Lajmet

​A mund të hyjë Rusia në luftë me Suedinë?

Hera e fundit që Rusia dhe Suedia ishin në luftë ishte në fillim të shekullit të 19-të, kur Rusia aneksoi Finlandën, atëherë një pjesë e Suedisë.

Publikuar

Ndërsa Suedia po afrohet më shumë me NATO-n, zyrtarët e lartë në vend kanë ngritur gjithnjë e më shumë spektrin e një konflikti të mundshëm të armatosur me Rusinë.

“Shumë e kanë thënë para meje, por më lejoni ta them me forcën e zyrës sime: Mund të ketë një luftë në Suedi,” tha ministri i Mbrojtjes Civile Carl-Oskar Bohlin në një konferencë të fundit në Salen.

Ai vazhdoi të paralajmërojë se bota në tërësi po përballet me një kërcënim sigurie me rreziqe më të mëdha se në çdo kohë që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore.

Ministri i Mbrojtjes Pal Jonson ka paralajmëruar gjithashtu se një sulm ndaj Suedisë, e cila nuk është përfshirë në një konflikt ushtarak që nga një luftë jetëshkurtër me Norvegjinë fqinje në 1814, nuk mund të përjashtohet.

Ai tha se bota është bërë më e rrezikshme se vetëm një vit më parë dhe situata aktuale kërkon “qartësi vizioni për të kuptuar se qëllimi i Rusisë mbetet çrrënjosja e një Ukrainë të lirë dhe krijimi i një Evrope në të cilën ‘mund të jetë e drejtë’, me tampon. shtetet dhe sferat e interesit”.

Hera e fundit që Rusia dhe Suedia ishin në luftë ishte në fillim të shekullit të 19-të, kur Rusia aneksoi Finlandën, atëherë një pjesë e Suedisë.

Suedezët gjithashtu luftuan kundër rusëve në mënyrë jozyrtare gjatë të ashtuquajturës Lufta e Dimrit 1939-1940 midis Bashkimit Sovjetik dhe Finlandës, kur një kontingjent i madh ushtarak suedez u dërgua si vullnetarë.

Suedia ka një histori të gjatë kur bëhet fjalë për përgatitjen për luftë me Rusinë, por kjo ndryshoi në vitet 1990 dhe 2000 kur besohej gjerësisht se nuk do të kishte më luftëra të mëdha në Evropë, sipas Pavel Felgenhauer, një analist ushtarak me bazë në Moskë dhe kolumnist.

Në vitet 1950 dhe 1960, vendi nordik zhvilloi një ushtri të madhe dhe armët e veta bërthamore, por vendosi të heqë qafe armët bërthamore si pjesë e politikës së tyre të mos-angazhimit.

Sot, ushtria suedeze është shumë më e vogël, me sistemin e rekrutimit të fiksuar në fund të viteve 2000.

Përpara se të fitonte statusin neutral, Suedia në thelb ishte gjithmonë “përgatitur për luftë me Rusinë”, sipas Felgenhauer.

“Kjo është ajo që ata kanë bërë gjatë Luftës së Ftohtë, para Luftës së Ftohtë, gjatë shekullit të 19-të. Ata e kanë parë gjithmonë Rusinë si një armik”, tha ai për Anadolu.

Ka një histori të gjatë midis Suedisë dhe Rusisë për të luftuar luftëra të pafundme më shumë se dy shekuj më parë, dhe kjo “me shumë gjasa shpjegon pse suedezët janë kaq të shqetësuar”, shtoi ai.

Gunilla Herolf, studiuese e lartë në Institutin suedez të Çështjeve Ndërkombëtare, beson se nuk ka asnjë arsye për panik të menjëhershëm.

Suedia po shtyn t’i bashkohet NATO-s, pasi ka aplikuar për anëtarësim në maj 2022 së bashku me Finlandën, vetëm disa muaj pasi Rusia filloi luftën e saj kundër Ukrainës.

Finlanda, e cila ndan një kufi prej 1.340 kilometrash me Rusinë, u bë anëtare e NATO-s në prill të vitit të kaluar, ndërsa oferta e Suedisë ende ka nevojë për ratifikimin nga vendet anëtare, Turqia dhe Hungaria.

Me Suedinë në rrugën e saj për t’u bashkuar me aleancën dhe të gjitha kombet e tjera skandinave tashmë në të, vendi është “i sigurt kundër sulmeve ushtarake në të ardhmen e afërt, por ne nuk e dimë se si do të zhvillohen gjërat,” tha Herolf për Anadolu.

Moska, megjithatë, ka një aftësi “të shkatërrojë vendin nga puna fare, nëse ata vërtet duan”, duke nisur sulme kibernetike dhe operacione sabotuese, por “ne nuk jemi qëllimi kryesor për Rusinë”, shtoi ajo.

Sipas saj, fokusi i Rusisë tani është të pushtojë dhe mposht Ukrainën, dhe më pas të ketë kontroll mbi Moldavinë dhe Gjeorgjinë.

Moska është e vendosur të kontrollojë këto vende në të ardhmen e afërt për t’i parandaluar ato të bëhen anëtarë të NATO-s dhe BE-së, shpjegoi Herolf.

Përfundimisht, Rusia do të kërkojë të zgjerojë luftën, por aktualisht ne nuk e dimë se sa larg shkon ambicia e saj, pasi gjithçka varet nga mënyra se si do të shkojnë gjërat në Ukrainë, tha ajo.

Një gjë e sigurt është se lufta do të përhapet në Moldavi dhe Gjeorgji, veçanërisht nëse Moska nuk arrin t’i kontrollojë këto kombe pa mjete ushtarake, sipas Herolf.

Moska nuk do ta sulmojë Suedinë ushtarakisht siç janë gjërat, por kur bëhet fjalë për Finlandën, ekziston një mundësi më realiste për një përplasje, kryesisht për shkak se ajo ka kufi të gjatë me Rusinë, sipas Felgenhauer.

Ai beson se ka një shans për përplasje kufitare midis Rusisë dhe Finlandës që më pas mund të përshkallëzohet në diçka serioze.

Ai më tej argumentoi se mundësia e përshkallëzimit ekzistonte që nga fillimi i luftës në Ukrainë dhe Kremlini tani është i pozicionuar për të arritur në Moldavi dhe Gjeorgji.

Rusia, megjithatë, ka probleme serioze me pajisjet dhe pajisjet moderne në përgjithësi, të cilat mund të pakësojnë shtytjen e saj për të zgjeruar luftën, tha ai.

“Unë nuk besoj se dikush në Moskë ka ndonjë oreks për të filluar, pas Ukrainës, për të shkuar më tej në Evropë,” shpjegoi Felgenhauer.

Megjithatë, një konflikt i një lloji mbi Detin e Zi ose Detin Baltik në thelb mund të çojë në një përshkallëzim, tha ai.

Sipas tij, as Perëndimi dhe as Rusia nuk duan përshkallëzim të mëtejshëm dhe do të përpiqen ta shmangin këtë skenar për momentin.

Në fund të fundit, ekziston mundësia e përshkallëzimit të konfliktit ukrainas, megjithatë, duket se vija e frontit është e qëndrueshme tani, tha ai.

Kjo, megjithatë, “nuk do të thotë se do të vazhdojë të jetë në bllokim pafundësisht,” tha Felgenhauer.

Ekziston gjithashtu një mundësi e përshkallëzimit në Lindjen e Mesme dhe më gjerë nëse lufta e Izraelit në Gaza nuk frenohet, tha Felgenhauer.

Nëse lejohet të përhapet, lufta izraelite në Gaza mund të përshkallëzohet shumë seriozisht, duke tërhequr shumë vende rajonale dhe fuqi të jashtme si SHBA, Britania e Madhe dhe Australia, tha ai.

