Kuriozitete

Besëtytnitë e Vitit të Ri

Këto besëtytni janë të trashëguara brez pas brezi.

Published

on

Njerëzit shpesh e shohin Vitin e Ri, si një mundësi për “t’ia filluar nga e para” apo si një “fillim të ri”, ndaj kryejnë rite të ndryshme duke besuar se ato do të sjellin mbarësi dhe fat përgjatë vitit të ardhshëm.

Këto besëtytni janë të trashëguara brez pas brezi në popuj me zakone e tradita të ndryshme, por të gjitha kanë një qëllim të përbashkët: Të largojnë të keqen e vitit të shkuar edhe të sjellin të mirën në Vitin e Ri.

1. Mbani nëpër shtëpi një valixhe bosh

Në Amerikën Latine, besohet se duke mbajtur një valixhe të vogël bosh në shtëpi, viti i ri do të jetë i mbushur plot me aventura dhe udhëtime të reja.

2. Vishni të brendshme të kuqe

Nëse doni që dashuria t’ju trokasë në derë, në vigjilje të Vitit të Ri vishni të brendshme të kuqe. Besohet se ato sjellin fertilitet dhe fat në dashuri.

3. Bëni shumë zhurmë

Filipinasit mendojnë se duke bërë zhurmë nëpër shtëpi, shpirtrat e këqij do të zhduken. Kështu që sugjerohet të këndoni, përplasni gotat dhe hidhni fishekzjarrë për fat!

4. Hani 12 kokrra rrush në mesnatë

Spanjollët sapo ora shënon 12:00 hanë 12 kokrra rrushi. Kjo traditë daton që nga 1880 dhe legjenda thotë që nëse ke arritur të hash 12 kokrra (1 për çdo muaj) para se ora të shkojë 12:01, fati i mbarë është me ty.

5. Pastro shtëpinë

Njerëzit në Amerikën Latine besojnë se pastrimi i shtëpisë, largon të gjithë negativitetin dhe të keqen nga familja dhe jeta jote.

6. Ose jo

Por sipas kinezëve nuk duhet ta pastrosh kurrsesi shtëpinë më 31 dhjetor, sepse largon fatin e mirë dhe mbarësinë që ke mbledhur gjatë vitit.

7. Vendosni para në kuletë

Pak para mesnatës fusni para në kuletë, pasi thuhet se kështu viti do të jetë i mbushur me prosperitet.

8. Hapni dyer e dritare

Pak para mesnatës, duhet të hapësh dyert për të lënë pas vitin e vjetër dhe për të mirëpritur Vitin e Ri. Sipas tyre, kjo bën që energjitë negative dhe e shkuara të lihen pas, ndërsa gjërat e reja dhe fati i mire të futen në jetën tuaj.

9. Puthni dikë në mesnatë

Ky është supersticioni më i njohur në mbarë botën: Nëse puth dikë në mesnatë, do të kesh fat në dashuri për të gjithë vitin.

10. Mos nxirrni asgjë nga shtëpia

Heqja e gjërave nga shtëpia, qofshin plehra apo sende që po dhuroni, mund të nënkuptojë që “ju të humbisni gjëra gjatë vitit të ardhshëm”. Bëjeni këtë para natës së Vitit të Ri, ose duke filluar nga 2 janari.

11. Mos jepni para borxh

Gjithashtu mos merrni borxh ose mos i paguani në atë ditë, borxhet që keni marrë. Kjo mund të bëjë që “të jetë viti i pagesave”. Mbajini kuletat mirë, për një vit me më shumë para.

12. Mos qani

Nuk duhet të derdhni asnjë pikë loti më 1 janar. Viti i Ri nuk duhet të fillohet me të qara. /A2

Kuriozitete

Studimi: Evropianët po blejnë ushqime të ngrira për të reduktuar mbeturinat

Published

on

Përveç kursimit të kohës dhe parave, ushqimi i ngrirë mund të kontribuojë në një sistem ushqimor më të qëndrueshëm.

Qëndrueshmëria luan rol më të madh në mënyrën si njerëzit blejnë, por a ndikon kjo në atë që blejnë në repartin e ushqimeve të ngrira?

Një anketë e re nga kompania më e madhe e ushqimeve të ngrira në Evropë sugjeron po. Gjysma e konsumatorëve evropianë po zgjedhin produkte ushqimore të ngrira për të zvogëluar shpërdorimin e ushqimit, sipas Nomad Foods, pronar i Birds Eye, Findus dhe markave të tjera shtëpiake, shkruan Euronews.

Sipas Organizatës Evropiane të Konsumatorëve, çdo vit në BE gjenerohen 59 milionë ton mbeturina ushqimore. Pra, sipas fjalëve të një gjigandi të supermarketeve në Mbretërinë e Bashkuar, çdo gjë e vogël ndihmon.

Si ndihmon ushqimi i ngrirë në uljen e mbeturinave?

Është e qartë se ngrirja e ushqimit e ruan atë për më gjatë, që do të thotë se duhet të hidhet dhe të blihet më pak. Kur ushqimi shkon dëm, nuk humbet ushqimi vetë, edhe burimet e përdorura në prodhim dhe transport, duke përfshirë karburantin, ujin, tokën, punën, plehrat dhe paketimin.

“Në vitet 2021-2022, mbeturinat ushqimore përbënin 18 milionë ton emetime të gazrave serrë në Mbretërinë e Bashkuar”, thotë Ben Ashmore, kreu i çështjeve të jashtme në FareShare, organizatë bamirëse që punon në gjithë industrinë për të ndihmuar në rishpërndarjen e ushqimit të tepërt.

“Duke rishpërndarë ushqimin e tepërt tek njerëzit dhe duke e bërë atë më të qëndrueshëm përmes ngrirjes, ne mund të ndihmojmë në uljen e mbeturinave ushqimore dhe emetimeve të lidhura me të, ndërkohë që ndihmojmë njerëzit në nevojë.”

Ka arsye pse njerëzit po mbështeten te frigoriferët, raporti i parë i Nomad Foods ‘Frozen in Focus’ tregon se qëndrueshmëria është faktor i spikatur.

Continue Reading

Kuriozitete

Kina po kontrollon shiun me dronë: Teknologjia që “komandon” motin

Published

on

Kina ka filluar zyrtarisht testimet për të kontrolluar motin dhe këtë po e bën përmes dronëve të teknologjisë së lartë që krijojnë reshje artificiale.

Në rajonin e thatë të Xinjiang, dronët lëshuan në atmosferë kimikate si jodidi i argjendit, duke stimuluar formimin e reve e rritjen e sasisë së shiut me 4%.

Sasia ishte e mjaftueshme për të krijuar stuhi të dendura, të afta të mbushnin dhjetëra pishina olimpike.

Kjo teknologji e re është pjesë e një plani të madh kombëtar, që synon të shtrihet në të gjithë vendin deri në fund të vitit 2025, me synimin kryesor të mbështesë bujqësinë dhe zonat që vuajnë nga thatësirat ekstreme.

Ndërsa Kina shkon drejt një epoke ku shiut mund t’i “komandohet”, ekspertët ngrejnë pyetje serioze mbi ndikimin afatgjatë të manipulimit të motit: Çfarë ndodh kur natyra i bindet teknologjisë?

Continue Reading

Kuriozitete

Koleksionistja qan nga emocionet kur blen në ankand fustanin e Princeshës Diana

Published

on

Shtëpia e ankandeve Julien’s Auctions përjetoi një moment të pazakontë emocional disa ditë më parë, kur Renae Plant, koleksioniste dhe themeluese e Muzeut të Princeshës Diana, shpërtheu në lot dhe ra në dysheme nga emocionet, pasi arriti të bëjë të sajin fustanin blu me lule të markës Bellville Sassoon, të njohur si “Fustani i Kujdesit” (Caring Dress).

Kjo është një nga veshjet më të dashura të Princeshës Diana, të cilin e kishte veshur të paktën nëntë herë gjatë fundit të viteve ’80 e fillimit të viteve ’90.

Për këtë veshje, Plant pagoi 400,000 dollarë nga gjithsej 1.9 milionë dollarë që shpenzoi për të blerë 35 objekte personale të princeshës në një ankand të vetëm, të mbajtur më 26 qershor në Los Angeles. Koleksionistja rrëfeu se për të realizuar këto blerje, ajo dhe bashkëshorti i saj hipotekuan sërish shtëpinë.

“Kur i shoh të ofrojnë kaq pak, e di që nuk do të jenë në gjendje ta mirëmbajnë këtë trashëgimi. Ne nuk jemi të pasur — të gjitha fondet vijnë nga donacione. Ne gjithmonë e hipotekojmë shtëpinë tonë kur e bëjmë këtë,” tha ajo për People, duke shtuar se kjo është hera e tretë që marrin një vendim të tillë.

“Fustani i Kujdesit”, i quajtur kështu sepse Diana e vishte shpesh gjatë vizitave në spitale, ka një domethënie të veçantë për Plant. Ai përfaqëson lidhje personale me princeshën, që daton nga një moment i shkurtër, por i paharrueshëm gjatë një turneu në Australi, ku Plant, atëherë 18 vjeç, pati rastin ta takonte Dianën. Ky takim i ndryshoi jetën dhe e frymëzoi ta përkushtojë jetën e saj ne ruajtjen e trashëgimisë së princeshës.

“Ndjej se ky fustan – Fustani i Kujdesit – pasqyron në mënyrë të përsosur mirësinë e saj, empatinë, humanizmin, gjithçka që përfaqëson muzeu ynë dhe gjithçka që bëjmë,” shpjegoi ajo.

Plant e lançoi muzeun online më 2019. Sot, koleksioni përfshin mbi 2,700 objekte personale dhe historike të Princeshës Diana e konsiderohet një nga më të mëdhenjtë në botë i këtij lloji. Në muajt në vijim, ajo planifikon ta ekspozojë koleksionin në vende të ndryshme të botës përmes ekspozitave të përkohshme.

Megjithatë, ëndrra më e madhe mbetet: “Ta kthejmë koleksionin në Britani, aty ku i përket, në një vend të përhershëm ku do të gëzojë respekt dhe nder, pasi ne të mos jemi më.” Ajo e përshkruan veten si një lloj tjetër koleksionisteje: “Disa njerëz blejnë objekte për t’i veshur. Ky nuk është rasti për ne. Ne jemi të përkushtuar për të ruajtur objekte historike dhe për të treguar historinë e Dianës dhe trashëgiminë e saj për brezat që do të vijnë.

Continue Reading

Kuriozitete

Ç’bëjnë prindërit holandezë që fëmijët e tyre janë më të lumturit në botë?

Published

on

Fëmijët holandezë janë vazhdimisht në krye të listave për mirëqenie dhe lumturi dhe raporti i fundit i UNICEF-it për vitin 2025 nuk përbën përjashtim.

Në këtë raport, që analizon mirëqenien e fëmijëve në shtete të ndryshme, Holanda shquhet për standardet e larta të zhvillimit fizik, mendor dhe emocional të fëmijëve. Por pse pikërisht Holanda? Çfarë e bën kaq ndryshe përvojën e fëmijërisë në këtë vend?

Më shumë liri, më shumë lumturi

Sipas prindërve holandezë, çelësi është i thjeshtë: fëmijëve u jepet liri që në moshë të vogël. Qoftë përmes biçikletës, mjeti ikonik për njerëzit në këtë vend, apo thjesht duke i lejuar të shkojnë në shkollë apo te një mik, fëmijët holandezë mësojnë që herët të orientohen dhe të kujdesen për veten.

Në qytete si Haarlem dhe Amsterdam, është e zakonshme të shohësh fëmijë të vegjël që shëtisin vetëm, hyjnë në dyqane a ndalojnë për akullore, pa praninë e prindërve. Kjo liri nuk është rastësi, por pjesë e filozofisë së prindërimit në Holandë, e cila synon të rrisë fëmijë të pavarur e të aftë për të marrë vendime vetë.

Pavarësia që ndikon te shëndeti mendor

Mungesa e lirisë fizike në fëmijëri ndikon negativisht te mendja. Sipas një studimi të vitit 2023, rënia e mundësive për të luajtur e lëvizur në mënyrë të pavarur është një ndër faktorët që shpjegojnë rritjen e çrregullimeve mendore te adoleshentët. Lëvizja e lirë, loja jashtë dhe ndërveprimet spontane pa ndërhyrjen e të rriturve ndërtojnë vetëbesimin, kreativitetin dhe një ndjesi të fortë kontrolli të brendshëm, të gjitha lidhen me mirëqenien psikologjike.

Kultura e besimit dhe normalizimi i pavarësisë

Holandezët i besojnë fëmijëve të tyre dhe kjo është një nga arsyet kryesore pse ata janë të lumtur. Në vend që të ndërtojnë fëmijëri të mbështetur tek frika dhe mbikëqyrja konstante, prindërit normalizojnë idenë që fëmijët janë të sigurt edhe pa prindërit pranë. Kjo nuk është mungesë përkujdesjeje, përkundrazi, është një formë besimi që u mëson fëmijëve se janë të aftë të përballen me botën. Pikërisht ky besim i bën fëmijët holandezë më të lumturit në botë.

A mund të mësojmë diçka nga kjo përvojë?

Ky model nuk është i lehtë për t’u aplikuar në çdo kontekst, faktorë si siguria publike, infrastruktura dhe kultura luajnë rol të rëndësishëm. Ndoshta është koha të rishohim mënyrën si e kuptojmë “kujdesin prindëror”. Në vend që t’i mbrojmë fëmijët nga çdo gjë, ndoshta mund t’i ndihmojmë të mësojnë si të përballen me botën – hap pas hapi, rrugë pas rruge, eksperiencë pas eksperience.

Continue Reading

Të kërkuara