Shëndeti

A ndjeni neveri ndaj disa ushqimeve dhe a e dini pse?

Publikuar

Është normale të duash ose të urresh një lloj të caktuar ushqimi, por një neveri ndaj ushqimit e çon shqetësimin dietik në një nivel krejtësisht tjetër. Ka disa ushqime që njerëzit thjesht nuk mund t’i kuptojnë dhe se neveria mund të jetë e pranishme gjatë gjithë jetës.

Pse disa njerëz ende nuk i pëlqejnë disa ushqime ose grupe ushqimesh dhe sa problem është ky? Psikologët dhe dietologët zbulojnë pse ndodh kjo dhe kur mund të jetë problem.

Si duket neveria ndaj ushqimit?

Neveria ndaj ushqimit është më shumë se zgjedhje dhe psikologia Rebecca G. Boswell shpjegon për Yahoo se është një neveri veçanërisht e fortë ndaj disa ushqimeve.

“Neveria ndaj ushqimit mund të shfaqen papritmas dhe mund të lidhen me ushqimet që keni shijuar më parë ose ushqimet që keni shijuar, por që nuk i keni pëlqyer”, shton ajo.

Njerëzit me neveri ndaj ushqimit zakonisht kanë një reagim të fortë kur shohin, nuhasin ose shijojnë ushqimet që nuk i pëlqejnë. Boswell shpjegon se kjo mund të shkaktojë që disa njerëz të fillojnë të kolliten, të mbyten ose të vjellin kur shijojnë ushqimet që nuk i pëlqejnë.

Pse ndodh neveria ndaj ushqimit?

Një nga arsyet pse shfaqet neveria ndaj ushqimit është mekanizmi i mbijetesës.

“Nëse hamë diçka dhe ndiejmë të përziera dhe/ose na vjen keq, mund të jetë keq për ne, kështu që nuk duam ta hamë më”, tha Jennifer Carter, profesoreshë e asociuar e psikiatrisë dhe shëndetit të sjelljes pranë Shkollës së Mjekësisë të Universitetit të Ohajos.

Boswell thotë se njerëzit mund të zhvillojnë shpejt një neveri ndaj ushqimit dhe mund të zgjedhin ushqime me shije, erë ose strukturë të ngjashme.

“Ekzistojnë disa komponentë zhvillimi ndaj neverisë ndaj ushqimit. Ushqimi i zgjedhur ose selektiv është më i zakonshëm te fëmijët pasi ata mësojnë se cilat ushqime janë të sigurta dhe cilat janë të pasigurta për t’u ngrënë. Në mënyrë tipike, fëmijët e tejkalojnë neverinë, por jo të gjitha”, shton Boswell.

Neveria ndaj ushqimit mund të lidhet gjithashtu me shtatzëninë, problemet me përtypjen dhe gëlltitjen ose ndryshimet në përpunimin ndijor.

A është një problem neveria ndaj ushqimit?

Neveria ndaj ushqimit mund të jenë problem nga pikëpamja shëndetësore, por dietologia Jessica Cording shpjegon se jo gjithmonë duhet të jetë kështu.

“Është e rëndësishme të kihet parasysh nëse kjo neveri ndaj ushqimit ndikon në cilësinë e jetës. Nëse janë vetëm disa preferenca, nuk është një problem i madh”, shton Cording.

Por Cording vëren se ka shenja se diçka më e thellë po ndodh nëse neveritë pengojnë dikë që të plotësojë nevojat e tij ushqyese, ose nëse refuzimi i disa ushqimeve ndikon në shëndetin mendor ose fizik. Ajo shton se mund të ketë edhe një komponent psikologjik për neveritë më ekstreme.

Ekziston një gjendje e njohur si çrregullimi shmangës/kufizues i marrjes së ushqimit (ARFID), i cili përfshin shmangien e ushqimit, gjë që çon në probleme në plotësimin e nevojave adekuate ushqyese.

Gjendja shoqërohet me humbje të konsiderueshme në peshë, mangësi të lëndëve ushqyese dhe varësi nga suplementet dietike.

“Njerëzit me ARFID nuk kanë frikën e shtimit të peshës si disa çrregullime të të ngrënit, por ata përjetojnë të njëjtat pasoja negative mjekësore dhe psikologjike të kequshqyerjes”, thotë Boswell.

Njerëzit me ARFID mund të hanë vetëm në shtëpi sepse preferencat e tyre ushqimore janë shumë të kufizuara, ose ata do të hanë vetëm ushqime të së njëjtës ngjyrë ose strukturë, sepse përndryshe ndjejnë nivele të larta stresi ose ankthi. Por jo të gjitha neveritë ndaj ushqimit bien nën ARFID.

“Nëse një neveri ndaj ushqimit ka të bëjë me preferencat, atëherë ndoshta nuk është një çrregullim i të ngrënit. Për shembull, dikujt i pëlqejnë kërpudhat, por shumë njerëz i urrejnë ato. Nëse neveria ndaj ushqimit shoqërohet me ankth të konsiderueshëm dhe ndërhyn në funksionimin e përditshëm, atëherë mund të jetë një simptoma të çrregullimeve të të ngrënit”, shpjegon Carter.

A mund të bëhet ndonjë gjë për neverinë ndaj ushqimit?

Nëse e urreni një ushqim të rastësishëm si bananet ose kërpudhat dhe nuk ndikon në jetën tuaj, Cording thotë se është në rregull t’i shmangni ato. Por nëse keni të bëni me mangësi ushqyese, ajo rekomandon marrjen e hapave për t’i rregulluar ato.

“Një nutricionist mund të japë udhëzime për mënyrat për të prezantuar ushqimet që ju nevojiten dhe suplementet për të mbushur boshllëqet aty ku nevojiten”, thotë Cording.

Përveç kësaj, Boswell rekomandon të bisedoni me një psikolog për të trajtuar aspektet e mundshme mendore të këtij problemi, pasi mund të trajtohen kushte si ARFID dhe neveritë e përgjithshme ndaj ushqimit.

“Trajtimi zakonisht përfshin ushqimin e duhur dhe më pas futjen ngadalë dhe të vazhdueshme të ushqimeve dhe teksturave që njeriu ka frikë dhe shmang”, shpjegon Boswell.

Por ekspertët thonë se nuk ka asgjë për t’u shqetësuar nëse thjesht nuk ju pëlqejnë disa ushqime.

“Është në rregull të shmangni ushqimet që i urreni për sa kohë që po merrni atë që ju nevojitet biologjikisht, shoqërisht dhe psikologjikisht”, thotë Carter.

Lajmet

Pacientët me diabet të tipit 1 në Angli, do të marrin ‘pankreas artificial’ si mjekim

NHS do të kontaktojë pacientët këtë muaj, përfshirë fëmijët, për t’u dhënë atyre sistemin që rregullon nivelet e glukozës dhe shpërndarjen e insulinës për herë të parë në botë.

Publikuar

nga

Pacientët me diabet të tipit 1 në Angli do të marrin një “pankreas artificial” për të përballuar gjendjen e tyre, njoftoi të martën Shërbimi Shëndetësor Kombëtar (NHS).

NHS do të kontaktojë pacientët këtë muaj, përfshirë fëmijët, për t’u dhënë atyre sistemin që rregullon nivelet e glukozës dhe shpërndarjen e insulinës për herë të parë në botë, sipas një deklarate.

“Teknologjia do të nënkuptojë se disa njerëz me diabet të tipit 1 nuk do të kenë më nevojë të injektojnë veten me insulinë, por të mbështeten te teknologjia për të marrë këtë ilaç që shpëton jetën”, shpjegoi NHS.

Partha Kar, këshilltarja kombëtare e NHS për diabetin, tha se “kjo teknologji inovative jo vetëm që përmirëson kujdesin mjekësor, por gjithashtu rrit cilësinë e jetës për të prekurit”.

NHS shpenzon pothuajse 10 miliardë £ (12.55 miliardë dollarë) në vit për “identifikimin dhe trajtimin e diabetit”./AA/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Dita Botërore e Ndërgjegjësimit për Autizmin

Autizmi është një çrregullim kompleks që prek hapësira të shumëfishta të zhvillimit.

Publikuar

nga

Dita Botërore e Autizmit synon të rrisë ndërgjegjësimin lidhur me çrregullimet e spektrit të autizmit dhe përmirësimin e jetës së atyre që jetojnë me autizëm. Vlerësohet se 1% e popullatës globale është autike.

Autizmi është një çrregullim kompleks që prek hapësira të shumëfishta të zhvillimit duke përfshirë ndërveprimin social, komunikimin verbal dhe joverbal, imagjinatën, sjelljet dhe interesat. Simptomat e këtij çrregullimi shfaqen shpejt në jetë, ndonjëherë në foshnjëri, por përgjithësisht përpara moshës 3-vjeç.

Çfarë e shkakton autizmin? Shumë studime janë përpjekur t’i japin përgjigje kësaj pyetjeje. Në pak raste autizmi është shenjë e një problemi gjenetik, i tillë si X i Brishtë, megjithatë në shumë raste nuk njihen shkaqet. Aktualisht, autizmi mendohet se shkaktohet nga një kombinim i gjeneve dhe faktorëve mjedisorë. Ende nuk ka të dhëna që autizmi shkaktohet nga diçka që prindërit kanë apo nuk kanë bërë para apo gjatë shtatzënisë, apo ndërsa kujdesen për fëmijën e tyre.

Si diagnostikohet autizimi? Diagnoza e autizmit bazohet në sjelljet e fëmijës. Aktualisht, nuk ka ndonjë test mjekësor (për shembull analizë gjaku, rreze x etj.) që do të ndihmonte në diagnostikimin e autizmit. Mjekët mund të këshillojnë teste gjenetike për të gjetur një shkak gjenetik, si dhe mund të rekomandojnë teste apo studime të tjera që ndihmojnë në përcaktimin e kushteve të tjera shëndetësore të cilat mund të jenë të pranishme.

Kur profesionistët konstatojnë se fëmija ka autizëm apo diagnoza të lidhura me të, problemet vlerësohen në tri hapësira: ndërveprimi social, komunikimi dhe sjelljet/interesat jo të zakonshme.

Ndërveprimi social: Fëmijët me autizëm shpesh kanë vështirësi në krijimin dhe mbajtjen e marrëdhënieve sociale. Krahasuar me fëmijët që zhvillohen normalisht, ata të diagnostikuar me autizëm mund ta kenë më të vështirë të vendosin dhe mbajnë kontakt me sy, të përgjigjen kur u flitet në emër, të luajnë lojëra të tilla si kukafshehti, apo të përfshijnë fëmijë të tjerë në lojë. Ata mund të pëlqejnë të jenë me prindërit apo të përfshihen në lojëra aktive, por shfaqin më pak interes dhe reagim krahasuar me fëmijët e tjerë me zhvillim normal.

Komunikimi: Fëmijët me autizëm janë përgjithësisht më të ngadaltë në përdorimin e fjalëve apo frazave të thjeshta që janë normale për atë moshë. Gjithashtu, ata kanë më pak të ngjarë të përdorin gjeste të zakonshme të tilla si të kërkuarit e diçkaje, apo të drejtojnë vëmendjen e dikujt drejt një pamje apo tingulli. Disa fëmijë mund të kenë një zhvillim gjuhësor në kohën e duhur, por mund të shfaqin kthim pas apo humbje të aftësive të komunikimit rreth moshës 18-24 muaj. Kjo humbje e aftësive mund të përfshijë ulje të interesave sociale, sikurse edhe humbje të fjalëve apo frazave të cilat i kanë përdorur më parë. Fëmijët që kanë zhvillim të gjuhës mund të shfaqin modele jo të zakonshme të të folurit, të tilla si përsëritja apo bërja jehonë e frazave që dëgjojnë nga të tjerët apo nga televizori. Ata mund të kërkojnë gjëra që dëshirojnë por e kanë shumë të vështirë të mbajnë një bisedë të thjeshtë.

Sjelljet dhe interesat: Fëmijët me autizëm përgjithësisht shfaqin një shkallë më të kufizuar lojërash krahasuar me moshatarët e tyre, dhe shfaqin më tepër sjellje përsëritëse; për shembull, ata mund të fokusohen më tepër në rreshtimin e objekteve sesa në ushqimin e një kukulle apo arushi. Gjithashtu, ata mund të jenë të interesuar për disa objekte të caktuara apo të këmbëngulin në ndjekjen e rutinave të caktuara, apo mund të përsërisin lëvizje specifike si përplasja e duarve, hedhja apo lëvizja para-mbrapa.

Koha: Përveç shfaqjes së diferencave zhvillimore në tri hapësirat e mësipërme, fëmijët me autizëm i shfaqin këto modele përpara moshës trevjeçare.

Dita Botërore e Autizmit është vendosur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, me rezolutën “62/139” në vitin 2007, më tepër si një përpjekje për t’i dhënë fund diskriminimit ndaj personave me autizëm. Kjo ditë është vendosur në 2 Prill dhe është përfshirë në Agjendën e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Kombeve të Bashkuara, e cila premton që askush të mos mbetet pas.

Vazhdo të lexosh

Shëndeti

Hurmat – fruti me vlera të larta ushqyese

Për shkak të vetive të tyre shumë të dobishme, vendet arabe çdo ditë i përdorin hurmat.

Publikuar

nga

Në të kaluarën ishin të njohura si “buka e shkretëtirës”. Tani është vërtetuar se hurmat njëjtë sikur bajamet dhe rrushi i thatë bëjnë pjesë në grupin e ushqimeve me vlera të shumta ushqyese.

Për shkak të vetive të tyre shumë të dobishme, vendet arabe çdo ditë i përdorin hurmat. Ato lehtë mblidhen, ruhen dhe transportohen, andaj edhe janë të disponueshme shumë lehtë në mbarë botën, ashtu edhe te ne.

Sheqerërat natyrale që përmbajnë në vete janë në formë të glukozës dhe fruktozës. Hurmat e thata të grira, të vendosura në ujë, i cili ka qëndruar gjatë tërë natës, paraqesin një ilaç shumë të mirë nëse dëshironi ta forconi zemrën dhe funksionet e saj vitale.

Hurmat gjithashtu janë një ilaç efektiv dhe shumë efikas kundër dhimbjes së kokës dhe kundër plakjes, shkruan femina.al. Ato i qetësojnë nervat dhe është e vërtetuar shkencërisht se për shkak të përmbajtjes së madhe të kalciumit, magnezit dhe fosforit mund të ndikojnë në mënyrë preventive kundër kancerit.

Hurmat e forcojnë trupin, zvogëlojnë kolesterolin në gjak, rregullojnë procesin e tretjes dhe e mbrojnë stomakun nga parazitët dhe bakteriet.

Megjithatë duhet të kemi kujdes në sasinë që konsumojmë, e veçanërisht nëse keni problem me peshën e shtuar, pasi që vetëm një hurmë përmban 20 kalori.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Studimi: Mbi 1 miliard njerëz në mbarë botën janë obezë

Normat më të larta janë në Tonga dhe Samoa Amerikane për gratë dhe Samoa dhe Nauru Amerikane për burrat.

Publikuar

nga

Mbi 1 miliard njerëz në mbarë botën po jetojnë me obezitet, thotë studimi i publikuar në The Lancet. Në mesin e tyre janë 880 milionë të rritur dhe 159 milionë fëmijë, sipas të dhënave të vitit 2022.

Normat më të larta janë në Tonga dhe Samoa Amerikane për gratë dhe Samoa dhe Nauru Amerikane për burrat, me rreth 70-80% të të rriturve që jetojnë me obezitet.

Nga rreth 190 vende, Britania e Madhe renditet në vendin e 55-të më të lartë për meshkujt dhe në vendin e 87-të për femrat.

Ekipi ndërkombëtar i shkencëtarëve thotë se ka nevojë urgjente për ndryshime të mëdha në mënyrën se si trajtohet obeziteti.

Obeziteti mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të shumë gjendjeve serioze shëndetësore, përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2 dhe disa lloje kanceri./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara