Kulturë
Botohet në Itali studimi “Dialogu ndërfetar: Kontributi i Shqipërisë në Ballkan”
Një studim i ri, i titulluar “Dialogu ndërfetar: Kontributi i Shqipërisë në Ballkan”, ka parë dritën e botimit në Itali, në fillim të këtij viti. Ky botim, i mbështetur nga Universiteti Papnor Gregorian dhe Qendra për Studime Ndërfetare në Romë, është një kontribuim i vyer nga një grup studiuesish të njohur nga Shqipëria dhe Italia. Ai vjen si një pasqyrë e thelluar dhe e kujdesshme mbi rëndësinë dhe ndikimin e dialogut ndërfetar, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në rajonin e Ballkanit, i cili është shpesh i ndikuar nga tensione dhe ndryshime të theksuara kulturore dhe fetare.
Libri është një vepër kolektive, me kontribute nga autorë të shumtë si Ambrogio Bongiovanni, Dorian Mjeshtri, dr. Erjada Çela, dr. Rudina Çollaku, dr. Mario Imperatori, dr. Lello Lanzilli, Migena Kapllani, Stevan Minçi, Elona Mustafaraj, dr. Elisabeta Osmanaj dhe Gaetano Piccolo. Me një ndarje të kujdesshme dhe të pasur informacioni, ky vëllim shqyrton temat kyçe të dialogut ndërfetar dhe analizat historike që kanë formësuar modelin unik të bashkëjetesës fetare në Shqipëri, duke theksuar se ky vend ka arritur të ruajë një harmoni të jashtëzakonshme ndërmjet besimeve të ndryshme që ekzistojnë brenda tij.
Në prezantimin e librit, theksohet se “Dialogu ndërfetar: Kontributi i Shqipërisë në Ballkan” është një dëshmi se Shqipëria mbetet një model i pazëvendësueshëm i tolerancës fetare, një shembull që mund të ndihmojë për të forcuar lidhjet mes besimeve dhe kulturave në një kohë kur këto lidhje janë të rrezikuara nga polarizimi dhe përçarjet shoqërore. Ky studim tregon se, përkundër sfidave të jashtme dhe të brendshme, Shqipëria ka arritur të krijojë një hapësirë ku dialogu ndërfetar jo vetëm që ka mbijetuar, por është edhe i qëndrueshëm dhe frytdhënës.
Libri hulumton disa tema të rëndësishme, si ndikimi i edukatës dhe kulturës fetare në zhvillimin e Shqipërisë, rolin e institucioneve fetare në ndërtimin e një dialogu të qëndrueshëm dhe sfidat që mund të minojnë këtë model të harmoniisë. Po ashtu, ai shqyrton mundësitë për të promovuar më tej dialogun ndërfetar, si në nivelin rajonal ashtu edhe në atë ndërkombëtar.
Një nga aspektet më të rëndësishme që trajtohet është roli i edukatës, veçanërisht i edukatës së krishterë, në krijimin e një shoqërie të paqtë dhe të qëndrueshme. Libri ofron një pasqyrë të thellë mbi disa periudha historike të Shqipërisë, përfshirë momente të dhimbshme, të cilat kanë kontribuar në formimin e një të ardhmeje më të harmonizuar, ku dialogu ndërfetar është bërë një instrument i domosdoshëm për ruajtjen e paqes dhe balancës në shoqëri.
Përmes këtij vëllimi, studiuesit ofrojnë një reflektim të rëndësishëm mbi mënyrën se si Shqipëria mund të shërbejë si një model për shtetet e tjera të Ballkanit, duke treguar sesi mund të promovohen toleranca dhe mirëkuptimi ndërmjet grupeve të ndryshme fetare. Ky botim është një thirrje për vazhdimin e këtij dialogu të rëndësishëm, një hap përpara për të mbajtur të gjallë dhe të qëndrueshëm një nga vlerat më të çmuara të identitetit shqiptar: harmoni ndërfetar.
Vaçe Zela, zëri i pavdekshëm i këngës shqipe, është një emër që ka mbetur përjetësisht në zemrat e shqiptarëve, një pasuri e paçmueshme e muzikës dhe artit të këndimit. Më 6 shkurt të vitit 2014, ndërroi jetë një nga ikonat më të dashura të muzikës shqiptare, e cila i kishte dhënë botës këngën me një pasion dhe ndjenjë të veçantë që nuk mund të harrohet.
Lindur në Lushnjë më 7 prill 1939, Vaçe Zela nisi të spikaste që në moshë të re, duke tërhequr vëmendjen e publikut me talentin e saj të jashtëzakonshëm. Ajo ishte një soliste e veçantë, e cila arriti të ndriçonte skenën shqiptare me një repertor të pasur dhe të larmishëm, që vazhdon të gëzojë popullaritet edhe sot e kësaj dite.
Vaçja pati një karrierë të jashtëzakonshme dhe një kontribut të pazëvendësueshëm në zhvillimin e muzikës shqiptare, duke marrë pjesë në shumë festivale të muzikës që organizoheshin fillimisht në Radio dhe më pas në Radiotelevizionin shqiptar. Ajo u bë fituese e Festivalit të Parë të Muzikës, në vitin 1962, me këngën “Fëmija i parë”, një sukses i cili do të ishte vetëm fillimi i një sere fitoreje që do ta shoqëronin gjatë karrierës së saj.
Në vazhdim të rrugëtimit të saj artistik, Vaçe Zela do të merrte edhe 11 çmime të tjera të para, duke u afirmuar si një nga këngëtaret më të dashura të publikut shqiptar. Çdo këngë e saj, qoftë një baladë emocionuese, një këngë popullore, apo një kantatë e thurur me shpirt, ishte një pasuri e paharruar për artin shqiptar. Zëri i saj shquhej për ngrohtësinë, fuqinë dhe interpretimin mjeshtëror që përcillte emocion dhe ndjenja të thella.
Pas një periudhe të gjatë në skenë, Vaçe Zela do të tërhiqej përfundimisht nga muzika aktive në vitin 1992, duke lënë pas një trashëgimi të jashtëzakonshme artistike. Megjithatë, ndikimi i saj në muzikën shqiptare vazhdon të jetë i gjallë, pasi këngët e saj janë bërë pjesë e pandashme e traditës muzikore shqiptare.
Në shenjë vlerësimi për kontributin e saj të shquar dhe për pasurinë e vyer që krijoi në shkollën shqiptare të muzikës, Vaçe Zela u nderua me Urdhrin “Nderi i Kombit”. Ky çmim, i dhënë me motivacionin për vlerat e rralla që ajo shfaqi si artiste, ishte një reflektim i pashembullt i ndikimit të saj të jashtëzakonshëm në kulturën dhe artin shqiptar. Zëri i saj i pavdekshëm do të mbetet gjithmonë një frymëzim për brezat e ardhshëm, një simbol i dashurisë për muzikën dhe për popullin shqiptar./UBTNews/
Sot, më 5 shkurt 2025, përkujtojmë 94-vjetorin e ndarjes nga jeta të atdhetarit të shquar, Mihal Grameno, një prej figurave më të shquara të atdhetarizmit shqiptar, publicist, shkrimtar dhe veprimtar i palodhur i lëvizjes patriotike dhe demokratike. Ai ka lënë një trashëgimi të paharrueshme në kulturën dhe historinë kombëtare.
Mihal Grameno lindi më 13 janar 1871 në qytetin e Korçës, një qytet i njohur për traditat e tij të forta patriotike dhe kulturore. Mësimet e para i mori në qytetin e lindjes, por në një moshë të re emigroi në Bukuresht të Rumanisë, ku u lidh ngushtësisht me shoqërinë patriotike shqiptare “Drita”. Kjo periudhë shënoi hapat e tij të parë në lëvizjen kombëtare, duke e lidhur fatin e tij me atë të Shqipërisë.
Në vitet 1907-1908, Mihal Grameno iu bashkua çetës së Çerçiz Topullit, duke marrë pjesë në luftën e ashpër për çlirimin e Shqipërisë, veçanërisht në jug të vendit. Ai u bë një nga luftëtarët e dalluar të kësaj çete, duke u angazhuar me pasion dhe guxim për idealin e lirisë dhe të bashkimit kombëtar. Kjo periudhë shënoi një moment të rëndësishëm të angazhimit të tij, i cili do të vazhdonte të ishte një qendër e rëndësishme e lëvizjes patriotike shqiptare.
Në vitin 1909, ai mori pjesë aktive në Kongresin e Manastirit, ku u arrit konsensusi për standardizimin e alfabetit të gjuhës shqipe, një hap i rëndësishëm në përpjekjet për ndihmën e identitetit kombëtar shqiptar. Kjo ishte një nga angazhimet e tij të shumta për forcimin e lidhjeve të shqiptarëve të të gjitha trevave dhe mbrojtjen e të drejtave të tyre.
Për një periudhë, midis viteve 1915 dhe 1919, Mihal Grameno jetoi në Amerikë, ku vazhdoi të angazhohej në mbështetje të lëvizjes atdhetare shqiptare. Ai punoi për ngritjen e ndërgjegjësimit dhe për të mbrojtur kauzën shqiptare, duke mobilizuar shqiptarët atje për të ndihmuar në realizimin e ëndrrës kombëtare për Shqipërinë e pavarur.
Mihal Grameno ishte gjithashtu një ndër novelistët e parë të letërsisë shqiptare. Vepra e tij letrare përfshin novela të njohura si “Oxhaku” (1909), “E puthura” dhe “Varri i Pagëzimit”. Këto vepra pasqyrojnë jo vetëm krijimtarinë e tij letrare, por gjithashtu ndihmojnë në shpalosjen e ndjeshmërisë së tij kombëtare dhe social-politike. Ai shkroi edhe dy vepra të tjera të rëndësishme: komedinë “Mallkimi i gjuhës shqipe” (1905) dhe dramën historike “Vdekja e Pirros” (1906), të cilat trajtojnë tema të thella patriotike dhe të identitetit kombëtar.
Përveç veprës së tij letrare, Mihal Grameno drejtoi gazetat e njohura të kohës, “Lidhja orthodhokse” (1909-1910) dhe “Koha” (1911-1926), ku përmes artikujve dhe shkrimeve të tij ai mbrojti me forcë idealet e demokracisë dhe të lirisë. Gazetat e tij ishin tribuna të fuqishme për diskutime dhe zhvillime të rëndësishme për çështjen kombëtare shqiptare.
Mihal Grameno vdiq në Korçë më 5 shkurt 1931, duke lënë një trashëgimi të pasur si një nga emrat më të shquara të lëvizjes atdhetare shqiptare dhe si një njeri që dha gjithçka për lirinë dhe pavarësinë e Shqipërisë. Sot, në këtë përvjetor të ndarjes së tij nga jeta, e kujtojmë dhe nderojmë me respekt dhe mirënjohje kontributin e tij të jashtëzakonshëm për atdhenë./UBTNews/
Në mjediset e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, më 5 shkurt 2025, u mbajt një takim i rëndësishëm për përfundimin e punës mbi Fjalorin e Madh të Gjuhës Shqipe. Ky takim i mblodhi një grup të pasionuar dhe të përkushtuar redaktorësh letrarë dhe korrektorësh gjuhësorë, të cilët po punojnë për të përfunduar një nga projektet më të mëdha dhe më të rëndësishme të gjuhësisë shqipe.
Në këtë fazë të avancuar të procesit, e cila shënon përmbylljen e hartimit dhe redaktimit shkencor, theksi u vu te kalimi në një etapë të re: redaktimi letrar dhe korrektimi gjuhësor. Ky hap i nevojshëm për të arritur nivelin e një vepre akademike të nivelit të lartë ka kërkuar një angazhim të thelluar për të siguruar saktësinë, përpikmërinë dhe koherencën e elementeve leksikografikë. Redaktorët dhe hartuesit diskutuan mbi kriteret dhe teknikat që do të përdoren për të unifikuar paraqitjen leksikografike dhe për të ndihmuar në përmirësimin e cilësisë gjuhësore të veprës.
Në këtë takim morën pjesë disa prej emrave më të njohur në fushën e gjuhësisë shqiptare, mes të cilëve Akad. Prof. Dr. Valter Memisha, bashkëdrejtues dhe zëvendëskryeredaktor, Prof. As. Dr. Anila Kananaj, koordinatore dhe hartuese e projektit, si dhe Prof. As. Dr. Teuta Toska, Prof. As. Dr. Rozana Rushiti, Dr. Resul Telhaj, Dr. Olger Brame dhe Dr. Engjëllushe Karaj, të cilët u angazhuan të sigurojnë që çdo hap i këtij projekti monumental të jetë në përputhje me standardet më të larta shkencore dhe gjuhësore. Ata ranë dakord që pas tri javësh do të zhvillohet një tjetër takim për të monitoruar progresin dhe për të diskutuar hapat e ardhshëm në këtë proces të rëndësishëm për ruajtjen dhe zhvillimin e gjuhës shqipe.
Ky përkushtim i akademikëve dhe ekspertëve tregon një angazhim të thellë për të përmbyllur një vepër që do të mbetet një burim i çmuar për gjuhën dhe kulturën shqiptare, duke pasqyruar pasurinë dhe bukurinë e saj në një formë të strukturuar dhe të qartë për brezat që do të vijnë./UBTNews/
Meksika dërgon trupa ushtarake në kufi me SHBA
Serbia ofron transport për ata që duan të votojnë në Kosovë
Studentët kërkojnë mbështetje nga Shoqata Mjekësore Serbe
Vaçe Zela, zëri i pavdekshëm i këngës shqipe
“Pastrimi” u bën thirrje qytetarëve të paguajnë faturat në pikat e saj zyrtare
Ish-ministri i Sigurisë së BiH-së, Dragan Mektiq është rrahur
‘Përshëndetje, Inspektor’: Bojkoti shtatëditor i Konzum-it në Kroaci nga e shtuna
Bill Gates takohet me Trump, i kërkon të ndryshojë qëndrim për mbylljen e USAID
Botohet në Itali studimi “Dialogu ndërfetar: Kontributi i Shqipërisë në Ballkan”
-
Bota3 months ago“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet3 months agoRektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!
-
Magazinë2 months agoKy mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota1 week agoMarrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë