

Kuriozitete
Çfarë ndodh kur përjetoni një Déjà Vu?
Published
4 years agoon
By
UBT newsNga Avery Hurt
Nëse përjetoni në ndonjë moment ndjenjën e veçantë sikur e keni lexuar më parë atë që keni në duar, mos u shqetësoni. Ndoshta bëhet fjalë për një Déjà Vu. Déjà vu është ndjenja e veçantë që të krijon ndjesinë e diçkaje që e keni përjetuar më parë, ndërsa në të njëjtën kohë e dini që kjo gjë nuk është e vërtetë.
Ju vizitoni për herë të parë apartamentin e një miku tuaj, dhe keni ndjesinë e fortë se keni qenë atje më parë, por nuk mund të jetë kështu. Pasi kjo është hera e parë që ju e vizitoni këtë qytet. Megjithatë, ndjenja mund të jetë aq e fortë – dhe aq e vërtetë – saqë thuajse e dini se çfarë do të gjeni kur të hyni në kuzhinë.
Ekspertët vlerësojnë se afërsisht 2 në 3 persona e kanë përjetuar të paktën një herë një përvojë të tillë. Termi francez Déjà Vu, që përkthehet “i parë tashmë”, u shpik në vitin 1876 nga filozofi dhe psikiatri francez Emil Buarak.
Por njerëzit e kishin përjetuar një përvojë të tillë shumë kohë para se ajo të kishte një emër. Përgjatë shekujve, njerëzit e cilësonin Déjà Vu si dëshmi të asaj që e besonin tashmë. Sigmund Frojd analizoi Déjà Vu dhe pa tek ajo dëshirat e ndrydhura të njerëzve.
Ndërkohë Karl Jung mendoi se përvoja lidhej me pavetëdijen kolektive. Platoni përshkroi diçka të ngjashme me Déjà Vu si dëshmi të jetës së mëparshme. Dhe sigurisht, ekziston edhe ideja moderne e përshkruar nga Hollivudi në filmin e famshëm “Matrix”. Nuk është e vështirë të kuptohet pse Déjà Vu mori reputacionin e të qenit një dukuri e mbinatyrshme.
Në vitin 2003, psikologu Alan Braun publikoi një studim në revistën “Psychological Bulletin”, që rishikonte ato që diheshin mbi Déjà Vu, dhe i lidhte ato informacione me paradigmat ekzistuese në psikologjinë konjitive dhe kërkimet mbi kujtesën.
Bazat e studimi të tij u përdorën nga komuniteti i ekspertëve për të studiuar mënga afër fenomenin në vitet që do të pasonin. Përveç lidhjeve me dukuri paranormale, Déjà Vu ka paraqitur një pengesë tjetër për studiuesit. Kjo përvojë zakonisht zgjat jo më shumë se disa sekonda, dhe nuk ka asnjë paralajmërim se kur do të ndodhë, gjë që e bën shumë të vështirë studimin. Shumë nga gjërat që dihen deri tani mbi Déjà Vu bazohen në sondazhe. Gjithsesi, studiuesit kanë dalë me mënyra të reja për ta studiuar atë në natyrë. Në vitin 2006, një ekip në Angli hipnotizoi disa vullnetarë për të nxitur tek ata fenomenin Déjà Vu.
Ana Klearli, profesoreshë e psikologjisë dhe studiuese e kujtesës në Universitetin Shtetëror të Kolorados, përdori realitetin virtual për të shkaktuar një Déjà Vu. Ajo dhe ekipi i saj morën tema nga një seri skenash në videolojën Sims, të dizajnuara me kujdes në mënyrë që paraqitja hapësinore e një skene të ishte e ngjashme me një tjetër, edhe pse imazhet aktuale ishin krejt të ndryshme.
Subjektet në eksperiment përjetuan Déjà Vu, kur një skenë ishte e ngjashme me atë që kishin parë më parë, duke treguar se një ngjashmëri në paraqitjen hapësinore midis dy vendeve mund të çojë në një ndjenjë familjariteti të ngjashme me Déjà Vu në një vend të ri.
Kur hulumtimi mbi këtë dukuri u mor seriozisht, nisën të shfaqen shumë teori mbi atë që ndodh në tru gjatë një përvoje të tillë. Një hipotezë është se Déjà Vu, është një problem me kujtesën. Pra është një situatë ku keni përjetuar diçka, por nuk mund ta kujtoni atë me vetëdije.
Kur hasni diçka të ngjashme, ju shihni familjaritetin më të, por nuk mund ta kujtoni si gjërat e tjera. Pra, në skenarin në banesën e mikut tuaj, hapësira duket shumë e njohur pasi keni qenë më parë në një apartament shumë të ngjashëm; por thjesht nuk e mbani mend.
Kjo pikëpamje mbështetet edhe nga eksperimentet e Ana Klearlit. Në rastin e hulumtimit të saj, është ngjashmëria hapësinore, dhe jo ndonjë detaj specifik, ajo që shkakton ndjenjën e familjaritetit.
Një teori tjetër është se Déjà Vu shkaktohet nga një mospërputhje apo nga një ndërprerje e kohës në rrjedhën tuaj të vazhdueshme të përpunimit të një situate aktuale.
Imagjinoni sikur po ecni në rrugë dhe kaloni pranë një kafeneje të re. Ju i hidhni një vështrim asaj, por në atë moment ju mbërrin një mesazh në telefon, ndaj nuk e regjistruat plotësisht në kujtesë atë vend. Informacioni është përpunuar në një nivel të caktuar, por jo plotësisht. Kur ngrini sytë dhe shihni kafenenë, keni ndjenjën e çuditshme që e keni parë më parë. Dhe kjo gjë ka ndodhur, edhe pse nuk keni asnjë kujtesë të ndërgjegjshme për të.
Një teori tjetër është se Déjà Vu shkaktohet nga mjegullimet mendore të momentin. Thuhet se njerëzit që vuajnë nga epilepsia kanë përvoja të shpeshta të Déjà Vu. Ka të ngjarë që Déjà Vu tek njerëzit pa epilepsi, të shkaktohet nga një lloj aktiviteti i ngjashëm me krizat.
Kjo teori shpjegon edhe faktin që adoleshentët dhe të rriturit e rinj, përjetojnë më shpesh Déjà Vu sesa njerëzit e moshuar.
Klearli thekson se këto nuk janë domosdoshmërisht teori konkurruese mes tyre. “Mund të ketë shumë arsye të ndryshme, dhe që të gjitha mund të jenë të vërteta se pse mund të ndodhë një Dejà Vu”- thotë ajo./Discover Magazine/
Kuriozitete
Pse qafa plaket më shpejt se fytyra?
Published
1 day agoon
September 24, 2025By
UBT News
Regjisorja dhe shkrimtarja amerikane Nora Ephron ka thënë dikur: “Fytyrat tona janë gënjeshtra, qafat tona janë e vërteta”.
Dhe në fakt, kjo shprehje është e saktë: ndërhyrjet estetike mund të zbusin shenjat e moshës në fytyrë, por qafa shpesh i tregon vitet e kaluara. Rrudhat dhe lëkura e varur në këtë zonë mbeten dëshmi e kohës. Por pse qafa plaket më shpejt dhe a mund ta parandalojmë?
Pse qafa plaket shpejt?
Sipas specialistëve, disa faktorë ndikojnë në plakje, qëndrimi i dobët, mungesa e kujdesit të rregullt, ekspozimi në diell dhe dobësimi natyral i muskujve. Lëkura e qafës është më e hollë, ka më pak gjëndra dhjamore dhe më pak kolagjen, duke e bërë më të ndjeshme ndaj rrudhave.
Qafa e teknologjisë
Një shkak modern është “qafa e teknologjisë” – qëndrimi i përkulur para kompjuterit a telefonit. Ky zakon jo vetëm që shkakton dhimbje dhe tension, por krijon vija horizontale në qafë dhe poshtë mjekrës. Për ta shmangur, pajisjet vendosni në nivelin e syve.
Kujdesi i përditshëm
Ashtu si fytyra, dhe qafa duhet mbrojtur nga dielli duke përdorur krem mbrojtës, qafa duhet të trajtohet njësoj si fytyra: me serume, kremra hidratues e produkte ushqyese në mëngjes dhe mbrëmje. Lëkura thahet shpejt, shmang produktet me bazë alkooli ose sapunët agresivë.
Trajtimet estetike
Pas moshës 50-vjeçare, kur shenjat bëhen më të dukshme, mjekësia ofron alternativa për stimulimin e prodhimit të kolagjenit: trajtimet me plazmë të pasuruar me trombocite, acid hialuronik ose biostimulues që rigjallërojnë dermën.
Po ashtu përdoren metoda si lifting me fije, radiofrekuencë ose lazer nënlëkuror që ndihmojnë në shtrëngimin e lëkurës.
Në rastet kur qafa është e relaksuar dhe e varur, zgjidhja e vetme mbetet ndërhyrja kirurgjikale, si liposuksioni për heqjen e yndyrës së tepërt apo lifting-u i plotë që riformëson muskujt dhe përmirëson konturin e qafës. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Prezantohen dy mega jahtet luksoze të projektuara nga Giorgio Armani
Published
1 day agoon
September 24, 2025By
UBT News
Për vite me radhë, Giorgio Armani ka shprehur vizionin e tij për të transferuar filozofinë e dizajnit të shtëpisë së modës në sektorin e jahteve luksoze. Ky vizion u realizua përmes krijimit të dy mega jahteve 72 metra, një projekt i ekskluziv i bashkëpunimit të Armani me Italian Sea Group.
Jahtet përfaqësojnë një kombinim unik të dizajnit të jashtëm dhe të brendshëm nga vetë Armani.
Pamjet e jashtme dallohen për linjat e pastra gjeometrike që harmonizohen me sipërfaqet e lakuara, ndërsa interierët, të konceptuar nga Armani Casa, nxjerrin në pah filozofinë estetike të projektuesit.
Rezultati është një sintezë e sofistikimit stilistik, teknologjive të avancuara dhe përsosmërisë detare, duke vendosur standarde të reja për jahte luksoze të nivelit të lartë. Vetë Giorgio Armani e përshkroi projektin si një fushë personale krijimi:
“Deti dhe dizajni janë dy nga pasionet e mia më të mëdha. Me këtë bashkëpunim, e kam zgjeruar idenë e dekorimit dhe mobiljeve në botën detare, ku – ashtu si në modë – estetika dhe funksionaliteti bashkëjetojnë në mënyrë natyrale dhe elegante.”
Një nga pionierët që besoi në vizionin e tij ishte biznesmeni Kostas Cleanthos, i cili bleu dy mega jahtet që do të prezantohen së shpejti në Panairin e Jahteve në Monako. Jahti i parë është në fazën e lundrimit provë, ndërsa i dyti është në fazën përfundimtare të ndërtimit.
Cleanthous është sipërmarrës me një aktivitet të shumanshëm në financë, pasuri të paluajtshme, hotele, media dhe transport detar.
Ai themeloi kompaninë XM në 2009, e cila u zhvillua në një platformë globale tregtare me mbi 10 milionë klientë në 190 vende. I lindur dhe rritur në Qipro, përfundoi studimet në London School of Economics dhe City Business School.
Përveç aktivitetit ndërkombëtar, ka investuar në projekte ikonike në Qipro, duke përfshirë hotele e media, dhe përmes Fondacionit Cleanthous mbështet iniciativa sociale dhe bamirëse, përfshirë ndërtimin e një Klinike të re Onkologjike Pediatrike në Nikozia.
Ai ka zgjeruar aktivitetin në fushën e jahteve luksoze me dy jahte unike që mbajnë firmën e Giorgio Armani dhe prodhimin e The Italian Sea Group, duke respektuar çdo detaj të vizionit të projektuesit. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Ja pse shkopinjtë e kanellës lihen jashtë derës në shtator
Published
2 days agoon
September 23, 2025By
UBT News
