

Shëndeti
Bakteri i rrezikshëm po përhapet në det: Infeksionet vibrio në rritje
Published
1 month agoon
By
UBT NewsBakteret vibrio mund të shkaktojnë infeksione kur konsumohen fruta deti ose përmes kontaktit me ujë të kontaminuar. Ndryshimet klimatike po nxisin përhapjen e këtyre baktereve në Evropë.
Vibrioza është infeksion i shkaktuar nga bakteri vibrio, që gjendet në frutat e detit të pagatuar dhe në ujërat bregdetare ose të ëmbël-të kripur më të ngrohta.
Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve ka lëshuar paralajmërim për rrezikun që paraqesin bakteret, temperaturat e sipërfaqeve detare rriten verës. Bakteret vibrio jetojnë natyrshëm në ujëra bregdetare të përziera, ku përzihen uji i kripur dhe i ëmbël, veçanërisht kur temperaturat janë të larta dhe sasia e kripës është më e ulët.
Ato kërcënojnë nga deti dhe nga frutat e detit, dhe mund të shkaktojnë infeksione të rënda, sepsë, madje edhe vdekje. Për më tepër, gjithnjë e më shpesh shfaqin rezistencë ndaj antibiotikëve.
Vibrioza po bëhet më e zakonshme
Këto raste po shfaqen në disa pjesë të Evropës si pasojë e ndryshimeve klimatike. Llojet e baktereve vibrio zbulohen verës në Detin Baltik, pasi deti ofron kushte të favorshme për zhvillimin e tyre për shkak të përqendrimit të ulët të kripës. Bakteret janë gjetur edhe në dete tjera, përfshirë Detin e Veriut, dhe ndërsa temperaturat e sipërfaqeve detare vazhdojnë të rriten, pritet që vibrio të shtrihet edhe në zona të tjera bregdetare.
Grupi bakterial Vibrio përfshin disa lloje që mund të shkaktojnë vibriozë, një sëmundje që lind nga infektimi me këtë bakter, transmeton Telegrafi.
Tri llojet më të rrezikshme në Evropë
▪ Vibrio parahaemolyticus – mund të shkaktojë gastroenterit tek persona të shëndetshëm
▪ Vibrio vulnificus – çon në infeksione të rënda, sepsë dhe vdekje tek individët më të ndjeshëm
▪ Vibrio cholerae – mund të çojë në sepsë
Si transmetohet bakteri vibrio?
Disa prej baktereve vibrio mund të shkaktojnë infeksione serioze. Kjo përfshin infeksione që transmetohen përmes ushqimit, pas konsumimit të frutave të detit të pagatuar ose të gatuar jo mjaftueshëm, dhe infeksione të rënda të gjakut kur bakteret hyjnë në trup përmes prerjeve ose plagëve të hapura në lëkurë.
Njerëzit me sistem imunitar të dobësuar ose me sëmundje kronike të mëlçisë janë veçanërisht të rrezikuar.
Si të njihni simptomat e vibriozës?
Simptomat varen nga mënyra se si merret infeksioni. Në rastet kur vibrioza merret përmes konsumimit të frutave të detit të pagatuar ose të pagatuar mirë.
▪ diarre e ujshme
▪ dhimbje barku
▪ nauze (ndjesi për të vjellë)
▪ të vjella
▪ ethe
▪ të dridhura.
Infeksioni ndodhë edhe gjatë larjes në ujëra me sasi të mëdha të baktereve vibrio, duke shkaktuar infeksione në vesh ose, nëse bakteret hyjnë në kontakt me plagë të hapura, shkaktojnë simptoma në lëkurë si:
▪ skuqje
▪ ënjtje
▪ dhimbje rreth zonës së prekur.
Infeksionet e plagëve që nuk trajtohen çojnë në komplikime si nekrotizimi i indeve, infeksione të gjakut, sepsë apo edhe amputim gjymtyrësh, veçanërisht tek personat me gjendje shëndetësore ekzistuese, si sëmundje kronike të mëlçisë apo imunitet të dobësuar, paralajmëron ECDC.
Masat parandaluese
Për të ulur rrezikun nga infeksionet vibrio, mund të ndërmerren disa masa të thjeshta:
▪ shmangia e konsumimit të frutave të detit të papërpunuar ose të pagatuar mirë, veçanërisht e frutave të detit, dhe gatimi i plotë i frutave të detit.
▪ kush ka plagë të hapura, shpime të fundit a prerje, duhet të shmangë larjen në ujëra të kripura ose të ëmbël-të kripur ose të mbulojë zonën e prekur me fasho të papërshkueshme nga uji
▪ kush bie në kontakt me ujë deti ndërsa ka gërvishtje, prerje apo plagë, duhet ta pastrojë menjëherë zonën me ujë të pastër dhe të freskët.
Shëndeti
Si të parandaloni ndryshimet hormonale?
Published
41 minutes agoon
September 2, 2025By
UBT News
Ndryshimet hormonale, në shumicën e rasteve, janë problem që supozohet të jetë vetëm i grave. Por, organizmi i njeriut, qoftë burrë apo grua, ndikohet njësoj nga hormonet.
Këto të fundit ndikojnë tek humori, paraqitja e jashtme, nivelet e energjisë, madje edhe tretja. Përkujdesja nis që nga qëndrimi larg situatave stresuese, aktiviteti fizik dhe mbi të gjitha, ushqyerja e shëndetshme.
Ndryshimet hormonale, cilat janë ushqyesit më të nevojshëm?
Vitaminat B
Janë të rëndësishme për pastrimin e organizmit nga toksinat por jo vetëm kaq, të domosdoshme për funksionet e hormoneve.
Nëse merrni suplementë, zgjidhni vitaminat që përthithen më lehtë nga trupi.
Acidet Yndyrore Omega-3
Këto acide janë të dobishme kundër inflamacionit kronik dhe për ruajtjen e ekuilibrave hormonalë, acidet yndyrore janë shtyllat kryesore të shumë prej hormoneve në trupin e njeriut.Omega-3 gjeni tek: Salmoni, farat e linit, farat chia, sardelet ose te suplementët farmaceutikë.
Probiotikët
Ushqyerja e keqe nxit inflamacionin. Ky i fundit shkakton luhatje hormonale dhe probleme më të mëdha. Një dozë ditore probiotikësh ndihmon jo vetëm tretjen por pengon ndryshimet hormonale.
Çfarë janë probiotikët dhe ç’rol luajnë ata?
Një lloj bakteri i mirë që jeton brenda sistemit tretës e mban të balancuar florën intestinale. Ekuilibri i mikro organizmave prishet për arsye të caktuara, kryesisht falë stresit ose antibiotikëve. Në jetën e sotme, niveli i stresit që hasim çdo ditë është i lartë, përdorimi i tepruar dhe abuzimi me antibiotikët është kthyer në fenomen. Miliona njerëz janë të prekur nga një sërë problemesh me tretjen.
Probiotikët ndihmojnë për të barazpeshuar nivelin e mikro organizmave në florën intestinale që sistemi gastrointestinal të tresë ushqimin siç duhet. Na mbrojnë nga patogjenët, pra nga mikroorganizmat e dëmshëm
Probiotikët pastrojnë organizmin nga përbërësit e dëmshëm dhe prodhojnë vitamina e përbërës tjerë, ekuilibrojnë sistemin tonë imunitar. /nzoom.biz/
Aktualitet
OBSH: 1 miliard njerëz vuajnë nga probleme të shëndetit mendor
Published
57 minutes agoon
September 2, 2025By
UBT News
Mbi 1 miliard njerëz në mbarë botën vuajnë nga probleme të shëndetit mendor, veçanërisht ankthi dhe depresioni, të cilat janë çrregullimet më të zakonshme. Për më tepër, shqetësimi mendor është përgjegjës për mbi 700,000 vetëvrasje çdo vit, shkruan ANSA.
Pavarësisht kësaj, shpenzimet publike për shëndetin mendor kanë mbetur të qëndrueshme për vite me radhë dhe arrijnë në vetëm 2% të buxheteve totale të shëndetit. Këto janë gjetjet e dy raporteve të publikuara sot nga Organizata Botërore e Shëndetësisë.
“Transformimi i shërbimeve të shëndetit mendor është një nga sfidat më urgjente të shëndetit publik, çdo qeveri dhe çdo udhëheqës ka përgjegjësinë të veprojë urgjentisht dhe të sigurojë që kujdesi për shëndetin mendor të trajtohet jo si privilegj, por si një e drejtë themelore për të gjithë”, tha Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Raportet e World Mental Health Today dhe Mental Health Atlas 2024 analizojnë ndikimin e sëmundjeve mendore dhe progresin e bërë nga vendet në zbatimin e shërbimeve të dedikuara për këto gjendje.
Gratë kanë tendencë të jenë më të prekura ku rreth 14.8% e popullsisë femërore vuan nga çrregullime mendore krahasuar me 13% të popullsisë mashkullore. Çrregullimet e ankthit janë më të zakonshmet që prekin 4.4% të popullsisë; Pas tyre vjen depresioni 4%, problemet që lidhen me aftësinë e kufizuar intelektuale 1.2% dhe ADHDme 1.1%.
/S.K/KP
Shëndeti
Pse duart mbeten gjithmonë të ftohta, edhe në ditët e nxehta?
Published
5 hours agoon
September 2, 2025By
UBT News
Mësoni pse ky shqetësim nuk lidhet gjithmonë me temperaturën e ajrit.
Shumë njerëz përjetojnë duar të ftohta vetëm kur temperaturat bien, por ky shqetësim është i vazhdueshëm gjithë vitit. Studimet tregojnë se deri 10-15% të popullsisë kanë duar të ftohta gjithë kohës. Arsyeja nuk është i ftohti i jashtëm, por lidhet me qarkullimin e gjakut, sistemin nervor, statusin ushqimor ose gjendjen emocionale.
Në shumicën e rasteve është një fenomen i padëmshëm, por sinjalizon probleme të fshehura shëndetësore që duhen marrë seriozisht.
Më poshtë gjeni 5 nga shkaqet më të zakonshme që duart të jenë të akullta, edhe kur moti është i ngrohtë.
Qarkullimi jo i mirë i gjakut
Një prej shkaqeve është perfuzioni i ulët periferik. Kjo mund të jetë gjenetike, por lidhet me diabetin dhe obezitetin, që dëmtojnë enët e vogla të gjakut. Tek disa, episodet e ftohjes shoqërohen me Fenomenin Raynaud (spazma të enëve të gishtave të nxitura nga i ftohti/stresi): gishtat bëhen të zbehtë, më pas blu, në fund të skuqur, me mpirje.
Trupi mund të “kursejë” gjakun nga duart/këmbët për të furnizuar më mirë organet jetike. Nëse shqetësimi është i vazhdueshëm, ka vlerë kontrolli i tensionit, glukozës dhe lipideve, si dhe vlerësimi mjekësor për qarkullim periferik.
Stresi mund të shkaktojë duar të ftohta
Stresi dhe ankthi aktivizojnë përgjigjen “lufto ose ik”: çlirohen katekolamina që ngushtojnë enët periferike, duke kufizuar rrjedhjen e gjakut në gishta. Kjo shfaqet si ftohtësi. Menaxhimi i stresit (frymëmarrje diafragmatike, aktivitet fizik, gjumë cilësor) mund të ulë episodet.
Duhani dhe alkooli është një tjetër shkak
Nikotinа ngushton enët, dëmton endotelin e rrit rrezikun e Raynaud dhe sëmundjes arteriale periferike, duart ftohen. Alkooli, ndonëse zgjeron enët, rrit humbjen e nxehtësisë, me përdorim kronik lidhet me neuropati periferike, duke përkeqësuar ndjesinë e ftohtësisë.
Niveli i lartë i kolesterolit
LDL i lartë favorizon aterosklerozën: pllakat ngushtojnë arteriet dhe ulin qarkullimin në gjymtyrë. Me kalimin e kohës, kjo rrit rrezikun kardiovaskular e jep ftohje, mpirje ose ngërçe në duar e këmbë. Kontrolli periodik i profilit lipidik, ushqyerja mesdhetare, aktiviteti fizik dhe kur duhet terapia me statina janë masa me evidencë.
Mungesa e vitaminave
Mungesa B12 (Te veganët, të moshuarit ose tek çrregullimet e përthithjes) shkakton anemi megaloblastike e neuropati, që përkthehen në ftohtësi, “thumbime” të duarve. Edhe folati e mangësia e hekurit (jo vitaminë, por thelbësor për hemoglobinën) ulin transportin e oksigjenit përkeqësojnë ndjesinë e ftohtësisë. Analizat bazë si hemogramë, ferritinë, B12 ndihmojnë në sqarim dhe drejtim terapie.
Këshillë: Nëse përveç ftohtësisë keni ndryshim ngjyre të gishtave, dhimbje, plagë që s’shërohen, dobësi, marramendje, palpitacione ose simptomat po përkeqësohen, konsultohuni me mjekun -kërkohet vlerësim i plotë.
Shëndeti
Mbani afër frigoriferit, këto ushqime përmirësojnë shëndetin e zorrëve
Published
7 hours agoon
September 2, 2025By
UBT News
Shëndeti i zorrëve ka ndikim në gjithçka, nga tretja e imuniteti deri te gjendja shpirtërore dhe energjia. Ekspertët e të ushqyerit thonë se zgjedhjet ushqimore luajnë rol vendimtar në ruajtjen e një mikrobiome të shëndetshme të zorrëve.
Lajmi i mirë është se ushqimet e thjeshta që shumë prej nesh i kemi tashmë në kuzhinat tona mund të japin një kontribut të rëndësishëm në shëndetin e zorrëve dhe të tretjes, por cilat janë ato, më poshtë janë renditur disa prej tyre.
Kosi
I pasur me probiotikë, baktere të dobishme që ndihmojnë në ruajtjen e një ekuilibri të florës së zorrëve. Konsumi i rregullt zvogëlon çrregullimet e tretjes e përmirëson thithjen e lëndëve ushqyese. Rekomandohet veçanërisht kosi natyral pa sheqerna ose aroma të shtuara.
Lakra turshi
I pasur me probiotikë dhe fibra. Sipas nutricionistëve, lakra turshi përmirëson tretjen dhe të forcojë imunitetin. Përveç kësaj, ushqimet e fermentuara në përgjithësi ndihmojnë në krijimin e baktereve të mira në zorrë, që janë thelbësore për shëndetin afatgjatë.
Drithëra të plota
Dietologët theksojnë se fibrat nga drithërat e plota, si tërshëra, elbi ose orizi kaf, stimulojnë jashtëqitjen dhe parandalojnë kapsllëkun. Fibrat shërbejnë si ushqim për bakteret e dobishme, duke inkurajuar rritjen e duke ruajtur mikrobiomë të shëndetshme. Përfshirja e rregullt e drithërave të plota në dietën tuaj kontribuon në tretje të qëndrueshme.
Banane
Një mënyrë e thjeshtë por efektive për të mbështetur shëndetin e zorrëve. Ato përmbajnë prebiotikë – përbërës që ushqejnë bakteret e mira në sistemin tretës. Nutricionistët theksojnë se konsumi i rregullt përmirëson tretjen e ndihmon në ruajtjen e një ekuilibri të florës së zorrëve, dhe ato janë gjithashtu të përshtatshme dhe lehtësisht të disponueshme.
Duke përfshirë këto ushqime në dietën tonë të përditshme, ne mund të mbështesim lehtësisht shëndetin e zorrëve dhe të përmirësojmë gjendjen e përgjithshme të trupit.

Nisin punimet në stadiumin e Suharekës, Kurti: Përfundon brenda 750 ditësh

Zyrtare: Donnarumma transferohet te Manchester City

Si të parandaloni ndryshimet hormonale?

Profesori i UBT-së, Hamëz Rama, do të mbajë ligjëratë në Hardh Talk në Rahovec

OBSH: 1 miliard njerëz vuajnë nga probleme të shëndetit mendor

Një familje gjen kamën 3500-vjeçare prej bronzit në fshatin gjerman

Apeli i Speciales kundër masës së paraburgimit për Isni Kilajn

Netanyahu: Trump më nxiti duke thënë harroni marrëveshjet e pjesshme, hyni me forcë të plotë

Ndalohet një i dënuar me dy vjet e gjysmë burg për fajde
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Aktualitet1 week ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis