Nga Mauro Indelicato

Pandemia e ka monopolizuar vëmendjen e mediave prej disa muajsh, duke e bërë dytësore çdo çështje tjetër. Për shembull, në Evropë nuk është folur më për terrorizmin. E megjithatë, pak para fillimit të kësaj emergjence shëndetësore, frika nga sulmet e reja dhe kujtimet e netëve të tmerrshme të Bataklanit dhe ngjarjeve të tjera tragjike, ishin elementë të pranishëm në debatin politik.

Nga njëra anë, fakti që po flitej gjithnjë e më pak mbi dukurinë e xhihadistëve islamikë ishte pozitiv, duke treguar një rënie të presionit terrorist mbi kontinentin e vjetër. Por nga ana tjetër, një “shpërqendrim” nga çështjet e sigurisë, mund t’u japë mundësi grupeve ekstremiste që të gjejnë hapësirë ​​për ndërmarrjen e sulmeve të reja. Nga ana e forcave kryesore të sigurisë, vëmendja nuk është zbehur kurrë. Në fakt, monitorimi i forcave radikale ekstremiste ka vazhduar, dhe sot ka çuar në alarme të reja.

Trajektorja e xhihadit gjatë pandemisë

Menjëherë pas sulmeve të 7 korrikut 2005 në Londër, i pari në Evropë i kryer nga Al Kaeda me përdorimin e kamikazëve, shërbimi sekret britanik ishte shumë e qartë:terroristët synojnë të përfitojnë nga një ekspozim i madh mediatik.

Kur në marsin e vitit 2020, fillimisht në Itali dhe më pas në pjesën tjetër të kontinentit, vëmendja e popullatës u fokusua vetëm tek pandemia, organizatat xhihadiste hynë në një fazë pasiviteti të dukshëm. Kjo dëshmohet edhe nga numri i sulmeve të kryera gjatë vitit të shkuar. Viti i kaluar nisi me dy sulme, i pari më3 janar në Paris, dhe i dyti më 2 shkurt në Londër. Në të dyja rastet bëhej fjalë për sulme të kryera nga 2 persona të radikalizuar, të lidhur ndoshta me ISIS-in.

Pastaj nga marsi dhe deri në maj 2020, pra periudha kur Evropa përjetoi valën e parë pandemike, nuk u regjistrua asnjë episod terrorist islamik. Kur u referohemi forcave xhihadiste, vëmendja kryesore është tek Al Kaeda dhe ISIS:të dyja grupimet kryesore terroriste janë aktive në qarqet radikale evropiane dhe të afta për të kryer sulme të reja.

Një anëtar i ISIS me origjinë libiane, u hodh në veprim më 20 qershor 2020 në qytetin anglez Riding, duke sulmuar disa kalimtarë me thikë. Tre viktimat e asaj dite tragjike ishin të parët që u vranë nga terrorizmi në Evropë, pasi mbaruan bllokimet e para.

Dhe nuk ishte një rastësi:në fakt, në atë moment, kur po binte numri i infeksioneve të reja, xhihadistët e dinin se mund të rifitonin vëmendje në skenën mediatike. Në vjeshtën e vitit të shkuar, terrorizmi goditi sërish rëndë. Në fillim në Francë, ku në qytetin e Nisës një tunizian që kishte zbarkuar disa javë më parë në Lampeduza vrau 3 besimtarë brenda Katedrales më 29 tetor, më pas në Austri.

Tek kjo e fundit në mbrëmjen e 2 nëntorit, një komando terrorizoi njerëzit në zona të ndryshme të Vjenës, duke vrarë gjithsej 4 persona. Pikërisht në nëntor, kontinenti i vjetër hyri në fazën më akute të valës së dytë të infeksioneve, dhe nga ai moment e tutje nuk u regjistruan më sulme të reja. Një tjetër shenjë se pa mundësinë për të qenë në faqet e para të mediave, milicët islamikë i frenojnë aktet e tyre kriminale.

Paralajmërime për të ardhmen

Terrorizmi u shfaq si një dukuri më e zbehtë në Evropë, por tragjikisht shumë aktiv në zonat më të nxehta. Nga Lindja e Mesme, ku pati një rikthim të sulmeve xhihadiste në zemër të Bagdadit në muajin mars, deri në Afrikën sub-Sahariane, ISIS dhe Al Kaeda kanë treguar se nuk flenë gjumë.

Tani ekziston frika se terrorizmi mund të kthehet sërish në Perëndim. Kriza e Covid-19 ka dalë paksa nga vëmendje e medias për shkak të një uljeje të re të rasteve të reja dhe përparimit të fushatës së vaksinimit. Alarmi është i dyfishtë:ekziston jo vetëm mundësia e organizmit të sulmeve të reja, por edhe frika e destabilizimit të mëtejshëm të vendeve më të rrezikuara që po përballen me emergjencën e koronavirusit.

Këshilli i Lartë i Mbrojtjes në Itali, që u mblodh së fundmi më 14 maj, ishte shumë i qartë:“Pandemia po e përkeqëson situatën socio-ekonomike të rajoneve më të brishta”-thuhej në një deklaratë të lëshuar pas takimit në të cilin mori pjesë edhe kreu i qeverisë Mario Dragi. “Dhe kjo ka pasoja humanitare por edhe për sigurinë e popullatave”- theksohej në të.

“Në këtë kontekst, terrorizmi ndërkombëtar mund të gjejë hapësira ​​të reja për manovrim, dhe mbetet një kërcënim shqetësues, të cilit duhet t’i kundërvihemi përmes veprime të vendosura të një natyre shumëpalëshe dhe në kontekstin e nismave të komunitetit ndërkombëtar”- përfundonte deklarata.

Një alarm që nuk vlen vetëm për Italinë, por edhe për vendet e tjera të Evropës. Konteksti i përgjithshëm, i karakterizuar nga reagimi i fazës aktuale të epidemisë, kërkon një vëmendje të madhe për të parandaluar rreziqet e mundshme në frontin e sigurisë. /

“Il Giornale” – Bota.al

Nga rektori i UBT-së prof.dr Edmond Hajrizi – 9 maji shënon përvjetorin e Deklaratës së Schumanit të vitit 1950, kur ministri i Jashtëm francez paraqiti idenë e tij për një formë të re të bashkëpunimit politik në Evropë, mbi parimin e solidaritetit. Deklarata e Schumanit nënvizon ndërlidhjen qendrore midis Evropës së organizuar dhe marrëdhënieve paqësore. Pra, qëllimi i projektit të integrimit evropian ishte të bënte luftë të paimagjinueshme midis shteteve evropiane përmes ndarjes së sovranitetit të tyre që do të krijonte ndërvarësisë ekonomike, financiare, tregtare dhe politike. Kjo qasje rezultojë në periudhën më të gjatë të paqes në historinë e kontinentit evropian.

Pra, projektit i krijimit të Bashkimit Evropian mbi të gjitha ishte një projekt i ndërtimit të paqes dhe si të tillë edhe ne në rajonin tonë e shohim. BREXIT-i, kriza me refugjatët nga luftërat në Lindje, si dhe rritja e së djathtës ekstreme kanë vënë në pah vështirësitë me të cilat BE sot ballafaqohet. Mirëpo, në këtë ditë kur ne festojmë në fakt paqen në Evropë, dëshiroj të theksoj kontributet e Bashkimit Evropian në dy vlera që janë shumë afër nesh edhe si popull solidariteti dhe edukimi.

Bashkimi Evropian ka dëshmuar solidaritet ndaj shteteve të rajonit që nga luftërat e përgjakshme të viteve të ‘90-ta e gjithashtu edhe pas vitit 1999 BE vazhdon të jetë donatori kryesor në procesin e zhvillimit dhe shtetndërtimit në Kosovë. Që në vitet e ’90-ta kur ne kundërshtonim regjimin brutal të Millosheviqit, ne kemi kërkuar një të ardhme euroatlantike për vendin tonë, si një garanci për të drejtat e njeriut, sigurinë tonë dhe orientimin ndaj modelit liberal e demokratik i cili sot është i mishëruar në Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Rezistenca jonë paqësore u ndërtua mbi fuqinë e parimit të solidaritetit.

Fatkeqësisht, solidariteti, sot, në shoqërinë, tonë është shumë i zbehur, përderisa vendi përballet me probleme serioze që cenojnë te ardhmen tonë të përbashkët Evropiane. Në tetor të vitit të kaluar në UBT, së bashku me Jamie Shean (ish-zëdhënësi i NATO-së në kohën e bombardimeve të vitit 1999), inauguruam Forumin Euroatlantik që të kontribuojë e të forcojë tutje lidhjen midis Kosovës, Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe shteteve të Bashkimit Evropian, por edhe të ofroj platformë për konsolidimin e bashkëpunimit midis akterëve politik dhe jopolitik në Kosovë.

Si mund t’i mbrojmë dhe avancojmë vlerat tona të lirisë dhe demokracisë? Si t’i përgatisim të rinjtë dhe tregun e Kosovës të jenë konkurrues në tregun Evropian? Si t’u ndërlidhim sistemin e arsimit që të përgatis të rinjtë për vendet e punës së shekullit XXI, sidomos në sektorin e teknologjisë? Këto janë sfida vendimtare dhe sfidë për sistemin e arsimit.

Komisioni Evropian kërkon që të vendosim arsimin në qendër të prioriteteve të investimeve të Qeverisë, që të jetë një sistem që mund t’i përgjigjet sfidave moderne. Me nënshkrimin e marrëveshjes kornizë midis Kosovës dhe Bashkimit Evropian për qasje në programet e BE-së janë krijuar mundësi të reja për të rritur shkëmbimin midis Kosovës dhe BE-së në sektorin e arsimit. Mirëpo, sfidë qendrore në këtë drejtim vazhdon të mbes regjimi i vizave. Për të ndihmuar studentët e Kosovës që të lëvizin nëpër Evropë, Komisioni Evropian duhet përfundimisht të liberalizoj vizat me Kosovën, sepse ky regjim është shndërruar në sfidën kryesore për shkëmbim de mobilitetin e të rinjve në Kosovë.

E ardhmja jonë në Evropa, si dhe e ardhmja e Bashkimit Evropian ndërtohen nga arsimi. Për Kosovën investimi në arsim krijon vende pune dhe zhvillim, si dhe ndihmon në promovimin e drejtësisë shoqërore dhe adresimin e sfidave ndaj demokracisë dhe respektimit të të drejtave të njeriut. Këto do të sjellin vendin më afër BE-së dhe do të bëjnë anëtarësimin tonë të shihet si një mundësi dhe jo barrë.

(Autori është rektor i UBT-së prof.dr Edmond Hajrizi )

Në fillim të viteve të ’70-ta revista “Zëri i rinisë” mbante rubrikën standarde “Në vertikale” të gazetarit Esad Dujaka. Në mesin e shumë figurave të kohës për këtë rubrikë është intervistuar edhe Jusuf Gërvalla.

(Asokohe Jusufi ishte në shërbim ushtarak në Manastir, prandaj edhe përgjigjet e tij në disa pyetje lidhen pikërisht me situatën në të cilën ndodhej. Për të interesuarit, intervistën e botuar në revistën “Zëri i rinisë”, nr. 8, 17.02.1973, nga arkivi im, po e sjelli të plotë. K.R)

NË  V E R T I K A L E : JUSUF GËRVALLA

LETËRNJOHTIMI

Dita dhe vendi i lindjes: 1 tetor 1945, Dubovik, Pejë.
Pesha e trupit dhe gjatësia: 80 kg. së bashku me radiostacionin, 475 cm. bashkë me antenën e radiostacionit!
Ngjyra e syve dhe e flokëve: E blertë, ngjyrë gështenjë.
Profesioni kryesor: Radiotelegrafist pranë këmbësorisë në Manastir.
Gjendja familjare: Një grua me dy fëmijë.
Adresa: Posta ushtarake 4519/18, MANASTIR

INTIME
Shkrimtari: Kadare, T. Dërvishi, S. Beket
Kompozitori: Bethoven, Bach, Hendl
Artisti figurativ: Gogen, Van Gog
Këngëtari: Ibrahim Tukiçi, Vaçe Zela, Arsen Dediqi
Kënga juaj: “Një lule që m’ka çelë mbramë”
Shkencëtari: Ajnshtajni
Aktori: Piter O’Tul, Mia Farou
Fytyra historike: Skënderbeu

CILËSITË
Prirjet: Muzikë, pikturë
Karakteri: ?
E meta: Gjërat i ndjej me gjithë shpirt.
Virtyti: Prirja për t’ua falur gabimet njerëzve.
Çka ju bën të lumtur: Një letër, një fjalë, një lajm, një cikërrimë njerëzie mjafton ta përmbushë me lumturi zemrën time.
Çka ju nevrikos: Shija dhe mendimi i huajtur për hir të modës.
Prej kujt turpëroheni: Prej gjeneratave që shkuan.

DELIKATE
Tipi i femrës suaj: Femra e prajshme, me prirje të mira.
A i besoni dashurisë në pamje të parë: Propozoj që kjo pyetje të fshihet nga rubrika (!)
A jeni xheloz: Mjaft
Faji juaj më i madh: Vështirë është të jesh edhe fajtor edhe gjykatës.
Vepra e juaj më e madhe: Pa vepra të mëdha e të mesme!

SHIJA
Ngjyra: secila ngjyrë bukurinë e vet.
Lulja më e dashur: i dua lulet.
Ambienti më i dashur: Vendlindja
Gjella: Këto ditë nuk po iu bëj naze.
Pijet: Druaj se më “bijnë” dhëmbët duke bërë propozime! Mahitëm!
Garderoba: Ajo në të cilën e ndjej vetën të lirë.

SHPREHITË
Koha e lirë: Pa ndonjë rregull të caktuar.
Hobi: Ta ndjell kohën e ardhshme që të vijë sa më shpejtë…
Pushimi: I paktë, si ushtaraku më!
A flini herët: Tingulli i burisë më gjen në shtrat.
A zgjoheni vonë: Të dielave në orën 7, tjerave ditë në 5.
Rob i cilave shprehi jeni: Duhanxhi i pasionuar.
Cilin emision televiziv e shikoni rregullisht: Flasim pasi të jem kthyer në shtëpi, apo pasi të jeni shkuar ju ushtar.

PËR FUND
Udhëtimet: Më tepër më pëlqen të rehatohem në “çerdhen time”; pa shaka, udhëtimet e mia s’i kanë kaluar kufijtë e Jugosllavisë.
Vetura juaj: “Ungju m’bythë se s’t’hanë qe’t”!
Honorari më i madh: Pesë vjet një “Fiqë”, po t’mos ishte honorari vëllai më i mirë i rrogës miniminimale.
Gjuhët e huaja: Serbisht, sllovenisht, maqedonisht, sa për të kërkuar bukë – edhe frëngjisht.
Ambicjet: Të njerëzishme dhe të durueshme.

P.S Një falënderim z. Kadri REXHA, i cili e ka ruajtur dhe me kujdes të veçantë e ka ribotuar këtë intervistë timen me Jusuf Gërvallen që kisha bërë në Manastir në vitin 1973.