Kanella është përdorur prej mijëra vitesh jo vetëm si erëz në kuzhinë, por edhe si mjet shërues dhe simbolik në rituale shpirtërore.
Përveç vlerave medicinale, lidhet me tërheqjen e energjive pozitive, pasurisë dhe begatisë veçanërisht në shtator, kur praktikohen shumë rite të lidhura me të.
Një trend në TikTok ka bërë bujë, ku të rinj nga e gjithë bota vendosin shkopinj kanelle para derës së shtëpisë ose shpërndajnë pluhur kanelle mbi prag.
Videot e kësaj praktike kanë mbledhur mbi 4.5 milionë shikime. Në traditën ezoterike, dera e përparme shihet si një portal që lidh botën e jashtme me hapësirën e brendshme shpirtërore, ndaj rekomandohet që rituali të zhvillohet pikërisht aty.
Rituali është i thjeshtë, merrni një majë të bollshme kanelle të bluar, vendosni në pëllëmbën e dorës e fryni drejt derës së përparme, praktikohet në ditën e parë të muajit, por mund të bëhet në çdo kohë.
Sipas besimit popullor dhe praktikave të feng shui-t, ky veprim jo vetëm që tërheq pasuri dhe fat të mirë, por edhe ndihmon në pastrimin e energjisë së rënduar në shtëpi, duke sjellë një atmosferë më të lehtë dhe harmonike. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Shkencëtarët zbulojnë akuifer të madh nën Oqeanin Atlantik
Published
3 days agoon
September 22, 2025By
UBT News
Një zbulim befasues nën Oqeanin Atlantik pranë SHBA-ve mund të ofrojë shpresë për mungesën globale të ujit të pijshëm.
Gjatë një ekspedite këtë verë, shkencëtarët nga Woods Hole Oceanographic Institution dhe Universiteti i Kolumbias konfirmuan praninë e një rezervuari të madh me ujë të ëmbël nën fundin e detit, nga Massachusetts deri në New Jersey.
Përdorimi i teknologjisë elektromagnetike dhe një shpime deri në 1,300 metra nën dyshemenë e detit tregoi se uji ka përmbajtje kripë të ulët, brenda standardeve për ujin e pijshëm. Mostrat janë duke u analizuar për mikrobet dhe për të vlerësuar sigurinë e përdorimit.
Shkencëtarët ende nuk e dinë moshën e ujit, e cila përcakton nëse rezervuari është i ripërtëritshëm apo i kufizuar. Origjina e ujit lidhet me akullnajat e shkrira ose reshjet mijëra vjet më parë.
Ekspertët thonë se akuiferi mund të përmbajë ujë të mjaftueshëm për të furnizuar një qytet si New York për qindra vjet. Megjithatë, nxjerrja e ujit nga këto thellësi kërkon energji të madhe dhe përballen sfida logjistike dhe mjedisore.
Shkencëtarët besojnë se akuiferët nën det mund të jenë një burim i rëndësishëm për të adresuar krizën globale të ujit, por përdorimi i tyre nuk zëvendëson nevojën për mbrojtjen e burimeve ujore në tokë. /A.Z/UBT News/

UBT prezanton modelin e parë Digital Twin të Kampusit Smart City në aktivitetin përmbyllës të projektit Evropian IoT-ECO në Sofia

Sllovenia ia ndalon hyrjen kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu

Rubio shtron darkën “Transatlantike” në New York, të pranishëm edhe ministrat e Shqipërisë e RMV-së

Në UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj

Paraqiten në gjykatë shtatë të arrestuarit në operacionin “Qielli i thyer”

Ambasada gjermane njofton për takimin Kurti-Rohde

Arrestohet një 24-vjeçar, dyshohet për keqpërdorim me kartela bankare

Osmani takon kryeministrin e Bangladeshit

Këshilli i Ministrave shkarkon Erion Veliajn
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26