Lajmet

Afganistan: Pajisje amerikane prej miliarda dollarësh, tani në duart e talibanëve

Armë, municion, helikopterë dhe më shumë.

Published

on

Të krijuara dhe stërvitura me një kosto prej 83 miliardë dollarësh gjatë dy-dekadave, forcat afgane të sigurisë u rrëzuan aq shpejt dhe plotësisht – në disa raste pa qëlluar asnjë të shtënë – saqë duket se ata që përfituan përfundimisht nga investimi amerikan ishin talibanët. Ata morën jo vetëm pushtetin politik, por edhe kapacitetet luftarake të ofruara nga SHBA – armë, municion, helikopterë dhe më shumë.

Talibanët kapën një sërë pajisjesh ushtarake moderne kur mposhtën forcat afgane, të cilat nuk arritën të mbrojnë kryeqytetet krahinore. Aty ndodheshin edhe materialet më të vyera, përfshirë avionët luftarakë që talibanët i shtjenë në dorë kur u futën në kryeqytete e baza ushtarake me një shpejtësi të paparashikuar, duke marrë të dielën edhe Kabulin.

Një zyrtar amerikan i mbrojtjes konfirmoi të hënën se pajisja e papritur e talibanëve me mjete luftarake të furnizuara nga SHBA është me përmasa të mëdha. Zyrtari nuk ishte i autorizuar për ta diskutuar çështjen publikisht dhe foli në kushte anonimiteti. Përmbysja e situatës së sigurisë është një pasojë e turpshme e gjykimit të gabuar nga ushtria amerikane si dhe agjencitë e zbulimit të rezistencës së forcave të qeverisë afgane, të cilat në disa raste zgjodhën të dorëzojnë automjetet dhe armët në vend që të luftojnë.

Dështimi i Shteteve të Bashkuara për të krijuar një ushtri dhe forcë efektive policore afgane dhe arsyet e kapitullimit të tyre, do të studiohen për vite me radhë nga analistët ushtarakë. Dimensionet themelore, megjithatë, janë të qarta dhe i përngjajnë asaj që ndodhi në Irak. Rezultoi se ekzistonte një hendek i madh: forcat ishin të pajisura me armë superiore, por u mungonte përbërësi vendimtar: motivimi për të luftuar.

“Paraja nuk mund të blejë vullnetin. Nuk mund të blesh me para rolin e udhëheqjes,” tha të hënën John Kirby, zëdhënësi kryesor i Sekretarit të Mbrojtjes, Lloyd Austin.

Doug Lute, gjeneral lejtnant në pension i ushtrisë, i cili ndihmoi drejtimin e strategjisë së luftës në Afganistan gjatë administratave të Presidentëve George W. Bush dhe Barack Obama, tha se afganët morën shumë në burime fizike, por u mungonin gjërat më të rëndësishme, të paprekshme.

“Parimi i luftës është: faktorët moralë janë primarë krahasuar me faktorët materialë,” tha ai. “Morali, disiplina, roli udhëheqës, fryma unitare e njësive specifike janë më vendimtare sesa numri i forcave dhe pajisjeve. Si të huaj në Afganistan, ne mund të ofrojmë materiale, por vetëm afganët mund të sigurojnë faktorët e paprekshëm moralë”.

Në dallim nga ushtria afgane, kryengritësit talibanë, në numër më të vogël, me armë më pak të sofistikuara dhe pa mbështetje ajrore, rezultuan një forcë superiore. Agjencitë amerikane të zbulimit në masë të madhe i nënvlerësuan përmasat e këtij superioriteti dhe madje edhe pasi Presidenti Joe Biden njoftoi në prill se ai po tërhiqte të gjitha trupat amerikane, zbulimi amerikan nuk parashikoi që talibanët do të arrinin një sukses të tillë.

“Nëse nuk do të kishim përdorur shpresën si strategji veprimi, … do të kishim kuptuar se tërheqja e shpejtë e forcave amerikane u dërgoi një sinjal forcave kombëtare afgane se ata po braktiseshin,” tha Chris Miller, i cili ka qenë i angazhuar në luftime në Afganistan në 2001 dhe ka qenë edhe sekretar i Mbrojtjes në detyrë në fund të mandatit të Presidentit Donald Trump.

Stephen Biddle, profesor i çështjeve ndërkombëtare dhe publike në Universitetin Columbia dhe ish-këshilltar i komandantëve amerikanë në Afganistan, tha se njoftimi i Presidentit Biden vuri në lëvizje kolapsin përfundimtar.

“Tërheqja e Shteteve të Bashkuara dërgoi një sinjal mbarëkombëtar se çdo gjë mbaroi, një sinjal që në mbarë Afganistanin u kuptua në të njëjtën mënyrë,” tha zoti Biddle. Para prillit, trupat e qeverisë afgane po e humbisnin luftën ngadalë, por në mënyrë të qëndrueshme, tha ai. Kur mësuan se partnerët e tyre amerikanë po ktheheshin në atdhe, një impuls për të hequr dorë pa luftuar “u përhap si zjarr i pakontrolluar”.

Por dështimet kanë një histori më të gjatë e më të thellë. Shtetet e Bashkuara u përpoqën me ngut të krijonin një strukturë të mirëfilltë të mbrojtjes afgane, ndërkohë që luftonin kundër talibanëve, përpiqeshin të zgjeronin themelet politike të qeverisë në Kabul dhe të vendosnin demokracinë në një vend të brejtur nga korrupsioni dhe tarafet.

Vit pas viti, udhëheqësit ushtarakë amerikanë i minimizonin problemet dhe këmbëngulnin se po ecej drejt suksesit. Të tjerët e shihnin kërcënimin që do të sillte e ardhmja. Në vitin 2015 një profesor në Institutin e Studimeve Strategjike të Kolegjit të Luftës, një institucion i studimeve të larta i ushtrisë amerikane, shkruante se ushtria nuk kishte nxjerrë mësime nga luftërat e kaluara; ai botoi një libër me titull:”Pse Forcat Afgane të Sigurisë Kombëtare nuk do të Rezistojnë”.

“Për sa i përket të ardhmes së Afganistanit, të flasim hapur, Shtetet e Bashkuara kanë qenë dy herë të tjera në këtë rrugë në nivelin strategjik: në Vietnam dhe Irak dhe nuk ka asnjë arsye të pranueshme që të mendosh se përfundimi do të jenë ndryshe në Afganistan,” shkruan Chris Mason. Ai shkruante në atë kohë: “Përkeqësimi i ngadaltë është i pashmangshëm dhe dështimi i qeverisë afgane është çështje kohe”.

Disa elementë të ushtrisë afgane luftuan fort, përfshirë komandot, përpjekjet heroike të të cilëve ende nuk janë dokumentuar plotësisht. Por në tërësi, forcat e sigurisë të krijuara nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre në NATO ishin “një kështjellë prej rëre”, kolapsi i së cilës u nxit po aq nga dështimet e udhëheqësve civilë amerikanë, sa edhe nga partnerët e tyre ushtarakë, sipas Anthony Cordesman, analist me eksperiencë mbi luftën në Afganistan dhe ekspert në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.

Ky eksperiment për krijimin e një ushtrie afgane ishte plotësisht i varur nga mbështetja financiare amerikane, saqë Pentagoni paguante edhe pagat e trupave afgane. Shumë shpesh ato fonde dhe sasi të pallogaritshme karburanti vidheshin nga oficerë të korruptuar dhe zyrtarë të qeverisë që manipulonin dokumentacionet shtetërore, duke krijuar “ushtarë fantazmë” për të justifikuar zhdukjen e fondeve.

Nga afërsisht 145 miliardë dollarë që qeveria amerikane shpenzoi në përpjekjen për të rindërtuar Afganistanin, rreth 83 miliardë dollarë shkuan për zhvillimin dhe mbështetjen e ushtrisë së Afganistanit dhe forcave të tij policore, sipas Zyrës së Inspektorit të Përgjithshëm Special për Rindërtimin e Afganistanit, një post mbikëqyrës i krijuar me mandat të Kongresit që ka ndjekur ecurinë e luftës që nga viti 2008. Shuma prej 145 miliardë dollarë është veçmas nga 837 miliardë dollarë të tjera që Shtetet e Bashkuara shpenzuan për të zhvilluar luftimet, që në fillim të luftës në tetor 2001.

83 miliardë dollarë të investuar në forcat afgane gjatë 20 viteve janë gati dyfishi i buxhetit të vitit të kaluar për të gjithë Korpusin amerikan të Marinsave. 83 miliardë dollarë tejkalon edhe shumën që shpenzoi vjet qeveria amerikane për talonat ushqimorë për rreth 40 milionë amerikanë në nevojë.

Në librin e tij, “The Afghanistan Papers” – “Dokumentet e Afganistanit”, gazetari Craig Whitlock shkruan se specialistët amerikanë që stërvisnin forcat afgane u përpoqën t’u impononin rekrutëve afganë sjellje perëndimore dhe nuk shpenzonin shumë kohë për të pyetur veten nëse paratë e taksapaguesve amerikanë po investoheshin për të krijuar një ushtri vërtetë efektive.

“Megjithëse strategjia e luftës e SHBA varej nga suksesi i ushtrisë afgane, Pentagoni i kushtoi çuditërisht pak vëmendje pyetjes nëse afganët ishin të gatshëm të vdisnin për qeverinë e tyre,” shkruan ai./VOA

Continue Reading

Lajmet

Policia harton plan operativ për festat e fundvitit

Published

on

By

Policia e Kosovës me qëllim të ofrimit të një klime sa më të sigurt dhe të qetë, bazuar në detyrat e saj të cilat burojnë nga autorizimet e saj ligjore, ashtu sikurse edhe në të kaluarën përgjatë viteve paraprake, do të sigurohet që të vejë në funksion të gjithë mekanizmat e saj, në mënyrë që në aspektin e rendit dhe sigurisë publike, festat e fundvitit të kalojnë qetë dhe pa incidente.

Sipas njoftimit, me qëllim të menaxhimit të situatës së sigurisë gjatë kësaj periudhe, Policia e Kosovës ka hartuar planin operativ “Fundviti – 2024 dhe fillimi i 2025”, ku përmes këtij plani është paraparë angazhim i personelit shtesë të PK-së, me shtim të prezencës policore në rrugë dhe në ambiente të hapura, në sheshe e lokacione ku ka frekuentim më të madh të qytetarëve dhe kësisoj do të bëhet i mundur parandalimi dhe luftimi i dukurive negative dhe akteve të ndryshme kriminale.

“Policia e Kosovës ka paraparë ndërmarrjen e masave parandaluese me shtim të prezencës policore në gjithë Republikën e Kosovës, përfshirë edhe zonat e ndjeshme, posaçërisht në ato lokacione me popullatë të përzier, përveç kësaj ka paraparë edhe ndërmarrjen e masave ligjore ndaj veprimeve të mundshme kundërligjore dhe luftimin e dukurive negative që mund të shkaktojnë jostabilitet në çfarëdo mase që e rrezikon rendin, qetësinë dhe sigurinë publike.Në kuadër të këtij plani operativ do të ketë shtim të vigjilencës dhe prezencës së njësive të ndryshme policore në rrugë, me qëllim që të mbikëqyret trafiku rrugor në mënyrë që të ndikohet në parandalimin e aksidenteve rrugore si dhe të incidenteve të mundshme në trafik, njëkohësisht apelon që përgjatë frekuentimit të trafikut rrugor të respektohen të gjitha dispozitat ligjore, shenjat e trafikut, t’iu përmbahemi kushteve të rrugës, e në veçanti të mos drejtohen automjetet nën ndikim të alkoolit.Policia e Kosovës apelon tek të gjithë qytetarët, e në veçanti tek prindërit/kujdestarët, që të jenë të vëmendshëm në parandalimin e përdorimit të parregullt të mjeteve piroteknike (mjete plasëse-fishekzjarre) nga fëmijët, me qëllim që të shmanget rreziku që mund të shkaktohet nga këto mjete ngase përdorimi joadekuat i tyre mund të sjellë pasoja të rënda”, thuhet në njoftim.

Policia e Kosovës zotohet se do të ndërmarrë të gjitha veprimet ligjore përkatëse, kudo që vëren se janë përdorur armë apo mjete tjera të kundërligjshme që rrezikojnë sigurinë e qytetarëve.

Continue Reading

Lajmet

Edhe një aktakuzë për krime lufte

Published

on

By

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, ka ngritur aktakuzë në Gjykatën Themelore në Prishtinë kundër të pandehurit me inicialet G.V, i nacionalitetit serb, për shkak të dyshimit se ka kryer veprën penale Krim i luftës kundër popullsisë civile, e sanksionuar me nenin 142 lidhur me nenin 22 të RSFJ-së.

Sipas njoftimit, hetimet kanë vërtetuar se gjatë periudhës kohore të luftës në Kosovë gjatë vitit 1998-1999, i pandehuri ka kryer dhunë seksuale si krim i luftës ndaj një viktime të nacionalitetit shqiptar.

“Në mbështetje të neneve 234 par.2 dhe 303 par. 7 të KPP-së, Prokuroria Speciale i ka propozuar Gjykatës që të mbaj gjykimin në mungesë për shkak se i pandehuri G.V është i paarritshëm për organet e drejtësisë, kurse janë plotësuar kushtet ligjore nga neni 234 i KPP-së, për ngritjen e aktakuzës në mungesë. Kjo çështje penale tashmë i ka kaluar në kompetencë Departamentit Special të Gjykatës Themelore në Prishtinë për procedurë të mëtutjeshme”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Lajmet

Qelaj: Avokati i Popullit në Hagë nuk ka shprehur interesim për bashkëpunim

Published

on

By

Avokati i Popullit i Dhomave të Specializuara në Hagë ku po gjykohen ish-krerët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, duhet të jetë i pavarur dhe i pa anshëm, tha të martën Avokati i Popullit në Kosovë, Naim Qelaj.

Qelaj, derisa shprehu shqetësim për proceset në Hagë, tha se ka kontaktuar Avokatin e Popullit atje por sipas tij i njëjti nuk ka shprehur interesim për bashkëpunim.

Ai shtoi se institucioni që ai drejton ka raport shumë të kufizuar me këtë gjykatë.

“Unë kam shprehur shqetësimin tim në hetimet e fundit që i ka zhvilluar kjo gjykatë në raport me ekipet mbrojtëse. Kam konsideruar që çdo hetim i mbrojtjes në një proces gjyqësor, lë mundësinë për ndikim dhe ushtrim ndikimi…Në kuadër të kësaj, kam deklaruar që do të jetë në interesat e institucionit të Avokatit të Popullit që ta monitorojë një ose disa seanca. Por, jo gjithë procesin. Sepse monitorimi ka kosto, kërkon staf profesional, kërkon angazhim shtesë të njerëzve dhe kjo është e pamundur për ne. Përveç kësaj, Avokati i Popullit i Kosovës ka raport shumë të kufizuar në raport me këtë gjykatë dhe kur kemi bërë një analizë të ligjit, aktualisht Avokati i Popullit mund të ketë vetëm një rol dhe ai është roli i mikut të gjykatës në rast se Gjykata Kushtetuese e Dhomave të Specializuara e kërkon një të tillë”, tha Qelaj.

Qelaj tha se Avokati i Popullit atje nuk i plotëson standardet sipas instrumenteve ndërkombëtare që përcaktojnë se ky institucion duhet të jetë i pavarur dhe i pa anshëm.

“Sa i përket Avokatit të Popullit të Dhomave të Specializuara, ka një avokat të caktuar nga gjykata dhe unë kam komunikuar me të njëjtin. Kam parë që nuk ka shprehur interesim për bashkëpunim dhe për më tepër nuk ka ofruar as informata të cilat janë publike ose mund të jenë publike duke u thirrur gjithmonë në konfindencialitet dhe një mbyllje të plotë të atij institucioni në raport me mua si avokat i popullit. Duke pasur parasysh punën që po e bënë ky avokat i popullit ose institucioni atje, unë konsideroj që nuk është në standardin dhe nuk i plotëson standardet sipas instrumenteve ndërkombëtare që përcaktojnë se Avokati i Popullit duhet të jetë i pavarur, i pa anshëm”, theksoi Qelaj.

Ndër të tjera, Qelaj tha se për shkak të mandatit të kufizuar të Avokatit të Popullit nuk mund të bëjnë hetime në rastet e kësaj gjykate.

Continue Reading

Lajmet

Avokati i Popullit: Shqetësuese mungesa e përgjegjësisë kur ligjet nuk zbatohen

Published

on

By

Rënia e përgjigjeve nga autoritetet publike, mungesa e mbikëqyrjes parlamentare dhe mos votimi i raportit të vitit 2023 në kuvendin e Kosovës, kanë qenë tre sfidat kryesore e Institucionit të Avokatit të Popullit për vitin 2023.

Në konferencën e mbajtur për fund vit, Avokati i Popullit, Naim Qelaj tha përveç tre sfidave, mbetet shqetësuese niveli i zbatimit të ligjit dhe mungesa e përgjegjësisë kur ligjet nuk zbatohen.

Qelaj, përmendi disa ligje që nuk po zbatohen nga institucionet përgjegjëse.

“Statistika që ne i kemi në institucion, ka një rënie të përgjigjeve nga autoritetet. Ka munguar një mbikëqyrje parlamentare dhe një qasje shumë më pro aktive e autoriteteve publike. Si sfidë e tretë është votimi kundër nga Kuvendi i Kosovës për raportin e vitit 2022, raport i cili është adresuar në kuvend në mars të vitit 2023, e që është votuar në kuvend në maj të 2024 dhe aty pa diskutim dhe pa e vlerësuar fare raporti është votuar kundër si një tendencë me kërcënuar dhe cenuar pavarësinë dhe punën dhe institucionet e Avokatit të Popullit. Mbetet shqetësuese niveli i zbatimit të ligjit dhe mungesa e përgjegjësisë kur ligjet nuk zbatohen. Zbatimi i ligjit për mbrojtjen nga diskriminimi, ne këtë vit kemi dal me një raport të veçantë për zbatimin e këtij ligji dhe aty na del se ligji nuk është duke u zbatuar nga institucionet përgjegjëse të Republikës së Kosovës, është në proces të plotësim ndryshimit si ligj. Neni 6 i ligjit që flet për barazi mes gjinive nuk ka një zbatim të duhur”, u shpreh Qelaj.

Zëdhënësi i Avokatit të Popullit, Petrit Çollaku njoftoi lidhur me ankesat që janë bërë në këtë institucion gjatë këtij viti.

“39 raste kanë qenë të papranishme për Avokatin e Popullit për shkak të mosshfrytëzimit të mjeteve juridike, 33 raste janë të mbyllura për mosinteresim të ankuesit, ndërsa 8 raste janë të papranishme për shkak se kanë qenë jashtë juridiksionit. Ankesat e qytetarëve janë bërë kryesisht ndaj autoriteteve e publike dhe janë 440 ankesa që janë bërë ndaj ministrive dhe administratës, 419 raste ndaj gjykatave, 210 ankesa ndaj komunave, 89 ndaj policisë, 60 ankesa ndaj prokurorive, 42 ndaj ndërmarrjeve publike, natyrisht një ankesë mund të jetë për më shumë se një palë. Përkatësia etnike, kemi 1149 ankesa nga shqiptarët, 101 nga komuniteti serb, 22 nga komuniteti ashkali, 20, nga komuniteti boshnjak , 17 nga komuniteti rom, 10 nga komuniteti egjiptian, 7 nga komuniteti goren dhe 13 nga të tjera”, tha ai.

Continue Reading

Të kërkuara