Shëndet

A e dini ndikimin e vezëve në shëndetin e veshkave?

Published

on

Pavarësisht bollëkut të proteinave dhe vitaminave të rëndësishme, struktura ushqyese e vezëve kërkon kujdes të veçantë tek njerëzit me funksion të dëmtuar të veshkave.

Roli në planin ushqimor të pacientëve është bërë objekt i hulumtimeve e rekomandimeve të reja, që tregojnë rëndësinë e një qasje individuale e përzgjedhjeje të kujdesshme. Vezët janë burim proteinash me cilësi të lartë, mbështesin shëndetin e muskujve, trurit dhe syve.

Kolina, e cila gjendet në të verdhën e vezës, është e rëndësishme për zhvillimin e trurit, veçanërisht tek fëmijët dhe gratë shtatzëna.

Antioksidantët luteina dhe zeaksantina ndihmojnë në ruajtjen e shikimit. Me ushqyerjen e duhur, vezët mund të jenë aleat i vlefshëm për shëndetin. Veza është jashtëzakonisht ushqyese dhe e pasur me:

Proteina;

Vitaminë B12;

Kolina e vitaminës D;

Yndyrna të shëndetshme.

Kjo e bën një pjesë cilësore të dietës, brenda një menuje të ekuilibruar. Për shumicën e njerëzve të shëndetshëm, konsumi i moderuar i vezëve është i sigurt, që do të thotë, siç vëren ai, një deri në dy në ditë, ndërsa konsumi i tepërt, veçanërisht nëse përfshin burime tjera të yndyrës së ngopur dhe kolesterolit, mund të rrisë rrezikun tek njerëzit e ndjeshëm.

Fosfori në vezë është i rrezikshëm për njerëzit me sëmundje kronike të veshkave Vezët përmbajnë fosfor, i cili është i përqendruar në të verdhën e vezës, dhe është pikërisht ky fosfor që mund të përbëjë rrezik për njerëzit me sëmundje kronike të veshkave, veçanërisht ata në faza të avancuara ose ata që i nënshtrohen dializës.

Duke pasur parasysh këtë, Fondacioni Kombëtar i Veshkave e Fondacioni Amerikan i Veshkave rekomandojnë konsum të kujdesshëm të vezëve dhe përshtatje me nevojat individuale të secilit pacient. Nuk bëhet më fjalë nëse vezët janë të mira apo të këqija për veshkat, por edhe për mënyrën se si konsumohen, cila pjesë e vezës përdoret dhe në cilën fazë të sëmundjes.

Të ngrënit siç duhet mund të sjellë përfitime, por edhe rreziqe të mundshme.

Sa vezë mund të hahen në ditë?

Sasia e rekomanduar ditore e vezëve varet nga gjendja klinike e pacientit, funksioni i veshkave dhe lloji i trajtimit.

Për njerëzit në hemodializë ose dializë peritoneale, nevojat për proteina janë më të larta e vezët kanë burim i rëndësishëm i proteinave me cilësi të lartë. Sipas Fondacionit Amerikan të Veshkave, pacientët me dializë mund të përfitojnë nga konsumi i rregullt i të bardhës së vezës si burim proteinash, por duhet të kufizojnë konsumin e të verdhës së vezës për shkak të përmbajtjes së fosforit që ato përmbajnë.

Në fazat e hershme të sëmundjes kronike, konsumi total i vezëve duhet të reduktohet e të preferohen burime tjera proteinash me përmbajtje më të ulët minerale. Pacientëve me transplant organesh u këshillohet të shmangin të verdhat e vezëve të gjalla ose të pagatuara, për shkak të rrezikut të infeksioneve që transmetohen nga ushqimi, paralajmërojnë Fondacioni Kombëtar i Veshkave dhe Klinika e Clevelandit.

Si ndikon e verdha e vezës tek njerëzit me sëmundje të veshkave?

Përmban lëndë ushqyese të dobishme, duke përfshirë vitaminat A, D, E dhe K. Ajo është e pasur me fosfor, mineral që është i vështirë për t’u eliminuar nga njerëzit me funksion të zvogëluar të veshkave. Fosfori i tepërt çon në probleme me kockat, kalcifikim të enëve të gjakut dhe rritje të rrezikut kardiovaskular.

Fondacioni Kombëtar i Veshkave rekomandon që shumë pacientë me sëmundje kronike të veshkave të shmangin ose të zvogëlojnë ndjeshëm konsumin e të verdhës së vezës, veçanërisht nëse nivelet e fosforit në gjak janë të larta. Në këto raste, është e preferueshme të kufizohet konsumi i të bardhës së vezës, e cila siguron proteina pa mbingarkesën e mineraleve që e shoqëron atë.

A mund të hanë të bardhat e vezëve njerëzit me sëmundje të veshkave?

Organizata të ndryshme i konsiderojnë si një nga burimet më të mira të proteinave për njerëzit me sëmundje të veshkave. Ato kanë pak fosfor, kalium e natrium, duke i bërë mundësi të sigurt për të përmbushur nevojat për proteina pa kompromentuar funksionin e veshkave.

Fondacioni Amerikan i Veshkave bie dakord që të bardhat e vezëve mund të jenë pjesë e rregullt e dietës së pacientëve me sëmundje kronike të veshkave ose në dializë. Shkathtësia e tyre lejon të përfshihen në omëleta, sallata, supa ose gatime të pjekura në furrë, duke lehtësuar një larmi të sigurt diete.

Të bardhat e vezëve mund të përdoren si suplement proteine në planet ushqimore mjekësore për të ruajtur masën muskulore dhe për të mbështetur metabolizmin qelizor, pa rritur ngarkesën minerale që veshkat nuk mund ta përpunojnë në mënyrë efikase.

Vezët, veçanërisht të bardhat, janë pjesë e një diete për veshkat nëse konsumohen nën drejtimin e një profesionisti të kujdesit shëndetësor.

Është e nevojshme të përshtatet sasia e metoda e përgatitjes me fazën e sëmundjes, trajtimin dhe nevojat individuale të pacientit. Konsultimi me një nutricionist të specializuar në nefrologji është çelësi për të përfituar nga vezët pa kompromentuar shëndetin e veshkave.

Shëndet

Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme

Published

on

Fryrja e barkut është një nga shqetësimet më të zakonshme që raportohen në kabinetet mjekësore.

Ajo ndodh kur barku zmadhohet përtej përmasave normale për shkak të gazrave, lëngjeve, përmbajtjes tretëse ose ndryshimeve strukturore në organet e brendshme.

Shkaqet kryesore:

Shkaqe organike: shtatzënia, shtimi në peshë, bllokimet në zorrë, gastropareza, celiakia, peritoniti, asciti ose rritja e organeve të brendshme.

Shkaqe funksionale: gazrat nga sindroma e zorrës së irrituar (IBS), intoleranca ushqimore, kapsllëku, çrregullime të tkurrjes së zorrëve dhe dobësia e muskujve të barkut.

Diagnoza

Mjeku vlerëson simptomat përmes ekzaminimit fizik, nëse është e nevojshme, kryen ultratingull abdominal apo analiza tjera për të përcaktuar shkakun.

Trajtimi

Në rastet organike, trajtohet sëmundja themelore. Në rastet funksionale, ndihmojnë laksativët, probiotikët, enzimat tretëse dhe ndryshimet në dietë.

Shmang ushqimet që shkaktojnë gazra.

Ha ngadalë dhe në porcione të vogla.

Pij më shumë ujë dhe konsum më shumë fibra.

Bëj aktivitet fizik të rregullt.

Nëse fryrja është e shpeshtë ose e shoqëruar me dhimbje, kërko këshillë mjekësore për të përjashtuar shkaqe më serioze. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Shëndet

Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin

Published

on

Ushqimet e përpunuara që mund të dëmtojnë më shumë shëndetin e trurit, sipas një studimi të ri, janë mishi i përpunuar dhe pijet e gazuara me sheqer.

Një ekip studiuesish nga Universiteti Virginia Tech ka zbuluar se personat që konsumojnë rregullisht këto produkte kanë rrezik dukshëm më të lartë për të zhvilluar probleme njohëse, përfshirë çrregullime që lidhen me demencën dhe sëmundjen e Alzheimerit, raporton Science Alert.

Studimi u mbështet në të dhënat e Universitetit të Michiganit për Shëndetin dhe Pensionimin, ku u analizuan 4,750 amerikanë mbi 55 vjeç, të ndjekur për një periudhë shtatëvjeçare (2014–2020). Çdo dy vjet, pjesëmarrësit i’u nënshtruan testeve të kujtesës dhe aftësive njohëse, duke përfshirë kujtimin e menjëhershëm, kujtimin e vonuar, llogaritje të thjeshta dhe ushtrime për përqendrim.

Rezultatet treguan se 1,363 persona zhvilluan probleme me kujtesën. Ata që konsumonin një racion mishi të përpunuar në ditë kishin 17% më shumë rrezik për çrregullime njohëse, ata që pinin çdo ditë pije të ëmbëlsuara – si kola, çaj i ftohtë me sheqer apo lëngje frutash industriale – kishin 6% më shumë rrezik.

Megjithatë, studimi nuk gjeti një lidhje të fortë mes konsumit të përgjithshëm të ushqimeve ultra të përpunuara dhe rritjes së rrezikut për probleme njohëse, përveç mishrave të përpunuar dhe pijeve me sheqer. Ushqime të tjera si gatimet e gatshme, ëmbëlsirat, snack-et e kripura apo produktet e bulmetit dhe drithërave nuk rezultuan me ndikim të njëjtë negativ.

Autorët theksojnë se shmangia e këtyre dy kategorive kryesore mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit të trurit.

“Ka gjëra që mund t’i ndryshoni. Sekreti është moderimi dhe balanca në zgjedhjet ushqimore,” – deklaroi profesoresha Brenda Davy, autore e studimit.

Ndikimi i ushqimeve të përpunuara është më i madh sesa mendojnë shumica e njerëzve. Vetëm më 2020, 65% e ushqimeve dhe 38% e pijeve të blera nga familjet amerikane përbëheshin nga produkte të përpunuara me ngjyrues, aromatizues e përbërës artificialë që mungojnë në ushqimin e përgatitur në shtëpi.

Një tjetër autor i studimit, Ben Katz nga Virginia Tech, sugjeroi se edukimi ushqimor mund të jetë pjesë e zgjidhjes: “Nuk mjafton të ndjekësh një dietë. E rëndësishme është t’u japësh njerëzve aftësitë për të gatuar sipas asaj diete,” – u shpreh ai. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ndërrimi i natës rrit rrezikun e kancerit tek gratë

Published

on

Puna gjatë natës ka qenë prej kohësh e lidhur me shëndetin e dobët. Tani një studim i ri sugjeron se për gratë, puna gjatë kësaj kohe mund të rris rrezikun e kancerit.

Hulumtuesit kanë zbuluar se gratë që punojnë në turnin e natës janë pothuajse pesë herë më të rrezikuara nga kanceri në krahasim me gratë që punojnë gjatë ditës.

Në këtë studim ekspertët kanë gjetur se gratë që punonin gjatë natës ishin më shumë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, kanceri i lëkurës dhe kanceri i mushkërive, shkruan Medicalnewstoday,

Bashkautori i hulumtimit, Xuelei Ma, nga Qendra Mjekësore e Kinës Perëndimore dhe kolegët e tij kanë publikuar gjetjet e tyre në revistën “Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”.

Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se puna gjatë ndërrimit të natës mund të pengojë rëndë ritmin tuaj të qarkullimit.

Ky është orari kur rregullohen proceset fiziologjike të trupit gjatë një cikli 24 orësh. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ja lista me ushqime që mbajnë yndyrën në gjak nën kontroll

Published

on

Meqenëse nuk kanë kurrfarë shijeje apo arome, këta dy artikuj mund t’u shtohen ushqimeve më të llojllojshme. Hani pa u shtuar sheqer dhe organizmit tuaj do t’u bëjnë mirë.

Në ditë mjafton të hani një deri në dy lugë të vogël fara chia, ndërkaq nga ajo lugë të vogël do të përfitoni deri në tri herë më shumë hekur sesa nga spinaqi.

Më parë duhet t’i zhytni në ujë, meqë nuk kanë aromë mund t’u shtohet të gjitha gjellëve – supës, perimeve, vezëve e pijeve. Farat e chias janë me omega-3 të thartirave yndyrore, të cilat ndihmojnë në rregullimin e kolesterinës së mirë dhe të kolesterinës së keqe në gjak, ndihmojnë ne shëndetin e zemrës.

Pas eliminoni nga organizmi të të gjithë “armiqtë” e njohur, sheqerit, produkteve të mishit dhe të tjera, në ushqim shtoni farat e tërshërës.

Konsumoni ashtu siç janë, pa shtesa të ëmbla. Kokrrat e tërshërës pastrojnë zorrët nga yndyrat, sepse fibrat e tërshërës të njohura si beta-glukan, yndyrarti thithin, andaj kolesterina as që hyn në gjak dhe në qarkullim të gjakut.

Një filxhan kokrra tërshëre do t’i plotësojë nevojat ditore për beta-glukan, mirëpo fibra të tilla ka edhe në elb dhe në alga.

Në ushqim kohë pas kohe përdorni edhe avokado, e cila, pos që ul kolesterinën LDL, mbron edhe arteriet. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara