

Kulturë
A kanë të gjithë një monolog të brendshëm?
Hulumtimi i Lavenbruk në vitin 2019,i analizoi monologët e brendshëm në 3 dimensione.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNga Donavyn Coffey
“Zëri i vogël në kokën tuaj” mund të jetë kritiku juaj më i keq por dhe mbështetësi më i madh. Dihet që ai të ndihmon me udhëzime, të jep këshilla, përsërit biseda të vështira, dhe madje të kujton të shkruash disa gjëra në listën e gjërave që duhen blerë.
Por a kanë të gjithë një monolog të brendshëm? Për një kohë të gjatë, supozohej se një zë i brendshëm ishte thjesht pjesë e të qenit njeri. Por rezulton se nuk është kështu. Jo të gjithë e praktikojnë këtë gjë.
“Me monolog të brendshëm, ne nënkuptojmë pasjen e një diskutimi privat që i drejtohet vetvetes, dhe që kryhet pa ndonjë artikulim verbal të jashtëm”-thotë Helana Levenbruk, studiuese e vjetër e psikologjisë dhe neurokonjicionit dhe drejtuese e ekipit të gjuhës në CNRS, Institutin Kombëtar Kërkimor Francez.
Me diskutimin e brendshëm, ju gati e “dëgjoni” zërin tuaj të brendshëm, thotë ajo për “Live Science”. Ju jeni të vetëdijshëm mbi tonin dhe intonacionin e atij zëri. Për shembull, zëri mund të “tingëllojë” i zemëruar ose i shqetësuar.
Studimet kanë treguar se fëmijët e moshës 5 deri në 7 vjeç mund të përdorin një zë të brendshëm, dhe disa studime sugjerojnë se fëmijët mund të përdorin një formë të fonetikës së brendshme që nga mosha 18-21 muajsh.
Hulumtimi i Lavenbruk në vitin 2019,i analizoi monologët e brendshëm në 3 dimensione.
I pari është dialogu. Njerëzit mund të kenë një fjalim kaq të ndërlikuar të brendshëm, saqë midis ekspertëve ka debate nëse është e saktë që të gjithë fjalimet e brendshme të njerëzve t’i quajmë monologje.
Një monolog ndodh kur mendon me vete diçka të tipit “Kam nevojë të shkoj në dyqan të blej bukë”. Por herë të tjera, kur arsyetoni, ju mund të argëtoheni duke angazhuar në këtë proces disa këndvështrime, gjë që e bën atë si një bisedë, dialog.
Dimensioni i dytë është kondensimi, një masë e asaj se sa shumë apo pak fjalë është komunikimi juaj i brendshëm. Ndonjëherë mendoni me fjalë ose fragmente. Por herë të tjera, sidomos kur jeni duke u përgatitur për një bisedë ose prezantim, ka të ngjarë të jeni duke menduar në fjali dhe paragrafë të plotë.
Dimensioni i tretë është qëllimshmëria. A jeni duke u përfshirë enkas në bisedën me vetveten? Për arsye që ende nuk i dimë, nganjëherë fjalimi i brendshëm thjesht mund të vijë tek ju ose të zhvendoset në tema krejtësisht të rastësishme dhe në dukje të shkëputura.
Por një element ngatërrues për një kohë të gjatë në studimin e kësaj dukurie, ka qenë fakti që në studime të ndryshme njerëzit i shprehnin mendimet e tyre me fjalë, thotë Lavenbruk, edhe nëse nuk po mendonin saktësisht me fjalë.
Supozimi i vjetër, sipas të cilit të gjithë njerëzit mbështeten tek një zë të brendshëm, u sfidua për herë të parë në fund të viteve 1990nga kërkimet e drejtuara nga Rusëll Hërlbërt, psikolog në Universitetin e Nevada, Las Vegas. Ai studioi monologun e brendshëm të pjesëmarrësve, duke u kërkuar atyre të mbanin një biper (sinjalizues).
Sa herë që binte zilja e pajisjes, ata duhet të shkruanin atë që po mendonin apo përjetonin në mendjen e tyre pak para atij momenti. Në fund të ditës, ata u takuan me një studiues për të shqyrtuar përgjigjet e tyre. Ndoshta pjesëmarrësi kishte shkruar “Unë duhet të blej pak bukë”. Më pas studiuesi do ta pyeste nëse kjo ishte ajo që ai kishte menduar vërtet. “Apo keni menduar vetëm‘bukë’? Apo mos keni qenë të uritur, mos keni pasur një ndjesi në stomakun tuaj?”- u shpreh Lavenbruk.
Pas çdo takimi me studiuesen, pjesëmarrësit në studim ishin më të aftë në artikulimin e mendimeve të tyre të vërteta, tha ajo. Në fund studimi zbuloi se disa njerëz kishin një të folur të brendshëm sa herë që binte biperi, gati “si një radio në kokën e tyre”.
Por të tjerët kishin më pak të folur të brendshëm se zakonisht, dhe disa nuk kishin fare. Ata përjetonin imazhe, ndjesi dhe emocione, por jo një zë apo fjalë. Mungesa e një monologu të brendshëm, ka qenë e lidhur me një gjendje të quajtur “afantazia”, ose “verbëri e syrit të mendjes”.
Njerëzit që përjetojnë “afantazia” nuk përjetojnë vizualizime në mendjen e tyre. Ata nuk munden ta fotografojnë dhomën e tyre të gjumit apo fytyrën e nënës së tyre. Afantazia dhe mungesa e një zëri të brendshëm nuk janë domosdoshmërisht të këqija.
Por një kuptim më i mirë i të folurit të brendshëm dhe i një vargu të gjerë procesesh mendimi që përjetojnë njerëzit,mund të jenë veçanërisht të rëndësishme “për metodat e të mësuarit dhe arsimin në përgjithësi” thotë Lavenbruk.
Deri më tani, llojet e fjalimit të brendshëm, dhe përvojat që mund të kenë fëmijët dhe burimet që ata mund të kenë nevojë për të mësuar, ka të ngjarë të jenë nënvlerësuar jashtëzakonisht, thotë studiuesja. / “Livescience” – Bota.al
Magazinë
Bëhuni gati! Po vjen një serial për jetën dhe karrierën e Madonna-s
Published
15 minutes agoon
May 14, 2025
Jeta e ‘mbretëreshës së pop-it’ do të prekë ekranin! Është konfirmuar zyrtarisht bashkëpunimi i Madonna-s me Netflix, për të krijuar një serial biografik, i cili do të tregojë jetën dhe karrierën e yllit Madonna.
Këngëtarja do të jetë producentja ekzekutive e serialit, së bashku me Shawn Levy, regjisori i “Stranger Things”.
Madonna e Levy kanë qenë duke diskutuar për projektin “prej kohësh,” por janë në fazat fillestare të zhvillimit.
Kështu, mbetet ende e panjohur se në cilën periudhë të jetës dhe karrierës së Madonnës do të fokusohet seria.
Thuhet se dyshja po “fillojnë nga e para,” pasi ky serial është i ndarë nga filmi biografik që Madonna po zhvillonte me Universal Pictures në vitin 2022. Filmi u ndërpre pasi ajo njoftoi turneun “Celebration” në vitin 2023.
Në korrik 2024 ajo tregoi se projekti i filmit ishte rikthyer, duke publikuar një video në Instagram ku punonte mbi një skenar. Por, duket se projekti u anulua dhe Madonna postoi në Instagram një pyetje për ndjekësit.
“Unë nuk kam pasur një jetë normale. Nuk mund ta bëj këtë në mënyrën normale. A duhet ta bëj historinë e jetës sime si një seri apo një film artistik?”.
Duke qenë se tanimë është konfirmuar se jeta e saj do të tregohet në serial, ndoshta filmi nuk do të realizohet.
Kush do të jetë në rolin e Madonna-s?
Meqenëse historia nuk është përcaktuar, as kasti për serialin nuk u konfirmua. Raportohet se Julia Garner, e përzgjedhura e supozuar e Madonna-s për filmin, “me shumë gjasa do të luajë Madonnën,” në varësi të disponueshmërisë së saj.
Garner ka mbajtur kontakte me ekipin e Madonnës, madje iu bashkua asaj në skenë si një “gjyqtare” e performancave “Vogue” gjatë turneut “Celebration”.
Garner e fitoi rolin kundër disa aktoreve të reja, si Florence Pugh, Alexa Demie, Odessa Young, Emma Laird, Bebe Rexha dhe Sky Ferreira, të cilat zhvilluan një proces rigoroz audicionesh që shumë e quajtën “Kampi i Stërvitjes së Madonna-s”
Madonna ende nuk ka konfirmuar nëse do të marrë rolin e regjisores ose shkrimtares në këtë serial të ri.

Ylli amerikan, Beyoncé ka nisur fuqishëm turneun më të ri “Cowboy Carter”, duke thyer tashmë disa rekorde historike.
Këngëtarja e “Crazy In Love” përfundoi pesë koncerte në stadiumin “SoFi” në Inglewood, Kaliforni, ditë më parë, duke grumbulluar mbi 50 milionë dollarë nga 217 mijë bileta të shitura.
Sipas “Rolling Stone”, kjo seri koncertesh është “angazhimi më i madh në një vend të vetëm për këtë vit” deri më tani.
Ky sukses e vendos Beyoncén në vendin e pestë në historinë e fitimeve të mëdha në një ndalesë të vetme turneu, duke u renditur pas artistëve si grupi U2 në “Sphere” në Las Vegas (2023-2024), Harry Styles në “Madison Square Garden” (2022) dhe Take That në “Wembley” (2011).
Ajo bëhet artistja femër me fitimin më të madh në histori në vend. Beyoncé e nisi turneun më 28 prill dhe u rikthye në “SoFi Stadium” më 1, 4, 7 e 9 maj, me 11.1 milionë dollarë të fituar për natë, mbi 43,000 spektatorë për çdo shfaqje.
Kjo nuk është hera e parë që bën histori në këtë stadium. Me tre performanca tjera në “SoFi” në 2023, ajo ka dhënë tetë koncerte aty, më shumë se çdo artist tjetër në historinë pesëvjeçare të stadiumit.
Në natën hapëse të serisë së koncerteve në “SoFi”, Beyoncé u shoqërua në skenë nga dy vajzat, Blue Ivy Carter dhe Rumi Carter. Blue Ivy, 13 vjeç, kërcente me nënën gjatë këngës “America Has A Problem”.
Më vonë, erdhi momenti kur Rumi, bëri debutimin në skenë. gjatë interpretimit të baladës Protector”, Beyoncé qëndronte nën dritat e skenës. Pas këngës, në ekran u shfaqën imazhe me të tre fëmijët – përfshirë edhe binjakun e Rumit, Sir Carter.
Blue Ivy ka qenë pjesë e rëndësishme e performancave të nënës. Ajo ishte pjesë e trupës së kërcimtarëve në turneun “Renaissance” më vitin 2023 dhe performoi në shfaqjen gjysmëfinale të ndeshjes së Krishtlindjes së NFL-së në 2024.
E reja e talentuar po ndjek gjurmët e prindërve të saj të famshëm, pasi në vitin 2024 ajo ka huazuar zërin e saj për personazhin Kiara në filmin e Disneyt “Mufasa: The Lion King”.
Magazinë
Zyrtare: Shqipëria kualifikohet në finalen e madhe të ‘Eurovision 2025’
Published
7 hours agoon
May 14, 2025
Emocion, krenari dhe një shpërthim reagimesh pozitive – Shqipëria është zyrtarisht finaliste në Eurovision Song Contest 2025, që po mbahet këtë vit në Bazel të Zvicrës.
Grupi Shkodra Elektronike, përfaqësuesit e Shqipërisë, arritën të sigurojnë një vend të merituar në finalen e madhe me performancën e tyre energjike dhe të veçantë të këngës “Zjerm” gjatë gjysmëfinales së parë të mbajtur sonte.
Me një skenografi elektrizuese dhe një kombinim autentik të muzikës tradicionale shqiptare me elemente moderne elektronike, Shkodra Elektronike rrëmbyen vëmendjen e publikut evropian dhe votat e mjaftueshme për të kaluar më tej.
Kjo shënon një sukses të madh për Shqipërinë në skenën ndërkombëtare të muzikës, duke konfirmuar edhe një herë se muzika shqipe ka potencial të konkurrojë denjësisht në skena të mëdha si Eurovision.
Finalja e madhe do të zhvillohet të shtunën, më 17 maj, dhe Shqipëria do të jetë mes 26 shteteve që do të garojnë për trofeun e këtij viti.
Kulturë
“Zjerm”, Shkodra Elektronike kualifikohet për finalen e madhe të Eurovision
Published
8 hours agoon
May 14, 2025By
UBTnews
Shqipëria ka siguruar një vend në natën finale të Eurovision 2025, ku “Shkodra Elektronike” me këngën “Zjerm” ka arritur të kualifikohet mes 10 shteteve fituese të gjysmëfinales së parë, e mbajtur në Bazel, Zvicër.
Në natën e parë të Eurovision 2025, shtetet finaliste të gjysmëfinales së parë janë: Norvegjia, Shqipëria, Suedia, Islanda, Holanda, Polonia, San Marino, Estonia, Portugalia, dhe Ukraina. Kjo natë e karakterizuar nga energji dhe emocion solli një performancë të jashtëzakonshme nga Shqipëria.
Kënga “Zjerm” përfshiu simbole kombëtare, ndërsa koncepti skenik i frymëzuar nga legjenda e Rozafës krijoi një moment magjik.
Artistët finalistë, përfshirë Shqipërinë, do të rikthehen në skenë më 17 maj për të garuar për trofeun e Eurovision 2025.
Pas performancës spektakolare në parafialen, “Zjerm” dhe Shkodra Elektronike arritën të kalonin në finalen e madhe të Eurosong.
Kënga “Zjerm” fitoi Festivalin e Këngës në Radio Televizionin Shqiptar në fund të vitit 2024, dhe pas mbarimit të spektaklit dhe votimit, ka reaguar edhe kryeministri Edi Rama me një video-postim të performancës dhe një mesazh në rrjetin social.
“Zjerm në finalen e 17 majit në Eurovision! SHNDRIT, SHNDRIT, SHNDRIT!” – shkruan kryeministri, duke e shoqëruar me disa emoji zjarri dhe qielli me yje.

IKSHPK raporton për rritje të rasteve të fruthit “si pasojë e mosvaksinimit”

Bëhuni gati! Po vjen një serial për jetën dhe karrierën e Madonna-s

Në UBT do të mbahet aktiviteti humanitar “Dita e Bamirësisë” nën moton “Studentët dhurojnë buzëqeshje, jo vetëm dije”

Pse na dridhen duart kur jemi të stresuar?

Londra dhe Cyrihu së shpejti do të lidhen me hekurudhë

UBT përkrah Edicionin e 15-të të Chopin Piano Fest Prishtina

Kremlini reagon ndaj Macron: Përhapja e armëve bërthamore jo zgjidhje për Evropën

Nga foto në video, Honor 400 sjellë risin e re me intelegjencën artificiale

Kina zbulon baterinë bakteriale
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim