Lajmet

Bankimi islam në Kosovë pa kamatë, por jo pa fitim

Published

on

Tri institucione mikrofinanciare islame në Kosovë lëshojnë kredi pa kamatë për klientët e tyre, por me fitim për ta. “Start”, “TIMI Invest” dhe “Pro Finance Home”, janë institucione të licencuara nga Banka Qendrore e Republikës se Kosovës (BQK).

Zyrtarë të kësaj banke pranojnë se “Start” dhe “TIMI Invest” janë të regjistruara si institucione që ofrojnë shërbime financiare islame. Njëri ka licencë të funksionojë si institucion mikrofinanciar (IMF) dhe tjetri si institucion financiar jobankar (IFJB).

“Ato janë regjistruar, kanë licencë për të kryer veprimtarinë e kredidhënies dhe praktikojnë shërbime financiare me parime islame”, thuhet në një përgjigje të BQK-së.

Numri aktual i klientëve në “Start” dhe “TIMI Invest” është mbi 700, derisa vlera e kredive të mbetura arrin në mbi pesë milionë euro.

Edhe institucioni jobankar “Pro Finance Home” është i licencuar në BQK, por nuk specifikohet që ofron sherbime financiare islame. Megjithatë, njëri nga aksionarët e këtij institucioni, Vedat Salihu, konfirmon për Radion Evropa e Lirë se edhe ata merren me shërbime financiare islame.

Institucionet mikrofinanciare (IMF), veprimtari primare e kanë dhënien e kredive dhe ofrimin e një numri të kufizuar të shërbimeve financiare. Kurse, institucioni financiar jobankar (IFJB) është i angazhuar në dhënien e kredive, hyrjen në hua dhe kontrata qiradhënieje financiare – lizingu, në nënshkrimin, tregtimin, ndërmjetësimin ose shpërndarjen e letrave me vlerë.

Qëllimet e këtyre institucioneve

Institucioni mikrofinanciar “Start” është themeluar dhe regjistruar në BQK në vitin 2002. Informacionet mbi këtë institucion janë të pakta në internet. Në rrjetin social Facebook, institucioni në fjalë nuk ka informacione për qëllimin dhe veprimtarinë, ndërsa faqja zyrtare nuk i funksionon. “Start” është i regjistruar si institucion mikrofinaciar me kapital të huaj.

Sipas Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës, ky institucion ka 498 kredimarrës me mbi 2.7 milionë euro kredi të mbetura.

Përpjekjet e Radios Evropa e Lirë që të kontaktojë ndonjë zyrtarë të këtij institucioni, kanë rezultuar pa sukses.

Institucioni tjeter “TIMI Invest”, siç thuhet në faqen e tij zyrtare, ka për qëllim të ndërtojë dhe mirëmbajë teknikat moderne të bankimit pa kamata, të sigurojë një sistem transparent zhvillimor dhe “të bëhet organizatë e fuqishme”. “TIMI Invest”, sipas BQK-së, ka pasur 221 kredimarrës më shumë të mbetur të kredisë, me mbi 2.6 milionë euro.

Nexhemdin Kahrimani, pronar i këtij institucioni jobankar, në një përgjigje për Radion Evropa e Lirë pranon se bankimi është pa kamatë, por jo pa fitim.

Sipas tij, kamata krijohet nga shitja e parave si “mall”. Ndërsa, nga shitblerja e një malli të cilin institucioni (në këtë rast “TIMI Invest”) e blen me çmimin e shumicës, kur ky produkt shitet me pakicë, me një çmim më të lartë, krijohet fitimi. Ky financim quhet kreditim pa kamatë.

Fondi i këtij institucioni është privat dhe vendor. Shpenzimet e institucionit mbulohen nga shitblerja e mallrave të ndryshme në treg. Diferenca, e cila krijohet nga çmimi i shumicës me çmimin e pakicës, është fitimi i këtij institucioni, shpjegon Kahrimani.

Institucioni i tretë, “Pro Finance Home”, është institucion financiar jobankar në Kosovë, i cili është licencuar nga BQK-ja në vitin 2018, me kapital privat nga Kosova dhe ofron produkte dhe shërbime financiare për qytetarët, pa dallim përkatësie racore, etnike, fetare, politike, etj., thuhet në faqen zyrtare të këtij institucioni.

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës i monitoron të gjitha institucionet financiare që janë të licencuara.

Dy institucione mikrofinanciare nuk u japin para të gatshme klientëve, por bëjnë pagesën direkt te xhirollogaria e shitësit për produktin e blerë nga klienti. Për një produkt, për shembull, me çmim prej 1,000 eurosh për një vit, klienti duhet të paguajë 80 deri në 90 euro më shumë, apo 8-9% të shumës.

Islam Hasani, profesor në Kolegjin ELSG, njëherësh autor i librit “Ekonomia dhe Bankimi Islam”, i botuar në vitin 2013, thotë se bankat islame punojnë pa kamatë, por nuk punojnë pa fitim. Këto institucione, sipas tij, kanë forma të tjera të fitimit.

“Bëjnë një fitim, por fitimi është i paracaktuar në përqindje të ndarjes së fitimit, por jo i paracaktuar paraprakisht si formë interesi”, thekson Hasani.

Si e rregullon ligji bankimin islam në Kosovë?

Financimi islam ose veprimtaria bankare islame është e përcaktuar me dispozita ligjore në Kosovë. Në njërin nga paragrafët e Ligjit për Bankat, Institucionet Mikrofinnaciare dhe Institucionet Financiare Jobankare thuhet se “financimi islam ose veprimtaria bankare islame realizohet me pëlqim të BQK-së dhe, sipas këtyre kushteve dhe në pajtueshmëri me rregulloret që mund të përcaktohen nga BQK-ja, mund të autorizohen për t’u angazhuar edhe në veprimtarinë bankare islame”.

“Përveç kësaj dispozite, BQK-ja nuk na nxjerr ndonjë instrument tjetër rregullator, që e rregullon veprimtarinë financiare sipas rregullave islame”, thuhet në përgjigje të BQK-së.

Në këtë ligj po ashtu thuhet se banka islame është lloj banke që kryen veprimtari bankare sipas parmeve të Sheriatit [v.j. ligjit islamik] dhe duke iu nënshtruar parimeve të këtij ligji dhe rregulloreve të nxjerra nga BQK-ja. “Pika e shërbimit islam bankar” i referohet një departamenti ose divizioni të një banke joislame, e cila ofron shërbime financiare sipas parimeve të Sheriatit.

Sheriati është një kod ligjor, që bazohet në Kuran dhe shkrime të tjera islame.

A duhet të operojnë këto institucione në Kosovë?

Ligji i Sheriatit është kundër kamatës, sepse, sipas pikëpamjeve fetare islame, kamata konsiderohet e ndaluar (haram), por nuk është kundër fitimit, thotë Ismail Hasani, sociolog i religjionit.

Ai shton se në vendet ku Sheriati është Ligj Suprem, është e natyrshme që institucionet të operojnë në këtë mënyrë, por Kosova, në bazë të Kushtetutës, është shtet laik.

“Të jetonim në një shtet në të cilin operon Sheriati, përgjigjja do të ishte shumë e qartë dhe nuk do të kishte asnjë dilemë që është e drejtë legjitime e këtyre institucioneve që të operojnë në bazë të Ligjit të Sheriatit. Por, meqë jetojmë në një shtet laik dhe sistemi bankar është i konsoliduar, këtu ka etnitete komerciale të licencuara nga BQK-ja, atëherë është e çuditshme se si bankat e tilla, të cilat në shumicën e rasteve janë fantome, mund të operojnë”, thotë Hasani.

Në anën tjeter, Hashim Rexhepi, profesor në kolegjin privat UBT, thotë se Banka Qendrore e Republikës se Kosovës duhet gjithsesi të krijojë dispozita ligjore për operimin e institucioneve jobankare, me parimin islam.

Rexhepi, i cili ka qenë edhe ish-guvernator në BQK, thotë se bankimi islam i ka specifikat e veta dhe rregullohet ndryshe nga bankimi tradicional apo kontinental.

“Bankimi islam duhet të rregullohet me dispozita të veçanta. Pastaj, duhet të aftësohet stafi mbikëqyrës i BQK-së që të mund të mbikëqyrë funksionimin e bankimit islam. Përderisa nuk ka rregullore apo dispozita në ligj, atëherë është e pamundur të funksionohet me parimet e bankimit islam në Kosovë”, thotë Rexhepi.

Në Kosovë funksionon edhe Asociacioni i Institucioneve Mikrofinanciare (AMIK). Në një përgjigje për Radion Evropa e Lirë thuhet se në rrjetin AMIK, nuk është anëtar asnjë institucion mikrofinanciar që brendohet si “mikrofinancë islame”./REL

Continue Reading

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara