Shëndeti

Adenoviruset shkaktarë të hepatiti akut që infekton fëmijët? Çfarë janë ato?

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka konfirmuar fëmijë të infektuar në dhjetë vende evropiane dhe një të vdekur ditën e djeshme.

Published

3 years ago

April 28, 2022

Betim Gashi

Prej thuajse një jave agjencitë e kujdesit për shëndetin në të gjithë botën kanë ngritur alarmin mbi rrezikun e përhapjes së hepatitit akut që prek fëmijët.

Origjina e shpërthimit të këtij hepatiti që konsiderohet i rrezikshëm mbetet ende e panjohur sipas ekspertëve të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

“Rastet janë të moshës 1 muajsh deri në 16 vjeç. 17 fëmijë (afërsisht 10 për qind) kanë kërkuar transplantim të mëlçisë; të paktën një vdekje është raportuar”, tha OBSh ditën e shtunë.

Ndërsa OBSh po heton për origjinën e këtij hepatiti, OKB tha se një adenovirus mund të jetë shkaktari i mundshëm.

Çfarë janë adenoviruset?

Adenovirusiet janë një inflamacion i mëlçisë, i cili është një organ jetik për përpunimin e lëndëve ushqyese, filtrimin e gjakut dhe luftimin e infeksioneve.

“Viruset e zakonshme që shkaktojnë hepatitin akut viral (viruset e hepatitit A, B, C, D dhe E) nuk janë zbuluar në asnjë nga këto raste”, tha OBSh në një deklaratë të këtyre ditëve ndërsa 74 raste i përkasin adenoviruseve.

I cili mund të shkaktojë sëmundje të ndryshme duke filluar nga ato më të lehtat deri tek më të rëndat.

Sipas Qendrave Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), të infektuarit me një adenovirus mund të shfaqin simptoma të ftohjes ose gripit, ethe ose dhimbje të fytit, si dhe sëmundje më të rënda si infeksionet akute të frymëmarrjes si bronkiti ose pneumoni.

Ky adenovirus mund të shkaktojnë gastroenterit, një inflamacion të stomakut ose zorrëve që mund të shkaktojë diarre, të vjella, të përziera dhe dhimbje stomaku.

Adenovirusi i tipit 41, lloji i veçantë i identifikuar se ka një lidhje të mundshme me rastet e hepatitit, zakonisht shkakton simptoma të diarresë, të vjellave dhe etheve, si dhe simptoma të frymëmarrjes, tha CDC.

Mëgjithëse po punohet për të dhëna të tjera ekspertët e OBSh shprehen se adenovirusët si shkaktarë të këtij hepatitis janë ende vetëm një teori./AgroWeb.org

Shëndeti

Si të ruani funksionet mendore gjatë moshës së shtyrë?

Published

3 days ago

March 29, 2025

Albina Zeneli

Studimet kanë treguar se truri ka nevojë për stimulim të vazhdueshëm për të mbajtur funksionet e tij të shëndetshme.

Aktivitetet si leximi, lojërat që kërkojnë mendim dhe ushtrimet e trurit janë të dobishme për ruajtjen e kujtesës dhe funksioneve mendore.

Një mundësi e shkëlqyer për të mbajtur trurin aktiv është angazhimi në aktivitete sociale dhe intelektuale, siç janë bisedat me miqtë, lojërat e mendjes dhe zgjidhja e problemit.

Këto stimulojnë aktivitetin mendor dhe të ndihmojnë në forcimin e lidhjeve ndërmjet neuroneve.

Përveç stimulimit intelektual, ushtrimet fizike janë të rëndësishme për shëndetin e trurit.

Aktivitetet fizike si ecja, vrapimi dhe joga ndihmojnë në rritjen e qarkullimit të gjakut në tru dhe përmirësojnë funksionet kognitive, duke ndihmuar në ruajtjen e kujtesës dhe shpejtësisë mendore.

Një regjim i shëndetshëm i jetesës që përfshin dietë të balancuar, aktivitet fizik të rregullt dhe stimulim mendor, është thelbësor për ruajtjen e shëndetit të trurit gjatë moshës së shtyrë dhe parandalimin e humbjes së funksioneve mendore.

Shëndeti

Katër ushtrimet që duhet t’i bëni çdo mëngjes

Published

3 days ago

March 29, 2025

Albina Zeneli

Për shëndet të mirë, ushtrimet duhen të praktikohen çdo mëngjes, në mënyrë që fiziku juaj të jetë në gjendje të mirë.

Ushtrimi për forcimin e shpinës

Duhet theksuar se muskujt e shpinës janë “forcuesit” më të rëndësishëm natyralë të kurrizit, të cilët ndihmojnë qëndrim të drejtë, stabilitet gjatë lëvizjes dhe lehtësojnë kryerjen e aktiviteteve fizike.

Duhet të shtriheni dhe tendoseni sa më shumë që mundeni pjesën e sipërme të trupit nga prapa.

Përsëriteni tendosjen në tri seri prej 15 ushtrimeve, pastaj duart bashkoni pas qafe dhe gradualisht ngrijeni pjesën e sipërme të trupit.

Derisa qëndroni shtrirë në stomak, duart lakojini në bërryl, ballin vëreni mes shuplakave.

Në mënyrë alternative ngrini njërën këmbë, pastaj tjetrën – dhe përnjëherë të dyja. Tërë këtë kombinim përsëriteni 10 herë.

Shtrijuni në bark, duart i shtrini pranë trupit. Shuplakat mbështetni në dysheme. Njëkohësisht ngrini dhe shtrini pjesën e sipërme të trupit, duart dhe këmbët dhe kthehuni në pozitën fillestare.

Është me rëndësi që pas ushtrimit t’i bëni ushtrimet e tendosjes dhe të relaksimit të muskujve, për të bërë një relaksim të përgjithshëm.

Ushtrim për muskujt e stomakut

Mjekët thonë se gjatë viteve kjo pjesë e trupit lëshohet, andaj duhet të jeni tepër këmbëngulës në ushtrime që sërish të kini stomak të rrafshët dhe të bukur.

Ekzistojnë ushtrime për stomak të rrafshët. Shtrijuni e ngriheni vetëm pjesën e sipërme të trupit, pjesa e poshtme të jetë e puthitur për dysheme. Bëjeni një seri ushtrimesh në atë mënyrë të ngrini pjesën e poshtme të trupit, ndërsa e epërmja të mbetet rrafsh në gjendje të qetë.

Njëra nga mundësitë është edhe “vozitja e biçikletës” në ajër apo seria e ushtrimeve e ngritjes së pjesës së sipërme të trupit në drejtim të këmbës tjetër. Në fund shtrijuni anash e ngrini këmbën e sipërme, pastaj ndërrojeni anën dhe përsëriteni ushtrimin me këmbën tjetër.

Argëtimi në krahë

Ushtrimet nëse fillimin e kuptoni si argëtim të mirë, ndoshta pas një kohe do t’ju pëlqejë. Ekspertët e fitnesit thonë se çdo ushtrim është i dobishëm nëse paraqet edhe kënaqësi. Nëse bëni pjesë te ata dembelët, që vështirë zgjohen, ju propozojmë të qëndroni të shtrirë në çarçafë.

Pas ose para ushtrimeve të barkut, argëtohuni duke ngritur këmbët dhe duke shtrirë trupin sa më shumë që mundeni. Kombinoni ushtrimet duke e hedhur këmbët mbi kokë, pastaj njëherë njërën e njëherë tjetrën, vozitni biçikletën në ajër.

Nxisni muskujt e thellë

Ushtrimi në top mund të jetë argëtues dhe i dobishëm. Meqë topi nuk është stabil, duke ushtruar në të i kundërviheni gravitacionit dhe në atë mënyrë i angazhoni muskujt e brendshëm stabilizues.

Forcimi i këtyre muskujve mund të ndikojë në mënyrë preventive në lëndimet e shpinës, gjunjëve, nyjave të krahëve.

Ulja në top aktivizon punën e muskujve të shpinës dhe të barkut. Në këtë mënyrë nxisni qëndrimin e drejtë dhe vertikal. Argëtohuni duke kërcyer mbi top dhe nxisni shkrirjen e kalorive të tepërta. Është me rëndësi madhësia e topit, sepse kur uleni në të, ijët dhe gjunjët duhet të jenë në shkallën prej 90 gradësh. Personave të cilët janë të gjatë deri në 165 cm u nevojitet topi me perimetër 55 cm; atyre nga 165 deri në 180 cm perimetri i topit prej 65 cm, ndërsa atyre mbi 180 cm topi prej 75 cm.

Shëndeti

Sa vezë duhet t’i hani në javë dhe si ndikojnë në organizëm?

Published

4 days ago

March 28, 2025

Albina Zeneli

Mëngjesi tipik i shumë amvisave shqiptare përfshinë vezët. Ato servihen të ziera ose të skuqura në forma të ndryshme. Veza është një ushqim i shëndetshëm.

Ajo kombinohet me shumë gatime siç është bukë e thekur me avokado, supë me oriz, tavë me spinaq apo ëmbëlsira.

Gjatë një jave njeriu arrin të konsumojë shumë vezë dhe natyrshëm lind pyetja nëse konsumi i kaq vezëve është i shëndetshëm. Ekspertët ushqimorë thonë se një njeriu mund të konsumojë pa frikë dy vezë në ditë.

Veza duhet shoqëruar me barishte, kos, avokado dhe bukë me drithë të plotë. Nëse e servoni me proshuta dhe shumë feta djathë, atëherë do të mbusheni me kalori dhe yndyra të panevojshme.

E bardha apo e verdha e vezës?

Disa hanë vetëm të bardhën e vezës në përpjekje për të mos konsumuar shumë kalori, por e verdha e vezës ka shumë ushqyes të nevojshëm.

Ato nuk gjenden tek e bardha e saj, ndaj veza duhet konsumuar e plotë. Të dhënat konfirmojnë se vitaminat që treten në yndyrë gjenden pikërisht tek e verdha e vezës. Ndaj nëse hiqni të verdhat e vezëve mund të mos merrni shumë kalori por as vlerat ushqyese të tyre.

Sasia e duhur e vezëve

Sasia e duhur e vezëve është e gjitha në varësi të regjimit ushqimor që njeriu ndjek gjatë jetës, një vezë përmban 80 kalori, 5 gramë yndyrë dhe 6 gramë proteinë. Nëse jeni duke marrë mjaftueshëm proteinë dhe yndyra nga ushqimet tjera, ngrënia e një omleti prej 5 vezësh çdo ditë është padyshim një ide e keqe. Gjatë ditës mund të bëni rregullimet e duhura në sasinë e yndyrës dhe proteinës. /UBT News/

Shëndeti

Me këtë këshillë të thjeshtë mund të shpëtoni nga problemi i fryrjes

Published

4 days ago

March 28, 2025

Albina Zeneli

Fryrja e barkut është dukuri e zakonshme e mund të prekë njerëzit e të gjitha moshave. Megjithatë, me këshilla të thjeshta nga një mjek, mund ta shpëtoni atë.

Edhe pse shkaktohet nga grumbullimi i gazit në zorrët, mund të jetë rezultat i problemeve të tretjes si kapsllëku ose intoleranca ushqimore.

Nëse zgjat më shumë se tre javë, ia vlen të kërkoni këshilla mjekësore pasi mund të lidhet me diçka më serioze.

Në shumicën e rasteve, fryrja mund të reduktohet thjesht duke ndryshuar zakonet tuaja të të ngrënit.

“Nëse doni të reduktoni fryrjen, kjo gjë është falas, e lehtë për t’u bërë, nuk përfshin suplemente dhe në shumë raste është shumë efektive”, tha doktor Karan Rajan.

Këshilla është e thjeshtë. Bëni pushime ndërmjet vakteve. Kjo do të thotë që s’ka “snack”, distanca mes tyre duhet të jetë tre ose katër orë. Doktor Rajan shpjegoi se kjo lejon që zorrët të pastrohen nga grimcat e mbetura të ushqimit dhe bakteret, të cilat mund të çojnë në fryrje.

“Brenda traktit tuaj të tretjes keni ‘mbledhësit’ e brendshëm të mbeturinave të njohur si kompleksi motorik migrues. Është tkurrje muskulore e ngjashme me valën që kalon nëpër traktin tretës midis vakteve, duke hequr mbetjet ushqimore dhe bakteret. Kjo siguron që zorrët tuaja të qëndrojnë të pastra dhe efikase”, shpjegoi ai.

Ky proces është thelbësor për parandalimin e rritjes së tepërt të baktereve dhe grumbullimit të mbetjeve ushqimore, që çojnë në fryrje dhe parehati. Megjithatë, ky sistem mund të funksionojë plotësisht vetëm nëse i jepni zorrëve një pushim nga të ngrënit.