Shëndeti
Çfarë është Sindroma e Medeas, dhe si mund të identifikohet në kohë?
Termi “Sindroma (ose kompleksi) i Medeas”, u përdor për herë të parë në fundin e viteve 1980.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNga Valentina Guglielmo
“Wired.it”
Lajmi i datës 14 qershor mbi zbulimin e trupit të pajetë të vogëlushes Elena Del Pozzo në një arë 200 metra larg shtëpisë së saj në zonën e Katanias, tronditi mbarë Italinë dhe jo vetëm. Autore e vrasjes ishte nëna e saj 23-vjeçare, e cila në fillim u përpoq të inskenonte një rrëmbim.
Gruaja kishte shfaqur probleme të shëndetit mendor, për shkak të lidhjes së re të ish-bashkëshortit, dhe sidomos në veçanti për marrëdhënien e vajzës së saj me njerkën. Në lidhje me atë që ndodhi, ka nga ata që flasin menjëherë për “Sindromën e Medeas”, duke iu referuar tragjedisë greke, që tregon historinë e një gruaje që pasi braktiset nga i shoqi, vret fëmijët në shenjë hakmarrje. Por para se ta bëjmë këtë, nevojitet një analizë më e thellë. E sigurt është se numri i fëmijëve të vrarë vitet e fundit në Itali është i frikshëm.
Nga miti tek Sindroma e Medeas
Termi “Sindroma (ose kompleksi) i Medeas”, u përdor për herë të parë në fundin e viteve 1980 nga psikologu amerikan Xhon Xhejkëbs për të treguar sjelljen e një nëne (në mit, Medea, është vajza e magjistares Circe) e cila synonte të shkatërronte marrëdhëniet midis babai (në mit, Jasoni) dhe fëmijëve, sidomos pas një divorci të dhunshëm.
Ndonjëherë Kompleksi i Medeas, zhvillohet në mënyrë të pandërgjegjshme, dhe nuk përkthehet në veprime të qarta. Herë të tjera në mënyrë të ndërgjegjshme, dhe me sjellje dhe veprime te dukshme. Ka disa versione të këtij miti. Por ai që krijoi Kompleksin e Medeas,është ai që na ka dhënë Euripidi.
Sipas rrëfimit të tij, Medea inatoset me bashkëshortin e saj Jasonin, që kishte rënë në dashuri me një grua tjetër dhe vendos të hakmerret. Por ajo është aq shumë e verbuar nga urrejtja, saqë e lë mënjanë ndjenjën e saj të mëmësisë, paktin e saj natyror të mbrojtjes me çdo kusht të fëmijëve, duke i vrarë këta të fundit.
Pse këtu mund të përfshihet dhe ngjarja e tmerrshme e Katanias?
Në rastin e Katanias, bëhet fjalë për një situatë që të kujton kuadrin psikologjik të mitit:Nëna përfaqëson Medean, ndërsa ish-burri i gruas përfaqëson Jasonin. “Sqarimi i parë i rëndësishëm që dua të bëj, është se në rastin e ngjarjes në Katania, mund të flasim për Sindromën apo Kompleksin e Medeas, por duke mos folur drejtpërdrejt me gruan, këto janë vetëm hipoteza”– thotë Michele Mezzanotte, psikolog, psikoterapist, dhe studiues imitologjisë dhe aspekteve psikologjike të lidhura me mitologjinë.
“Unë nuk kam dëshirë të them me siguri se ajo që ndodhi i atribuohet kësaj sindrome, por them se mund të jetë dhe duhet vlerësuar Janë të paktën 3 arsye që më nxitin të hipotetizoj praninë e kësaj sindrome. Aspekti i parë i Kompleksit të Medeas, rrjedh nga vetë etimologjia e emrit, që do të thotë “mendjemprehtësi”.
Në rastin në fjalë, gruaja tentoi të “bëhej mendjemprehtë”. Pasi vrau të bijën, trilloi historinë e rrëmbimit. Reflektimi i dytë ka të bëjë me xhelozinë, dhe për këtë citoj shprehjen e Jung qëthotë se “xhelozia është mungesë dashurie”. Xhelozia, veçanërisht ajo e Medeas, që i shkakton vuajtje psikologjike akute, është mungesa e dashurisë ndaj vetes dhe të tjerëve, dhe çon në një shkatërrim të lidhjeve sociale të dikujt.
Në këtë rast të lidhjes nënë-bijë. Reflektimi i tretë ka të bëjë me zemërimin, sepse vrasja është një akt zemërimi, dhune. Dhe gjithnjë duke hipotetizuar, vëmë se ka pasur një zhvendosje të trefishtë nga pikëpamja psikologjike.
Para së gjithash, gruaja ka përjetuar ndoshta një ndjenjë të madhe zemërimi ndaj vetes për dështimin e martesës së saj. Por në vend që të zemërohej me veten, ajo e zhvendosi zemërimin e saj ndaj burrit të saj, dhe më vonë ndaj partneres të re të ish-bashkëshortit.
Në fund, zemërimi u transferua dhe ra mbi vajzën.
Nëse do të ishte një Kompleks i pastër i Medeas, hakmarrja do të ishte drejtpërdrejt ndaj burrit të saj. Ndërkohë sipas dëshmisë së vetë gruas vrasëse, atë po e shqetësonte më shumë partnerja e re e ish-bashkëshortit, dhe xhelozia mbi marrëdhënien që kjo e fundit po krijonte me vajzën e saj. Prandaj, ne mund të shohim këtu Kompleksin e Medeas, por jo në një formë të pastër”-thekson eksperti.
Mezzanotte nënvizon se vrasjet e shkaktuara nga Sindroma e Medeas, duket të jenë nëpërgjithësi si të papritura. Por në realitet ka disa shenja psikologjike që sinjalizojnë se diçka nuk shkon. Po ashtu, ka të ngjarë që në këto raste Sindroma e Medeas të shoqërohet me një psikopatologji.
“Filicidet” në Itali
Sipas raportit më të fundit të EURES të vitit 2019, gjatë viteve 2000–2017 në Itali ka pasur 447 fëmijë viktima të vrasjeve nga prindërit dhe anëtarët e tjerë të familjes. Viti më i keq ishte 2014-a, me 39 fëmijë, pra 1 vrasje në çdo 10 ditë. “Të dhënat në lidhje me këtë dukuri janë shumë shqetësuese”- thotë Don Fortunato di Noto, president i shoqatës “Meter”, e cila që nga viti 1996 është e angazhuar për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve dhe në luftën kundër pedofilisë në Itali dhe në botë.
“Gjatë 20 viteve të fundit kemi thuajse 500 fëmijë të vrarë nga prindërit e tyre, dhe kjo shifër alarmante, duhet të na nxisë të reflektojmë se si fëmijët janë objekt pushteti për prindërit e tij. Duket sikur prindi ushtron një të drejtë të lashtë të pushtetit mbi jetën apo vdekjen e fëmijës stij.
Nëse mendoj për të gjithë këta fëmijë, dhe pasojat e rënda në familjet e tyre, tek vëllezëritdhe motrat dhe shoqërinë përreth tyre, e kuptoj se janë ngjarje shumë të përhapura. Gjëja mëdramatike që perceptoj është se brenda pak ditësh edhe viktima e fundit, Elena, do të lihet në harresë.
Gjykoj se duhet të pyesim veten, se përse shumë nga sinjalet që shfaqen nga ata që janë autorë të mundshëm të këtyre krimeve të neveritshme, nuk merren ende parasysh. Ne si shoqatë angazhohemi për parandalimin dhe informimin korrekt e të drejtpërdrejtë sa i përket mbi të gjitha respektit për jetën, me një perspektivë të përhershme tolerance dhe ripërpunimi të traumave apo dobësive njerëzore.
Mendoj se ky duhet të jetë prioritet si aspekt edukativ dhe informues në shkolla, famulli dhe shoqata, që përfshijnë fëmijë dhe prindër. Po ashtu është e rëndësishme të bëhen të njohura realitete të tilla si shoqata Meter, që mund të kontaktohen për të raportuar situata të dhunës dhe rrezikut të mundshëm”, thotë ai.
You may like
Shëndeti
Kardiokirurgjia shënon numër rekord të operimeve në zemër të hapur
Published
2 days agoon
January 20, 2025By
UBTNewsShërbimi Klinik i Kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 ka shënuar numër rekord të ndërhyrjeve në zemër të hapur. E falë rinovimeve që kanë ndodhur po në këtë njësi janë krijuar mundësitë që të rritet edhe numri i operacioneve më të komplikuara për pacientët.
Përmirësimet infrastrukturore që kanë ndodhur vitin e kaluar kanë rritur numrin e shtretërve në njësinë intensive, por edhe në gjithë klinikën, thotë drejtori i Shërbimit klinik të Kardiokirurgjisë, Shpejtim Shurdhiqi.
“Ka qenë një vit jashtëzakonisht i suksesshëm për shërbimin klinik të kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 kemi arritur që të bëhet një rinovim i klinikës në tërësi e cila ka krijuar një hapësirë të mirë për të gjithë stafin, e posaçërisht për pacientët. Ajo që është me rëndësi është arritur që të rritet numri i shtretërve në intensiv, është rritur numri nga 4 në 10 shtretër, ndërsa në repart është rritur numri prej 14 në 17. Kështu që kjo hapësirë e rritur, rinovimet e pjesës së nënkulmit ka bërë që të kemi një aktivitet më të shtuar të ndërhyrjeve kirurgjike në repartin tonë.. kemi arritur që ky numër i operacioneve të rritet ndjeshëm, përderisa më herë janë realizuar 6-7 operacione brenda javës tash kemi arritur që ky numër të arrijë në 10, shto edhe rastet urgjente apo emergjente të cilat kryhen gjatë tërë javës. Kjo ka ndikuar në masë të madhe që të kemi gradualisht edhe zvogëlim të listës së pritjes, e cila mendoj se në të ardhmen, ky numër i listës së pritjes do të reduktohet edhe mëtutje”, thotë Shurdhiqi.
E numër rekord të operimeve kjo njësi ka shënuar vitin e kaluar.
“Vitin e kaluar është një numër rekord i operimeve gjatë historisë së kardiokirurgjisë, deri në fund të dhjetorit kemi arritur që të kryhen 372 intervenime kirurgjike në zemër të hapur. Kjo siç ka thash ka ndikuar që edhe lista e pritjes lehtësisht të arrihet dhe të zvogëlohet”, theksoi kardiokirurgu Shurdhiqi.
Në Kardiokirurgji duke nisur nga viti i kaluar është rritur edhe numri i operimeve të komplikuara në zemër të hapur.
Drejtori i kësaj njësie, Shpejtim Shurdhiqi thotë se planifikojnë që në periudhën dy deri tri vjeçare të realizohen më shumë ndërhyrje me metoda minimale invazive.
“Krahas numrit është rritur edhe numri i operacioneve më të komplikuara çka do të thotë se me një pacientë sot kryhet ndërrimi i dy ose tre valvulave apo tek i njëjti pacienti kryhet edhe ndonjë bajpas. Janë operacione komplekse përderisa më herët kanë qenë shumë më të rralla. Kështu që tash është një formë rutinë e kryerjes së operacioneve të kombinuara duke përfshirë edhe pjesën valvulare edhe pjesën rivaskularizimit të zemrës, po shto këtu edhe intervenimet që kanë të bëjnë me sëmundjet e aortës qofshin ato elektive apo emergjente të cilat kryhen gjatë javës apo viti… Gjatë vitit të kaluar në bashkëpunim me Spitalin e Zyrihut me ndihmën e profesorit, Xhemajli kemi arritur që të kryhen edhe tri raste me metoda minimale invazive e cila në të ardhmen neve na hup rrugën që në periudhë 2-3 vjeçare të fillohen edhe këto procedura të realizohen në kuadër të klinikës”, theksoi Shurdhiqi.
Duke qenë që kryerja e një intervenimi kirurgjik në zemër në institucionet private shëndetësore për pacientët kosovarë ka kosto të lartë e cila prek shifrat deri në 30 mijë euro, ofrimi i këtij shërbimi në QKUK bëhet pa pagesë.
“Operacionet në zemër të hapur tek ne bëhen pa pagesë, kurrfarë pagese nuk kryhet nga ana e pacientit apo familjarëve kështu që është një përparësi e madhe për arsye se çdo intervenim, se zakonisht intervenimet tona kushtojnë shumë mbi 10 mijë, 20 mijë, 30 mijë euro kështu të gjitha kryhen pa kurrfarë pagese apo financimi”, shprehet ai.
Shërbimi i Kardiokirurgjisë po planifikon që përgjatë këtij viti të pasurohet edhe me pajisje të reja.
Përballja me të ftohurën është e vështirë në çdo stinë. Disa nga aleatët më të mirë të sistemit imunitar janë vitaminat, mineralet dhe probiotikët.
Një nga ushqimet më të pasura me probiotikë është kosi, i cili sipas ekspertëve është ideal për të luftuar të ftohurën.
Studimet thonë se probiotikët ofrojnë përfitime të forta në zbutjen e simptomave dhe shkurtimin e kohëzgjatjes së të ftohurës.
A mjafton kosi për të luftuar të ftohurën?
Te kosi gjenden dy nga llojet më mirëbërëse të baktereve që janë të shëndetshm organizmin, gjë që e bën kosin një aleat të njeriut jo vetëm gjatë të ftohurës. Kosi është padyshim i mirë kundër të ftohurë sepse përmban edhe zink.
Ky mineral jo vetëm që forcon imunitetin por shkurton kohëzgjatjen e simptomave të të ftohurës, sasia e nevojshme e zinkut për të mundur sëmundjen është të paktën 75 miligramë.
Studimet tjera kanë treguar se kur gratë konsumojnë kos çdo ditë për 9 javë, kanë më pak inflamacion në organizëm. E ftohura është një reagim inflamator ndaj bakterit. Kosi është ushqim fantastik për t’u konsumuar gjatë të ftohurës dhe jo vetëm.
Ai përmban vitaminë D dhe kalcium që së bashku me zinkun dhe probiotikët ofrojnë ushqyes të rëndësishëm, e ftohura nuk largohet vetëm duke e ngrënë. Kosi funksionon në kombinim me një regjim të shëndetshëm ushqimor. Kosi është i butë dhe i lëngshëm ndaj mund të konsumohet lehtë në rastet e acarimit të fytit apo bllokimit të hundëve.
Ekspertët nënvizojnë që njerëzit e prekur nga e ftohura s’duhet t’i mbajnë shpresat tek kosi si terapia kryesore kundër sëmundjes. Konsulta me mjekun është kryesorja, bashkë me ushqimin e shëndetshëm. /UBT News/
Shëndeti
Problemet me zemrën, çfarë të keni kujdes kur është ftohtë?
Published
6 days agoon
January 16, 2025I ftohti përbën një sfidë të madhe për njerëzit që vuajnë nga sëmundjet e zemrës. Në rastin e sëmundjeve koronare, temperaturat e ftohta mund të nxisin ishemi kardiake, gjë që mund të shkaktojë edhe atak në zemër.
Ndikimi i temperaturave të ulëta te shëndeti i zemrës – Kur trupi gjendet në ambient të ftohtë duhet të përshtatet, të ruajë temperaturën e brendshme. Mënyra si përshtatet ka të bëjë me ndryshime fiziologjike që janë sfiduese për njerëzit. Temperaturat e ftohta shkaktojnë probleme si rritje e rrahjeve të zemrës, rritje të tensionit, sforcim të zemrës, prirje më e lartë ndaj trombozës.
Ekspozim minimal ndaj të ftohti – Kufizoni kohën e kaluar në ambiente të ftohta dhe nëse u duhet të dilni patjetër, vishuni ngrohtë nga koka tek këmbët.
Mos u stërmundoni – Stërmundimi fizik në hapësira të jashtme e në ambient të ftohtë mund të jetë dëmtues për zemrën.
Mos e teproni me nxehtësinë – Nëse visheni trashë dhe kryeni aktivitet fizik do ta stërmundoni zemrën. Enët e gjakut zgjerohen papritur dhe tensioni i gjakut do të ulet. Nëse jeni në ambient të jashtëm dhe vëreni që po djersisni, atëherë kjo është një shenjë rreziku.
Kujdes me gripin – I rrezikshëm për njerëzit që vuajnë nga zemra. Para se të merrni medikament, konsultohuni më parë me mjekun.
Mos pini alkool – Ajo zgjeron enët e gjakut në lëkurë, ju bën të ndiheni ngrohtë. Por nga ana tjetër, nxehtësia e nevojshme përthithet nga organet jetësore duke ju vënë në rrezik. /UBT News/
Dimri është sezoni kur sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje të shtuar për t’u mbrojtur nga infeksionet e ftohta dhe gripi. Një mënyrë e shkëlqyer për ta forcuar imunitetin është përmes ushqimit të shëndetshëm, veçanërisht duke konsumuar fruta që janë të pasura me vitamina.
Ja disa fruta që mund t’ju ndihmojnë të mbani imunitetin të fortë gjatë dimrit:
Citruset (portokalli, mandarina, limoni, grejpfruti) – Këto fruta janë burime të pasura me vitaminën C, e cila është e njohur për rolin në forcimin e sistemit imunitar. Vitamina C ndihmon në luftimin e infeksioneve dhe redukton kohën e rikuperimit nga ftohjet.
Kivi – Tjetër burim i shkëlqyer i vitaminës C, dhe përmban fibra dhe antioksidantë që ndihmojnë trupin të luftojë bakteret dhe viruset.
Molla – E pasur me vitamina dhe minerale, sidomos me A dhe C, që janë të rëndësishme për funksionimin e duhur të sistemit imunitar. Ajo përmban fibra që ndihmojnë tretjen.
Pjeshka –Burim i shkëlqyer i vitaminës A, që është esenciale për mbrojtjen e mukozave të trupit e forcimin e mbrojtjes natyrore të trupit.
Mjedra dhe boronica – Këto fruta të kuqe janë të pasura me antioksidantë, veçanërisht me flavonoide, të cilat ndihmojnë në rritjen e përgjigjes imunitare dhe zvogëlojnë inflamacionin.
Konsumimi i këtyre frutave, me dietë të balancuar, rrit aftësinë e trupit për t’u mbrojtur nga sëmundjet dhe do t’ju ndihmojë të kaloni dimrin më të shëndetshëm. Në këtë sezon të ftohtë, kujdesuni për trupin e sigurohuni t’i jepni lëndët ushqyese të nevojshme për të mbajtur imunitetin në nivele të larta! /UBT News/
Ekskluzive: ‘Pasaporta’ me premierë në Prishtinë, Eduart Grishaj flet për prapaskenat e filmit
“Trashëgimi me ngjyra”, platformë digjitale për të njohur fëmijët me kulturën dhe historinë e Prishtinës
Milot Rashica i shënon super gol Bilbaos në Ligën e Evropës
Chris Brown padit kompaninë Warner Bros për 480 milionë euro
Kosova nënshkruan Marrëveshje për Tregti të Lirë me EFTA-n
MrBeast në garë për ta blerë TikTok-un
Fadil Bytyqi zgjidhet president i FC Suharekës
Kroatët në luftë me ‘çmimet e larta’, bëjnë thirrje për bojkot të marketeve
Ten Hag refuzon, drejtimin e Dortmundit e merr Mike Tullberg
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!