Lajmet

Ç’duhet të bëni kur stresi merr përmasa epike?

Nga Leslie Finlay.

Published

on

Nga Leslie Finlay

Amerika është një vend me një popullsi shumë të stresuar. Sipas Institutit Amerikan të Stresit, edhe para pandemisë 94 për qind e punonjësve, thanë se ndiheshin rregullisht të stresuar. Dhe së fundmi, Shoqata Psikologjike Amerikane raportoi se stresi kolektiv i vendit ka arritur nivele alarmante.

Të gjithë prekemi ndonjëherë nga një gjendje e tillë, por ndjenja e vazhdueshme dhe kronike e shqetësimit dhe e mbingarkesës psikologjike, mund të çojë në një ezaurim nervor, gjë që mund të ketë pasoja të rënda. “Zakonisht, ezaurimi nervor përkufizohet si një gjendje ekstreme e tendosjes psikologjike” thotë Jaung Ah Park, profesor i asociuar në Shkollën e Punës dhe Marrëdhënieve të Punësimit në Universitetin e Ilinoisit.

Ajo është një përgjigje ndaj përballjes me faktorë të stresit që janë kronikë, zgjasin në kohë, dhe që shtrihen përtej aftësive tuaja ose burimeve të disponueshme për t’i kapërcyer. Për shkak se shumë nga ne ndihen shpesh të stresuar, mund të jetë e vështirë të dallohet se kur është kapërcyer kufiri maksimal.

Ezaurimi nervor i vërtetë ndryshon nga ndjenja e mbi-stresit. Majkëll Leiter, profesor i psikologjisë në Universitetin Akadia në Nova Scotia, shpjegon ”Ezaurimi nervor kombinon tre dimensione kryesore:lodhjen e madhe fizike, ndjenjën e cinizmit dhe një ndjenjë dekurajimi”.

Të ndjerit i rraskapitur sapo nis punën është një alarm i kuq. Më pas kjo lloj lodhje evoluon në ndjenja të tilla si pesimizmi dhe tërheqja nga jeta e përditshme “duke u bërë i ndrojtur dhe cinik për punën që dikur e donit, por ndiheni kështu edhe ndaj njerëzve për të cilët supozohet të interesoheni”.

Kjo është faza përfundimtare e ezaurimit nervor, por duhet ende pak kohë për të arritur në atë pikë. “Në fillim, mund të përjetoni një lloj hiperaktiviteti. Prandaj përpiqeni të menaxhoni faktorët e stresit duke punuar furishëm për t’i reduktuar ata” thotë Emili Balsetis, profesoreshë e asociuar e psikologjisë në Universitetin e Nju Jorkut.

Por fatkeqësisht, kjo lloj sjellje mund të kontribuojë në bërjen e gabimeve, humbjen e përqendrimit apo edhe fillimin e ndjenjës së pavarur emocionale. Dhe që të gjitha këto i hapin rrugën zhvillimit të problemeve më kronike. Të jetosh me një nivel stresi të vazhdueshëm, mund të shkaktojë pasoja të rënda shëndetësore, përfshirë modelet problematike të gjumit, problemet e tretjes, dhe madje një rrezik më të madh për depresion, probleme të zemrës, diabet dhe shtim në peshë thotë Balsetis.

Një studim i botuar në “Journal of Psychosomatic Research”, zbuloi se njerëzit që përjetojnë kronikisht ezaurim nervor janë 35 për qind më të rrezikuar nga vdekja e hershme. Ndaj para se stresi në jetën tuaj të rritet në atë nivel, ekspertët rekomandojnë disa hapa pro–aktivë që mund të ndërmerrni për ta parandaluar atë gjendje:

Kërkoni domethënien e punës që bëni

Ne mund ta tolerojmë më gjatë stresin që përjetojmë, nëse besojmë se po bëjmë diçka të qëllimshme dhe të vlefshme. Balsetis thotë se kemi më shumë gjasa të përjetojmë stres kronik, që çon më pas tek ezaurimi nervor, kur diçka duket jashtë kontrollit tonë, kundër vullnetit tonë, apo kur është tërësisht e pakuptimtë.

Përpiquni të identifikoni mënyrat përmes të cilave edhe detyrat tuaja më të vogla të përditshme kontribuojnë në jetën e të tjerëve. “Bëni një bilanc të asaj që është në pjatën tuaj. Në rast se keni mundësi, shkurtoni ose transferoni një ose dy nga ato gjëra që nuk ju japin personalisht kuptim”-shprehet Balsetis.

Kërkoni kuptim tek gjërat që bëni jashtë punës

Nëse po përpiqeni ta bëni sa më kuptimplotë punën tuaj, shumë e dobishme mund të jetë vendosja e prioriteve të jetës jashtë punës. Hulumtimet e botuara në “BMC Medicine” tregojnë se njerëzit më të prirur të përjetojnë një ndjenjë më të madhe angazhimi kur janë në punë, janë ata që kanë një hobi.

Mundohuni të ndani punën nga familja/jeta e jashtme

Sot kur ka një mjegullim të dukshëm të mes punës dhe kohës së lirë, Park këshillon të çaktivizoni njoftimet e postës elektronike të punës në telefonin tuaj, të përdorni llogari të veçanta të postës elektronike për punën dhe jetën personale, si dhe të vendosni kufij – fizikë dhe kohorë – midis punës dhe jetës personale, sidomos nëse punoni nga shtëpia.

Mos e neglizhoni veten

“Neglizhimi i dietës suaj ushqimore apo konsumimi i ushqimeve të shpejta, mund të bëhet një mënyrë për t’u përballur me stresin, por ai do t’i marrë trupit dhe trurit tuaj ushqyesit e nevojshëm për të pasur energjinë e duhur dhe për të rregulluar humorin” thotë Benxhamin Makson, një terapist familjar në Kaliforni.

Sipas tij aktiviteti fizik është thelbësor për të larguar hormonet e stresit. “Shumë individë janë më pak aktivë kur janë nën stres, dhe preferojnë të pushojnë shtrirë” thotë Makson. Në fakt lëvizja është përgjigja më e natyrshme evolucionare ndaj stresit të trupit tonë. Ndërsa sot nuk keni nevojë t’i largoheni me vrap një luan në mal, edhe një aktivitet i lehtë fizik ndihmon në “dhënien fund” të ciklit të stresit, duke nxjerrë jashtë qarkullimit të gjakut hormonet e stresit.

Kuptojeni në kohë kur stresi ka arritur në nivele alarmante

Flisni me eprorët tuaj kur mendoni se puna juaj duhet të jetë më e menaxhueshme, shpërblyese dhe nën kontrollin tuaj. “Është shumë e zakonshme që eprorët të vazhdojnë të shtojnë detyrat me kalimin e kohës”- thotë Makson, duke shtuar se nëse nuk i komunikojmë nevojat ose kufizimet tona, ato mund të anashkalohen.

Nëse nuk prisni që gjërat të përmirësohen, mendoni të ndryshoni punë apo edhe karrierë.
Për infermieren Uendi Rejnolds, drejtoreshë e një njësie të kujdesit intensiv spitalor (ICU) në Pensilvani, stresi ka qenë një pjesë e përhershme e punës. Më pas erdhi pandemia dhe stresi u rrit në një nivel krejtësisht të ri.

“Nuk flija dot, kisha gjithmonë dhimbje koke, isha gjithnjë në ankth dhe e shqetësuar për gjithçka. E dija se duhej të largohesha prej andej” kujton ajo. Uendi e kuptoi se puna në krye të ICU ishte bërë shumë stresuese. Ajo e zgjidhi problemin e saj të ezaurimit nervor, duke kaluar në një rol administrativ, ku ka mundësi mund të menaxhojë balancën e saj punë-jetë, ndërsa ka ende një karrierë që përputhet me pasionin e saj për kujdesin shëndetësor klinik.

“Më pëlqen puna ime e re. Tani kam mundësi të shoh më shpesh familjen time, dhe mund të përdor aftësitë e mia profesionale për të ndihmuar drejtuesit në spitale të tjera që të përmirësojnë ecurinë e punës për stafin e tyre” thotë ajo. Nëse ndiheni të ezauruar, terapia mund t’ju ndihmojë të menaxhoni stresin e lidhur me punën dhe të mësoni strategjitë e përballimit. Po ashtu, ajo mund t’ju mësojë të komunikoni me punëdhënësin tuaj dhe të vendosni kufij të shëndetshëm. Makson thotë se terapia konjitive e sjelljes është veçanërisht efektive për trajtimin e rasteve të ezaurimit nervor në vendin e punës./bota.al

Lajmet

VV-ja e çon në Kushtetuese vendimin e Supremes për votat me postë

Published

on

Lëvizja Vetëvendosje e ka dërguar në Gjykatën Kushtetuese vendimin e Gjykatës Supreme, që të mërkurën i cilësoi si të pathemelta ankesat e kësaj partie.

VV-ja ka shkruar në Facebook se vendimi i Supremes është politik dhe absurd, duke shtuar se “vetëm një vendim i drejtë i Gjykatës Kushtetuese do të ishte siguresë e ndalimit të deformimi të tillë”.

Supremja i hodhi poshtë ankesat e VV-së për votat e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) që erdhën me postë.

VV-ja tha se vendimi sa më i hershëm mbi këtë çështje “do të ishte mundësi e vetme e parandalimit të tjetërsimit dhe deformimit të vullnetit të shprehur të qytetarëve në zgjedhjet e 9 shkurtit 2025”.

“Lëvizja VETËVENDOSJE! sot ka parashtruar kërkesë për vlerësimin e kushtetutshmërisë së vendimit të Gjykatës Supreme në Gjykatë Kushtetuese së bashku edhe me kërkesën për masë të përkohshme ndaj një vendimi absurd dhe të ndikuar politikisht të Supremes. Konsiderojmë se është detyrë e të gjithëve dhe veçanërisht e inistutcioneve të thirrura që të ruajnë vullnetin e shprehur të qytetarëve në procesin zgjedhor, vullnet nga i cili buron legjitimiteti i secilit institucion të Republikës. Kësisoj, vetëm një vendim i drejtë i Gjykatës Kushtetuese do të ishte siguresë e ndalimit të deformimi të tillë”, thuhet në njoftimin e Vetëvendosjes.

 

Continue Reading

Lajmet

​Kurti: Do të vazhdojmë punën deri në zgjedhjen e qeverisë së re nga Kuvendi

Published

on

By

Kryeministri në detyrë Albin Kurti ka thënë se qeveria aktuale deri në zgjedhjen e Qeverisë së re nga Kuvendi, do të vazhdojë të ushtrojë përgjegjësitë që i takojnë pushtetit ekzekutiv në përputhje me legjislacionin në fuqi, duke qenë në rolin e kujdestarit për të garantuar funksionimin e pandërprerë të shtetit.

Ai ka thënë se ligji parasheh që Qeveria dhe të gjithë anëtarët e saj vazhdojnë të kryejnë detyrat e tyre, duke respektuar plotësisht kufizimet e parashikuara nga neni 30 të Ligjit për Qeverinë e Kosovës, si dhe kërkesat e Kushtetutës.

Postimi i plotë në Facebook:

Më 23 mars 2025, mandati i plotë katërvjeçar i Qeverisë së Kosovës, të udhëhequr nga unë si kryeministër, përfundoi zyrtarisht dhe kaloi në fazën kalimtare të funksionimit si qeveri në detyrë, e cila efektivisht është sikur qeveria në dorëheqje e mandateve të mëhershme të të tjerëve.

Kjo është hera e parë që një Qeveri e Kosovës ka përfunduar me sukses mandatin e plotë kushtetues, duke shënuar një kapitull të ri të stabilitetit institucional në Republikën tonë demokratike.

Në përputhje me nenin 29, paragrafin 1, nënparagrafin 1.4 të Ligjit Nr. 08/L-117 për Qeverinë e Kosovës, mandati i secilit anëtar të Qeverisë po ashtu përfundoi më 23 mars, bashkë me përfundimin e mandatit të Qeverisë, pa pasur nevojë për aktin shtesë dhe formal të dorëheqjes prej posteve të tyre përkatëse sipas nënparagrafit 1.3 të po të njëjtit paragraf dhe nen.

Në këtë rast, Ligji parasheh që Qeveria dhe të gjithë anëtarët e saj vazhdojnë të kryejnë detyrat e tyre, duke respektuar plotësisht kufizimet e parashikuara nga neni 30 të Ligjit në fjalë, si dhe kërkesat e Kushtetutës së Republikës së Kosovës.

Deri në zgjedhjen e Qeverisë së re nga Kuvendi, Qeveria jonë (që në popull quhet Kurti 2) do të ushtrojë të gjitha përgjegjësitë që i takojnë pushtetit ekzekutiv në përputhje me legjislacionin në fuqi. Kjo e vendos Qeverinë në një rol kujdestar, për të garantuar vazhdimësinë, sigurinë dhe funksionimin e pandërprerë të shtetit, në zbatim të Kushtetutës dhe ligjeve. Ju faleminderit për mbështetjen.

Continue Reading

Lajmet

Kryetarët e komunave lirojnë postin e deputetit

Published

on

By

Kryetarët e komunave, Bedri Hamza, Gazmend Muhaxheri dhe Imri Ahmeti kanë liruar postin e deputetit.

Hamza ia ka liruar vendin Rashit Qalajt, Gazmend Muhaxheri, Arben Gashit dhe Imri Ahmeti, Paris Gurit.

“Gazmend Muhaxheri kryetar i komunës në Pejë dhe Imri Ahmeti kryetar i komunës së Lipjanit. Japin dorëheqje nga marrja e mandatit të deputetit dhe Bedri Hamza kryetar i komunës në Mitrovicë kanë hqur dorë nga marrja e mandatit të deputetit. Muhaxheri zëvendësohet me Arben Gashi, Imri Ahmeti me Paris Guri dhe Bedri Hamza me Rashit Qalën”, tha kryetari i KQZ-së.

Continue Reading

Lajmet

​Njohja nga Kenia rikthen kritikat ndaj qeverisë: Katër vjet dështim lobimi në nivel ndërkombëtar

Published

on

By

Kenia është shteti afrikan që njohu pavarësinë e Kosovës të mërkurën më 26 prill, duke sjellë kështu njohje pas më shumë se 4 vjet “pauzë”. Kjo është njohja e 118-të që i bëhet Kosovës dhe po konsiderohet një hap i rëndësishëm për forcimin e subjektivitetit të shtetit. Ky zhvillim riktheu kritikat ndaj Ministrisë së Jashtme të Kosovës për mungesë të strategjisë në këtë drejtim.

Por, kush e siguroi njohjen?

I pari që njoftoi për këtë lajm ishte ish-presidenti Behgjet Pacolli, pas të cilit shkruan edhe presidentja Vjosa Osmani dhe kryeministri në detyrë Albin Kurti.

Në njoftimin zyrtar, Kenia e quajti Pacollin të deleguar special të presidentes Osmani. E vet presidentja e falënderoi atë për “angazhim të vazhdueshëm”.

“Një mirënjohje e veçantë shkon për të gjithë ata që kontribuuan në këtë proces. Falënderim të veçantë për angazhimin e vazhdueshëm të ish-Presidentit dhe ish-ministrit të punëve të Jashtme të Kosovës, Behgjet Pacolli”, shkroi Osmani.

Ndërkaq, Kurti falënderoi Osmanin dhe Pacollin për rolin e tyre, sic tha ai, krahas edhe të gjithë atyre që kontribuan në këtë arritje.

Por, ndryshe reagoi ministrja në detyrë e Punëve të Jashtme, Donika Gërvalla.

Në reagimin e saj të mërkurën ajo nuk përmendi Pacollin por tha se “nga takimi i parë që kemi pasur në vitin 2021 bashkë me presidenten Vjosa Osmani me ish-presidentin Uhuru Kenyatta, kemi parë rrugën graduale drejt njohjes reciproke”.

Ndërkaq, Pacolli, i cili publikoi fotografi nga ceremonia e nënshkrimit, tha se vendimi është “fryt i një pune të gjatë, të palodhur, me përkushtim e sakrificë, që nga viti 2009”.

Kosova nuk arriti të sigurojë asnjë njohje në këto vjet. E fundit ishte më 2021 kur Izraeli njohu pavarësinë e shtetit.

Drejtoresha ekzekutive Arbëresha Loxha Stublla vlerëson këtë njohje si një ndryshim pozitiv në dinamikën e punëve të jashtme të Kosovës, por theksoi se ajo nuk është rezultat i përpjekjeve të Ministrisë së Punëve të Jashtme.

“Kjo njohje nga Kenia na vjen pas më shumë se katër viteve kur patëm njohjen e fundit që ishte njohja nga Izraeli. Pra, kanë qenë më shumë se katër vite që kjo qeveri nuk ka arritur të sigurojë njohje nga asnjë shtet mosnjohjes i Kosovës. Ne e mirëpresim dhe vlerësojmë shumë njohjen e re, sepse është një ndryshim në dinamikat pasive të punëve të jashtme të Kosovës, ose të atyre të cilët janë përgjegjës për politiken e jashtme të Kosovës. Mirëpo, duket se e njëjta nuk është që ka ardhur si rezultat i përpjekjeve të MPJD-së në këtë rast për të siguruar njohje nga Kenia, por duket që e njëjta është siguruar nga zotëri Behgjet Pacolli. Natyrisht, në do të rezervoheshin të diskutonim më tepër rreth kësaj, për faktin që ka shumë mungesë të informacioneve se si konkretisht ka ardhur deri të njohja”, thotë Loxha-Stublla.

Loxha-Stublla ka theksuar se mungesa e njohjeve për më shumë se katër vjet është një dështim i qeverisë dhe MPJD-së për të krijuar një strategji të qartë dhe për të angazhuar lobimin në nivel ndërkombëtar.

“Çdo njohje e re është tejet e rëndësishme për forcimin e subjektivitetit të Republikës së Kosovës. Por, marrë parasysh se kanë kaluar më shumë se katër vjet që nuk kemi pas fare njohje, kjo e bënë ende më të rëndësishme. Ne gjithmonë u kemi bërë thirrje Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe përkatësisht dikasterit të Punëve të Jashtme që të kenë një strategji të qartë se si do të sigurojnë njohje, sepse njohjet janë të domosdoshme për të forcuar subjektivitetin e Republikës, por edhe për të garantuar më tutje pavarësinë dhe subjektivitetin ndërkombëtar të Kosovës. Nëse do të kishte përpjekje dhe strategji të qartë për sigurim të njohjeve, lobim të vazhdueshëm dhe një qasje konkrete për të bindur shtetet për të njohë Kosovën, konsideroj që do të kishim rezultate. Por, meqenëse nuk kemi pasur asnjë rezultat mund t’i faturohet MPJD-së si dështim në këtë drejtim. Ka mungesë të lobimit, të një strategjie të qartë se si të arrihen njohjet dhe punës konkrete në këtë drejtim”, nënvizon Loxha- Stublla.

Në anën tjetër edhe njohësi për çështje politike, Emrush Ujkani vlerëson se meritat më të mëdha për këtë njohje i ka Pacolli.

“Është një njohje shumë e rëndësishme dhe kjo padyshim që e fuqizon subjektivitetin juridik të vendit tonë në arenën ndërkombëtare. Është dashtë të ketë diplomaci më aktive, por, po fokusohemi tek kjo fundit, besoj se ka një kontribut të pakontestueshëm zotëri Pacolli në këtë njohje, ai ka bërë njoftim qysh në një kohë më herët që institucionet e Kosovës duhet të presin lidershipin e këtij shteti, të bashkëpunojmë më ta, sepse njohja vetëm është e kryer. Por, a është dashtë të punohet më shumë nga institucionet e Kosovës në mënyrë të veçantë nga ata që janë bartës të diplomacisë së Kosovës në këto vite, s’ka nevojë të komentohet, sepse, ka nevojë të punohet edhe tash kur po flasim, e lëre më për një mandat të tërë”thotë Ujkani.

Kenia tha se “e ka njohur Kosovën në interes të paqes dhe sigurisë ndërkombëtare, integritetit territorial dhe në avancimin e forcimit të marrëdhënieve me vendet e Ballkanit, duke përkujtuar se shpallja e pavarësisë së Kosovës mori miratimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë”.

Presidentja Osmani ishte takuar me homologun në Kenia tri herë gjatë vitit të kaluar.

Osmani tha se marrëdhëniet në mes të Kosovës dhe Kenias do të thellohen në fusha të ndryshme

Continue Reading

Të kërkuara