Lajmet

A mund të ‘eliminohet’ plotësisht Hamasi?

Por a është e mundur që ta eliminojnë plotësisht “Hamasin” dhe të “fitojnë” në një situatë si kjo?

Published

on

Qeveria e Izraelit ishte e qartë. Grupi militant i Hamasit do të “elimohet”, thanë disa zyrtarë të lartë të Qeverisë, në mesin e tyre edhe kryeminisri. Në disa kanale televizive të Izraelit, shfaqen rregullisht sloganet sikurse “Bashkë do të fitojmë”. Por a është e mundur që ta eliminojnë plotësisht “Hamasin” dhe të “fitojnë” në një situatë si kjo?

Përgjigjja e shkurtër, ashtu sikurse thanë edhe ekspertët, është jo.

Izraeli e ka bombarduar Rripin e Gazës, shtëpinë e mbi 2 milionë palestinezëve që nga sulmi i 7 tetorit në Izrael nga Hamasi, që klasifikohet si organizatë terroriste nga Gjermania, Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe shtetet tjera. Izraeli ka nisur një offensive tokësore në Rripin e Gazës dhe po bllokon dërgimin e ushqimit, ujit dhe energjisë elektrike brenda enklavës.

Pavarësisht kësaj, shumica e analistëve thonë se është e pamundur të “heqësh qafe” Hamasin, dhe arsyeja kryesore është që Hamasi është më shumë sesa organizatë militante.

Hamasi si lëvizje shoqërore

Hamasi ka diku 20 mijë deri në 30 mijë luftëtarë, deklaroi Guido Steinberg, ekspert në Lindje të Mesme në Institutin gjerman për Çështje Ndërkombëtare dhe të Sigurisë. Por, shtoi ai, “kjo është lëvizje shoqërore që gëzon mbështetje masive në Rripin e Gazës. Dhe ky është problem në plan afatgjatë”.

Hamasi de facto ka qenë nën kontrollin e Rripit të Gazës që nga viti 2007, dhe në kuadër të lëvizjes shoqërore, ekziston një rrjet i mirëqenies i njohur si “dawah”. Sipas tij, besohet se ky rrjet ka 80 mijë deri në 90 mijë anëtarë. Sipas fjalorit të Oxfordit mbi Islamin, “dawah” njihet si “thirrje” apo “ftesë” dhe historikisht është definuar si mënyrë e thirrjes apo ftesës për t’iu bashkuar Islamit.

Izraeli “do të donte të zhdukte Hamasin si një institucion, si një strukturë politike, fetare dhe kulturore dhe si një strukturë ushtarake”, tha për gazetën spanjolle El Pais, Rashid Khalidi, profesor i studimeve moderne arabe në Universitetin Columbia në New York në fund të muajit tetor.

“Unë nuk mendoj se ata mund të bëjnë dy gjërat e para”, argumentoi ai. “Nëse ata vrasin të gjithë liderët e tyre, nëse vrasin të gjithë militantët e armatosur, Hamasi do të mbetet si një forcë politike, nëse izraelitët pushtojnë Gazën apo largohen. Pra, shkatërrimi i Hamasit si institucion politik, shkatërrimi i Hamasit si një ide, është i pamundur”.

Hamasi nuk e njeh shtetin e Izraelit. Ky grup beson se feja duhet të jetë baza e çdo qeverie palestineze. Por ndoshta është pozicioni i saj i vetëpërshkruar si një lëvizje rezistence që kundërshton pushtimin izraelit të territoreve palestineze dhe Rripit të Gazës që e bën atë më të popullarizuar. Megjithatë sipas tij, ajo që izraelitët mund të arrijnë ta bëjnë është të degradojnë aftësitë ushtarake të Hamasit, “por vetëm në një masë dhe periudhë të kufizuar”.

Shkatërrimi i potencialit ushtark të Hamasit

Izraeli është një nga ushtritë më të fuqishme në botë, duke u rankuar në vendin e 18-të nga 145 shtete në vitin 2023 në listën vjetore të Global Firepowers për forcën e armatosur. Gjermania renditet në vendin e 25-të. Sipas Institutit Ndërkombëtar të Stockholmit për Studimet e Paqes, vitin e kaluar Izraeli shpenzoi 4.5% të të hyrave kombëtare në Mbrojtje – për dallim nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës apo Gjermania, që shpenzuan 3.5% dhe 1.4% respektivisht.

Përderisa krahu ushtarak i Hamasit vepron sikurse grup gueril dhe ka kontrabanduar shumicën e armëve të saj në Rripin e Gazës. Kësisoj Izraeli ka burimet për të shkatërruar Hamasin dhe për të dëmtuar liderët e saj. Ndonëse shifrat nuk mund të verifikohen, qeveria e Izraelit tha se ka vrarë diku nga 5 mijë deri në 7 mijë luftëtarë të Hamasit.

“Nëse është e vërtetë, kjo mund të shihet si një sukses i pjesshëm, sepse dobësimi i Hamasit mund të jetë më e mira që mund të pritet. Disa zyrtarë perëndimorë besojnë se ofensiva izraelite e deritanishme, e kombinuar me sigurinë e përmirësuar të kufirit, siguron që Hamasi të mos nisë një sulm tjetër si ai i 7 tetorit”, thanë javën e kaluar ekspertët në grupin e International Crisis Group.

“Siç bëri Hamasi pas konflikteve me Izraelin gjatë viteve 2009, 2012, 2014 dhe 2021, grupi me siguri do të riarmatoset dhe riktheheet”, shkroi Dennis Ross, një ish i dërguar i SHBA-ve në Lindjen e Mesme në një shkrim për New York Times. në fund të muajit tetor. Kjo është arsyeja pse, shpjegoi ai, ishte kundër një armëpushimi derisa Hamasi të largohej nga pushteti.

Shumë e vështirë mposhtja e grupeve guerile

Në të njëjtën kohë, shumë pak ushtri kombëtare ia dolën të mposhtin organizatat guerile në të kaluarën.

Shembuj të pasuksesshëm janë përpjekjet e Shteteve të Bashkuara të Amerikës kundër talibanëve në Afganistan dhe grupeve kryengritëse në Irak. Fitorja e qeverisë së Shri Lankës kundër grupit separatist Tamil Tigers në luftën civile të vendit shpesh përmendet si rast në të cilin ushtria kombëtare fitoi. Por gjithashtu përmendet se për të arritur te fitorja u deshëb 26 vjet lufte, numri i viktimave ishte nga 80 mijë deri në 100 mijë, dhe krime lufte u kryen nga të dy palët.

Në fakt, në disa situata kur aftësitë e grupeve kryengritëse u shkatërruan, por ia dolën të mbijetojnë, lindin grupet në forma më ekstremiste. Shembull i ngjashëm është grupi Shteti Islamik, i cili u zhvillua nga mbetjet e Al-Qaidas.

Vetë Izraeli nuk ka arritur kurrë ta mposht Hamasin përfundimisht, pavarësisht se ka vrarë një numër të udhëheqësve të tij, në mesin e tyre edhe dy themeluesit e grupit.

Si ta mbysni një ide?

Shkatërrimi i Hamasit me mjete ushtarake nuk ka kuptim, tha Crump për DW, sepse “ndërsa disa gazanë po kthehen kundër Hamasit, njerëz të tjerë në Gaza simpatizojnë Hamasin. Ata do të inatosen me Izraelin për këto veprime dhe kjo do të nxisë ciklin [e dhunës] siç ka bërë gjithmonë – përveç nëse ka një ndryshim shumë të madh në fund të kësaj”.

“Pas më shumë se dy muajsh operacione intensive izraelite, është e qartë se çrrënjosja e Hamasit, edhe si një forcë luftarake, do të jetë një urdhër i gjatë dhe shtytja për ta bërë këtë do të shkatërrojë atë që ka mbetur nga Gaza”, thuhet në njoftim nga think tanku International Crisis Group ose ICS, i publikuar më 9 dhjetor.

Sipas ministrisë së shëndetësisë në Gaza të drejtuar nga Hamasi, mbi 18 mijë njerëz janë vrarë nga Izraeli dhe mbi 49 mijë e 500 janë plagosur në vetëm dy muaj; rreth 61% e të vrarëve janë civilë, sipas një analize nga Yagil Levy, profesor sociologjie në Universitetin e Izraelit.

Mbi gjysma e të gjitha ndërtesave të Gazës janë shkatërruar dhe 90% e popullsisë tani është e zhvendosur.

“Netanyahu pretendon se shkatërrimi i Hamasit do të mundësojë “deradikalizimin” e Gazës, por e kundërta ka për të ndodhur”, thonë ekspertët e ICS. “Fushata që po zhvillohet dhe pasojat e saj do të prodhojnë forma të reja, ndoshta edhe më këmbëngulëse të militantizmit”./UBTNews/

Publikoi DW

Përktheu dhe përshtati UBTNews

Lajmet

Konjufca priti në takim lamtumirës ambasadorin amerikan: Hovenier dha kontribut të rëndësishëm

Published

on

By

Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca ka pritur sot në takim lamtumirës ambasadorin amerikan në Kosovë, Jeffry Hovenier. Duke e falënderuar për vizitën, kryeparlamentari Konjufca i shprehu mirënjohje për angazhimin përgjatë mandatit të tij në Kosovë, ku ka dhënë kontributin e tij shumë të rëndësishme në rritjen e bashkëpunimit mes Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Republikës së Kosovës, me përkushtim ndaj ruajtjes dhe avancimit të interesave tona të përbashkëta.

Po ashtu, kryetari Konjufca nënvizoi se “ashtu si gjatë mandatit të ambasadorit Jeffry Hovenier, institucionet tona shtetërore do të jenë plotësisht të angazhuara, me konsideratë dhe mirënjohje të thellë, për të forcuar gjithnjë e më shumë raportet me aleatin tonë më të madh , SHBA-në , që ka një kontribut dhe rol të pazëvendësueshëm në vendin tonë”, citohet Konjufca nw komunikatw.

Kryetari Konjufca e përgëzoi ambasadorin Hovenier për punën e tij të mirë të deritanishme dhe i uroi atij suksese sa më të mëdha në angazhimet e tij ardhshme.

Continue Reading

Lajmet

​Glavchev: Bullgaria s’ka arsye të tërhiqet nga qëndrimi për hyrjen e Maqedonisë në BE

Published

on

By

Kryeministri i Bullgarisë Dimitar Glavchev deklaroi sot në Sofje se nuk ka arsye të tërhiqet nga qëndrimi i vendit të tij për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në BE.

Ai po fliste ndërsa qeveria po mbante mbledhjen javore dhe përpara se të nisej për në Bruksel për samitin BE-Ballkani Perëndimor më vonë gjatë ditës.

Nuk ka asnjë ndryshim në qëndrimin tonë, ai është parimor, është dakorduar me të ashtuquajturin kompromis të vitit 2022. Ne e kemi bërë kompromisin, vetëm se është nënshkruar nga të gjitha shtetet anëtare, përfshirë Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe ne. Nuk shoh asnjë arsye për të bërë lëshime ndaj Maqedonisë së Veriut nga pozicioni aktual bullgar”, tha Glavchev.

Kryeministri theksoi se nuk është e drejtë që një vend kandidat për në BE të vendosë kushte ndaj vendeve që tashmë janë anëtare të BE-së.

Ai shpjegoi se zakonisht kur dikush dëshiron të bashkohet diku, ata ndjek rregullat që janë vendosur atje, në vend që të kërkojnë që rregullat të përshtaten për atë që aplikon.

Ky do të ishte një precedent absolut dhe në kundërshtim me parimet e BE-së dhe parimet e të drejtave të njeriut, të pakicave. Sepse pengesa më e vogël për Maqedoninë e Veriut është kompromisi i vitit 2022, nëse kjo mund të jetë pengesë“, tha Glavchev duke përsëritur se Maqedonia e Veriut vazhdon të dështojë në përmbushjen e kërkesave të tjera.

Bullgaria pret nga Maqedonia e Veriut të ndryshojë kushtetutën e saj për të përfshirë bullgarët, përpara se të ndezë “dritën jeshile” për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit, dhe kjo u vendos si parakusht nga BE dhe u pranua nga Shkupi.

Shkupi u tërhoq pasi qeveria ndryshoi dhe qeveria e re pohon se amendamentet kushtetuese që njohin një pakicë bullgare nuk do të vazhdojnë pa garanci paraprake nga Bullgaria për të parandaluar veton e ardhshme.

Continue Reading

Lajmet

Hovenier mban takim lamtumirës me komandantin e KFOR-it

Published

on

By

Ambasadori i ShBA-së në Kosovë, Jeffrey Hovenier, zhvilloi takim lamtumirës me komandantin e KFOR-it, gjeneralmajor Enrico Barduani.

