Lajmet

Ç’duhet të bëni kur stresi merr përmasa epike?

Nga Leslie Finlay.

Published

on

Nga Leslie Finlay

Amerika është një vend me një popullsi shumë të stresuar. Sipas Institutit Amerikan të Stresit, edhe para pandemisë 94 për qind e punonjësve, thanë se ndiheshin rregullisht të stresuar. Dhe së fundmi, Shoqata Psikologjike Amerikane raportoi se stresi kolektiv i vendit ka arritur nivele alarmante.

Të gjithë prekemi ndonjëherë nga një gjendje e tillë, por ndjenja e vazhdueshme dhe kronike e shqetësimit dhe e mbingarkesës psikologjike, mund të çojë në një ezaurim nervor, gjë që mund të ketë pasoja të rënda. “Zakonisht, ezaurimi nervor përkufizohet si një gjendje ekstreme e tendosjes psikologjike” thotë Jaung Ah Park, profesor i asociuar në Shkollën e Punës dhe Marrëdhënieve të Punësimit në Universitetin e Ilinoisit.

Ajo është një përgjigje ndaj përballjes me faktorë të stresit që janë kronikë, zgjasin në kohë, dhe që shtrihen përtej aftësive tuaja ose burimeve të disponueshme për t’i kapërcyer. Për shkak se shumë nga ne ndihen shpesh të stresuar, mund të jetë e vështirë të dallohet se kur është kapërcyer kufiri maksimal.

Ezaurimi nervor i vërtetë ndryshon nga ndjenja e mbi-stresit. Majkëll Leiter, profesor i psikologjisë në Universitetin Akadia në Nova Scotia, shpjegon ”Ezaurimi nervor kombinon tre dimensione kryesore:lodhjen e madhe fizike, ndjenjën e cinizmit dhe një ndjenjë dekurajimi”.

Të ndjerit i rraskapitur sapo nis punën është një alarm i kuq. Më pas kjo lloj lodhje evoluon në ndjenja të tilla si pesimizmi dhe tërheqja nga jeta e përditshme “duke u bërë i ndrojtur dhe cinik për punën që dikur e donit, por ndiheni kështu edhe ndaj njerëzve për të cilët supozohet të interesoheni”.

Kjo është faza përfundimtare e ezaurimit nervor, por duhet ende pak kohë për të arritur në atë pikë. “Në fillim, mund të përjetoni një lloj hiperaktiviteti. Prandaj përpiqeni të menaxhoni faktorët e stresit duke punuar furishëm për t’i reduktuar ata” thotë Emili Balsetis, profesoreshë e asociuar e psikologjisë në Universitetin e Nju Jorkut.

Por fatkeqësisht, kjo lloj sjellje mund të kontribuojë në bërjen e gabimeve, humbjen e përqendrimit apo edhe fillimin e ndjenjës së pavarur emocionale. Dhe që të gjitha këto i hapin rrugën zhvillimit të problemeve më kronike. Të jetosh me një nivel stresi të vazhdueshëm, mund të shkaktojë pasoja të rënda shëndetësore, përfshirë modelet problematike të gjumit, problemet e tretjes, dhe madje një rrezik më të madh për depresion, probleme të zemrës, diabet dhe shtim në peshë thotë Balsetis.

Një studim i botuar në “Journal of Psychosomatic Research”, zbuloi se njerëzit që përjetojnë kronikisht ezaurim nervor janë 35 për qind më të rrezikuar nga vdekja e hershme. Ndaj para se stresi në jetën tuaj të rritet në atë nivel, ekspertët rekomandojnë disa hapa pro–aktivë që mund të ndërmerrni për ta parandaluar atë gjendje:

Kërkoni domethënien e punës që bëni

Ne mund ta tolerojmë më gjatë stresin që përjetojmë, nëse besojmë se po bëjmë diçka të qëllimshme dhe të vlefshme. Balsetis thotë se kemi më shumë gjasa të përjetojmë stres kronik, që çon më pas tek ezaurimi nervor, kur diçka duket jashtë kontrollit tonë, kundër vullnetit tonë, apo kur është tërësisht e pakuptimtë.

Përpiquni të identifikoni mënyrat përmes të cilave edhe detyrat tuaja më të vogla të përditshme kontribuojnë në jetën e të tjerëve. “Bëni një bilanc të asaj që është në pjatën tuaj. Në rast se keni mundësi, shkurtoni ose transferoni një ose dy nga ato gjëra që nuk ju japin personalisht kuptim”-shprehet Balsetis.

Kërkoni kuptim tek gjërat që bëni jashtë punës

Nëse po përpiqeni ta bëni sa më kuptimplotë punën tuaj, shumë e dobishme mund të jetë vendosja e prioriteve të jetës jashtë punës. Hulumtimet e botuara në “BMC Medicine” tregojnë se njerëzit më të prirur të përjetojnë një ndjenjë më të madhe angazhimi kur janë në punë, janë ata që kanë një hobi.

Mundohuni të ndani punën nga familja/jeta e jashtme

Sot kur ka një mjegullim të dukshëm të mes punës dhe kohës së lirë, Park këshillon të çaktivizoni njoftimet e postës elektronike të punës në telefonin tuaj, të përdorni llogari të veçanta të postës elektronike për punën dhe jetën personale, si dhe të vendosni kufij – fizikë dhe kohorë – midis punës dhe jetës personale, sidomos nëse punoni nga shtëpia.

Mos e neglizhoni veten

“Neglizhimi i dietës suaj ushqimore apo konsumimi i ushqimeve të shpejta, mund të bëhet një mënyrë për t’u përballur me stresin, por ai do t’i marrë trupit dhe trurit tuaj ushqyesit e nevojshëm për të pasur energjinë e duhur dhe për të rregulluar humorin” thotë Benxhamin Makson, një terapist familjar në Kaliforni.

Sipas tij aktiviteti fizik është thelbësor për të larguar hormonet e stresit. “Shumë individë janë më pak aktivë kur janë nën stres, dhe preferojnë të pushojnë shtrirë” thotë Makson. Në fakt lëvizja është përgjigja më e natyrshme evolucionare ndaj stresit të trupit tonë. Ndërsa sot nuk keni nevojë t’i largoheni me vrap një luan në mal, edhe një aktivitet i lehtë fizik ndihmon në “dhënien fund” të ciklit të stresit, duke nxjerrë jashtë qarkullimit të gjakut hormonet e stresit.

Kuptojeni në kohë kur stresi ka arritur në nivele alarmante

Flisni me eprorët tuaj kur mendoni se puna juaj duhet të jetë më e menaxhueshme, shpërblyese dhe nën kontrollin tuaj. “Është shumë e zakonshme që eprorët të vazhdojnë të shtojnë detyrat me kalimin e kohës”- thotë Makson, duke shtuar se nëse nuk i komunikojmë nevojat ose kufizimet tona, ato mund të anashkalohen.

Nëse nuk prisni që gjërat të përmirësohen, mendoni të ndryshoni punë apo edhe karrierë.
Për infermieren Uendi Rejnolds, drejtoreshë e një njësie të kujdesit intensiv spitalor (ICU) në Pensilvani, stresi ka qenë një pjesë e përhershme e punës. Më pas erdhi pandemia dhe stresi u rrit në një nivel krejtësisht të ri.

“Nuk flija dot, kisha gjithmonë dhimbje koke, isha gjithnjë në ankth dhe e shqetësuar për gjithçka. E dija se duhej të largohesha prej andej” kujton ajo. Uendi e kuptoi se puna në krye të ICU ishte bërë shumë stresuese. Ajo e zgjidhi problemin e saj të ezaurimit nervor, duke kaluar në një rol administrativ, ku ka mundësi mund të menaxhojë balancën e saj punë-jetë, ndërsa ka ende një karrierë që përputhet me pasionin e saj për kujdesin shëndetësor klinik.

“Më pëlqen puna ime e re. Tani kam mundësi të shoh më shpesh familjen time, dhe mund të përdor aftësitë e mia profesionale për të ndihmuar drejtuesit në spitale të tjera që të përmirësojnë ecurinë e punës për stafin e tyre” thotë ajo. Nëse ndiheni të ezauruar, terapia mund t’ju ndihmojë të menaxhoni stresin e lidhur me punën dhe të mësoni strategjitë e përballimit. Po ashtu, ajo mund t’ju mësojë të komunikoni me punëdhënësin tuaj dhe të vendosni kufij të shëndetshëm. Makson thotë se terapia konjitive e sjelljes është veçanërisht efektive për trajtimin e rasteve të ezaurimit nervor në vendin e punës./bota.al

Lajmet

LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë

Published

on

By

Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) ka dorëzuar 17 kallëzime penale ndaj kryeministrit në detyrë, ministrave dhe një zëvendësministre në detyrë, që janë zgjedhur deputetë, duke i akuzuar për shkelje të Ligjit për Qeverinë.

Deputetja e LDK-së, Hykmete Bajrami, që dorëzoi së bashku me deputeten Doarsa Kica-Xhelili kallëzimet penale në Prokurorinë Speciale, tha se kryeministri në detyrë, Albin Kurti, dhe vartësitë e tij, të zgjedhur deputetë në zgjedhjet e 9 shkurtit, kanë shkelur nenin 26 të Ligjit për Qeverinë.

Ajo argumentoi se LDK-ja vlerëson se që nga data 27 mars – kur Komisioni Qendror i Zgjedhjeve certifikoi rezultatin zgjedhor – anëtarët e Qeverisë në detyrë, që janë zgjedhur deputetë, e kanë shkelur këtë ligj.

Duke qenë se që nga data e certifikimit e deri më sot vazhdojnë të qëndrojnë në zyrat e ministrive, duke shfrytëzuar resurset, duke marrë vendime të cilat kanë pasoja financiare dhe pasoja të tjera dhe duke shfrytëzuar resurset e institucioneve të Republikës së Kosovës këta deputetë kanë konsumuar vepër penale“, tha Bajrami.

Bajrami shtoi se për hartimin e kallëzimeve penale, juristët e LDK-së kanë kërkuar qasje në dokumente nga ministritë përkatëse.

Prej disa kemi marrë [qasje në dokumente], disa të tjerë nuk na kanë dhënë qasje dhe ato informata që kemi pasur ne sot i kemi drejtuar te Prokuroria Speciale. Tani, është në dorën e Prokurorisë të kërkojë qasje në vendime të tjera”, tha Bajrami.

Në nenin 26 të Ligjit për Qeverinë, të cilit i është referuar LDK-ja për kallëzimet penale, thuhet: Në rast se anëtari i Qeverisë në detyrë zgjidhet deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës, i njëjti duhet të japë dorëheqje nga posti i anëtarit të Qeverisë para ditës së certifikimit të rezultatit të zgjedhjeve.

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, i cili ka bërë edhe betimin si deputet i legjislaturës së nëntë, më herët ka argumentuar se ekzekutivi i tij është në dorëheqje që nga 23 marsi, kur i ka përfunduar mandati i rregullt 4-vjeçar.

Çështja e dorëheqjes së Kurtit dhe ministrave në detyrë, u aktualizua edhe në nisjen e seancës konstituive më 15 prill, kur deputetët, që mandatin e kaluar ishin në opozitë, votuan kundër verifikimit të mandateve, duke kërkuar dorëzimin e dorëheqjeve zyrtare të kabinetit qeverisës në Kuvend.

Kurti, në anën tjetër, njoftoi Kuvendin, se Qeveria e tij ishte në detyrë që nga 23 marsi, ndërkaq më vonë ministrat e tij kanë deklaruar se dorëheqjet e tyre ia kanë dorëzuar Kurtit. Por, më mospajtimet lidhur me dorëheqjen e Kurtit u tejkaluan në Kuvend, duke i hapur rrugë betimit të deputetëve të legjislaturës së nëntë.

Kallëzimet penale vijnë në kohën kur edhe pas tre muajsh nga mbajtja e zgjedhjeve të rregullta parlamentare, Kosova nuk ka krijuar institucionet e reja.

Që nga 15 prill, deputetët ende nuk e kanë përmbyllur konstituimin e Kuvendit dhe çështja ka ngecur te zgjedhja e kryeparlamentarit. Vetëm me zgjedhjen e kryeparlamentarit dhe nënkryetarëve Kuvendi do të konsiderohej i konstituuar. Një gjë e tillë do t’i hapte rrugë formimit të Qeverisë së re të Kosovës./REL/

Continue Reading

Lajmet

Policia jep detaje për aksionin në disa lokacione në veri ku u zbulua punishtja e armëve, u arrestuan tre të dyshuar

Published

on

By

Policia e Kosovës (PK) përmes raportit 24 orësh ka dhënë detaje për aksionin e së mërkurës në disa lokacione në Mitrovicë të Veriut dhe Zveçan, ku u zbulua një punëtori për modifikimin e armëve.

Sipas Policisë, në këtë aksion u arrestuan tre të dyshuar- ku njëri prej tyre u dërgua në mbajtje, raporton “Betimi për Drejtësi“.

Rasti është iniciuar si “Import, eksport, furnizim, transportim, prodhim, këmbim ose shitje e paautorizuar e armëve dhe materialeve plasëse”.

Mitrovicë Veri-Zveçan  07.05.2025 – 07:00.Pas hetimeve të zhvilluara, me urdhëresë të gjykatës, janë bastisur disa lokacione, në njërën prej tyre është zbuluar një punëtori për modifikimin e armëve të zjarri.  Janë sekuestruar armë të ndryshme, pjesë të armëve, thika, municion, dhe tre makina metalike për gdhendjen e metalit. Lidhur me rastin, tre të dyshuar meshkuj kosovarë janë arrestuar dhe me vendim të prokurorit, njëri prej tyre pronari i shtëpisë është dërguar në mbajtje, ndërsa dy të tjerët janë liruar në procedurë të rregullt”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Lajmet

PE: Kosova të bëjë reforma për t’iu afruar BE-së, të hapë kapitull të ri bisedimesh me Serbinë

Published

on

By

Deputetët e Parlamentit Evropian kanë miratuar një raport për Kosovën që inkurajon shtetin të bëjë reforma për të lëvizur drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, por po ashtu kërkon që Prishtina dhe Beogradi të hapin një kapitull të ri në bisedimet për normalizim.

Është e qartë që procesi integrues i Kosovës ka nevojë për një momentum të ri – na duhet një kapitull i ri i bisedimeve mes Prishtinës dhe Beogradit. Është jashtëzakonisht pozitive që të gjitha partitë e mëdha politike në Kosovë mbështesin fuqishëm integrimin në BE. E ardhmja e Kosovës është në familjen evropiane dhe ne do të punojmë së bashku në agjendën e reformave sepse çdo anëtarësim në të ardhmen duhet të bazohet në meritë”, tha raportuesi për Kosovën në PE, Riho Terras.

Sipas eurodeputetëve, dialogu për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, “fatkeqësisht nuk ka prodhuar rezultatet e pritura”, teksa ata u kërkuan të dyja palëve që të zbatojnë marrëveshjet e Brukselit dhe Ohrit, përfshirë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe që Serbia të mos kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në organizata rajonale dhe ndërkombëtare.

Për shkak të krizave në veriun e Kosovës, që rritën tensionet mes dy vendeve, që nga shtatori i vitit 2023 në Bruksel nuk është zhvilluar asnjë rund i dialogut politik, por ka pasur vetëm bisedime në nivel të kryenegociatorëve.

BE-ja ka përsëritur vazhdimisht se normalizimi i raporteve mes Kosovës dhe Serbisë është parakusht për rrugën e të dyja vendeve drejt integrimit evropian.

Së voni, shefja për politikë të jashtme dhe siguri e BE-së, Kaja Kallas, ka thënë se Brukseli është duke analizuar gabimet në procesin e dialogut, që ka nisur më 2011.

Ndërkaq, në raportin për Kosovë, PE-ja tha se shteti ka bërë përparim të dukshëm në reformën zgjedhore, qëndrueshmërinë ekonomike dhe mbrojtjen e të drejtave themelore.

Megjithatë, sfidat mbeten sa i përket reformave në gjyqësor, liri të medias, efikasitetit të administratës publike dhe digjitalizimit të shërbimeve publike. Eurodeputetët theksuan se përkushtimi i vazhdueshëm i reformave gjithëpërfshirëse dhe qeverisjes përfshirëse është thelbësore për përparimin e Kosovës në rrugën drejt integrimit evropian.

Eurodeputetët thanë po ashtu se Kosova ka qenë cak i ndërhyrjeve të huaja dhe fushatave dezinformuese, veçmas nga Rusia dhe Kina, që kishin për synim destabilizimin e rajonit dhe pengimin e integrimit evropian të Ballkanit perëndimor.

Prandaj, “Parlamenti Evropian i bën thirrje Qeverisë së Kosovës që të forcojë kapacitetet e saj për të luftuar këto kërcënime”, tha PE-ja.

Më 7 maj, eurodeputetët po ashtu kanë miratuar një raport për Serbinë, të cilës iu kërkua që të përmirësojë dialogun e brendshëm politik, të mbrojë sundimin e ligjit dhe të bëjë reforma kundër korrupsionit.

Ndërkaq, sa i përket dialogut me Kosovës, në raport u tha se Serbia “duhet të punojë në arritjen e një marrëveshjeje gjithpërfshirëse të normalizimit me Kosovën”, por po ashtu edhe të “harmonizojë plotësisht politikën e saj të jashtme me atë të BE-së”./REL/

Continue Reading

Lajmet

Arrestohet i dyshuari për shpërthimin e veturës së u.d. të drejtorit të QKUK-së

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Prishtinë njofton se është arrestuar B.K., në Podujevë, nën dyshimin për shpërthimin e veturës private të ushtruesit të detyrës së drejtorit të QKUK-së, Osman Hajdari, më 30 prill 2025.

Prokuroria Themelore në Prishtinë, në bashkëpunim dhe koordinim të plotë me Policinë e Kosovës ka arrestuar një (1) person B.K. në  Podujevë i dyshuar për kryerjen e veprave penale “Përdorimi i armës apo mjetit të rrezikshëm”  nga neni 367 par. 2 të KPRK-së, Zjarrvënia” nga neni 322 par. 2 të KPRK-së dhe “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve” nga neni 366 par 1 të KPRK-së, i cili ka ndodh me datë 30.04.2025 në oborrin e QKUK-së, kundër veturës  se UD Drejtorit të QKUK-së”, thuhet në njoftim.

Sipas Prokurorisë, operacioni policor në bashkëpunim të ngushtë me prokurorin e shtetit është duke vazhduar në mënyrë të intensifikuar në disa lokacione të ndryshme për mbledhjen e provave për hetimin e të gjitha rrethanave të rastit.

Shërbimi Spitalor Klinik Universitar (SHSKUK) përmes një komunikate për medie kishte se dëmtimi ka ndodhur në rrethana të panjohura, teksa parasahihej të mbahej mbledhja e Bordit Drejtues.

Sot, në parkingun e administratës së Qendrës Klinike Universitare të Kosovës (QKUK), ka ndodhur një incident që përfshin dëmtimin e veturës private të ushtruesit të detyrës së drejtorit të QKUK-së, e parkuar në parkingun e administratës. Dëmtimi ka ndodhur në rrethana ende të panjohura, në kohën kur po bëheshin përgatitjet për fillimin e mbledhjes së rregullt të Bordit Drejtues të Shërbimit Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës (ShSKUK), e cila ishte paraparë të mbahej në hapësirat e administratës qendrore të ShSKUK-së”, thuhej në komunikatë./BetimipërDrejtësi/

Continue Reading

Të kërkuara