

Shëndeti
Anemia te fëmijët: Si ta identifikoni?
Shkaktarët e anemisë mund të jenë prodhimi i pamjaftueshëm apo zbërthimi i tepërt i eritrociteve apo humbja e gjakut.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiAnemia më së shpeshti shfaqet në ditët e para të pranverës Anemia apo pagjakësia është zvogëlim i aftësive të gjakut që të transportojë oksigjenin, por më së shpeshti ndodh për shkak të zvogëlimit të sasisë së rruazave të kuqe të gjakut – eritrocitet dhe hemoglobina në gjak.
Pagjakësia e fëmijës së moshës njëvjeçare shfaqet më së shpeshti për shkak të marrjes së pamjaftueshme të hekurit me ushqim, të absorbimit të pamjaftueshëm të tij apo për shkak të shfrytëzimit të dobët.
Çka e shkakton?
Shkaktarët e anemisë mund të jenë prodhimi i pamjaftueshëm apo zbërthimi i tepërt i eritrociteve apo humbja e gjakut.
Te të porsalindurit dhe te fëmijët e vegjël anemia është dukuri fiziologjike për shkak të zbërthimit të shtuar “të tepricës” së eritrociteve me të cilat fëmija lind.
Anemia më së shpeshti shfaqet në muajin e dytë ose të tretë të jetës, sepse eritrocitet të cilat janë krijuar në moshën e fetusit jetojnë 60 deri në 70 ditë, vëllimi i gjakut shpejt shtohet, sepse fëmija rritet shpejt, ndërsa eritrocitet e reja nuk prodhohen mjaftueshëm shpejt.
Më së shpeshti anemia shfaqet në ditët e para të pranverës pas periudhës së gjatë të dimrit kur në ushqim mungojnë pemët dhe perimet e pasura me hekur.
Si ta identifikojmë?
Fëmijët anemikë kanë humor relativisht të mirë, mirëpo shpejt lodhen, por mund të shfaqet edhe frymëmarrje e vështirësuar.
Simptomat të cilat prindërit më së shpeshti i identifikojnë si shenja të mundshme të anemisë te fëmijët është lëkura dukshëm e zbehtë, e cila nuk mund të jetë përherë tregues i sigurt i anemisë.
Mosinteresimi për lojë, apetiti i dobët (gjë që edhe më shumë e zvogëlon përqendrimin e hekurit në gjak) dhe djersitja e shtuar, gjithashtu, i orientojnë prindërit të kërkojnë ndihmën e mjekut.
Ushqimi i cili është i pasur me hekur:
⦁ Ushqimi me prejardhje shtazore – mishi, të brendshmet;
⦁ Perimet me gjethe të gjelbra – spinaqi, panxhari, lulelakra, panxhari i kuq;
⦁ Pemët – janë të pasura edhe me vitaminën C, e cila përmirëson absorbimin e hekurit;
⦁ Bishtajoret – borania, bizelja, fasulja (për fëmijët më të rritur).
Shëndeti
Stresi vret më shumë se sheqeri, si ta dalloni në trupin tuaj?
Published
25 minutes agoon
June 5, 2025
Në një botë që lëviz me ritme gjithnjë e më të shpejta, stresi është bërë një nga “vrasësit e padukshëm” më të rrezikshëm për shëndetin.
E dimë që sheqeri i tepërt çon në sëmundje si diabeti apo obeziteti, studimet tregojnë se stresi kronik ka pasoja edhe më të rënda – dhe shpesh më të fshehta.
Si ndikon stresi në trupin tuaj?
Kur përjetoni stres, trupi lëshon hormone si kortizoli dhe adrenalina, që në afatshkurtër ju ndihmojnë të përballoni situatat e vështira. Nëse stresi zgjat me javë apo muaj, këto hormone fillojnë të dëmtojnë trupin në mënyrë të heshtur:
Rritje e tensionit të gjakut
Dobësim i sistemit imunitar
Çrregullime të gjumit
Rritje e rrezikut për sëmundje të zemrës
Çrregullime hormonale dhe tretjeje
Shenjat që tregojnë se stresi po dëmton shëndetin tuaj:
Lodhje kronike, edhe pas gjumit
Dhimbje koke të shpeshta apo tension në qafë/shpatulla
Probleme me tretjen – fryrje, dhimbje stomaku, kapsllëk
Rënie flokësh apo lëkurë e thatë
Rritje e oreksit për ushqime të ëmbla ose të shpejta
Mungesë përqendrimi dhe harresë
Rrahje të zemrës të çrregullta apo ankth të pashpjegueshëm
Rënia e dëshirës seksuale
Çfarë mund të bëni për ta menaxhuar stresin?
Aktivitet fizik i rregullt – edhe ecja e përditshme ul nivelin e kortizolit
Meditim, frymëmarrje e thellë ose joga
Gjumi i mirë – prioritizoni 7–8 orë gjumë cilësor
Kufizoni kafeinën, sheqerin dhe alkoolin
Flisni me dikë – mos i mbani ndjenjat brenda
Pushime të shkurtra pa ekran gjatë ditës
Sheqeri ndikon në trup përmes ushqimit që konsumoni. Por stresi ju ndikon përmes gjithçkaje që mendoni, përjetoni dhe përballoni çdo ditë.
Mos e nënvlerësoni. Kujdesuni për mendjen si për trupin – sepse, shpesh, është ajo që sëmuret e para.
Shëndeti
Uji i ftohtë në kyçet e dorës për freskim të menjëhershëm
Published
2 hours agoon
June 5, 2025
Ajo që ndodh në organizëm si pasojë e temperaturave të nxehta është e rrezikshme. Të gjitha sistemet e krijuara për tu përshtatur me nxehtësinë stërmundohen.
Ekspozimi afatgjatë në temperatura të nxehta ndikon menjëherë në aftësinë e trupit për të djersirë, djersitja ka rol të rëndësishëm në freskinë e trupit dhe kur ajo bllokohet njeriu mund të pësojë një goditje të fortë. Truri bëhet më i nxehtë dhe njeriu bëhet konfuz dhe humb vetëdijen.
Kontraktimet e muskujve, përtharja e skuqja e lëkurës janë sinjale që tregojnë se duhet të futeni në ambient të kondicionuar. Njerëzit më të brishtë dhe më të ndjeshëm ndaj nxehtësisë janë ata obezë, fëmijët, të moshuarit dhe njerëzit që marrin medikamente të caktuara.
Si të freskoheni duke mbajtur kyçet nën ujë?
Mbajtja e kyçeve nën ujë është një qasje e mirë dhe e përqendruar për uljen e nxehtësisë së trupitm, kur të ndieni që vapa po ju vë për fund, hapni rubinetin e vendosni kyçet e dorës nën ujin e rrjedhshëm. Secili prej kyçeve duhet të qëndrojë nën rrjedhën e ujit për të paktën 30 sekonda.
Një mënyrë e tillë ulë temperaturën e gjakut në zonën e duarve e krahëve, gjaku qarkullon në trup duke e mbajtur të freskët për një orë. Hidratimi i domosdoshëm gjatë gjithë ditës. Ekspertët thonë se njeriu duhet të tregohet i kujdesshëm në hidratimin e vazhdueshëm gjatë gjithë ditës.
Pini ujë vazhdimisht dhe hani shumë fruta. Kësisoj do të ndihmoni trupin të rregullojë vetë temperaturën e tij e të përballet me më lehtësi me vapën.

Një studim i ri ka zbuluar se suplementet me vitaminë D ndihmojnë në ruajtjen e telomerëve, “kapakët” mbrojtës në fund të kromozomeve – dhe në këtë mënyrë të ngadalësojnë procesin biologjik të plakjes.
Telomerët shkurtohen natyrshëm me kalimin e moshës, çka shoqërohet me rritjen e rrezikut për sëmundje të lidhura me moshën dhe vdekshmëri të parakohshme. Vitamina D ndihmon në ngadalësimin e këtij shkurtimi, veçanërisht te leukocitet (qelizat e bardha të gjakut).
Çfarë tregoi studimi?
Studimi përfshiu të rritur amerikanë mbi 50 vjeç. Pjesëmarrësit morën suplemente me vitaminë D3, acide yndyrore omega-3, të dyja, ose placebo, për një periudhë prej pesë vitesh. Rezultatet treguan se:
– Grupi që mori vitaminë D pati shkurtim minimal të telomerëve pas 2 dhe 4 vitesh.
– Grupi placebo pësoi shkurtim të konsiderueshëm të telomerëve.
– Omega-3 nuk pati efekt të dukshëm në telomerë.
– Efekti pozitiv i vitaminës D ishte më i dukshëm te pjesëmarrësit që nuk merrnin ilaçe për kolesterol dhe tek ata që nuk ishin obezë.
Çfarë nënkuptojnë këto rezultate?
Ruajtja e gjatësisë së telomerëve përkthehet në ngadalësim të procesit të plakjes biologjike me rreth 3 vjet, kjo përforcon rolin e vitaminës D jo vetëm në shëndetin e kockave dhe imunitet, por edhe në parandalimin e plakjes qelizore.
Kufizime të studimit
– Studimi ishte analizë sekondare dhe nuk ishte projektuar për të matur efektet mbi telomerët.
– Mostra ishte me pjesëmarrës të bardhë mbi moshën 50 vjeç.
– 37% e të dhënave mungonin pas 4 vitesh.
– Efekti u vëzhgua vetëm në qelizat e bardha të gjakut dhe nuk u analizuan pasojat e drejtpërdrejta klinike.
Dr. David Cutler paralajmëron se benefitet e mundshme të vitaminës D duhen peshuar kundrejt rreziqeve të saj. Marrja e tepërt çon në dëmtime të veshkave dhe toksicitet, për shkak se është një vitaminë që grumbullohet në trup.
Ky studim shton prova në favor të rolit mbrojtës të vitaminës D kundër plakjes. Megjithatë, para se të përfshihet në udhëzimet zyrtare, nevojiten më shumë studime me popullata më të gjera dhe të larmishme. Para fillimit të çdo suplementi, konsultohuni me mjekun, sidomos nëse keni sëmundje kronike.
Shëndeti
Zakonet e mëngjesit që mund t’ju ndihmojnë të humbni peshë
Published
1 day agoon
June 4, 2025
Nëse po përpiqeni të humbni peshë, ajo që hani dhe sa lëvizni gjatë ditës luajnë rol kyç. Disa zakone mund ta përshpejtojnë procesin e humbjes së peshës dhe të përmirësojnë shëndetin tuaj të përgjithshëm.
Duke zbatuar disa rutina të thjeshta çdo mëngjes, mund të bëni një hap të madh drejt qëllimit tuaj.
Konsumi i moderuar i kafesë në mëngjes ka efekt pozitiv në trup. Kafeina stimulon trupin të djegë më shumë kalori, gjë që ndihmon në uljen e peshës trupore. Përveç kësaj, kafeja mund të rrisë energjinë dhe motivimin për aktivitet fizik gjatë gjithë ditës.
Mëngjesi duhet të jetë i pasur me proteina, pasi vakte të tilla ofrojnë ndjesi ngopjeje më të gjatë. Proteinat treten ngadalë, që do të thotë se nuk do të keni uri aq shpejt, ndihmojnë në kontrollin më të mirë të oreksit e stabilizimin e sheqerit në gjak.
Në vend të pastave ose ëmbëlsirave klasike, zgjidhni vezë, kos, gjizë ose burime proteinash me bazë bimore.
Një shëtitje e shkurtër, qoftë dhjetë minuta, mund të ketë efekt pozitiv në metabolizëm dhe rregullimin e peshës. Ekspozimi ndaj dritës natyrale herët ndihmon në krijimin e një ritmi të shëndetshëm gjumë-zgjim, i cili është i rëndësishëm për ruajtjen e një peshe të shëndetshme trupore.
Ushtrimet pas zgjimit mund t’ju ndihmojnë të digjni më shumë kalori e ju ndihmojnë të kontrolloni më lehtë marrjen e ushqimit. Ushtrimet jo vetëm që përshpejtojnë metabolizmin tuaj, por edhe ju përgatitin mendërisht për pjesën tjetër të ditës, duke rritur fokusin dhe produktivitetin.
Duke zbatuar këto zakone efektive në mëngjes, mund të përmirësoni ndjeshëm shanset tuaja për humbje të suksesshme në peshë.

Stresi vret më shumë se sheqeri, si ta dalloni në trupin tuaj?

Zyrtare: Inzaghi firmosi me Al-Hilalin

Kurti: Shtesat për gratë lehona rriten nga 170 euro në 325.9 euro

Osmani takon ambasadorin e Mbretërisë së Bashkuar, diskutojnë për zhvillimet aktuale

Arnold Schwarzenegger: Më thoshin se ëndrrat e mia ishin të pamundura

Uji i ftohtë në kyçet e dorës për freskim të menjëhershëm

Të paktën dhjetë të vrarë nga sulmet izraelite në Gazë

Trump vendos ndalesë udhëtimi për qytetarët nga 12 shtete

Mes Liverpoolit dhe Cityt – cilin klub e zgjodhi Cherki
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur