Një ditë që shënon një disfatë historike mund të duket si një pikë e çuditshme për të shpallur ringjalljen e lëvizjes për pavarësi të Katalonjës.
Jo për aktivisten Imma Caboti.
Ajo beson se fakti që njerëzit ende po bëjnë fushatë për t’u ndarë nga pjesa tjetër e Spanjës tregon forcën e mbështetjes për pavarësinë.
Pesë vjet më parë, 92% e votuesve mbështetën ndarjen nga pjesa tjetër e Spanjës në një referendum të paligjshëm në Madrid. Por pasi parlamenti katalanas shpalli pavarësinë, qeveria spanjolle vendosi sundim të drejtpërdrejtë, shkarkoi udhëheqësit e saj dhe shpërndau parlamentin.
Sot, mbështetja për pavarësinë mbetet e fortë, sipas aktivistëve.
Duke valëvitur flamujt e tyre, dhjetëra mijëra katalanas marshuan nëpër Barcelonë për ditën e tyre kombëtare në shtator, e cila shënon rënien e qytetit ndaj një disfate ushtarake nga Spanja në 1714.
“Mbështetja publike për pavarësinë është masive”, thotë Caboti, anëtare e komitetit të Asamblesë Kombëtare të Katalonjës (ANC), një grup popullor i fushatës bazë.
Por optimizmi i saj është dëmtuar nga grindjet e brendshme mes partive pro-pavarësisë të Katalonjës, të cilat kanë një shumicë prej 51% në parlamentin rajonal.
Përçarjet e brendshme mbi strategjinë për t’u shkëputur nga Spanja — dialogu me Madridin ose veprime të njëanshme — po minojnë lëvizjen e pavarësisë, sipas Cabotit.
“Pikëpamja jonë është e qartë — ne kemi një shumicë votash. Qeveria jonë u zgjodh me një mandat për të zbatuar pavarësinë, gjë që nuk po ndodh”, tha Caboti për Euronews.
“Ndarjet e brendshme janë perfekte për spanjollët. Ne besojmë se Katalonja mund të arrijë pavarësinë vetëm në mënyrë të njëanshme”.
Pozicioni i linjës së ashpër të ANC – për të parë Kataloninë të rivendosë deklaratën e saj të pavarësisë deri në vitin 2024 – është tregues i ndarjes në politikën katalanase pas referendumit të vitit 2017.
Votimi fatkeq, i cili pa 92% të votuesve — ose dy milionë njerëz — që zgjodhën pavarësinë me një pjesëmarrje prej 43 për qind, ishte një “humbje e madhe” për lëvizjen katalanase, sipas Dr Andrew Dowling, historian hispanik në Universitetin Cardiff.
Dowling thotë se shumë katalanas ndihen të tjetërsuar nga Spanja pas reagimit të saj që përfshinte dhunën policore, arrestimet e politikanëve dhe spiunimin e aktivistëve.
“Çdo ngushëllim që Spanja mund të ofrojë tani ka të ngjarë të jetë shumë pak vonë për katalanasit që janë shkëputur psikologjikisht nga Spanja”, thotë Dowling.
“Edhe nëse 40 për qind e katalanasve mbështesin pavarësinë, është ende një problem i madh për Spanjën”.
Një sondazh i qeverisë në shtator tregoi se rreth 52% e katalanasve kundërshtojnë pavarësinë dhe 41% e mbështesin atë — një rënie nga 49% në 2017.
Megjithatë, Katalonja tani e gjen veten të ndarë nga — siç thotë Dowling — “një qeveri me dy kuaj që kalërojnë në drejtime të ndryshme”.
“Kishte një shkallë të drejtë uniteti që e mbajti lëvizjen e pavarur deri në referendum” shton ai.
Politika e ndarë e Katalonjës
Katalonja, shtëpia e 7.7 milionë banorëve në verilindje të Spanjës, qeveriset nga një koalicion i brishtë i partive pro-pavarësisë që janë përplasur për strategjinë e tyre për t’u shkëputur me Spanjën.
Presidenti rajonal Pere Aragones, kreu i ERC (E majta republikane e Katalonjës), ka preferuar dialogun me Madridin, gjë që ka zemëruar partnerin e koalicionit Junts (Së bashku për Kataloninë).
Javën e kaluar, koalicioni shmangu kolapsin pasi Pere Aragones shkarkoi nënpresidentin e tij Jordi Puignero, kreun e Junts, pa u konsultuar me anëtarët e tjerë të qeverisë.
Përplasja erdhi pasi Aragones njoftoi të martën se do të kërkonte leje nga kryeqyteti i Spanjës për të mbajtur një referendum; një kërkesë që Madridi e refuzoi menjëherë.
Identiteti ‘nën kërcënim’
Kërkimi i Katalonjës për pavarësi mund të gjurmohet ndër shekuj, por debatet aktuale përqendrohen në ekonominë dhe identitetin e saj.
Rajoni është financiarisht fitimprurës dhe kontribuon rreth 19 për qind të PBB-së së Spanjës – e dyta më e larta pas Madridit.
Ndërkohë, disa kanë frikë për gjuhën e Katalonjës, e cila flitet nga shumica e katalanasve dhe është parë të jetë sulmuar.
Në vitin 2021, gjykatat spanjolle ndezën zemërim duke vendosur që një e katërta orë mësimi në të gjitha shkollat në Katalonjë duhet të jetë në spanjisht.
Spanja ka bërë disa përpjekje për të qetësuar Katalonjën që nga referendumi i dështuar.
Vitin e kaluar, qeveria urdhëroi faljen e pjesshme të 12 separatistëve katalanas të dënuar për rolet e tyre në referendumin e vitit 2017./UBTNews/
