Kuriozitete

Çfarë ndodh kur përjetoni një Déjà Vu?

Published

on

Nga Avery Hurt

Nëse përjetoni në ndonjë moment ndjenjën e veçantë sikur e keni lexuar më parë atë që keni në duar, mos u shqetësoni. Ndoshta bëhet fjalë për një Déjà Vu. Déjà vu është ndjenja e veçantë që të krijon ndjesinë e diçkaje që e keni përjetuar më parë, ndërsa në të njëjtën kohë e dini që kjo gjë nuk është e vërtetë.

Ju vizitoni për herë të parë apartamentin e një miku tuaj, dhe keni ndjesinë e fortë se keni qenë atje më parë, por nuk mund të jetë kështu. Pasi kjo është hera e parë që ju e vizitoni këtë qytet. Megjithatë, ndjenja mund të jetë aq e fortë – dhe aq e vërtetë – saqë thuajse e dini se çfarë do të gjeni kur të hyni në kuzhinë.

Ekspertët vlerësojnë se afërsisht 2 në 3 persona e kanë përjetuar të paktën një herë një përvojë të tillë. Termi francez Déjà Vu, që përkthehet “i parë tashmë”, u shpik në vitin 1876 nga filozofi dhe psikiatri francez Emil Buarak.

Por njerëzit e kishin përjetuar një përvojë të tillë shumë kohë para se ajo të kishte një emër. Përgjatë shekujve, njerëzit e cilësonin Déjà Vu si dëshmi të asaj që e besonin tashmë. Sigmund Frojd analizoi Déjà Vu dhe pa tek ajo dëshirat e ndrydhura të njerëzve.

Ndërkohë Karl Jung mendoi se përvoja lidhej me pavetëdijen kolektive. Platoni përshkroi diçka të ngjashme me Déjà Vu si dëshmi të jetës së mëparshme. Dhe sigurisht, ekziston edhe ideja moderne e përshkruar nga Hollivudi në filmin e famshëm “Matrix”. Nuk është e vështirë të kuptohet pse Déjà Vu mori reputacionin e të qenit një dukuri e mbinatyrshme.

Në vitin 2003, psikologu Alan Braun publikoi një studim në revistën “Psychological Bulletin”, që rishikonte ato që diheshin mbi Déjà Vu, dhe i lidhte ato informacione me paradigmat ekzistuese në psikologjinë konjitive dhe kërkimet mbi kujtesën.

Bazat e studimi të tij u përdorën nga komuniteti i ekspertëve për të studiuar mënga afër fenomenin në vitet që do të pasonin. Përveç lidhjeve me dukuri paranormale, Déjà Vu ka paraqitur një pengesë tjetër për studiuesit. Kjo përvojë zakonisht zgjat jo më shumë se disa sekonda, dhe nuk ka asnjë paralajmërim se kur do të ndodhë, gjë që e bën shumë të vështirë studimin. Shumë nga gjërat që dihen deri tani mbi Déjà Vu bazohen në sondazhe. Gjithsesi, studiuesit kanë dalë me mënyra të reja për ta studiuar atë në natyrë. Në vitin 2006, një ekip në Angli hipnotizoi disa vullnetarë për të nxitur tek ata fenomenin Déjà Vu.

Ana Klearli, profesoreshë e psikologjisë dhe studiuese e kujtesës në Universitetin Shtetëror të Kolorados, përdori realitetin virtual për të shkaktuar një Déjà Vu. Ajo dhe ekipi i saj morën tema nga një seri skenash në videolojën Sims, të dizajnuara me kujdes në mënyrë që paraqitja hapësinore e një skene të ishte e ngjashme me një tjetër, edhe pse imazhet aktuale ishin krejt të ndryshme.

Subjektet në eksperiment përjetuan Déjà Vu, kur një skenë ishte e ngjashme me atë që kishin parë më parë, duke treguar se një ngjashmëri në paraqitjen hapësinore midis dy vendeve mund të çojë në një ndjenjë familjariteti të ngjashme me Déjà Vu në një vend të ri.

Kur hulumtimi mbi këtë dukuri u mor seriozisht, nisën të shfaqen shumë teori mbi atë që ndodh në tru gjatë një përvoje të tillë. Një hipotezë është se Déjà Vu, është një problem me kujtesën. Pra është një situatë ku keni përjetuar diçka, por nuk mund ta kujtoni atë me vetëdije.

Kur hasni diçka të ngjashme, ju shihni familjaritetin më të, por nuk mund ta kujtoni si gjërat e tjera. Pra, në skenarin në banesën e mikut tuaj, hapësira duket shumë e njohur pasi keni qenë më parë në një apartament shumë të ngjashëm; por thjesht nuk e mbani mend.

Kjo pikëpamje mbështetet edhe nga eksperimentet e Ana Klearlit. Në rastin e hulumtimit të saj, është ngjashmëria hapësinore, dhe jo ndonjë detaj specifik, ajo që shkakton ndjenjën e familjaritetit.

Një teori tjetër është se Déjà Vu shkaktohet nga një mospërputhje apo nga një ndërprerje e kohës në rrjedhën tuaj të vazhdueshme të përpunimit të një situate aktuale.

Imagjinoni sikur po ecni në rrugë dhe kaloni pranë një kafeneje të re. Ju i hidhni një vështrim asaj, por në atë moment ju mbërrin një mesazh në telefon, ndaj nuk e regjistruat plotësisht në kujtesë atë vend. Informacioni është përpunuar në një nivel të caktuar, por jo plotësisht. Kur ngrini sytë dhe shihni kafenenë, keni ndjenjën e çuditshme që e keni parë më parë. Dhe kjo gjë ka ndodhur, edhe pse nuk keni asnjë kujtesë të ndërgjegjshme për të.

Një teori tjetër është se Déjà Vu shkaktohet nga mjegullimet mendore të momentin. Thuhet se njerëzit që vuajnë nga epilepsia kanë përvoja të shpeshta të Déjà Vu. Ka të ngjarë që Déjà Vu tek njerëzit pa epilepsi, të shkaktohet nga një lloj aktiviteti i ngjashëm me krizat.

Kjo teori shpjegon edhe faktin që adoleshentët dhe të rriturit e rinj, përjetojnë më shpesh Déjà Vu sesa njerëzit e moshuar.

Klearli thekson se këto nuk janë domosdoshmërisht teori konkurruese mes tyre. “Mund të ketë shumë arsye të ndryshme, dhe që të gjitha mund të jenë të vërteta se pse mund të ndodhë një Dejà Vu”- thotë ajo./Discover Magazine/

Kuriozitete

Rrezik nga hapësira: Anija kozmike e periudhës sovjetike pritet të bjerë në Tokë

Published

on

Një pjesë e një anijeje kozmike të epokës sovjetike pritet të rrëzohet në Tokë këtë javë, pasi ka mbetur e bllokuar në orbitë për më shumë se gjysmë shekulli.

“Kosmos 482” u lansua më 1972 si pjesë e një misioni në Venus, por nuk doli nga orbita e ulët e Tokës dhe u nda në katër pjesë, sipas njoftimit të NASA-s, transmeton BBC. Një nga këto pjesë, që besohet të jetë sonda e uljes, pritet të rifuten në atmosferë rreth datës 10 maj dhe të paktën një pjesë e saj mund t’i mbijetojë udhëtimit pa u djegur.

Ka shumë gjëra që nuk dihen rreth rifutjes në atmosferë, përfshirë vendin ku mund të bjerë, por edhe nëse ndonjë prej tyre mbijeton, 70% e planetit është e mbuluar nga deti, kështu që nuk ka gjasa të shkaktojë dëme të konsiderueshme.

“Ka shumë më tepër gjasa që të fitoni lotarinë, sesa të prekeni nga kjo copë mbeturinash hapësinore”, ka deklaruar Stijn Lemmens, zyrtar i mbeturinave hapësinore në Agjencinë Evropiane të Hapësirës.

Kapsula e uljes është një objekt i fortë, sferik, rreth një metër i gjerë dhe peshon gati gjysmë ton, ajo ishte ndërtuar për t’i mbijetuar nxehtësisë dhe presionit ekstrem të atmosferës së Venusit, që do të thotë se ka një mburojë të fortë ndaj nxehtësisë dhe një strukturë të qëndrueshme.

Kjo është arsyeja pse ekspertët mendojnë se mund t’i mbijetojë një zbritjeje të pakontrolluar nëpër atmosferën e Tokës.

Sistemi i parashutave, i menduar fillimisht për të ngadalësuar zbritjen e anijes kozmike drejt Venusit është dëmtuar prej kohësh pas më shumë se 50 vjetësh në hapësirë. Potencialisht, pjesa e anijes kozmike mund të bjerë kudo, nga veriu i Londrës deri në Amerikë të Jugut.

Incidente të pakontrolluara të mbeturinave hapësinore kanë ndodhur edhe më parë.

Continue Reading

Kuriozitete

Studim i ri: Puna nga shtëpia dëmton shëndetin e të rinjve

Published

on

Puna nga shtëpia mund të jetë e dëmshme për shëndetin, pasi të rinjtë që punojnë nga shtëpia mund të bëjnë 30 minuta më pak aktivitet fizik çdo ditë, zbulon një studim i ri.

Një studim i njerëzve që fillojnë punën e tyre të parë tregoi se ata që shkojnë në zyrë marrin 28 minuta shtesë aktivitet fizik të moderuar çdo ditë, si ecje ose çiklizëm. Por, ata që punojnë nga shtëpia përjetojnë një rënie mesatare prej 32 minutash aktivitet fizik të moderuar në ditë.

Për të gjykuar se si fillimi i punës ndikon te aktiviteti fizik, gjumi dhe dieta e njerëzve, studiuesit analizuan të rinjtë në Mbretërinë e Bashkuar – të moshës 16 deri në 30 vjeç – të cilët morën pjesë në një anketë kombëtare familjare.

Vullnetarët raportuan statusin e punës çdo vit, çdo tre vjet, treguan sa ushtrime bënin gjatë një jave, kjo përfshin aktivitet fizik të moderuar, çiklizmi, aktivitet fizik intensiv, ngritja e peshave ose aerobiku. Studiuesit krahasuan 128 persona që punonin nga shtëpia me 3,000 që shkonin në zyrë ose vende të tjera pune.

Bazuar në analizë, rënia e aktivitetit fizik për ata që punonin nga shtëpia ishte ekuivalente me 32 minuta aktivitet të moderuar në ditë ose 16 minuta aktivitet intensiv në ditë.

Rritja e aktivitetit fizik mes të rinjve u pa kryesisht tek ata me punë gjysmë-rutine, si shoferë autobusësh dhe parukierë, si dhe tek ata me punë rutinë si pastrues ose kamarierë. Ndërkohë, ndryshime të vogla u vunë re tek ata që fillonin punë menaxheriale ose profesionale.

Rezultatet janë publikuar në International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity.

Dr. Eleanor Winpenny, autorja kryesore e studimit nga Universiteti i Kembrixhit, tani në Imperial College London, tha:

“Nëse duam të qëndrojmë të shëndetshëm gjatë jetës, duhet të kujtojmë se të qenit aktiv është një mënyrë e rëndësishme për të arritur këtë qëllim. Ata që punojnë nga shtëpia mund të konsiderojnë përfshirjen e aktivitetit fizik në ditën e tyre, për shembull duke bërë një shëtitje para ose pas punës, ose gjatë pushimit të drekës”.

Alena Oxenham, bashkëautore e studimit nga Universiteti i Kembrixhit, shtoi: “Fillimi i punës mund të ketë një ndikim të madh në stilin tonë të jetesës dhe sjelljet që mund të bëjnë një ndryshim në shëndetin tonë, nëse jo menjëherë, atëherë më vonë në jetë.

Megjithëse zbuluam se njerëzit priren të bëjnë më shumë aktivitet fizik kur fillojnë punën, që është një lajm i mirë, këto janë mesatare dhe disa njerëz – veçanërisht ata që punojnë nga shtëpia dhe, në një masë më të vogël, ata me punë zyre – mund të bëjnë më pak”.

Continue Reading

Kuriozitete

Njerëzit e zgjuar zgjedhin vetminë për një arsye shumë interesante

Published

on

Shumë njerëz besojnë se vetmia shkaktohet nga paaftësia për t’u socializuar apo mungesa e miqve. Por rezulton se edhe kur jemi të rrethuar nga miq dhe në turma njerëzisht, ne ende mund të ndihemi bosh dhe të vetmuar.

Vetmia nuk duket si një gjë e këndshme, nga studimet ndër vite, vërehet se njerëzit me IQ më të lartë kanë më pak gjasa të shoqërohen dhe se vetmia është një luks gjithnjë e më popullor.

Vetëm për shkak se dikujt i pëlqen të jetë vetëm, nuk do të thotë se është i vetmuar. Pra, a janë të lidhura inteligjenca dhe vetmia? A janë njerëzit e zgjuar më të vetmuar?

Nuk është e qartë, por ajo që është e dukshme është se njerëzit inteligjentë janë më të prirur ndaj stresit dhe stresi mund të shkaktojë vetminë.

Në këtë brez, gratë kanë pritshmëri të mëdha: të jenë tërheqëse, të afta, të kenë kohë për të lexuar libra për të përmirësuar veten dhe në të njëjtën kohë të kujdesen për pamjen e tyre.

Me këtë presion mbytës, gradualisht u shfaq dëshira për të qenë vetëm. Gjithnjë e më shumë vajza e gra duan të shkojnë në një udhëtim ku janë vetëm dhe nuk duhet të kënaqen apo të mbështeten te të tjerët apo ndonjë faktor tjetër ndikues.

Për më tepër, shkalla e rritjes së kërkesës për udhëtime të vetme ka bërë që shumë kompani ta përdorin atë si metodën e tyre kryesore të promovimit në vitet e fundit.

Prej shumë kohësh, beqaret janë cilësuar si të vetmuara, teksa rrallëherë shihni një mashkull që merr këto komente.

Burrat e gratë janë njësoj. Për ata që duan të takojnë njerëz të rinj, të pushojnë a të kenë liri, vetmia nuk është e frikshme.

Sot të rinjtë përfitojnë nga fundjava për t’u çlodhur dhe për të shkuar në udhëtime të shkurtra, me njerëz që takojnë për herë të parë. Kjo periudhë mund të jetë e shkurtër, por ndihmon në reduktimin e ankthit dhe ndjenjave të izolimit.

Dhe pas udhëtimit? Të gjithë ekspertët pajtohen se nuk është e nevojshme ta ndani udhëtimin tuaj me miqtë dhe familjen. Ju mund të ndani të njëjtat peizazhe të bukura, por ndjenjat janë diçka shumë personale dhe unike. Është ndërthurja e kuriozitetit, tolerancës, të panjohurës, që vetëm ju e ndjeni që e bën udhëtimin tuaj personal magjik.

Njerëzit e zgjuar shpesh vlerësojnë pavarësinë e tyre dhe mund të preferojnë të marrin vendime dhe të ndjekin rrugën e tyre pa presion ose ndikim nga jashtë.

Pa shpërqendrime, vetmia i lejon ata të eksplorojnë mundësitë në mënyrë të pavarur, të zbulojnë ide të reja dhe të ushtrojnë vullnetin e lirë pa mbikëqyrje. Kjo u jep atyre lirinë për të planifikuar jetën dhe për të ndjekur qëllimet e tyre me një ndjenjë të fortë kontrolli. Sigurisht, kjo vetmi nuk nënkupton tjetërsim nga marrëdhëniet shoqërore. Përkundrazi, këta njerëz e bëjnë praninë e tyre në turmë një luks të dukshëm që shumë e presin me padurim.

Është e rëndësishme të mbani mend se çdo person është unik dhe tendencat e tyre shpesh përcaktojnë pse ata preferojnë të jenë vetëm. Ndërsa disa njerëz shumë inteligjentë janë më produktivë dhe kreativë kur punojnë vetëm, disa njerëz të zgjuar mund të kuptojnë se të qenit pranë njerëzve të tjerë ndihmon në rritjen e motivimit të tyre dhe u siguron atyre informacione të rëndësishme.

Të jesh vetëm nuk do të thotë vetmi, njerëzit me inteligjencë të lartë mund të mbajnë ende marrëdhënie të forta dhe të shijojnë përfitimet e vetmisë pa sakrifikuar lidhjet kuptimplota me të tjerët. Është e rëndësishme të kuptohet se të qenit vetëm i lejon ata të përqendrohen thellë në punën dhe idetë e tyre, duke i lejuar të mendojnë në mënyrë kritike, objektive dhe kreative për çdo projekt që zgjedhin.

Continue Reading

Kuriozitete

Shfaqet një njollë e madhe në diell, çfarë do të thotë për Tokën?

Published

on

Astronomët po monitorojnë një pikë të madhe të errët në sipërfaqen e Diellit që mund të ndikojë në Tokë në ditët në vijim.

Brenda Culbertson nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s ka folur për njollën masive diellore të quajtur 4079 dhe çfarë mund të thotë për banorët në Tokë.

“Energjia nga 4079 është shumë e fortë, dhe ndërsa i afrohet qendrës së fytyrës diellore, ajo përballet drejtpërdrejt me Tokën”, tha Culbertson.

“Nëse ndodh ndonjë ndezje e madhe diellore ndërsa ajo është përballë Tokës, ne do të marrim një goditje të drejtpërdrejtë të energjisë diellore dhe grimcave diellore, duke shkaktuar një stuhi gjeomagnetike.”

Qendra e Parashikimit të Motit Hapësinor (SWPC) e Administratës Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA) i përshkruan stuhitë gjeomagnetike si shqetësime të mëdha në magnetosferën e Tokës, të cilat mund të rezultojnë në rritjen e aktivitetit të dritave veriore/aurora borealis.

Njollat ​​diellore mund të shpërthejnë në ngjarje të referuara si nxjerrje masive koronale (CME) të cilat dërgojnë grimcat diellore në hapësirë ​​dhe me raste drejt Tokës, shkruan Yahoo News. Periudhat e stuhive gjeomagnetike veçanërisht intensive mund të rezultojnë në ndërprerje të teknologjisë.

“Një nga zonat më të mëdha të njollave diellore në historinë e regjistruar ndodhi 1-2 shtator 1859 prodhoi atë që quhet Ngjarja Carrington”, tha Culbertson.

“Ajo ishte një stuhi gjeomagnetike aq e fortë sa aurora u pa rreth Tokës, ndërpreu rrjetet elektrike, , madje thuhet se shkaktoi edhe zjarre.”

Njerëzit në SHBA dëshmuan ndikimin e një stuhie të fuqishme gjeomagnetike më 2024, të referuar si stuhia diellore Gannon, që solli dritat veriore në pjesë të Midwest.

Continue Reading

Të kërkuara