Në të gjitha këto konflikte, ka fuqi bërthamore që janë të përfshira, kështu që ekziston mundësia jo vetëm e një përshkallëzimi, por edhe një përshkallëzimi bërthamor, paralajmëroi ai.

“Shpresojmë që kjo të mos ndodhë. Por është ende e mundur dhe shumë e rrezikshme”, tha analisti.

Për mundësinë e Luftës së Tretë Botërore, ai tha se nuk ka gjasa për momentin pasi kjo do të përfshijë SHBA-në dhe Rusinë që të luftojnë njëra-tjetrën, së bashku me aleatët, ose ndoshta edhe Kinën që të bashkohet.

Konfliktet në Lindjen e Mesme dhe në Ukrainë janë rajonale tani, por luftërat rajonale gjithmonë mund të përshkallëzohen në një luftë botërore, paralajmëroi ai.

Lajmet

Si pritet të ndikojnë te duhanpirësit imazhet që do të stampohen në pakot e duhanit?

Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Publikuar

nga

Pas disa muajsh, pakot e duhanit pritet të kenë pamje të tjera. Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Andaj që nga ky muaj pritet që të ndalohet importi apo prodhimi i pakove pa këto fotografi dekurajuese, kurse në tetor të këtij viti në stoqe të ketë vetëm pako me imazhe vetëdijësuese.

Udhëzimi administrativ për vërejtjet e kombinuara ka hyrë në fuqi në shtator të vitit të kaluar. Por sa do të mund të ndikojnë paketimet e reja që të rinjtë të mos e nisin duhanin? Këtë e shpjegon specialistja e psikologjisë klinke dhe psikioterapisë, Fatime Fazliu.

“Tek pjesa e adoleshentëve, këto pamje dhe mbishkrime mund të kenë efekte pozitive për lënien e duhanit dhe mosfillimin e duhanit”, deklaroi ajo.

Megjithatë përqindja e impaktit te duhanpirësit nuk është e madhe.

“Studimet kanë treguar se 70% e personave nuk kanë ndonjë impakt të madh, 30% edhe mund të kenë ndonjë impakt, por jo edhe shumë. Duhanpirësit kronik kanë mekanizma mbrojtës psikologjik të cilët gjithmonë mundohen të arsyetojnë faktin se pse duhani nuk është i dëmshëm sepse nga përvojat klinike ata thonë edhe dikush që nuk e ka pirë duhanin është sëmur me kancer ose nëse e pinë duhanin në një ambient me fëmijë thonë se edhe ju jeni rritë në këso ambienti”, deklaroi ajo.

Sipas Fazliut, ngritja e çmimit të cigareve është mënyra më efektive në zvogëlimin e pirjes së duhanit.

“Unë mendoj që po, por studimet kanë treguar se ka shumë rëndësi edhe mbishkrimi. Kjo është një kampanjë vetëdijësuese, por mendoj se më e rëndësishme është masa strike që duhen të merren për parandalim ose zvogëlimin e duhanit. Dhe sot vendet evropiane kampanjën e bëjmë me ngritjen e çmimit të duhanit. Për vetë faktin se është treguar më efektive”, deklaroi Fazliu.

Kanceri, kryesisht i mushkërive, problemet e frymëmarrjes dhe ato kardiovaskulare janë sëmundjet kryesore që lidhen me pirjen e duhanit./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mustafa liston arsyet që sipas tij çuan në shkarkimin e Arifit

Publikuar

nga

Qeveria serbe me 18 prill ka shpërndarë Kuvendin e Komunës të Preshevës, duke mos dhënë arsye. Me ç’rast i ka përfunduar mandati kryetarit të deritanishëm të komunës, Shqiprim Arifi.

Këtë shkarkim Arifi përmes një postimi në rrjetin social Facebook e quajti arbitrar. Ndërkohë është krijuar një organ i përkohëshëm deri zgjedhjet e ardhshme lokale, me në krye Ragmi Musaftën.  Ky i fundit në një intervistë për UBTnews thotw se Arifin nuk e shkarkoi qeveria por ai shkarkoi vetëvetën.

“Ka sikronizuar për të derdhur lotë krokodili për t’u viktimizuar, për të bërtitur dhe ankuar nga qeveria në Beograd dhe Presidenti i Serbisë sikur ata e kanë shkarkuar, jo ai ka shkarkuar vetveten sepse ai nuk ka qenë i aftë ta mbajë shumicën, nuk ka qenë i shkathtë të organizojë pushtetin vendor”, deklaroi ai.

E deri te shkarikimi i kryetarit të deritanishëm të Preshevës, ndikim të madh kishte edhe përshirja e ambasadorëve të akredituar në Serbi.

“Pas nëntë muajsh ndodhi sepse u angazhuan ambasadori Hill i SHBA-së, ambasadori i Organizatës së Sigurimeve dhe Bashkëpunimit Evropian me seli në Beograd sepse kanë ditur situatën në Preshevë. Ata komunikojnë vazhdimisht edhe me partitë politike opozitare dhe në këtë rast në sensin e presionit të opozitës serbe në Beograd që zgjedhjet lokale për komuna të bëhën njëkohësisht me zgjedhjet e Beogradit, pra të përsëriten ato të 17 dhjetorit tani me 2 qeshor inkoperuan edhe komunën e Preshevës”, tha ai.

Kjo është hera e tretë që Qeveria e Serbisë emëron Autoritetin e Përkohshëm për të udhëhequr Preshevën në shtatë vjetët e fundit. Gjatë këtyre shtatë vjetëve këto do të jenë zgjedhjet e katërta lokale.

Votimet lokale në Serbi do të mbahen me 2 qershor në më shumë se 80 qytete dhe komuna./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Mbrojtja e Mendimit dhe Krijimtarisë: Shënimi i Ditës Botërore të Pronësisë Intelektuale

Publikuar

nga

Sot, në një përhapje të gjërë ndërkombëtare, çdo cep i globit feston Dita e Pronësisë Intelektuale, një ditë e cila ngre në qendër të vëmendjes të drejtën për pronësi intelektuale dhe nevojën për të mbrojtur këtë pronësi. Aktivitetet e shumta të organizuara në këtë ditë janë të përqendruara në promovimin e ndërgjegjësimit për rëndësinë e pronësisë intelektuale dhe në forcimin e legjislacionit për të garantuar mbrojtjen e saj.

Pronësia intelektuale përfshin fushat e pronësisë industriale dhe të drejtat e autorit, të cilat janë të mbrojtura me ligj dhe janë shprehje e një angazhimi të përbashkët për të krijuar një mjedis të favorshëm për inovacionin dhe kreativitetin.

Që nga viti 2000, në 26 prill të çdo viti, të gjitha vendet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) shënojnë Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale nën përkujdesjen e Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale (OBPI). Kjo ditë është një rast për të theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me pronësinë intelektuale.

Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale (WIPO) ka një rol kyç në promovimin e pronësisë intelektuale në nivel global. Për të shënuar Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale, WIPO zgjedh një slogan që synon të frymëzojë komunitetin global të krijuesve dhe mbrojtësve të pasurisë intelektuale. Kjo është një rast për të theksuar vlerën e bashkëpunimit ndërkombëtar në sigurimin e vijimësisë së krijimtarisë dhe për të adresuar sfidat aktuale në fushën e pronësisë intelektuale./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Mbi 1 mijë e 600 persona mbesin ende në kërkim nga lufta e fundit në Kosovë

Sipas avokatit Naim Qelaj, ky është një fakt shqetësues.

Publikuar

nga

Institucioni i Avokatit të Popullit ka mbajtur një tryezë diskutimi me rastin e shënimit të Ditës Kombëtare të Personave të Pagjetur.

Në fjalën e tij, Avokati i Popullit, Naim Qelaj, tha se edhe pse kanë kaluar 25 vite nga lufta e fundit në Kosovës, ende mbetet i pazbuluar fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur dhe se sipas tij ky është një fakt shqetësues. Ai u bëri thirrje institucioneve vendore dhe komunitetit ndërkombëtar që të bëjnë presion mbi autoritetet përgjegjëse në mënyrë që të zbardhet fati i personave të zhdukur.

Qelaj tha se vendosja e fatit të personave të zhdukur në tavolinën e dialogut politikë Kosovë-Serbi është i papranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet.

“Kur kanë kaluar më shumë se 25 vite nga përfundimi i luftës në Kosovë ende nuk dihet fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur. Ky është fakt shqetësues dhe pa drejtësi për viktimat. Andaj avokati i popullit bën thirrje institucioneve vendore dhe të gjithë komunitetit që pa kompromis të shtroj presion të detyrojnë autoritetet përgjegjëse të ofrojnë të gjithë mbështetjen dhe të dhënat që të çojnë në zbardhjen e fatit të personave të zhdukur. Vendosja ne tavolinën e dialogut politik dhe qëllimi që të arrihet kompromis me fatet e personave të zhdukur është i pa pranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet”, tha Qelaj.

Ndërkaq, Andin Hoti, Kryetar i Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur në këtë tryezë tha se për vitin 2024 janë gërmuar katër lokacione në territorin e Kosovës, ndërsa në vitin 2000/2001 në varrezat masive në Serbi janë gjetur mbi 900 persona të zhdukur. Ai tha se çështja e personave të zhdukur tashmë është ndërkombëtarizuar.

“Rreth 20 persona apo eshtra të personave që janë të zhdukur ia kanë arrit me i zhvarrosë, kanë arritur me i marrë dhe janë nën procedurat e mëtutjeshme. Shumicën e rezultateve i kemi marr dhe për të tjerat jemi në pritje me ja dërguar familjarëve eshtrat e familjarëve të tyre. Ndërkaq në vitin 2024 deri më tani i kemi gërmuar 4 lokacione me ç’rast i presim edhe 12 lokacione tjera që t’i realizojmë në kuadër të viti 2024. Në numër total janë mbi 2 mijë e 800 lokacione të tjera të gërmuara në Republikën e Kosovës. Kur flasim për territorin e Serbisë është çështje tjetër. U përmend që 950 persona kanë arritur që të gjinden në varrezat masive të Serbisë. 95 për qind nga ta janë gjetur në vitin 2000-2001 në tri varreza masive. Mendoj që Kosovës jo vetëm tashti por edhe në të kaluarën iu ka nevojitur një dokumentim, një hartim i asaj çka ka ndodh nuk nevoja asnjë klasifikim shpikje apo përgënjeshtrim por thjesht një dokumentim i gjithë atyre krimeve një bashkëpunim i tyre krimeve ose një bashkim i atyre dokumenteve në një institucion të vetëm. Kanë punuar pa rreshtuar edhe në forma të ndryshme edhe në kushte të ndryshme megjithatë shteti deri sot nuk është që ka pasur një institucion të qartë se ku dhe si do të ruhen gjitha këto dokumente. Përveç kësaj mendoj jam i bindur plotësisht që delegacioni i Serbisë i ka të gjithë informacionet për Kosovën, thjesht duhet me pas vullnetin, kurajën me i dhënë ato dhe mu përball me drejtësi mandej. Deri sa kjo nuk arrihet natyrisht që kjo do të jetë e vështirë. Natyrisht që ne do të kemi edhe gishtin të drejtuar nga ne sepse është normale përderisa kjo nuk arrihet e kemi shumë të vështirë. Jemi munduar 2 vite, kemi shkuar në Bruksel me ekipin e dialogut dhe kemi futur në kuadër të dialogut personat e zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar çështjen e personave të zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar e kemi ngrit në nivel demokratik në mënyrë që me pas një garancion e ai garancion të jetë BE. Më në fund, më 2 maj kemi arritur ta miratojmë, jo ta nënshkruajmë, deklaratën e personave të zhdukur si rrjedhojë e Aneksit të Ohrit”, tha Hoti.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara