Kulturë
Arsye pse java e punës duhet të ketë 4 ditë
Published
5 years agoon
By
Betim GashiShkurtimi i javës së punës, duke mos ulur pagën, u jep punonjësve një pushim shumë të nevojshëm – veçanërisht gjatë pandemisë COVID-19.
Verën e kaluar, Mike Melillo, CEO i The Wanderlust Group, një kompani teknologjike me seli në New England, vuri re se puna në distancë gjatë pandemisë së koronavirusit po i shkaktonte dëm atij dhe 44 punonjësve. “Isha i vetëdijshëm se sa ngarkesë mendore do të na krijohej të gjithëve duke qenë në kontakt gjatë gjithë kohës”, tha Melillo.
Në maj, ai mori vendimin për ta bërë të hënën ditë pushimi për të gjithë punonjësit dhe mbi të gjitha pa ua ulur atyre pagat. Ai vendosi për të hënën, duke qenë se kjo është dita më e mirë për të përfituar në New England pasi ka më pak turistë. “Vendosa që ta provoj për tre muaj dhe të shohim se si do të shkojë. Në përfundim rezultoi se ne kishim muajt më të mirë [në të ardhura p.sh.]. Lumturia e ekipit dhe familjeve u rritën në mënyrë të konsiderueshme” – tha ai.
Si rezultat, për Grupin Wanderlust, java e punës ka vetëm 4 ditë. Sipas faqes së internetit ZipRecruiter, pjesa e njoftimeve për punë me një javë 4-ditore është katërfishuar gjatë pesë viteve të fundit, nga 14 për 10,000 vende pune në 62 për 10,000 në vitin 2020. Sektorët më të zakonshëm që ofrojnë javë pune me katër ditë në ZipRecruiter janë shitjet, tregtia me pakicë dhe kujdesi shëndetësor.
Megjithëse javët e punës më katër ditë janë ende të rralla në Shtetet e Bashkuara, ideja është më pak e rrallë diku tjetër. Majin e kaluar, Kryeministrja e Zelandës së Re, Jacinda Ardern, rekomandoi që punëdhënësit të punojnë vetëm 4 ditë/javë, për të rritur turizmin e brendshëm dhe për të kompensuar humbjet nga pandemia. Në fillim të këtij viti, qeveria spanjolle miratoi një program pilot trevjeçar për të ndihmuar kompanitë të bëjnë kalimin, duke përmendur besimin se të punosh më shumë orë nuk do të thotë domosdoshmërisht të kesh rezultate më të mira. Politikanët në Rusi dhe Britani po mendojnë të hartojnë ligje për të bërë të njëjtën gjë.
Megjithëse skepticizmi dhe inercia mund të pengojnë bizneset, ekziston një numër i madh studimesh që thotë se nga heqja e ditës së pestë të punës mund të përfitojnë si punonjësit ashtu edhe bizneset. Ja se si një ditë pune më pak mund t’i ndihmojë të gjithë:
1. Punonjësit bëhen më produktivë
Marrja pjesë në shumë takime është humbja më e madhe e kohës sipas citimeve të punonjësve në anketa. Kur keni më pak orë në javë për të kryer punën, kjo mund t’i shtyjë organizatat të përmirësojnë proceset dhe t’u japë leje punonjësve që mbledhjen e mëngjesit ta bëjnë me email. Kjo është ajo që ndodhi në Grupin Wanderlust, tha Melillo. “Shumë njerëz po përdornin takimin e së hënës në mëngjes për të planifikuar javën e tyre dhe për t’u koordinuar ….”.
Bizneset e tjera që shkurtuan javën e punës kanë raportuar gjithashtu rritje të efikasitetit. Në gusht 2019, Microsoft në Japoni testoi një javë pune katërditore duke mos e ulur pagën dhe kjo rezultoi në një rritje prej 40% të shitjeve për punonjës krahasuar me verën e kaluar. Shumica dërrmuese e punonjësve thanë se ishin të kënaqur me ndryshimin.
2. Njoftimet e vendeve të lira të punës (ku java e punës është me katër ditë), marrin më shumë aplikime
Fleksibiliteti i një jave më të shkurtër pune është një përfitim i rëndësishëm që punëkërkuesit dëshirojnë në mënyrë aktive. Julia Pollak, ekonomiste në ZipRecruiter, zbuloi se mesatarisht, njoftimet për punë që ofrojnë një javë pune me katër ditë marrin 15% më shumë aplikime sesa njoftimet e tjera në të njëjtat industri, sipas të dhënave të kompanisë që nga viti 2018 deri tani.
Sipas studimit të Universitetit të Reading, 63% e punëdhënësve në Mbretërinë e Bashkuar ku java e punës është me katër ditë, u shprehën se përfitimi ka qenë shumë i madh, sepse i ka ndihmuar ata që të tërheqin profesionistët më të mirë dhe njëkohësisht t’i mbajnë ata si pjesë e kompanisë për shumë gjatë.
3. Nëse punoni më pak, i vini në ndihmë dhe mjedisit
Përveç ndihmës për bizneset, të punuarit më pak mund të ndihmojë edhe Tokën. Një analizë e vitit 2012 nga Universiteti i Masaçusets, Amherst, argumentoi që të punosh më pak orë është e mirë për mjedisin. “Vendet me orë pune më të shkurtra kanë tendencë të kenë më pak ndotje ekologjike, gjurmë karboni dhe emetime të dioksidit të karbonit”, shkruajnë studiuesit, duke përmendur më pak udhëtime për të shkuar në punë dhe një nevojë më të ulët për konsum të energjisë. Ata vlerësojnë se puna një ditë më pak në javë mund të zvogëlojë gjurmën e karbonit me më shumë se 30%. Kursimi i energjisë ishte gjithashtu i dukshëm. Testi i Microsoft në Japoni zbuloi se duke punuar një ditë më pak në javë, përdorimi i energjisë elektrike në zyrë ra me 23% dhe printimi u ul me 59%.
4. Fleksibiliteti i ndihmon njerëzit të gjejnë ekuilibrin punë-jetë.
Përveç përfitimeve të larta që i jep një dite pune më pak në javë një kompanie të caktuar, avantazhet e saj janë shumë të mëdha edhe në drejtim të përfitimeve psikologjike për punonjësit. Olivia Hennedy, një punonjëse e markës Dockwa të Grupit Wanderlust, tha se para kalimit në një javë pune me katër ditë, puna nga shtëpia e lodhte atë. Dita shtesë e pushimit ka qenë në të vërtetë një burim energjie. “Një ditë shtesë, qoftë për të bërë disa punë ose për të dalë jashtë apo për të pushuar, e ka përmirësuar vërtet shëndetin tim mendor dhe sigurisht është pasqyruar në punën time,” tha ajo.
Duke mos ditur se si do të jetë ecuria e pandemisë COVID-19 që shkakton rraskapitje të punonjësve, koha e pushimit dhe e rikuperimit është më e çmuar se kurrë. Z. Melillo mendon se javët e punës me katër ditë do të shndërrohen në diçka më se të zakonshme./Monitor
Kulturë
Fatlume Bunjaku ndër aktorët më premtues evropianë të European Shooting Stars 2026
Published
1 day agoon
December 15, 2025By
UBT News
Aktorja shqiptare Fatlume Bunjaku do të përfaqësojë Shqipërinë në programin prestigjioz European Shooting Stars 2026, një iniciativë e European Film Promotion (EFP) e organizuar si pjesë e Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Berlin (Berlinale). Lajmin e bëri të ditur vetë EFP.
Çdo vit, European Film Promotion zgjedh 10 aktorë e aktore nga 37 vende evropiane, që konsiderohen talentë me potencial ndërkombëtar.
Programi ka për qëllim promovimin e aktorëve të rinj dhe ndihmën për të ndërtuar një karrierë në film dhe televizion jashtë vendit.
Fatlume Bunjaku është nominuar nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë së Shqipërisë për rolin e saj në Hana, të regjisorit Ujkan Hysaj.
Ajo do të ketë mundësinë të marrë pjesë në katër ditë intensive me intervista, prezantime, workshop-e dhe takime me emra të mëdhenj të industrisë së filmit ndërkombëtar. Programi do të kulmojë me një paradë në tapetin e kuq të Berlinale Palast dhe ndarjen e çmimeve.
European Shooting Stars ka shërbyer si një trampolinë për karrierën ndërkombëtare për aktorë të njohur si Daniel Craig, Maisie Williams, Carey Mulligan, Riz Ahmed, Alicia Vikander dhe George MacKay.
Për Shqipërinë, Bunjaku është aktorja e tretë që merr pjesë në këtë program, pas Nik Xhelilaj më 2011 dhe Arta Dobroshi në vitin 2013. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Muzetë e Kosovës bëhen më të qasshme përmes teknologjisë 3D
Published
1 day agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vizitat virtuale po shndërrohen në një mjet të rëndësishëm për promovimin e trashëgimisë kulturore, duke u ofruar qasje muzeve edhe vizitorëve që ndodhen larg, por njëkohësisht duke nxitur edhe vizitat fizike.
Organizata “EC Ma Ndryshe” ka lansuar versionin virtual të Muzeut të Kalasë së Prizrenit, me synimin që çdo muze në vend të ketë një portë digjitale drejt vizitës reale.
Kjo nismë vjen si vazhdim i digjitalizimit të Muzeut të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit dhe Muzeut Arkeologjik të Prizrenit, në kuadër të programit “Trashëgimia kulturore për të gjithë”, që synon qasje të hapur, inovative dhe gjithëpërfshirëse ndaj trashëgimisë kulturore.
Vizita virtuale në 3D e Muzeut të Kalasë së Prizrenit u mundëson vizitorëve të eksplorojnë çdo hapësirë dhe detaj, nga ilustrimet historike e deri te artefaktet që datojnë nga Epoka e Hekurit, Mesjeta dhe periudha osmane.
Përvoja digjitale ofron pamje të qarta, materiale shpjeguese të digjitalizuara dhe një ndjesi të ngjashme me vizitën fizike.
Drejtori ekzekutiv i “EC Ma Ndryshe”, Valon Xhabali, ka theksuar se vizitat virtuale në 3D janë hap i rëndësishëm drejt modernizimit të muzeve, duke i bërë më të qasshme dhe duke eliminuar barrierat gjeografike dhe fizike, përfshirë edhe për personat me aftësi të kufizuara.
Sipas tij, realizimi i një vizite virtuale është proces kompleks që zgjat nga tre deri në katër muaj, varësisht nga madhësia dhe kompleksiteti i muzeut, dhe kërkon bashkëpunim të ngushtë me institucione kulturore dhe profesionistë për të ruajtur autenticitetin historik.
Xhabali ka shtuar se vizitat virtuale, të cilat u bënë trend gjatë pandemisë, tashmë janë shndërruar në një praktikë të qëndrueshme dhe shërbejnë si “portë hyrëse drejt vizitave reale”, duke rritur interesimin e publikut për trashëgiminë kulturore.
Qëllimi afatgjatë i organizatës “EC Ma Ndryshe” është që digjitalizimi në 3D të shtrihet në të gjitha muzetë e Kosovës, duke e bërë trashëgiminë kulturore më të qasshme, më edukative dhe më tërheqëse për publikun e gjerë. /A.Z/UBT News/
Kulturë
150 vjet nga lindja e Kristo Luarasit, mjeshtri i shtypshkronjës dhe i çështjes shqiptare
Published
1 day agoon
December 15, 2025By
UBT News
Kristo Luarasi (15 dhjetor 1875 – 8 korrik 1934) ishte një nga patriotët e shquar të Rilindjes Kombëtare dhe pas shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, i cili i kushtoi gjithë jetën çështjes kombëtare.
Pas shërbimit si mësues i gjuhës shqipe në Kolonjë, ai emigroi fillimisht në Bukuresht dhe më pas në Sofje, ku hapi shtypshkronjën “Mbrothësia”, duke botuar libra, gazeta dhe revista shqipe që shpërndaheshin falas tek shqiptarët kudo.
Në vitin 1897, Luarasi nisi botimin e Kalendarit Kombiar, të cilin e botoi për 17 vjet, si dhe publikoi gazetat “Drita” dhe “Liria e Shqipërisë” dhe mbi 150 tituj librash të autorëve të njohur shqiptarë, përfshirë Naim, Sami dhe Mit’hat Frashëri, Faik Konicën e të tjerë.
Ai punoi si tipograf, botues dhe drejtues gazete, duke qëndruar gjithmonë aktiv në publicistikë dhe mbrojtjen e çështjes shqiptare.
Pas periudhës në Sofje dhe Selanik, përshëndeti Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë më 1912 dhe riktheu botimin e gazetës “Liri e Shqipërisë” (1915-1920). Më 1920, u vendos në Tiranë, ku themeloi Shtypshkronjën “Luarasi”, që u bë edhe Shtëpia Botuese Luarasi, duke botuar dhjetra libra, revista dhe tekste shkollore deri në vitin 1947.
Për veprimtarinë patriotike, Kristo Luarasi u vlerësua edhe nga regjimi komunist me Urdhërin e Flamurit të Klasit të Dytë (1962) dhe pas viteve ’90 me medaljen “Pishtar i Demokracisë”. Fan Noli e konsideroi Luarasin si një nga 28 pionerët e krijimit të shtetit shqiptar.
Luarasi ndërroi jetë më 8 korrik 1934 në Tiranë, duke lënë pas një trashëgimi të pasur kulturore dhe patriotike për Shqipërinë. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Talenti i ri shkëlqen! “Amadeus” feston një vit të suksesshëm me koncert artistik
Published
1 day agoon
December 15, 2025By
UBT News
Shkolla e Muzikës “Amadeus” ka mbajtur koncert të jashtëzakonshëm artistik me rastin e përfundimit të gjysmëvjetorit shkollor, përmbylljes së projektit “Nxitja e talentëve të rinj dhe diversitetit kulturor”, si dhe festave të fundvitit.
Koncerti me titull “Da Capo al Fine”, i organizuar nga Ambasada Gjermane dhe Ambasada Franceze, solli në skenë performanca të mrekullueshme nga nxënësit e shkollës, të cilët falë përkushtimit të vazhdueshëm kanë shënuar suksese edhe jashtë Kosovës.
Në këtë mbrëmje u prezantuan Ansambli i Kitaristëve, Orkestra Harkore, Orkestra Frymore, Orkestra Kamertale dhe Kori i shkollës, të cilët dhuruan emocione të veçanta për publikun. “Profesionalistët e vegjël” të skenës dëshmuan talentin duke interpretuar me sukses vepra nga repertori vendor dhe ai botëror.
Ansambli i Kitaristëve krijoi peizazh të ngrohtë tingujsh që rridhnin natyrshëm me ritmin e veprave, Orkestra Harkore solli ndjeshmëri të veçantë emocionale, e ndërtuar tingull pas tingulli. Orkestra u dallua për elegancën dhe lirshmërinë e tingujve që mbushnin sallën, ndërsa Orkestra ofroi interpretim të rafinuar, të karakterizuar nga precizion i lartë ritmik.
Kulmi i koncertit ishte performanca mbresëlënëse e Korit të shkollës, nën dirigjimin e Vehbi Shoshollit. Qershia mbi tortë ishte interpretimi i solistes Anna Krasniqi, e cila me zërin e saj të ngrohtë dhe njëkohësisht të fuqishëm i dha jetë veprave me kërkesa të larta vokale.
Gjatë koncertit u interpretuan veprat: “Ding! Dong! Merrily on High” (Traditional French Carol), “You Raise Me Up” – Rolf Løvland, “Die Loreley” – Friedrich Silcher, “Sous le ciel de Paris” – Hubert Giraud dhe “Feliz Navidad” – José Feliciano.
Pjesë e këtij koncerti ishin dirigjenti Gentian Aliu dhe korepetitorja Elsa Gashi. Drejtoresha e shkollës, Hana Petrovci-Fetahu, theksoi se përmbyllja e suksesshme e projektit përbën një arritje të madhe për mbi 100 fëmijë, të cilët kanë performuar në instrumente sfiduese.
“Përveç përfundimit të gjysmëvjetorit, ky koncert shënon mbylljen e një projekti që ka filluar në janar e po përfundon në dhjetor. Projekti kishte për qëllim nxitjen e talenteve të reja nga mosha 7 deri në 17 vjeç dhe u mbështet nga Ambasada Franceze, Ambasada Gjermane, Instituti Francez dhe Goethe-Institut. Ky bashkëpunim i mrekullueshëm na dha besimin për ta realizuar projektin, ku u përfshinë mbi 100 nxënës në mësimet e korit dhe instrumenteve”, u shpreh ajo.
Petrovci-Fetahu vlerësoi sukseset e nxënësve, duke theksuar se shumë prej tyre ishin fillestarë, por arritën të performojnë në skenë brenda një periudhe të shkurtër kohore, shtoi se sukseset në koncerte ndërkombëtare, si në Vjenë e Itali, janë motivim i fuqishëm për vazhdimësi.
Ndërkohë, dirigjenti Vehbi Shosholli e cilësoi këtë vit shkollor si dinamik dhe tejet të suksesshëm. Sipas tij, puna intensive me formacione të ndryshme muzikore dhe koncertet e shumta kanë sjellë një përvojë të jashtëzakonshme artistike.
Edhe solistja Anna Krasniqi e përshkroi koncertin dhe vitin mësimor si një përvojë të paharrueshme, duke theksuar suksesin e saj në një festival ndërkombëtar në Itali, ku arriti të triumfojë dhe të përfaqësojë Kosovën me dinjitet.
Drejtoresha paralajmëroi plane të reja për 2026, duke bërë të ditur se Orkestra e Fëmijëve dhe të Rinjve të Prishtinës është pranuar të marrë pjesë në dy festivale ndërkombëtare garuese – një në Spanjë në muajin mars dhe një tjetër në Pragë të Çekisë në muajin korrik të vitit 2026.
“Synimi është që këta talentë t’i prezantojmë më gjerë e ta përfaqësojmë Kosovën në arenën ndërkombëtare”, tha ajo. /A.Z/UBT News/

Dronët vranë mbi 100 civilë në Sudan gjatë dhjetorit
Ditë e natë në terren, forcat e NATO-s dërgojnë mesazh stabiliteti
Nesër samiti mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, Rama niset drejt Brukselit
Spiropali në Greqi, rihapet dialogu për kufirin detar
Pajisjet shtëpiake që nuk duhen ndezur kurrë njëkohësisht
Dyshohet abuzim i të miturit në Ferizaj përmes rrjeteve sociale
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Shqiptarët në jug të Serbisë: Fshirje nga adresat e banimit, mosnjohje e diplomave dhe gjuhë urrejtjeje
Gjysma e makinave të Ford do të jenë elektrike ose hibride deri në 2030
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
