

Shëndeti
A është gjenetik diabeti i tipit 1? Ja çfarë thonë ekspertët
Published
3 years agoon
By
UBT.NewsEkspertët kanë identifikuar disa nga mutacionet e gjeneve që kontribuojnë në diabetin e tipit 1, por sigurisht që ka më shumë që presin për t’u zbuluar. Por gjenet janë vetëm një pjesë e historisë. Shumica e ekspertëve besojnë se mutacionet specifike të gjeneve ju predispozojnë vetëm për të zhvilluar diabetin e tipit 1, ndërkohë që nevojiten faktorë shtesë mjedisorë për aktivizimin e këtyre gjeneve.
“Ekziston një komponent gjenetik vërtet i fortë, por nuk është e vetmja gjë që po ndodh. Ka kushte mjedisore që nxisin këtë proces“, thotë Leann Olansky, MD, një endokrinologe në Klinikën e Cleveland.
Çfarë është diabeti i tipit 1?
Diabeti i tipit 1 është një sëmundje autoimune e cila ndërhyn në një nga proceset më themelore të biologjisë: të sigurohemi që sheqeri të jetë në dispozicion për të ushqyer trupin tonë.
Me pak fjalë, një sistem imunitar mashtrues gabimisht shkatërron qelizat beta të pankreasit, të cilat prodhojnë insulinë. Ne kemi nevojë për insulinë për të zhvendosur sheqerin nga ushqimi nga gjaku ynë dhe në qelizat ku ai ruhet për energji. Pa insulinë, nivelet e sheqerit rriten në nivele stratosferike dhe mund të çojnë në koma, madje edhe vdekje.
Diabeti i tipit 1 është një sëmundje e përjetshme, e cila kërkon terapi zëvendësuese të insulinës gjatë gjithë jetës për ta menaxhuar atë.
A ekziston një “gjen diabeti”?
Shkencëtarët nuk kanë identifikuar një gjen i cili shkakton diabetin e tipit 1. Në vend të kësaj, ata kanë zbuluar mutacione në një fis gjenesh të quajtur kompleksi i antigjenit të leukociteve të njeriut (HLA). Kombinimet specifike të këtyre mutacioneve (të quajtura haplotip) duket se sjellin një rrezik më të lartë për zhvillimin e diabetit të tipit 1.
“Këto mutacione lidhen me ndryshimet në sistemin imunitar të dikujt që stimulon një shkatërrim autoimun të qelizave që prodhojnë insulinë të pankreasit që çon në diabetin e tipit 1“, thotë Deena Adimoolam, MD, një specialiste në endokrinologji dhe mjekësi parandaluese në New Jersey.
Në mënyrë të veçantë, këto gjene, të cilat ndodhen në kromozomin 6, ndihmojnë sistemin imunitar të identifikojë se cilat komponime janë natyrale për trupin dhe cilat nuk duhet të jenë aty. Pa këtë aftësi, sistemi imunitar nuk ka asnjë mënyrë për të treguar se cilat përbërës janë mik dhe cilat janë armik.
I njëjti kompleks i gjeneve është i përfshirë edhe në sëmundje të tjera autoimune, të cilat mund të shpjegojnë një tjetër veçori të diabetit të tipit 1.
“Pacientët me diabet të tipit 1 mund të kenë sëmundje të tjera autoimune. Ata ndoshta kanë një rrugë të ngjashme”, thotë doktor Olansky.
Por ndryshimet në gjenet HLA shpjegojnë vetëm rreth 40% të rrezikut gjenetik të diabetit të tipit 1.
“Ka shumë gjene të tjera që e modifikojnë atë rrezik dhe e bëjnë atë më të madh apo më të vogël”, tha Dr. Olansky.
Gjenet janë më shpesh të pranishme te njerëzit Kaukazianë, gjë që ka kuptim sepse rastet e diabetit të tipit 1 janë në masë dërrmuese te njerëzit e bardhë. Një mutacion i gjeneve specifike (HLA-DR7) mund të rrisë rrezikun për afrikano-amerikanët, ndërsa HLA-DR9 mund të rrisë rrezikun për individët japonezë.
Një formë e diabetit, e quajtur MODY (diabeti me fillimin e pjekurisë së të rinjve), është qartësisht i shkaktuar nga variacionet në gjene të caktuara. Ndonëse MODY ka shumë veçori të diabetit të tipit 1, ai nuk është identik /UBTNews/
Shëndeti
Pse rrushi i thatë nuk rekomandohet për të gjithë?
Published
20 minutes agoon
August 13, 2025By
UBT News
Rrush i thatë përmban një sasi të madhe të lëndëve ushqyese, studime të shumta kanë treguar se konsumimi i një sasie më të vogël të saj sjell përfitime të shumta në trup.
Sidoqoftë, nuk rekomandohet për të gjithë. Ka disa arsye pse duhet të konsumoni rrush të thatë, ndoshta gjëja më e shëndetshme në lidhje me rrushin e thatë është se ndihmon për largimin e problemit të kapsllëkut.
Kjo ka të bëjë me faktin se vetëm 1/4 filxhan rrush i thatë mund të mburret me rreth dy gramë fibra, që është rreth shtatë për qind e vlerës ditore për shumicën e njerëzve. Kërkesat tuaja individuale për fibra gjithashtu varen nga mosha dhe gjinia juaj.
Reduktimi i rrezikut të anemisë
Anemia, e cila është shkaktuar nga mungesa e hekurit, është një nga mangësitë më të zakonshme të mineraleve në trup. Më shumë se një e katërta e popullsisë së botës preket nga kjo mungesë. Anemia shfaqet kur zvogëlohet numri i qelizave të kuqe të gjakut dhe aftësia e gjakut për të mbajtur oksigjen, gjë që mund të lërë të ndiheni të lodhur dhe të dobët.
Në disa raste, ai madje mund të dëmtojë funksionin e trurit, përveç marrjes së suplementeve të hekurit, ju mund të rrisni nivelin e hekurit përmes dietës.
Rrushi i thatë nuk është burimi më i pasur i hekurit, gjysma e një filxhani me fruta të thata përmban 7 për qind të sasisë së rekomanduar ditore për gratë e moshës 19-50 vjeç, 18 miligramë, që rrezikohen nga mungesa e hekurit për shkak të menstruacioneve, mund të ndihmojnë rregullojnë hekurin, shkruan KP.
Rritja e niveleve të energjisë
Meqenëse rrushi përmban sasi të konsiderueshme sheqeri, një grusht rrush të thatë mund të jetë burim i mirë energjie. Është më mirë t’i hani në mëngjes me stomak bosh ose para një stërvitje për të cilën keni nevojë për energji shtesë, shkruan Eat This.
Rrushi i thatë është me antioksidues, përkatësisht fitonutrientë të njohur si fenole dhe polifenole. Këta antioksidues ndihmojnë në heqjen e radikaleve të lira nga gjaku, gjë që është e rëndësishme sepse ato mund të dëmtojnë qelizat dhe ADN-në tuaj.
Kjo çon në komplikime të mëdha, përfshirë sëmundjet e zemrës. Fatkeqësisht, rrushi i thatë ka një të metë. Ai është i pasur me sheqer dhe ndërsa kjo është e dobishme në disa situata, nuk është zgjidhje e mirë për njerëzit me diabet.
Në 1/4 filxhan rrush ka 26 gramë sheqer. Për njerëzit me diabet, veçanërisht diabetin e tipit 2, mund të rrisë rrezikun e hiperglicemisë ose sheqerit të lartë në gjak, andaj diabetikët duhet të kufizojnë sasinë e rrushit të thatë.
Shëndeti
Çfarë i ndodh trupit tuaj kur ndaloni sheqerin vetëm për dy javë?
Published
2 hours agoon
August 13, 2025By
UBT News
A keni menduar ndonjëherë se çfarë ndodh me trupin tuaj nëse ndaloni sheqerin vetëm për dy javë?
Përtej përfitimeve të dukshme, ndryshimet e brendshme janë mahnitëse dhe ndikojnë drejtpërdrejt në mënyrën si ndiheni gjatë ditës.
Le të zbulojmë së bashku fazat që kalon trupi juaj gjatë kësaj periudhe transformuese.
Çfarë ndodh nëse ndaloni konsumimin e sheqerit për 2 javë?
Dita e parë dhe e dyta, niveli i sheqerit në gjak fillon të stabilizohet dhe do të vëreni më pak rënie energjie apo shpërthime të papritura.
Trupi juaj fillon të përdorë yndyrnat e grumbulluara për energji.
Dita 3 deri në të 6-tën, mund të përjetoni dhimbje koke, ndryshime të humorit e lodhje. Kjo ndodh se trupi po detoksifikohet e përshtatet, simptoma do të kalojnë.
Dita 7 deri në të 9-tën, shijet marrin një “reset.” Pllaka juaj e shijes bëhet më e ndjeshme ndaj aromave të lehta dhe do të vini re që frutat shijojnë më ëmbël se zakonisht.
Dita 10 deri në të 14-tën, energjia juaj rritet ndjeshëm dhe nuk do të keni më rënie të papritura të energjisë, vetëm një furnizim i qëndrueshëm dhe i pastër, pasi trupi juaj bëhet më efikas në djegien e yndyrnave si burim energjie.
Shëndeti
Studim: Njihuni me ushqimin që ul yndyrën e mëlçisë me 40%
Published
2 hours agoon
August 13, 2025By
UBT News
Një dietë e kufizuar me kalori dhe jo me proteina të ulëta çoi në reduktim prej 40% të yndyrës së akumuluar në mëlçi, sipas gjetjeve të një studimi gjerman që ekzaminoi efektin e modelit dietik në sëmundjen e mëlçisë yndyrore joalkoolike, shkaku i sëmundjeve kronike të mëlçisë në mbarë botën.
Ekipi hulumtues i Institutit Gjerman të Ushqyerjes Potsdam-Rehbruecke, i udhëhequr nga Dr. Olga Ramich e profesori Andreas Pfeiffer, kishin identifikuar në studimet e mëparshme se një dietë me proteina të lartë është më efektive se ajo me pak proteina, dhe në një studim të ri, tani hedh dritë mbi mekanizmin e funksionimit të kësaj diete të veçantë.
Sëmundja e mëlçisë dhjamore jo-alkoolike karakterizohet nga grumbullimi i yndyrës në mëlçi e shoqërohet me obezitet, diabetin e tipit 2, presionin e lartë të gjakut dhe çrregullimet e lipideve. Nëse nuk trajtohet, mbart rrezikun e zhvillimit të cirrozës së mëlçisë dhe mund të kërcënojë jetën e të sëmurit.
Shkaqet e sëmundjes variojnë nga një mënyrë jetese jo e shëndetshme, ngrënia e ushqimeve me yndyrë e sheqer, dhe mungesa e ushtrimeve fizike, deri te faktorët gjenetikë. Në studimin e ri, studiuesit shikuan si përmbajtja e proteinave në ushqime ndikon në sasinë e yndyrës së mëlçisë tek njerëzit obezë me sëmundje të mëlçisë yndyrore jo-alkoolike.
19 pjesëmarrës ndoqën një dietë me proteina të lartë ose të ulët për tre javë. Ata i’u nënshtruan një operacioni bariatrik për të trajtuar obezitetin gjatë të cilit u morën mostrat e mëlçisë. Analiza e mostrave tregoi se dieta me kalori të ulët dhe me shumë proteina reduktoi yndyrën e mëlçisë në mënyrë më efektive sesa dieta me kalori të ulët dhe me proteina të lartë. Në rastin e parë sasia e yndyrës u reduktua me 40%, ndërsa në rastin e dytë mbeti e pandryshuar.
Pjesëmarrësit në të dy grupet humbën gjithsej rreth pesë kilogramë.
“Nëse rezultatet vazhdojnë të konfirmohen në studime më të mëdha, rekomandimi për rritjen e marrjes së proteinave të kombinuara me një dietë të shëndetshme me pak yndyrë mund të gjejë rrugën e saj në mjekësi si pjesë e një trajtimi efektiv për mëlçinë e dhjamosur”, thotë Andreas Pfeiffer.
Studiuesit vlerësojnë se efekti pozitiv i kësaj diete qëndron në faktin se marrja, ruajtja dhe sinteza e yndyrës është e shtypur. Kjo sugjerohet nga analizat gjenetike të gjera të mostrave të mëlçisë të kryera më pas nga profesori Stephan Herzig dhe ekipi i tij në qendrën kërkimore Helmholtz Zentrum München.
Disa gjene përgjegjës për thithjen, ruajtjen dhe sintezën e yndyrës në mëlçi ishin më pak aktive pas dietës me proteina të lartë sesa pas dietës së ulët.
Në të njëjtën kohë, me rezultate befasuese u hetuan edhe mitokondritë, sipas Dr. Olga Ramich, e cila kreu studimin përkatës së bashku me kolegët e saj në Departamentin e Fiziologjisë dhe Metabolizmit të Energjisë të Institutit Gjerman të Ushqyerjes Potsdam-Rehbruecke.
“Aktiviteti mitokondrial ishte i ngjashëm në të dy grupet. Kjo na befasoi. Të hidhnim hipotezën se një dietë me proteina të lartë do të rriste aktivitetin mitokondrial e do kontribuonte në reduktimin e yndyrës së mëlçisë”, tha Susanne Klaus, kreu i Departamentit të Fiziologjisë dhe Metabolizmit të Energjisë.
Studiuesit u befasuan gjithashtu kur zbuluan se nivelet serike të faktorit të rritjes së fibroblasteve 21 ishin më të ulëta pas dietës me proteina të lartë që reduktonte yndyrën e mëlçisë sesa pas dietës me pak proteina.
Shëndeti
Një virus i zakonshëm mund të nxisë zhvillimin e një lloji të rrezikshëm kanceri?
Published
4 hours agoon
August 13, 2025By
UBT News
Studimi i ri tregon se beta-HPV mund të integrohet në ADN dhe të nxisë zhvillimin e kancerit, veçanërisht tek personat me imunitet të dobësuar.
Shkencëtarët kanë arritur në një zbulim që mund të ndryshojë mënyrën si e kuptojmë një nga format më të shpeshta të kancerit në botë.
Një tip i zakonshëm i virusit human papilloma, i njohur si beta-HPV, mund të jetë më i rrezikshëm se sa mendohej. Deri tani besohej se ky virus përkeqësonte dëmtimet e lëkurës të shkaktuara nga rrezatimi UV. Një studim i ri tregon se mund të marrë kontrollin mbi qelizat dhe të nxisë zhvillimin e kancerit.
Informacionet dolën nga rasti i një gruaje 34-vjeç, e cila po luftonte me karcinomën e qelizave skuamoze në ballë. Pavarësisht operacioneve, tumoret i riktheheshin. Një analizë zbuloi një fakt tronditës: beta-HPV ishte integruar në ADN-në e qelizave të kancerit, duke prodhuar proteina që përshpejtonin përparimin e sëmundjes. Ky është rasti i parë i konfirmuar ku beta-HPV është integruar në ADN-në qelizore dhe ka marrë pjesë aktive në ruajtjen e kancerit.
Pacientja kishte një çrregullim të rrallë imunitar të trashëguar, që pengonte qelizat T, mbrojtësit kryesorë kundër infeksioneve të sulmonin HPV-në.
Edhe pse trupi riparonte me sukses dëmtimet nga rrezatimi UV, imuniteti i dobët i lejoi virusit të përhapej e të merrte kontrollin, ajo vuante edhe nga simptoma tjera të HPV-së, si lythat në lëkurë dhe në gojë.
“Kjo tregon se mund të ketë edhe persona tjerë me formë agresive të cSCC-së, që kanë defekte bazë imunitare e që mund të përfitojnë nga terapitë e fokusuara tek sistemi imunitar,”-theksoi Andrea Lisco, specialiste e imunologjisë në Institutin Kombëtar Amerikan për Alergji dhe Sëmundje Infektive.
Trajtimi pati sukses, jo vetëm që agresiviteti i kancerit të lëkurës u zhduk, por u zhdukën të gjitha simptomat e tjera të HPV-së. Gjatë tre viteve të ndjekjes, nuk pati asnjë shenjë rikthimi të sëmundjes.
“Kjo arritje s’do të ishte e mundur pa bashkëpunimin e virusologëve, imunologëve dhe ekspertëve të transplantit, që punuan nën të njëjtin çati,”-tha Lisco.
Edhe pse rrezatimi UV mbetet shkaktari kryesor i kancerit të lëkurës, ky studim tregon se në raste të rralla, viruse si beta-HPV mund të kenë rol vendimtar, veçanërisht tek individët me sistem imunitar të dobësuar.
Zbulimi thekson rëndësinë e qasjes së personalizuar në trajtimin e kancerit, e cila rezulton më efikase se metodat standarde e jep shpresë për përmirësimin e luftës kundër viruseve si alfa-HPV, që shkakton kancerin e qafës së mitrës, sidomos duke pasur parasysh se vaksinimi ka ulur ndjeshëm vdekshmërinë

Pse rrushi i thatë nuk rekomandohet për të gjithë?

Komuna e Prishtinës: Punimet rreth Katedrales nuk ndërhyjnë në zonën e mbrojtur

Bastisje në tri lokacione në Klinë e një në Prishtinë, sekuestrohet në sasi armësh

Pas më shumë se 13 vjetësh martesë, vajza e Joe Biden ka paraqitur kërkesë për divorc

Real Madrid bind në miqësoren e fundit para startit të kampionatit

NASA: SHBA-ja do të jetë kombi i parë që vendos energjinë në Hënë

Zjarret djegin 100 mijë hektarë tokë në Spanjë

Franca, Gjermania e Britania mund të rivendosin embargo globale ndaj Iranit

Çfarë i ndodh trupit tuaj kur ndaloni sheqerin vetëm për dy javë?
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit