Sot, në Muzeun Historik Kombëtar, u zhvillua një aktivitet përkujtimor në lidhje me Traktatin e Paqes së Shën Stefanit, i cili u nënshkrua më 3 mars të vitit 1878. Ky akt jo vetëm që shënoi fundin e Luftës Ruso-Turke, por gjithashtu shpalosi pasoja të mëdha për historinë dhe fatin e shqiptarëve, duke shënuar një nga momentet më të rëndësishme të lëvizjes kombëtare shqiptare.

Lufta Ruso-Turke, e cila kishte shpërthyer më 24 prill 1877, pasoi një periudhë të gjatë dhe të ashpër luftimesh, duke i dhënë fund pushtetit të osmanëve në shumë rajone të Ballkanit. Trupat ruse, pas një viti betejash të gjata dhe të rënda, arritën në fshatin Shën Stefan, rreth 17 kilometra larg Stambollit. Ky ishte momenti kur u nënshkrua traktati, i cili do të kishte një ndikim të madh jo vetëm për popujt ballkanikë, por edhe për shqiptarët.

Përmes këtij traktati, u krijua shteti bullgar, me kufij shumë të gjerë, dhe u shpallën të pavarura Rumania, Serbia dhe Mali i Zi, që deri atëherë ishin principata autonome nën vasalitetin e sulltanit osman. Serbia, si pasojë e këtij traktati, mori një shtrirje të madhe të territorit të saj, duke e zgjeruar nga jugu, përfshirë territore të rëndësishme shqiptare si Kosova, duke e rritur sipërfaqen e saj nga 37.7 mijë km² në 52.7 mijë km². Po ashtu, Mali i Zi pati një rritje të konsiderueshme të sipërfaqes, nga 4.7 mijë km² në 15.7 mijë km².

Ndonëse këto ndryshime kufijsh kishin përfitime të dukshme për disa shtete të Ballkanit, për shqiptarët kjo marrëveshje ishte një akt i padrejtë dhe i rrezikshëm. Traktati i Shën Stefanit e paraqiste popullin shqiptar para një rreziku të madh, pasi territore të rëndësishme shqiptare kalonin në duar të shteteve të tjera. Kështu, brenda kufijve të Malit të Zi hynin vise të banuara prej shqiptarësh, si Ulqini, Tivari, pjesa e sipërme e bregut të lumit të Bunës, gati krejt liqeni i Shkodrës, Hoti, Gruda, Plava dhe Gucina. Po ashtu, territoret e Bullgarisë shtriheshin deri në brigjet e liqenit të Ohrit, duke përfshirë edhe zona të banuara nga shqiptarët.

Për shqiptarët, ky ishte një hap i rrezikshëm që rrezikonte integritetin territorial të trojeve të tyre, dhe më pas, pas këtij traktati, do të shpërthejnë kundërshtime të forta nga elita politike dhe intelektuale shqiptare. Kjo kundërshtim ishte një prej momenteve kyçe që shënuan fillimin e lëvizjes kombëtare shqiptare. Shqiptarët, të cilët kishin vuajtur për shekuj me radhë nga sundimi osman, tani u bënë të vetëdijshëm për nevojën e një ngritjeje të unifikuar, për të mbrojtur të drejtat dhe territoret e tyre.

Përfundimisht, Traktati i Shën Stefanit, ndonëse i paqartë dhe i njohur më tepër si një akt i disbalancuar për shqiptarët, shërbeu si një nxitës i lëvizjes kombëtare shqiptare. Ky traktat shpalli një fazë të re të historisë shqiptare, e cila do të çonte në ngritjen e një rezistence të fuqishme për ruajtjen e integritetit të trojeve shqiptare dhe formimin e një shteti të pavarur shqiptar në mes të Ballkanit./UBTNews/

Të famshmit i bëjnë paraqitjet e tyre në tapetin e kuq të duken të këndshme e perfekte, pasi pozojnë për fotografët me buzëqeshjen e natyrshme, flokë të krehur mirë dhe veshje të bukura që i përshtaten çdo centimetër të trupit të tyre.

Por, ka shumë punë pas kamerave dhe marrëveshje sekrete me stilistë për t’i bërë aktorët të duken të përsosur në natën e Oscar.

Përveç kësaj, tapeti i kuq është mundësia më e madhe për stilistët të reklamojnë krijimet, duket se është edhe për artistët të rrisin të ardhurat e tyre.

Disa muaj përpara ceremonisë së ndarjes së çmimeve, një ekip parukierësh, stilistësh dhe grimierësh punojnë së bashku për të krijuar pamjet ikonike që shohim. Prandaj, stilistët përgjegjës duhet të dinë se cilat fustane do të veshin të gjitha aktoret për të shmangur krijimet e njëjta. Në të njëjtën kohë kanë edhe një veshje rezervë në rast emergjence.

