Proceedings of the National Academy of Sciences” ofron një përgjigje të pjesshme dhe të mundshme.

Në rrjedhën e hulumtimit që monitoroi trurin e katër njerëzve që po vdisnin në secilën fazë, u identifikua aktiviteti i trurit që duket të jetë specifik për fazat e fundit të jetës dhe që mund të shpjegojë tiparet e përbashkëta të përvojave afër vdekjes.

Megjithëse arsyeja e shëndoshë e lidh vdekjen me momentin në të cilin zemra ndalon së rrahuri në mënyrë të pakthyeshme, nga pikëpamja shkencore kufiri midis jetës dhe vdekjes është më kompleks dhe i paqartë, sepse disa studime mbi njerëzit dhe kafshët kanë treguar se aktiviteti i trurit mund të vazhdojë për disa sekonda apo edhe orë më pas. Ne ende dimë shumë pak për këtë aktivitet të trurit në pikën e vdekjes. Kjo është arsyeja pse Jimo Borjigin, një neurofiziolog në Universitetin e Miçiganit, vendosi të ndjekë me kujdes aktivitetin elektrik të trurit të katër pacientëve në koma, të lidhur me sistemin mbështetës të jetës dhe pa mundësi mbijetese.

Këta njerëz mbanin kufje EEG që regjistronin aktivitetin elektrik në shtresat e sipërme të trurit gjatë gjithë procesit të fundit të jetës, përpara se mjekët të hiqnin respiratorët, gjatë rrahjes së fundit të zemrës dhe madje edhe më pas, deri kur aktiviteti elektrik i trurit nuk ka pushuar tërësisht.

Dy pacientë përjetuan një rritje të valëve të trurit me frekuencë të lartë të quajtur valë gama, disa sekonda pasi u hoqën ventilatorët, të cilat vazhduan me intensitet të lartë për disa minuta pasi zemra pushoi së rrahuri. I njëjti model i valëve gama mund të ndodhë kur një person kujton në mënyrë aktive një kujtim, një ëndërr ose diçka që ka mësuar.

Siç shpjegoi neurokirurgu Ajmal Zemmar për Science, valët gama mund të sinjalizojnë se zona të ndryshme të trurit punojnë në unison për të bashkuar ndjesi të ndryshme që rivendosin vetëdijen për një objekt, për shembull erën dhe zërin e një makine.

Gjetja e tyre tek njerëzit që po vdisnin mund të tregojë një shpjegim të mundshëm biologjik për tregimet e trurit që rishikon kujtimet e një jete si një film.

Fakti që vetëm dy nga katër persona e kanë përjetuar këtë shpërthim të valëve gama nuk është befasuese, pasi jo të gjithë njerëzit që janë afër vdekjes përjetojnë vizionet e përmendura më sipër./SYRI.net/

Related Topics:
Continue Reading

Kuriozitete

Pirunë plastikë në kopsht! Ide e thjeshtë, efekt i madh

Published

3 days ago

on

November 27, 2025

By

Kushtet dimërore, përfshirë temperaturat e ulëta, ngricat dhe erën, paraqesin sfida të mëdha për bimët dhe kopshtet.

Për të siguruar mbijetesën, përgatitja e kopshtit me kohë është thelbësore. Edhe llojet më rezistente mund të dëmtohen nga i ftohti, prandaj ekspertët këshillojnë masa të thjeshta, por efektive për mbrojtjen e bimëve.

Një metodë e pazakontë që po fiton popullaritet për kopshtarët amatorë përfshin pirunët plastikë. Vendosja në tokën e kopshtit krijon një barrierë fizike që pengon dëmtuesit, si minjtë, lepujt, ketrat dhe dhelprat, të shkatërrojnë të mbjellat gjatë dimrit, raporton Daily Express.

Sipas Ideal Home, sipërfaqja e mprehtë e krijuar nga pirunët e ngulur në tokë e bën ambientin të pakëndshëm për disa dëmtues, të cilët e shmangin atë zonë. Lucy Bradley, eksperte për kopshte dhe sera në kompaninë Easy Garden Irrigation, shpjegon:

“Dëmtuesit e vegjël, si kërmijtë, pengohen nga sipërfaqja e mprehtë që krijohet nga pirunët. Për efekt maksimal, pirunët duhet të vendosen të dendur, rreth 5 centimetra larg njëri-tjetrit, duke rrethuar veçanërisht bimët e ndjeshme, si fidanët e rinj.”

Ky truk i thjeshtë është një mënyrë efektive për t’i mbajtur bimët të sigurta gjatë muajve të ftohtë dhe për të shmangur dëmtimet e padëshiruara nga vizitorët e papritur të kopshtit. /A.Z/UBT News/

bime

Continue Reading

Kuriozitete

Kina zbulon depozitën më të madhe të arit në historinë e saj

Published

4 days ago

on

November 26, 2025

By

Kina njoftoi se me zbulimin e depozitës më të madhe të arit të regjistruar ndonjëherë në vend.

Depozita ndodhet në provincën Liaoning dhe përmban rreth 1.444 tonë ar të pastër, duke u cilësuar si gjetja më e madhe që nga themelimi i Republikës Popullore të Kinës në vitin 1949.

Sipas Ministrisë së Burimeve Natyrore, zona përfshin rreth 2.586 milionë tonë xehe, me një përqendrim mesatar prej 0.56 gramësh ar për ton. Edhe pse konsiderohet xehe me përqendrim të ulët, autoritetet e kanë përshkruar zbulimin si një depozitë “super të madhe”.

Vlera e përgjithshme e arit llogaritet të tejkalojë 166 miliardë euro.

Kërkimet janë zhvilluar nga kompania shtetërore Liaoning Geological and Mining Group, me rreth 1,000 ekspertë dhe punëtorë të angazhuar në procesin e eksplorimit.

Vendndodhja e saktë e depozitës nuk është bërë publike, duke ngritur dyshime për arsye të mundshme strategjike.

Zbulimi vjen në një kohë kur çmimet globale të arit janë rritur ndjeshëm dhe Kina po intensifikon kërkimet për burime të reja, për të përmbushur kërkesën e brendshme dhe tregun ndërkombëtar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Një robot kinez shkruan historinë me udhëtimin e tij 106 km

Published

4 days ago

on

November 26, 2025

By

Një robot humanoid kinez ka hyrë në Librin e Rekordeve Guinness pasi përfundoi me sukses një udhëtim tre-ditor prej 66 miljesh (rreth 106 kilometra) – distanca më e gjatë ecur ndonjëherë nga një robot i këtij lloji.

AgiBot A2, me lartësi rreth 1.68 metra, nisi rrugëtimin në mbrëmjen e 10 nëntorit nga qyteti Suzhou. Gjatë ecjes ai përshkoi autostrada dhe rrugë urbane, përpara se të mbërrinte në Bund, zonën historike të Shanghait, më 13 nëntor, sipas njoftimit të Rekordeve Botërore Guinness.

Kompania AgiBot, me seli në Shanghai, deklaroi se roboti i tyre përshkoi terrene të ndryshme dhe respektoi rregullat e trafikut gjatë gjithë udhëtimit të pandërprerë prej 66 miljesh.

Në pamjet e publikuara nga kompania, modeli A2 me ngjyrë argjendtë e të zezë shfaqet duke ecur përgjatë rrugëve pranë biçiklistëve dhe drejtuesve të skuterëve, ndërsa në momentet e fundit të udhëtimit ai shpejton ritmin dhe ecën përgjatë zonës së Bundit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Zbulim i ri: Truri arrin kulmin në 32 vjeç

Published

4 days ago

on

November 26, 2025

By

Shkencëtarët kanë zbuluar se truri kalon në pesë faza kryesore gjatë jetës, me pika të rëndësishme kthese në moshat 9, 32, 66 dhe 83 vjeç, raporton BBC.

Studimi përfshiu rreth 4,000 persona deri në moshën 90 vjeç dhe analizoi mënyrën se si ndryshojnë lidhjet midis qelizave të trurit.

Sipas hulumtimit të Universitetit të Kembrixhit, truri vazhdon të zhvillohet deri në fillim të të tridhjetave — periudha që konsiderohet si kulmi neurologjik. Ky ritëm ndryshimi shpjegon edhe pse rreziku për çrregullime të shëndetit mendor apo demencë ndryshon me moshën.

Pesë fazat e trurit janë:

• Fëmijëria (0–9 vjeç): rritje e shpejtë e trurit dhe formim i shumtë i sinapseve, por me efikasitet të ulët.
• Adoleshenca (9–32 vjeç): faza më e madhe e riorganizimit; truri bëhet më efikas dhe arrin kulmin në të 30-at. Kjo periudhë shoqërohet me rrezik më të lartë për çrregullime mendore.
• Mosha e rritur (32–66 vjeç): stabilitet i funksioneve dhe personalitetit, me ndryshime të ngadalta.
• Plakja e hershme (66–83 vjeç): truri ndahet në zona që punojnë më fort veçmas; fillojnë të shfaqen rreziqe si demenca apo hipertensioni.
• Plakja e vonë (83+): ndryshime të mëtejshme në lidhjet e trurit, të ngjashme me fazën e mëparshme, por më të theksuara.

Studiuesja Alexa Mousley thotë se fazat përputhen dukshëm me momente kyçe të jetës — nga puberteti te ndryshimet sociale në të 30-at dhe sfidat shëndetësore në moshë të thyer. /A.Z/UBT News/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ChatGPT can make mistakes. Check important info.

Continue Reading

Të kërkuara