Hovenieri tha se ShBA-të janë kontribues i rëndësishëm në misonin e NATO-së në Kosovë dhe sipas tij mbeten të përkushtuara ndaj tij, duke siguruar mjedis të qetë dhe të sigurt për të gjithë njerëzit që jetojnë në Kosovë, duke promovuar stabilitet në rajon.

Mandati i Hovenierit përfundon së shpejti, teksa ka paralajmëruar se pas përfundimit të misionit të tij në Kosovë, ai do të pensionohet.

Continue Reading

Lajmet

Qeveria nis procedurat për ndërtimin e Spitalit të Ferizajt

Published

on

By

Qeveria e Kosovës nisi procedurat për ndërtimin e Spitalit të Ferizajt në vlerë 27.9 milionë euro. Në mbledhjen e mbajtur të mërkurën iu dha drita e gjelbër edhe koncept-dokumentit për zhvillimin e kornizës rregullative të tregjeve financiare të Kosovës dhe dy marrëveshjeve ndërkombëtare në vlerë 70 milionë euro.

Ministri i Shëndetësisë, Arben Vitia tha se me ndërtimin e Spitalit të Ferizajt do të rriten kapacitetet infrastrukturore dhe shërbimeve paraklinike në këtë komunë si dhe ato përreth.

“Me qëllim të rritjes së kapaciteteve infrastrukturore dhe ngritjes së cilësisë së shërbimeve paraklinike në komunën e Ferzajt, Ministria e Shëndetësisë bazuar në Ligjin për buxhetin kërkon aprovimin e propozimvendimit për inicimin procedurave si projekt shumëvjeçarë në vlerën 27.9 milionë euro”, tha ai.

Ndërkaq, ministri i Financave, Hekuran Murati tha se me miratimin e koncept-dokumentit për zhvillimin e kornizës rregullative të tregjeve financiare do të zhvillohet edhe më tej ekonomia e Kosovës.

“Ky është hapi i radhës në mënyrë që zhvillohet më tutje ekonomia e vendit. Do të krijohet edhe një katalizator shtesë për mundësi e qasje të reja në financim për bizneset tonë në mënyrë që të rriten përtej produkteve të tanishme financiare siç janë kreditë nga sektori bankar. Në kuadër të zhvillimeve që kemi nisur edhe për themelimin e Bankës Zhvillimore ky vendim paraqet hapin e radhës për ndërtimin e një ekonomie moderne dhe që ka qasje në instrumentet financiare”, tha ai.

Ai prezantoi edhe dy marrëveshje ndërkombëtare mes ministrisë që drejton, KfW, Frankfurt Am Main dhe kompanisë regjionale Pastrimi për projektin “Zhvillimi Urban i Përshtatshëm për Klimën II.

Ai tha se njëra marrëveshje është grant kurse tjetra kredi e butë në vlerë 70 milionë euro.

Por, Murati ngriti shqetësimin se ky projekt mund të dështojë për shkak se Komuna e Prishtinës ka shpall tenderë për kontraktimin e shërbimeve të njëjta që ofron kompania Pastrimi.

Sipas tij, kryeqyteti duhet të rishqyrtojë ky vendim dhe të mbështetet kompania regjionale Pastrimi për fuqizim të kapaciteteve.

“Kohëve të fundit ka një problem sa i përket menaxhimit dhe raportit me komunën. Me aq sa jemi në dijeni komuna e Prishtinës ka shpallur tenderë për kontraktim të shërbimeve të njëjta që ofron kompania Pastrimi. Kësisoj vendoset në rrezik projekti në fjalë që është në vlerë 70 milionë euro dhe 50 milionë euro parashihen të jenë grante. Të rishqyrtohet ky veprim në mënyrë që sigurohemi që bashkërisht të mbështesim ndërmarrjen Pastrimi”, nënvizoi Murati.

Krahas këtyre, ekzekutivi miratoi edhe Projektligjin për inspektoratin qendror të shëndetësisë si dhe Projektligjin për prodhimin, kultivimin, grumbullimin, përpunimin, tregtimin, kontrollin e duhanit, produktet e duhanit dhe produktet e ndërlidhura.

Po ashtu u emërua Luan Sylaj, drejtor ekzekutiv në Agjencinë për Zhvillimin e Bujqësisë në Ministrinë e Bujqësisë.

Continue Reading

Të kërkuara