Shëndeti

Çfarë është Sindroma e Medeas, dhe si mund të identifikohet në kohë?

Termi “Sindroma (ose kompleksi) i Medeas”, u përdor për herë të parë në fundin e viteve 1980.

Published

on

Nga Valentina Guglielmo

“Wired.it”

Lajmi i datës 14 qershor mbi zbulimin e trupit të pajetë të vogëlushes Elena Del Pozzo në një arë 200 metra larg shtëpisë së saj në zonën e Katanias, tronditi mbarë Italinë dhe jo vetëm. Autore e vrasjes ishte nëna e saj 23-vjeçare, e cila në fillim u përpoq të inskenonte një rrëmbim.

Gruaja kishte shfaqur probleme të shëndetit mendor, për shkak të lidhjes së re të ish-bashkëshortit, dhe sidomos në veçanti për marrëdhënien e vajzës së saj me njerkën. Në lidhje me atë që ndodhi, ka nga ata që flasin menjëherë për “Sindromën e Medeas”, duke iu referuar tragjedisë greke, që tregon historinë e një gruaje që pasi braktiset nga i shoqi, vret fëmijët në shenjë hakmarrje. Por para se ta bëjmë këtë, nevojitet një analizë më e thellë.  E sigurt është se numri i fëmijëve të vrarë vitet e fundit në Itali është i frikshëm.

Nga miti tek Sindroma e Medeas

Termi “Sindroma (ose kompleksi) i Medeas”, u përdor për herë të parë në fundin e viteve 1980 nga psikologu amerikan Xhon Xhejkëbs për të treguar sjelljen e një nëne (në mit, Medea, është vajza e magjistares Circe) e cila synonte të shkatërronte marrëdhëniet midis babai (në mit, Jasoni) dhe fëmijëve, sidomos pas një divorci të dhunshëm.

Ndonjëherë Kompleksi i Medeas, zhvillohet në mënyrë të pandërgjegjshme, dhe nuk përkthehet në veprime të qarta. Herë të tjera në mënyrë të ndërgjegjshme, dhe me sjellje dhe veprime te dukshme. Ka disa versione të këtij miti. Por ai që krijoi Kompleksin e Medeas,është ai që na ka dhënë Euripidi.

Sipas rrëfimit të tij, Medea inatoset me bashkëshortin e saj Jasonin, që kishte rënë në dashuri me një grua tjetër dhe vendos të hakmerret. Por ajo është aq shumë e verbuar nga urrejtja, saqë e lë mënjanë ndjenjën e saj të mëmësisë, paktin e saj natyror të mbrojtjes me çdo kusht të fëmijëve, duke i vrarë këta të fundit.

Pse këtu mund të përfshihet dhe ngjarja e tmerrshme e Katanias?

Në rastin e Katanias, bëhet fjalë për një situatë që të kujton kuadrin psikologjik të mitit:Nëna përfaqëson Medean, ndërsa ish-burri i gruas përfaqëson Jasonin. “Sqarimi i parë i rëndësishëm që dua të bëj, është se në rastin e ngjarjes në Katania, mund të flasim për Sindromën apo Kompleksin e Medeas, por duke mos folur drejtpërdrejt me gruan, këto janë vetëm hipoteza”– thotë Michele Mezzanotte, psikolog, psikoterapist, dhe studiues imitologjisë dhe aspekteve psikologjike të lidhura me mitologjinë.

“Unë nuk kam dëshirë të them me siguri se ajo që ndodhi i atribuohet kësaj sindrome, por them se mund të jetë dhe duhet vlerësuar  Janë të paktën 3 arsye që më nxitin të hipotetizoj praninë e kësaj sindrome. Aspekti i parë i Kompleksit të Medeas, rrjedh nga vetë etimologjia e emrit, që do të thotë “mendjemprehtësi”.

Në rastin në fjalë, gruaja tentoi të “bëhej mendjemprehtë”. Pasi vrau të bijën, trilloi historinë e rrëmbimit. Reflektimi i dytë ka të bëjë me xhelozinë, dhe për këtë citoj shprehjen e Jung qëthotë se “xhelozia është mungesë dashurie”. Xhelozia, veçanërisht ajo e Medeas, që i shkakton vuajtje psikologjike akute, është mungesa e dashurisë ndaj vetes dhe të tjerëve, dhe çon në një shkatërrim të lidhjeve sociale të dikujt.

Në këtë rast të lidhjes nënë-bijë. Reflektimi i tretë ka të bëjë me zemërimin, sepse vrasja është një akt zemërimi, dhune. Dhe gjithnjë duke hipotetizuar, vëmë se ka pasur një zhvendosje të trefishtë nga pikëpamja psikologjike.

Para së gjithash, gruaja ka përjetuar ndoshta një ndjenjë të madhe zemërimi ndaj vetes për dështimin e martesës së saj. Por në vend që të zemërohej me veten, ajo e zhvendosi zemërimin e saj ndaj burrit të saj, dhe më vonë ndaj partneres të re të ish-bashkëshortit.

Në fund, zemërimi u transferua dhe ra mbi vajzën.

Nëse do të ishte një Kompleks i pastër i Medeas, hakmarrja do të ishte drejtpërdrejt ndaj burrit të saj. Ndërkohë sipas dëshmisë së vetë gruas vrasëse, atë po e shqetësonte më shumë partnerja e re e ish-bashkëshortit, dhe xhelozia mbi marrëdhënien që kjo e fundit po krijonte me vajzën e saj. Prandaj, ne mund të shohim këtu Kompleksin e Medeas, por jo në një formë të pastër”-thekson eksperti.

Mezzanotte nënvizon se vrasjet e shkaktuara nga Sindroma e Medeas, duket të jenë nëpërgjithësi si të papritura. Por në realitet ka disa shenja psikologjike që sinjalizojnë se diçka nuk shkon. Po ashtu, ka të ngjarë që në këto raste Sindroma e Medeas të shoqërohet me një psikopatologji.

“Filicidet” në Itali

Sipas raportit më të fundit të EURES të vitit 2019, gjatë viteve 2000–2017 në Itali ka pasur 447 fëmijë viktima të vrasjeve nga prindërit dhe anëtarët e tjerë të familjes. Viti më i keq ishte 2014-a, me 39 fëmijë, pra 1 vrasje në çdo 10 ditë. “Të dhënat në lidhje me këtë dukuri janë shumë shqetësuese”- thotë Don Fortunato di Noto, president i shoqatës “Meter”, e cila që nga viti 1996 është e angazhuar për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve dhe në luftën kundër pedofilisë në Itali dhe në botë.

“Gjatë 20 viteve të fundit kemi thuajse 500 fëmijë të vrarë nga prindërit e tyre, dhe kjo shifër alarmante, duhet të na nxisë të reflektojmë se si fëmijët janë objekt pushteti për prindërit e tij. Duket sikur prindi ushtron një të drejtë të lashtë të pushtetit mbi jetën apo vdekjen e fëmijës stij.

Nëse mendoj për të gjithë këta fëmijë, dhe pasojat e rënda në familjet e tyre, tek vëllezëritdhe motrat dhe shoqërinë përreth tyre, e kuptoj se janë ngjarje shumë të përhapura. Gjëja mëdramatike që perceptoj është se brenda pak ditësh edhe viktima e fundit, Elena, do të lihet në harresë.

Gjykoj se duhet të pyesim veten, se përse shumë nga sinjalet që shfaqen nga ata që janë autorë të mundshëm të këtyre krimeve të neveritshme, nuk merren ende parasysh. Ne si shoqatë angazhohemi për parandalimin dhe informimin korrekt e të drejtpërdrejtë sa i përket mbi të gjitha respektit për jetën, me një perspektivë të përhershme tolerance dhe ripërpunimi të traumave apo dobësive njerëzore.

Mendoj se ky duhet të jetë prioritet si aspekt edukativ dhe informues në shkolla, famulli dhe shoqata, që përfshijnë fëmijë dhe prindër. Po ashtu është e rëndësishme të bëhen të njohura realitete të tilla si shoqata Meter, që mund të kontaktohen për të raportuar situata të dhunës dhe rrezikut të mundshëm”, thotë ai.

Continue Reading

Shëndeti

A e shkakton stresi vërtet kancerin? Shkencëtarët dhanë përgjigje

Published

on

Studimet sugjerojnë një korrelacion, por edhe kufizimet e këtyre hulumtimeve. Ngjarjet e rënda jetësore, aksidentet, ndarjet dhe traumat serioze, shpesh ndodhin në vitet menjëherë para fillimit të sëmurjes nga lloje të ndryshme të kancerit.

Duke pasur parasysh se niveli i stresit është në rritje dhe se pritet që më shumë njerëz të sëmuren, madje për një të tretën më shumë, deri në katër milionë deri më 2030, ekspertë thonë se dëshmitë e reja për ndikimin e stresit do të thotë se nuk do të ishte befasuese nëse ekziston një lidhje mes  stresit e kancerit.

Ndikimi i hormoneve të stresit në kancer

Prof. Melanie Flint nga Universiteti i Brighton, e cila studion ndikimin e hormoneve të stresit në kancer, thotë: “Ka shumë përparim në këtë fushë dhe mendoj se nuk mund ta përjashtojmë kontributin e stresit në zhvillimin e kancerit. Mendimi im është se stresi me të vërtetë kontribuon, si në shfaqjen e kancerit, ashtu edhe në përhapjen e tij kur shfaqet, por është një faktor kontribues, dhe jo domosdoshmërisht shkaktar i drejtpërdrejtë.”

Duket se disa studime që kanë ndjekur popullata të mëdha me kalimin e kohës e mbështesin këtë ide, shkruan “Daily Mail”, përcjell Telegrafi.

Një hulumtim me 10.000 gra në Finlandë, që zgjati 15 vjet, zbuloi se ato që kishin përjetuar një trishtim të thellë kishin më shumë gjasa të zhvillonin kancer të gjirit brenda pesë viteve. Ekspozimi ndaj stresit në vendin e punës lidhet me një rrezik më të madh të kancerit të prostatës tek meshkujt nën 65 vjeç dhe, megjithëse në masë më të vogël, edhe me kancerin e gjirit tek gratë.

Mund ta shtypë sistemin imunitar

Megjithatë, studime të tjera të ngjashme, përfshirë analizat e provave të cilësisë më të lartë, nuk tregojnë asnjë lidhje. Pjesë e problemit, sipas profesorit Trevor Graham, drejtor i Qendrës për Evoluim dhe Kancer në Institutin për Kërkime të Kancerit, është fakti se stresi shpesh shoqërohet me sjellje të tjera që rrisin rrezikun për kancer.

“Jeta me stres shpesh lidhet me shumë faktorë të tjerë rreziku për kancer, siç janë pirja e duhanit, konsumimi i tepruar i alkoolit, mungesa e aktivitetit fizik dhe ushqimi jo i shëndetshëm, prandaj është e vështirë të ndahet se cili është shkaku i vërtetë”, shpjegon ai.

Dihet se stresi shkakton një sërë efektesh në trup, veçanërisht nëse është kronik.

“Stresi shkakton lirimin e hormonit të stresit, kortizolit. Stresi dhe kortizoli mund ta shtypin sistemin imunitar”, thekson profesoresha Flint.

Shkencëtarët kanë provuar të imitojnë në laborator efektin e stresit në qeliza, gjë që ka treguar se stresi dëmton ADN-në e shkakton ndryshime në qeliza të cilat, nëse riprodhohen, mund të zhvillohen në kancer.

Por, meqë stresi është i vështirë të përfaqësohet saktë në kushte laboratorike, kjo nuk është një tregues i besueshëm i asaj që ndodh realisht në trupin e njeriut, thekson profesori Graham.

Continue Reading

Shëndeti

Nëse hani shpesh nektarina, ja çfarë i bëjnë ato trupit tuaj

Published

on

Me ardhjen e verës njerëzit mezi presin të shijojnë fruta si shalqinj, pjeshkë, kajsi dhe nektarina. Përveçse janë të shijshëm, të ëmbël dhe lëngshëm, nënvlerësohet se sa të mira janë nektarinat për shëndetin e përgjithshëm.

Ky frut është si bombë e vogël dhe e ëmbël natyrale me vitamina, nektarinat përmbajnë gjithçka që i nevojitet trupit për t’u përballur me vapën, lodhjen dhe ritmin e shpejtë të verës. Nëse nuk i keni përfshirë ende në menunë tuaj ditore, kjo verë është koha e duhur për ta ndryshuar këtë.

Ato janë të shkëlqyera për tretje

Nektarinë mesatare përmban dy deri 2.4 gramë fibra dietike, që nxisin lëvizjet e rregullta të zorrëve dhe mbështesin florën e shëndetshme të zorrëve. Sorbitoli në nektarina është i dobishëm për problemet e kapsllëkut.

Ato janë të pasura me antioksidantë

Të pasura me antioksidantë, vitamina C, beta-karoten, luteina, zeaksantina, acidi klorogjenik dhe flavonoide. Këto komponime zvogëlojnë stresin oksidativ, ndihmojnë në luftimin e inflamacionit, zvogëlojnë rrezikun e sëmundjeve kronike, duke përfshirë sëmundjet e zemrës dhe madje edhe disa lloje kanceri.

Mbron zemrën dhe presionin e gjakut

Burim i mirë kaliumi, i cili ndihmon në rregullimin e presionit të gjakut. Së bashku me fibrat dhe antioksidantët, nektarinat kontribuojnë në shëndetin vaskular dhe zvogëlojnë rrezikun e sëmundjeve të zemrës.

Ndihmon në humbjen e peshës

Ky frut i preferuar është i ulët në kalori, duke përmbajtur 60 kalori për nektarinë mesatare. Ato janë zgjedhje ideale në vend të ëmbëlsirave për shkak të përmbajtjes së tyre të fibrave dhe nuk përmbajnë yndyrë. Fibra në nektarina ndihmon me ndjesinë e ngopjes dhe mund të kontribuojë në humbjen e peshës.

Continue Reading

Shëndeti

A e dëmton kondicioneri lëkurën tuaj?

Published

on

Një qëndrim i gjatë në një dhomë të kondicionuar mund të ketë efekte negative në lëkurën tuaj. Kondicionerët punojnë duke larguar lagështinë nga ajri për të ftohur ambientin, por ky proces mund të shkaktojë tharjen dhe dehidratimin e lëkurës, duke e bërë atë më të prirur ndaj plakjes së parakohshme.

Lëkura mund të ndjejë kruajtje, tharje dhe irritim, veçanërisht kur ajri i kondicionuar ul lagështinë e nevojshme për shëndetin e saj.

Shtresa e jashtme e lëkurës, epidermisi, është e para që ndikon nga humbja e lagështisë. Kur kjo shtresë nuk është mjaftueshëm e hidratuar, problemet kalojnë edhe në shtresat më të thella të lëkurës, duke shkaktuar kruarje, skuqje dhe irritim.

Efekti i kondicionerit mund ta përkeqësojë këtë situatë, duke e bërë të rëndësishëm ruajtjen e hidratimit dhe përdorimin e produkteve që ndihmojnë në riparimin dhe ruajtjen e lagështisë natyrale të lëkurës.

Për të parandaluar dëmet që mund të shkaktohen nga ajri i kondicionuar, ndiqni këto këshilla:

Përdorni hidratues: Zgjidhni një hidratues të mirë që mban lagështinë dhe përdorni atë pas çdo pastrimi të lëkurës.

Pini shumë ujë: Hidratojeni lëkurën nga brenda, duke konsumuar sasi të mjaftueshme uji gjatë gjithë ditës.

Përdorni lagështues ajri: Në dhomat e kondicionuara, përdorni lagështues ajri për të rikthyer lagështinë e ruajtur një mjedis të shëndetshëm për lëkurën tuaj.

Kondicionerët ulin temperaturën e ambientit në 18-26°C, gjë që ndikon në uljen e djersitjes, përveç disa zonave si sqetullat, pëllëmbët e shputat. Kjo pengon nxjerrjen natyrale të toksinave përmes djersës dhe mund të shkaktojë grumbullimin e papastërtive në lëkurë.

Ajri i kondicionuar mund të ulë prodhimin e vajit natyral të lëkurës, duke e bërë atë të duket e zbehtë dhe jo e shëndetshme.

Hidratimi është thelbësor për ruajtjen e elasticitetit të lëkurës. Kur kondicioneri largon lagështinë nga ambienti, lëkura humbet hidratimin, duke çuar në tkurrje, zbehje dhe formimin e rrudhave të holla. Me kalimin e kohës, ekspozimi i zgjatur ndaj ajrit shkakton rrudha të parakohshme dhe zbardhje të lëkurës.

Për të mbajtur lëkurën tuaj të shëndetshme. është e rëndësishme të kujdeseni për lagështinë e të përdorni produkte që ofrojnë mbrojtje e riparim të hidratimit natyror.

 

Continue Reading

Shëndeti

A hani çokollatë çdo ditë? Ja si mund të ndikojë në trupin dhe shëndetin tuaj

Published

on

Çokollata është ëmbëlsirë e preferuar për shumë njerëz, por me konsum të rregullt, bëhet pyetja nëse është e mirë apo e keqe për shëndetin. Përgjigja nuk është e qartë sepse efekti i çokollatës në trup varet nga lloji, sasia dhe frekuenca e konsumit.

Çokollata e zezë, me qumësht dhe e bardhë ndryshojnë në përbërje, dhe për këtë arsye në vlerat ushqyese.

Dallimi midis llojeve të çokollatës

Çokollata me qumësht dhe e zezë përmbajnë pluhur kakaoje ndërsa çokollata e bardhë përmban gjalpë kakaoje. Hulumtimi shkencor përqendrohet në çokollatën me qumësht dhe të zezë se është pluhuri i kakaos që përmban përbërës të lidhur me përfitimet shëndetësore – veçanërisht flavonoidet.

Mbështet shëndetin e zemrës

Flavonoidet, antioksidantë natyralë nga bima e kakaos, gjenden në sasi më të larta në çokollatën e zezë sesa në atë me qumësht. Ato mund të kenë efekt pozitiv në shëndetin e zemrës. Studimet kanë treguar se konsumi i rregullt i saj zvogëlon rrezikun e zhvillimit të hipertensionit me 27 përqind dhe rrezikun e tromboembolizmit venoz me 31 përqind.

Lehtëson dhimbjet menstruale

Çokollata e zezë është e pasur me magnez – 50 gramë ofrojnë 27 përqind të marrjes së rekomanduar ditore, ndërsa e njëjta sasi çokollate me qumësht ofron vetëm rreth shtatë përqind. Meqenëse magnezi relakson muskujt, mund të ndihmojë në uljen e dhimbjeve menstruale.

Mbani nivele të shëndetshme të hekurit

Burim i mirë hekuri, me 50 gramë që ofrojnë një të tretën e kërkesës ditore. Nutricionistja Diana Mesa tha: “Çokollata e zezë mund të jetë mënyrë e shijshme për të rritur marrjen e hekurit, për ata që janë në rrezik. Për përthithje më të mirë, kombino me ushqime të pasura me vitaminë C, siç është kivi.”

Përmirëson funksionin njohës dhe humorin

Flavonoidet në çokollatën e zezë përmirësojnë rrjedhën e gjakut në tru, gjë që kontribuon në përqendrim dhe kujtesë më të mirë. Ato zvogëlojnë stresin oksidativ, i cili shoqërohet me rënie. Konsumimi i 85% çokollatës për tre javë uli ndjeshëm humorin negativ tek subjektet, ndërsa çokollata me 70% kakao nuk tregoi të njëjtin efekt, shkruan Index.hr.

Rreziqet e mundshme të konsumit të përditshëm të çokollatës

Rritje e konsumit të yndyrnave të ngopura dhe sheqerit, të gjitha llojet e çokollatës, veçanërisht e bardha dhe e qumështit, përmbajnë sasi të larta të yndyrnave të ngopura e sheqernave të shtuara. Konsumi i tepërt i përbërësve rrit nivelet e kolesterolit dhe rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare.

Prania e metaleve të rënda në çokollatën e zezë

Shumë marka të çokollatës përmbajnë sasi shqetësuese të plumbit e kadmiumit. Nga 28 produktet e testuara, 23 përmbanin nivele që janë të dëmshme nëse konsumohen çdo ditë. Konsumi i tepërt është i lidhur me dëmtimin e veshkave, dëmtimin e sistemit imunitar dhe problemet e zhvillimit tek fëmijët.

Continue Reading

Të kërkuara