Duhet theksuar se aktoret nuk paguajnë  për fustane pasi stilistë të famshëm si Dior, Versace apo Armani janë të gatshëm jo vetëm t’i ofrojnë pa asnjë kosto, por shumë herë t’i paguajnë vetë.

“Kjo mbizotëron në të gjitha fushat. Ata që merren me bizhuteri paguajnë, ata që merren me këpucë paguajnë, kompanitë paguajnë”, tha stilistja Jessica Paster, e cila ka punuar me emra si Miranda Kerr, Emily Blunt e Sandra Bullock, disa vite më parë në Festivalin Vulture.

“Kur flasim për veshjet ne i paguajmë aktorët nga 100,000 dollarë në 250,000 dollarë,” shtoi ajo.

Loja e tapetit të kuq për meshkujt është aktivizuar vitet e fundit, pasi shtëpitë e modës me shumë kapital; Prada, Dior, Gucci dhe Saint Laurent paguajnë yjet meshkuj për t’i veshur nga koka deri te këmbët në premiera, festivale filmi, Met dhe Academy Galas dhe më e rëndësishmja nga të gjitha, ceremonitë e çmimeve që zhvillohen midis janarit dhe marsit.

Në agjencitë kryesore të talenteve, CAA dhe UTA, është normë gjetja e një përfaqësuesi të brendshëm, përgjegjësia e vetme e të cilit është të ndërmjetësojë marrëveshjet e fushatës dhe kontratat e tapetit të kuq me shtëpitë kryesore të modës, orëve e bizhuterive. Shuma më e lartë ndonjëherë që është paguar një aktor mashkull është 250,000 dollarë për një paraqitje të vetme në tapetin e kuq. /UBT News/

Janë libra të njohur të letërsisë amerikane, shumica e të cilave janë të botuar edhe në shqip. Në listën e leximeve më të reja dhe ‘të nxehta’, mund të jetë e lehtë të harrojmë herë pas here çfarë është vërtet me vlerë dhe të lemë mënjanë ata çfarë i quajmë libra klasikë, që nuk njohin kohë apo ‘modë’.

Por, janë pikërisht këta libra në të cilët ia vlen të zhytemi dhe ‘të harrohemi’.

Në vazhdim ne do u’a rekomandojmë disa nga botimet që duhet t’i lexoni, sidomos në një pasdite Ramazani teksa prisni Iftarin.

1.“Mbulesa e qelqtë” (The Bell Jar) nga Sylvia Plath (1961)

Esther, protagonistja e romanit përballet me një sërë përvojash ndryshimesh në jetën e saj, shumica e të cilave duhet t’i sillnin kënaqësi dhe eksitim. Esther zhytet në udhëtimin e vet jetësor, zbret më thellë në çmenduri. Ky libër ofron vështrim të thellë në shëndetin mendor dhe në pritshmëritë konvencionale të vendosura ndaj grave në atë periudhë. Vetëm një paralajmërim: Mos e merrni këtë libër me vete në plazh.

2. “Bashkë me Erën” (Gone with the Wind) nga Margaret Mitchell (1936)

Një nga librat më të preferuar të të gjithë kohëve. Kur futeni në botën e Scarlett O’Hara do të bini në dashuri me Jugun e Amerikës. Një novelë historike, me një heroinë të vërtetë. Ndërsa e lexoni, do kuptoni se mund të ketë pak Scarlett O’Hara tek të gjithë ne. Margaret Mitchell, duke mbajtur në dorë një kopje nga libri i saj “Bashkë me Erën”.

3. “Damka e turpit” (The Scarlet Letter) nga Nathaniel Hawthorne (1850)

Libri që udhëhoqi revolucionin e romantizmit të errët vjen si histori e vërtetë pasioni për moralin e shoqërinë. Ngjarjet e Salemit të dikurshëm, ku forca e mentalitetit të pazhvilluar të shoqërisë ndryshuan jetën e një gruaje, vijon të japë leksione dhe në shekullin XXI. E shkruar me stil nga Nathaniel Hawthorne, “Damka e turpit” është një libër që të bën ta duash që në rreshtat e parë. Edhe pse nuk është një histori e zakonshme dashurie, ai është një rrëfim për rolin e femrës në shoqëri dhe njohjen e të drejtave të kësaj gjinie.

4. “1984” nga George Orwell (1949)

E shkruar 35 vjet më parë se sa daton në titull, “1984” është një parashikim i asaj se çka përmban e ardhmja: Shumë tirani, censurë, kontroll të mendjes, mbikqyrje publike (Big Brother) e luftë. Romani “1984” flet për një botë që gjendet e ndarë në një konflikt të vazhdueshëm. Konflikti justifikon sundimin e qeverisë, e cila ka zhvilluar shkencën me qëllimin për të kontrolluar dhe shtypur individin.

5.“Roje në thekërishten buzë greminës” (The Catcher in the Rye) nga J.D Salinger (1951)

16 vjeçari Holden Kolfild, bëhet prototipi i adoleshentit rebel e konfuz në kërkim të së vërtetës dhe së pafajshmes, jashtë botës artificiale së të rriturve. Romani u botua më 1951, fillimisht për të rriturit, e më tej u bë pjesë e librave të këshilluar për shkollat e larta dhe kolegjet në të gjithë botën anglishtfolëse, shtë përkthyer në të gjitha gjuhët e botës, me një shitje të përgjithshme prej më shumë se 65 milionë kopjesh.

6.“Ferma e kafshëve” nga George Orwell (1949)

Pasi kanë hequr qafe pronarin njerëzor, kafshët e fermës “Menër” janë duke shpresuar për një jetë të lirë dhe të bollshme. Një elitë e mençur mizore vjen në pushtet, kafshët tjera e gjejnë veten në mënyrë të pashpresë të zënë në grackë sipas mënyrave të vjetra. Ky libër ishte një kritikë për Revolucionin Rus dhe simbolizon më së miri rregullin e diktatorit në shtetin e tyre. Është mirë që, kur të lexoni këtë libër, të lini mënjanë bindjen personale politike, për të kuptuar më mirë ideologjinë që libri prezanton për lirinë dhe barazinë.

7. “Lartësitë e stuhishme” (Wuthering Heights) nga Emily Bronte (1847)

Romani është rrëfim dashurie e urrejtjeje, i së mirës dhe i së keqes, vendosur në shekullin XIX. Është himn dashurie, që su prit mirë nga kritika e kohës për mënyrën e rrëfimit, por pikërisht për të njëjtën arsye, ky roman mbeti në listën e romaneve klasikë dhe Brontë, përfaqësuese e denjë e romantizmit anglez. “Lartësitë e stuhishme” është një histori e egër dhe pasionante dashurie mes Kethit dhe Hithklifit, i adoptuar nga babai i Kethit. Pas vdekjes së babait, Hithklif ngacmohet dhe poshtërohet nga vëllai i Kethit.

Duke besuar gabimisht se dashuria që ndjen për Kethin është e njëanshme, largohet nga Lartësitë e stuhishme, për t’u rikthyer më vonë si një burrë tashmë i pasur dhe i etur për hakmarrje.

8. “Gratë e vogla” (Little Women) nga Louisa May Alcott (1868)

Mbetet vepra më e njohur e Louisa May Alcott. Sharmi dhe pafajësia vijon të tërheqë lexuesit, pavarësisht faktit se realiteti shoqëror dhe familjar i përshkruar në roman është i ndryshëm nga jeta familjare e ditëve tona. Sipas standardeve të shoqërisë së kohës së autores, vajzat e familjes March janë të brishta. Autorja tentoi t’i jepte personazheve të veta një dozë egoizmi, vaniteti, inati dhe turpi, cilësi që s’janë parë më herët në personazhe të tilla për fëmijë. Shumë djem ndjehen mirë kur e lexojnë librin po aq sa dhe vajzat. Ai flet për jetën dhe dashuritë e katër motrave, që u rritën gjatë luftës Civile Amerikane. Romani u bazua në eksperiencën e vetë autores, e cila e kaloi fëmijërinë në Germantown të Pensilvanisë me tre motrat e saj, Anna, May dhe Elizabeth.

9. “Njerëz dhe minj” (Of Mice and Men) nga John Steinbeck (1937)

Me këtë parabolë përkushtimi, vetmie, shprese dhe humbjeje, John Stainbeck krijoi portretet e fuqishme të dy burrave që rropaten të kuptojnë vendin unik në botë. Duke u mbërthyer te njëri-tjetri, në vetminë, mbylljen në guackë dhe armiqësinë ndaj ambientit rrethues, Xhorxhi dhe shoku i tij mendjelehtë, Leni, ëndërrojnë siç bëjnë bredharakët, për një vend që ta quanin “të vetin”.

10. “Të vrasësh zogun përqeshës” (To Kill A Mockingbird) nga Harper Lee (1960)

Fitues i çmimit Pulitzer, ky libër është historia e Atticus Finch e fëmijëve të tij Jem/Scout që rriten në Alabama, është bazuar në jetën e autorit. Një nga rrëfimet më të dashura. “Të vrasësh zogun përqeshës” është përkthyer në më shumë se dyzet vende të botës.

11. “Zemra e errësirës” (Heart of Darkness) nga Joseph Conrad (1899)

Edhe ky është një libër, jo për t’u marrë në pushime. Karakteri kryesor i librit, Charles Marlow, transporton fildish poshtë lumit Kongo në Afrikën Qendrore. Gjatë një prej udhëtimeve të tij. takon Kurtz, një burrë i njohur për vendasit me të cilin ai zhvillon një marrëdhënie të sëmurë. Ky libër është një eksplorim i kolonializmit, brutalitetit dhe racizmit, që është i nevojshëm për të ruajtur pushtetin.

12, “Tesi i D’Erbervilëve” (Tess of the d’Urbervilles) nga Thomas Hardy (1891)

Libri më i vlerësuar dhe më i famshëm i Tomas Hardi. Personazhet udhëhiqen nga forca e temperamentit të tyre, paguajnë gabimet që kanë bërë dhe fati i mposht ata.

13. “Getsbi i madh” (The Great Gatsby) nga F. Scott Fitzgerald (1925)

Vepra që shënoi pikën kulmore në krijimtarinë e F. Scott Fitzgerald. Historia e Jay Gatsby, një i ri i pashëm dhe i pasur dhe dashurisë për bukuroshen Daisy. Një përshkrim i mrekullueshëm i periudhës kur, “xhini ishte pija kombëtare dhe seksi obsesioni i përgjithshëm”.

14. “Perëndia e mizave” (Lord of the Flies) nga William Golding (1954)

Vepra u cilësua si metaforë e Satanait nga Tomas Eliot. “Perëndia e mizave” u bë letërsia e preferuar e studentëve universitarë. Përcillet nga format e utopisë negative. Ai analizon sjelljen e një grupi nxënësish britanikë, që si pasojë e një fatkeqësie ajrore, braktisen në një ishull.

15. “Kështjella e qelqtë” (The Glass Castle) nga Jeanette Walls (2005)

I shkruar më 2005, ky libër s’është “klasik”, por është një që i’a vlen të lexohet. Ky libër është si një biografi e rrëfim shokues që tregon se ç’do të thotë të rritesh në Amerikën rurale. Çdo herë që mendoni se gjërat s’mund të shkojnë më keq, do të shikoni se ka edhe më keq se aq. /UBT News/

Çmimet e Akademisë janë më të rëndësishmet në botë për industrinë, kështu që, vit pas viti, miliona njerëz përshtaten me televizorin ose pajisjet e tyre për të ndjekur çdo detaj të ceremonive.

Glamouri i tapetit të kuq, spektaklet fantastike që zhvillohen brenda ceremonive vjetore dhe gjithçka që e rrethon këtë shfaqje bie në sy, ndaj do të kujtojmë aktorët dhe aktoret më të rëndësishme dhe fituese të të gjitha kohërave.

Kush ka fituar më shumë Oscar për aktoren më të mirë?

Aktorja që ka fituar më shumë çmime për ‘aktoren më të mirë’ është legjenda Katharine Hepburn me katër.

Statuja e saj e parë ishte për ‘Morning Glory’ në 1934. Më pas ishte për ‘Guess Who’s Coming to Dinner’ në 1968. E treta erdhi për ‘Luani në Dimër’ në 1969. E fundit ishte për ‘On Golden Pond’ në 1982. Në vendin e dytë, të barabartë me tre Oscar, janë Meryl Streep, Ingrid Bergman dhe Frances McDormand.

Streep fitoi Oscarin e saj të parë në 1979 për “Kramer vs. Kramer”, si ‘aktorja më e mirë në rol dytësor’. Në vitin 1982, ajo fitoi çmimin e dytë si ‘aktorja më e mirë’ për “Sophie’s Choice”. Pothuajse 30 vjet më vonë, ajo fitoi të tretën në 2011 me “The Iron Lady”.

McDormand fitoi çmimin e saj të parë Oscar për “Fargo” në 1996. Njëzet vjet më vonë, ajo fitoi me “Tre Billboards Outside Ebbing, Missouri”. Statuja e tretë erdhi në vitin 2020 me “Nomadland”. Bergman fitoi Oscarin e saj të parë me “Gaslight” në 1944. E dyta ishte me “Anastasia” në 1956 dhe e treta ishte për punën e saj në “Murder on the Orient Express” në 1974.

Kush ka fituar më shumë Oscar për aktorin më të mirë?

Aktori që ka fituar më shumë është Daniel Day-Lewis. Londinezi fitoi Oscar në tre raste. I pari ishte në vitin 1989 për “My Left Foot”. I dyti, 18 vjet më vonë, në 2007 për “There Will Be Blood”. I fundit ishte në vitin 2012 për “Lincoln”.