Sot, në një përhapje të gjërë ndërkombëtare, çdo cep i globit feston Dita e Pronësisë Intelektuale, një ditë e cila ngre në qendër të vëmendjes të drejtën për pronësi intelektuale dhe nevojën për të mbrojtur këtë pronësi. Aktivitetet e shumta të organizuara në këtë ditë janë të përqendruara në promovimin e ndërgjegjësimit për rëndësinë e pronësisë intelektuale dhe në forcimin e legjislacionit për të garantuar mbrojtjen e saj.

Pronësia intelektuale përfshin fushat e pronësisë industriale dhe të drejtat e autorit, të cilat janë të mbrojtura me ligj dhe janë shprehje e një angazhimi të përbashkët për të krijuar një mjedis të favorshëm për inovacionin dhe kreativitetin.

Që nga viti 2000, në 26 prill të çdo viti, të gjitha vendet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) shënojnë Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale nën përkujdesjen e Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale (OBPI). Kjo ditë është një rast për të theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me pronësinë intelektuale.

Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale (WIPO) ka një rol kyç në promovimin e pronësisë intelektuale në nivel global. Për të shënuar Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale, WIPO zgjedh një slogan që synon të frymëzojë komunitetin global të krijuesve dhe mbrojtësve të pasurisë intelektuale. Kjo është një rast për të theksuar vlerën e bashkëpunimit ndërkombëtar në sigurimin e vijimësisë së krijimtarisë dhe për të adresuar sfidat aktuale në fushën e pronësisë intelektuale./UBTNews/

Letërsia e Shqipërisë dhe Kosovës në këndvështrimin e Mehmet Krajës është një. Dy letërsitë burojnë nga përvojat e ndryshme, Shqipëria për 50 vite krijoi nën diktaturë, kurse Kosova u has me përvojën si gjuhë e dytë që la shenjën e saj deri në vitin 1999. Letërsia e Shqipërisë dhe letërsia e Kosovës janë dy letërsi me përvoja dhe zhvillime të ndryshme. Ato i bashkon shqipja, gjuha e tyre e njëjtë. Ky ishte thelbi i një ligjërate që akademik Mehmet Kraja ka mbajtur sot në qendrën Sotir Kolea. Me një qasje analitike, Kraja theksoi rrënjët e përbashkëta të kulturës letrare shqipe, ndërkohë që zbuloi dallimet në përvojën dhe zhvillimin e tyre.

Përballë audiencës të mbushur me intelektualë dhe dashamirës të letërsisë, Kraja u shpreh: “Letërsia shqipe eshte një dhe e pandarë ashtu siç është dhe gjuha shqipe, një dhe e pandarë. Letërsinë e përcakton gjuha dhe identiteti i saj. Nëse kemi përvoja të ndryshme letrare, prapë se prapë ato gjuhën e kanë të përbashkët dhe e tillë funksionon. Gjuha shqipe ka variantet e saj. Letërsia shqipe ka përvojat e saj”.

Në rrafshin e gjuhës dhe letërsisë, akademiku Mehmet Kraja bëri një deklaratë për unifikimin dhe pasurimin e gjuhës së shkruar shqipe. Ai u ndal në sfidat që përjeton letërsia shqipe, veçanërisht në lidhje me përdorimin e variantit gegërisht. Kraja shpreh qartazi se ndarja gjuhësore nuk është vetëm një pengesë, por edhe një shqetësim për të ardhmen e gjuhës dhe letërsisë shqipe.

Në një akt të guximshëm, Kraja shpreh qartë se pengesa në shkrim nuk është vetëm mungesa e një standardi të përcaktuar, por mungesa e njohjes dhe zotërimi të kësaj gjuhe nga ata që thjesht e përdorin atë për qëllime propagandistike. Sipas Krajës, ndarja gjuhësore është dashakeqësi, ai i cili njeh gjuhën di të shkruaj edhe në standard edhe në gegërisht.

“Pengesë në shkrim nuk është standardi, por mos zotërimi i tij, as i gegërishtes, prej atyre që thjeshtë e përdorin gegërishten si propagandë”, theksoi akademiku.

Mehmet Kraja shprehu rezervat e tij në lidhje me idenë se problemet e shkrimtarëve kosovarë rrjedhin nga bazat e standardit të gjuhës së përdorur, duke e cilësuar atë si një përmbajtje e gabuar. Ai theksoi se autorët që hasin vështirësi në krijimin letrar nuk kanë sfida me bazën e gjuhës, por mungojnë në njohjen dhe përdorimin e gegërishtes. Kraja vuri në dukje se shumica e atyre që preferojnë variantin gegërisht jashtë standardit nuk e zbatojnë atë me nivel të duhur, tregues se nuk janë të njohur mjaftueshëm me këtë variant dialektik dhe ky është gabimi i tyre.

“Nuk më pëlqen asnjëherë ajo ideja që ne kosovarët kemi probleme sepse në bazën e standardit është toskërishtja. Kjo nuk është e vërtetë. Ata autorë që kanë problem, kanë probleme me gjuhën shqipe. Një pjesë e madhe e atyre që vajtojnë gegërishten që nuk është e përfshirë brenda standardit, të jeni të bindur që nuk e shkruajnë mirë, nuk e njohin mirë as gegërishten e as toskërishten dhe ky është gabimi i tyre”, kumton Kraja.

Duke e shprehur bindjen e tij për rëndësinë e një gjuhe të përbashkët letrare dhe kulturore, Kraja bën thirrje për një përkushtim të përbashkët për zhvillimin dhe pasurimin e gjuhës dhe letërsisë shqipe, duke e shpallur këtë si një sfidë e rëndësishme për të gjithë shkrimtarët dhe intelektualët që e duan dhe e respektojnë kulturën dhe identitetin kombëtar.

Sipas analizës së Mehmet Krajës, letërsia e Kosovës ka pasur një rrugë të veçantë të zhvillimit krahasuar me letërsinë shqipe, e cila ka një trashëgimi më të gjatë historike. Në një kontekst ku Kosova nuk kishte statusin e gjuhës shqipe si gjuhë të parë deri në vitet ’90, letërsia e saj filloi të zhvillohej më vonë, kryesisht pas Luftës së Dytë Botërore.  Kjo situatë e vonuar e Kosovës në zhvillim letar buron nga proceset historike dhe kulturore që shënuan botën shqiptare përpara luftës.

Megjithatë edhe përkundër këtyre dallimeve historike dhe kulturore, Kraja thekson një realitet thelbësor: vendi ynë është shumë i vogël për të mbështetur dy kultura letrare të ndara. Kjo sugjeron se, pavarësisht dallimeve të përceptueshme, letërsia shqipe është një e tëra, e pasuruar nga përvojat e ndryshme letrare që dalin nga e njëjta gjuhë dhe trashëgimi kulturore./UBTNews/

© Dionesa Ebibi

Zyrtarisht Panairi i Tretë i Librit Akademik dhe Shkencor ka dhënë çmimin më të rëndësishëm për veprën studimore më të shquar. Në këtë ngjarje të madhe, që prej tre ditësh u zhvillua me shumë ngazëllim në qytetin e Tiranës, çmimi i nderit u nda për librin e shkencëtarëve nga Kosova.

Juria këtë vepër e vlerësoi si një analizë e detajuar e proceseve termodinamike, e fokusuar në problemet konkrete të ngrohjes. Ata u vlerësuan për kontributin në studimet shqiptare.

Libri i tyre, një vepër e thellë e shkencës së inxhinierisë, nxjerr në pah zhvillimin e proceseve termike dhe cikleve termodinamike në një mënyrë të qartë dhe plotësuese. Duke eksploruar dimensionin e shkencës dhe teknologjisë, ata ofrojnë një kontribut të çmuar në fushën e studimeve të inxhinierisë. Edhe akademiku Anastas Angjeli u nderua me çmimin për “Veprën më të Mirë Studimore- Ditari i Tranzicionit”. Kjo kolanë u vlerësua si një vepër madhore që integron historinë e zhvillimit ekonomik të Shqipërisë pas viteve 90. Ditari shpalos një pasuri të diturish në lidhje me reformat dhe zhvillimin ekonomik dhe social të vendit.

Panairi u organizua në bashkëpunim mes Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës. Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve morën pjesë personalitete të rëndësishme të botës së librave, duke përfshirë drejtuesen e QKLL Alda Bardhyli, kryetarin e ASHSH Skënder Gjinushi, dhe kryetarin e ASHAK Mehmet Kraja.

Panairi i librit, ka për qëllim të promovojë prodhimin më të mirë akademik dhe shkencor, duke theksuar arritjet më të larta në botimet e këtyre dy vendeve. Kjo ngjarje e rëndësishme synon gjithashtu të shënojë prezencën dhe kontributin e shkencëtarëve dhe studiuesve shqiptarë në skenën ndërkombëtare./UBTNews/

Tiranë – Në një grumbullim të lavdishëm të talentit arkitektonik, projekti i studios së arkitektit amerikan, Steven Hall, triumfoi si fitues i konkursit ndërkombëtar për ndërtimin e qendrës së re të panaireve “Expo Albania”. Ky vendim frymëzues shpalli një epokë të re në peisazhin arkitektonik të Tiranës. Pas një sfide të ngushtë ku garuan 5 skuadra të shquara arkitektonike, jeta u bë një vepër arti e mahnitshme e ndërthurjes së vizionit dhe inovacionit. Në arenën e përplasjeve kreative, studiot më të talentuara nga e gjithë bota përbënin një tapet të bukur të ekselencës.

Përzgjedhja e një projekti të tillë, të cilin arkitekti i studios fituese e përshkruan si “një dimension kulturor”, e bëri këtë moment jo vetëm një fitore për një studio, por një shpallje e një epoke të re në dizajnin urban.

“Këto projekte kanë një dimension kulturor, janë projektet më të mira në portofolin tonë. Të gjithë jemi shumë të lumtur të bashkëpunojmë”, shprehet me ngazëllim arkitekti, ndërsa pasqyron një energji të përjetshme që i karakterizon krijimtarinë e tij.

Me këtë shpallje, Tirana përshëndet një përparim të madh drejt një vizioni më të përparuar urbanistik, ku talenti dhe inovacioni bashkohen për të ndërtuar një të ardhme më të shkëlqyer.

Kryeministri Edi Rama bëri një njoftim në rrjetet sociale, duke ndarë pamjet e projektit fitues të arkitektit të shquar amerikan, Steven Holl, në finalen e konkursit ndërkombëtar për Expo Albania. Theksohet sr kjo shënon një hap të rëndësishëm drejt vizionit të ri urbanistik për Tiranën e vitit 2030.

Pamjet e shfaqura tregojnë një kompleks modern dhe sfidues, i cili do të shërbejë si qendër për panaire, ekspozita artistike, kulturore dhe historike, si dhe për konferenca dhe takime të ndryshme. “Ky projekt është i rëndësishëm në rrugën e transformimit të vendit”, theksoi Kryeministri Rama.

Në garën e ashpër për të fituar këtë projekt, morën pjesë 5 studio prestigjioze arkitektonike nga e gjithë bota, duke konkretizuar një nga sfidat më të mëdha të arkitekturës së bashkohshme. Studioja e Steven Holl fitoi zemrat e jurisë përpara studiove të tjera të njohura si Jeanne Gang nga SHBA dhe Kuehn Malvezzi nga Gjermania.

“Ky kompleks jo vetëm do të ndërtojë një vizion të ri urbanistik për Tiranën tonë, por gjithashtu do të jetë një destinacion për banorët vendas dhe për turistët e huaj”, shtoi Rama.

Po ashtu theksohet se në këtë hapësirë të re do të shfaqet pasuria kulturore dhe historike e vendit tonë, duke e bërë atë një destinacion të pazëvendësueshëm për të gjithë.

Me fitimin e këtij projekti, Shqipëria bën një hap të rëndësishëm drejt një të ardhme më moderne dhe të shkëlqyeshme, duke ndjekur trendet botërore të arkitekturës bashkëkohore dhe zhvillimit urbanistik./UBTNews/