Kuriozitete

A mund ta parashikojnë kafshët tërmetin më shpejt sesa njerëzit?

Kafshët mund të parashikojnë tërmetet disa sekonda më herët.

Published

on

A mund t’i parashikojnë kafshët tërmetet herët?

Janë publikuar video të kafshëve që silleshin në mënyrë të çuditshme para tërmetit të fuqishëm që goditi Turqinë dhe Sirinë javën e kaluar.

Pamjet që u publikuan tregojnë qentë duke lehur dhe zogjtë duke flutuar në mënyrë të çuditshme pak para tragjedisë. Njerëzit shpesh raportojnë sjellje jonormale nga kafshët para dridhjes së tokës.

Por a ka ndonjë shkencë pas kësaj “shqise të gjashtë” – dhe çfarë thotë hulumtimi?

A i kanë zbuluar kafshët tërmetet në të kaluarën?

Rreth 500 mijë tërmete të dallueshme ndodhin në botë çdo vit, nga të cilët afërsisht 100 shkaktojnë dëme. Sizmologët nuk kanë asnjë mënyrë për të ditur saktësisht se kur ose ku do të godasë tërmeti tjetër – kështu që potenciali që kafshët të jenë sisteme paralajmëruese të hershme është interesante.

Por ideja që kafshët mund të parashikojnë dridhjet e tokës nuk është e re. Në vitin 373 para Krishtit, autori romak Aelian shkroi se si gjarpërinjtë, minjtë dhe insektet u larguan nga qyteti Helike përpara se të shkatërrohej nga një tërmet.

Kohët e fundit, gjarpërinjtë në letargji braktisën qytetin kinez Haicheng para një tërmeti me magnitudë 7.3 në vitin 1975. Në vitin 2016, mijëra zogj fluturuan para se se një tërmet i fuqishëm ta godiste Oklahomën.

Kafshët mund të parashikojnë tërmetet disa sekonda më herët

Shkenca sugjeron se kafshët mund të jenë në gjendje të ndjejnë dridhjet fillestare sekonda ose minuta më herët. Kur godet një tërmet, valët sizmike dalin nga epiqendra e lëkundjes.

Valët primare, valët e para që ndjehen, janë më të vogla dhe në disa raste njerëzit s’i kuptojnë. Ato u paraprijnë valëve dytësore më të dhunshme, të cilat mund të tundin tokën dhe të rrëzojnë ndërtesat.

Kafshët, të cilat kanë shqisat më të mprehta të dëgjimit dhe nuhatjes sesa njerëzit, mund t’i ndjejnë këto sekonda ose minuta para njerëzve.

Elefantët dhe zogjtë, për shembull, mund të ndjejnë valët e zërit me frekuencë të ulët dhe dridhjet nga paragoditjet e dobëta. Ndërsa brejtësit mund të dëgjojnë tingujt me frekuencë të lartë që dalin nga shkëmbinjtë që thyhen.

Nuk ka gjasa që kafshët t’i ndiejnë tërmetet shumë kohë para se të ndodhin

Por a mund t’i ndiejnë kafshët tërmetet mjaft herët për të vepruar si një sistem ‘paralajmërimi i hershëm’? Hulumtimet sugjerojnë se nuk ka gjasa.

Një përmbledhje e Buletinit të Shoqatës Sizmologjike të Amerikës në vitin 2018 ekzaminoi 180 studime të mëparshme dhe zbuloi se korelacioni mes sjelljes së kafshëve dhe dridhjeve të tërmeteve ishte kryesisht anekdotik.

“Studimi tregon qartë dobësi të forta apo edhe deficite në shumë nga raportet e publikuara mbi sjelljen e mundshme jonormale të kafshëve”, shkruajnë autorët.

Hulumtimi i mëvonshëm ka qenë më premtues. Në vitin 2020, studiuesit nga Instituti Max Planck i Sjelljes së Kafshëve regjistruan lëvizjet e kafshëve të fermave të Italisë veriore për disa muaj. Ata zbuluan se kafshët ishin të trazuara në mënyrë të pazakontë disa orë para tërmeteve./UBTNews/

Kuriozitete

Gjashtë gjëra që duhet t’i kujtosh vetes kur po kalon një ditë të keqe

Published

on

Ke kaluar një ditë të keqe? U zgjove me një peshë mbi supe e nuk e di pse? Mendimet të thonë se gjithçka për të cilën ke punuar nuk ka asnjë vlerë? E pe veten në pasqyrë dhe të dukej sikur shihje një të huaj?

Po të them diçka: të ndihesh kështu është shumë normale. Madje, do të ishte çudi nëse nuk do të kishe ditë të këqija.

Pse?

Sepse jemi njerëz. Trupi dhe mendja janë krijuar për të përjetuar emocione të ndryshme. Nëse nuk do kishim ulje-ngritje, do të ishim si robot me programe të paracaktuara. Do doje të ishe robot? Nuk besoj. Ndaj, që jemi këtu bashkë, duke kaluar një ditë të mërzitshme, le të kujtojmë disa gjëra që mund të na ndihmojnë ta përballojmë më lehtë.

Nuk do të zgjasë përgjithmonë: Edhe pse sot duket sikur ke rënë në një gropë nga e cila nuk do dalësh, mos i beso mendjes kur të thotë se kështu do të jetë gjithmonë. Do të dalësh prej saj. Do vijë një moment kur do ndihesh më i/e lehtë. Dielli do shkëlqejë sërish. E garantoj.

Ke pasur ditë më të mira më parë: Mendo pak: A nuk ke pasur edhe më parë ditë kur je ndjerë mirë? Kur je parë në pasqyrë e ke menduar: “Po më pëlqen si dukem sot!”? Kur një i panjohur të ka buzëqeshur, kur qeni i komshiut ka tundur bishtin kur e ke përkëdhelur, kur një recetë e re të ka dalë perfekt E ke ndjerë kënaqësi të vogël por të rëndësishme? E shikon? Këto ndjesi ekzistojnë dhe do të kthehen.

Emocionet janë si moti: Nuk jetojmë në një flluskë ku gjithçka është e njëjtë çdo ditë. Një ditë bie shi, një ditë del dielli, fryn erë dhe një ditë është vapë përvëluese. Po kështu funksionojnë edhe emocionet. Një ditë je e lumtur, një ditë je e mërzitur, një ditë e lodhur, një ditë e mbushur me energji. Çdo emocion vjen dhe ikën, ashtu si retë në qiell që, edhe pse duken të palëvizshme, janë gjithmonë në lëvizje.

A je në pikën ku mendon: “Unë nuk mundem më”?: Nëse po, po të them me siguri; Mundesh. Ndoshta nuk ndihesh tani, ndoshta të duket sikur e ke shtrydhur çdo pikë energjie, por mos harro: e ke thënë edhe më parë këtë gjë dhe sërish ia ke dalë.

Nuk ke pse e përballon vetëm: Nëse ke një person të besuar, fol me të. Nëse s’ke fuqi, shkruaj. Nëse nuk do të komunikosh me askënd, dëgjo një këngë që të bën të ndihesh mirë. E rëndësishme është të mos i lësh mendimet e errëta të të mbysin.

Edhe kjo do të kalojë: Pa marrë parasysh sa e rëndë të duket dita e sotme, një moment do të vijë kur do ta kujtosh këtë ndjenjë si diçka të largët. Një javë, një muaj apo një vit nga tani, do ta shohësh ndryshe. Mos harro: asnjë stuhi nuk ka zgjatur përgjithmonë. Dhe kur kjo ditë të ketë kaluar, mos harro t’i thuash vetes: Ja dola edhe kësaj here. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Lloji i makaronave më i konsumuar në botë, ja pse të gjithë i duan

Published

on

Nëse ka një ushqim që bashkon njerëzit në mbarë globin, ato janë makaronat. Midis të gjitha llojeve të ndryshme të tyre ku mund të numërohen më shumë se 350 lloje makaronash.

Megjithatë sipas shumë të dhënash nga intervista, restorante, artikuj dhe pyetësorë vetëm një prej tyre mbetet më i preferuari i konsumatorëve në të gjithë botën dhe është pikërisht spageti.

Por, çfarë e bën këtë lloj kaq të veçantë dhe të pëlqyer në çdo cep të botës?

Historia dhe origjina e Spagetit

Një nga format më të vjetra të makaronave, me origjinë në Itali. Fjala “spageti” vjen nga italishtja “spago“fije” ose “fije e hollë.” Përshkruan formën e gjatë e të hollë të spagetit. Që nga Mesjeta, ka qenë ushqim bazë në kuzhinën italiane, duke evoluar nga një ushqim i thjeshtë fshati në një nga ushqimet më ikonike dhe të dashura në botë.

Përshtatshmëria dhe shija

Një nga arsyet kryesore pse spageti është kaq i preferuar është lehtësia në përshtatje, kombinohet me një gamë të gjerë salcash dhe përbërësish. Nga salcat e thjeshta të domates dhe djathit Parmigiano, te salcat e sofistikuara të detit dhe mishit, mundësitë janë të pafundme. Kjo i jep çdo kuzhinieri, profesionist apo amator, lirinë për të krijuar pjata unike dhe të shijshme.

Tradita dhe kultura

Pjesë e pandashme e kulturës së ngrënies në shumë vende. Në Itali, është pjesë e çdo vakti të dytë e konsumohet si pjatë kryesore. Në SHBA, spageti me salcë të kuqe dhe qofte është ikonë e kuzhinës italiane-amerikane. Edhe në Azi, ku orizi është më i zakonshëm, spageti ka gjetur rrugën e tij në zemrat dhe tryezat e njerëzve, shpesh duke u përshtatur me shijet dhe përbërësit lokalë.

Shëndeti dhe vlerat

Burim i mirë i karbohidrateve komplekse, që ofrojnë energji të qëndrueshme, kur përgatitet me miell integral, është burim i shkëlqyer i fibrave dietike, ndihmon në tretje e mban një zemër të shëndetshme. Kombinimi me perime, proteina dhe yndyra të shëndetshme mund ta bëjë një vakt të plotë dhe të balancuar.

Dashuria globale për spagetin është e kuptueshme. Përveçse është i shijshëm dhe i ushqyeshëm, spageti është ushqim që sjell kulturat dhe traditat e ndryshme në një pjatë. Pavarësisht se ku jetoni, një pjatë me spageti është një zgjedhje e shkëlqyer për të kënaqur shijen. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Vogëlushi thërret 911, kërkesë emergjente për donat!

Published

on

Një fëmijë i vogël me një dashuri për ëmbëlsirat, i quajtur Bennett, në Moore, Oklahoma, bëri dy thirrje në 911 për të raportuar një “nevojë emergjente për donat.”

Policia lokale reagoi menjëherë dhe, ditën pas thirrjeve, dërgoi donat Dunkin’ Donuts në shtëpinë e fëmijës.

Departamenti i Policisë së Moore ndau një audio të thirrjes të pazakontë dhe pamje të dërgesës speciale në llogarinë e tij në X.

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse shtojmë peshë në muajt e dimrit

Published

on

Sipas studimeve, shtimi mesatar i peshës në tre muajt e dimrit është gjysmë kilogrami, por për ata që tashmë kanë peshë të tepërt është më shumë.

Lexoni arsyet pse shtojmë peshë në muajt e dimrit.

Hamë më shumë ushqim sepse kemi ftohtë. Shumë e besojnë dhe po aq shumë e bëjnë, por e vërteta është se është një gabim, të paktën për njeriun modern.

Yndyra shtesë trupore jo vetëm që nuk na “izolon” ​​nga i ftohti, por përkundrazi na bën të ndjejmë më shumë ftohtë, kjo sepse kjo yndyrë është ind dhjamor i bardhë që ruan thjesht energji (kalori) dhe jo yndyrë kafe termogjenike. Këtë me shumicë e kanë vetëm foshnjat, ndërsa të rriturit në sasi shumë të kufizuara.

I ftohti hap oreksin – Temperaturat e ulëta rrisin oreksin tonë sepse djegim më shumë kalori për të prodhuar nxehtësi që do të mbajë temperaturën e trupit tonë normale pavarësisht temperaturave të ulëta mjedisore.

Pimë më pak ujë – Zakonisht nuk preferojmë ujin që na shuan etjen gjatë dimrit. Sigurisht që uji e shtyp oreksin ose të paktën e “mashtron” edhe nëse nuk e kuptojmë, ndërsa pa të oreksi nuk na ndalet.

Pimë më shumë për t’u ngrohur – Edhe pse shumë njerëz i drejtohen pijeve kur duan të ngrohen, ndjenja e ngrohtësisë që na jep alkooli në një natë të ftohtë dimri nuk është vetëm e përkohshme, por në fund funksionon e kundërta.

Hamë më shumë ushqime me yndyrë – Gjatë muajve të dimrit ne kërkojmë ushqime të yndyrshme dhe të “pasur”. Kjo ndodh sepse trupi ynë dëshiron ushqime të rënda, pasi sa më i rëndë të jetë një ushqim, aq më intensiv është tretja dhe prodhimi i nxehtësisë.

Lëvizim pak – Në dimër kufizojmë lëvizjet fizike për shkak të të ftohtit, trupi nuk djeg kalori shtesë për të djegur dhjamin. marrim më shumë kalori sesa djegim. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara