Lajmet

A duhet të trembemi nga varianti i ri i koronavirusit?

Çfarë dimë për Omicron?

Published

on

Organizata Botërore e Shëndetësisë paralajmëroi se varianti Omicron i koronavirusit ka një rrezik të lartë të infeksionit përreth globit. Varianti mund të çojë në pasoja të rënda në disa rajone, tha OBSH të hënën. Shefi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, Tedros Adhanom Ghebrejesus përsëriti thirrjen për të furnizuar me vaksina vendet më të varfra.

“Covid-19 ende nuk ka mbaruar punë me ne”, paralajmëroi ai. Varianti u zbulua në Afrikën e Jugut herët këtë muaj dhe provat fillestare thanë se rreziku i riinfeksionit është rritur.

Afrika e Jugut është përgëzuar për raportimin e shpejtë të variantit të ri. “Omikroni ka një numër shumë të lartë të mutacioneve, disa prej tyre janë shqetësues për impaktin që mund të kenë në trajektoren e pandemisë” ka thënë OBSH.

Mjekët në Afrikën e Jugut thonë se të infektuarit me variantin e ri të koronavirusit, Omicron po përjetojnë kryesisht simptoma të lehta.

Megjithëse përhapja ka qenë e shpejtë, Dr. Unben Pillay, një mjek i përgjithshëm në provincën Gauteng ku janë raportuar 81% të rasteve të reja, tha se pacientët kanë simptoma të lehta, të ngjashme me gripin, kollë të thatë, ethe, djersitje natën dhe dhimbje trupi. Ai tha se shumica janë trajtuar në shtëpi dhe se të vaksinuarit e kalojnë më lehtë sëmundjen.

Shumica e rasteve të reja në Afrikën e Jugut ka qenë mes personave në të 20-at dhe të 30-at dhe mjekët vënë në dukje se këto grupmosha në përgjithësi kanë simptoma më të lehta të COVID-19.

Ata paralajmërojnë se të moshuarit e infektuar nga varianti i ri mund të kenë simptoma më të rënda.

Rastet e para janë raportuar tashmë në disa vende si Kanada, Britani e Madhe, Portugali, Belgjikë dhe Hollandë.

Varianti i ri ka detyruar Britaninë e Madhe, BE-në dhe SHBA të mbyllin kufijtë me vendet e Afrikës së Jugut. Edhe Japonia ka mbyllur kufijtë për të huajt, ndërsa Australia e ka shtyrë për më vonë planin e shumëpritur të lehtësimit të masave. Hyrja e studentëve dhe punëtorëve të huaj do të shtyhet për në 15 Dhjetor. Edhe Izraeli ka mbyllur kufijtë për të huajt. Në Britaninë e Madhe, doza e tretë iu është ofruar personave mbi 18 vjeç për të parandaluar një valë të re të Omicron.

Presidenti i SHBA, Xho Bajden u ka bërë thirrje amerikanëve “shkoni merrni dozën tuaj të tretë”, ndërsa i nxit të mbajnë maska në ambjente të mbyllura. Por gjithsesi Bajden nuk ka paralajmëruar një mbyllje tjetër këtë radhë.

Që nga nisja e pandemisë ka pasur 261 milion të infektuar dhe 5 milion të vdekur në të gjithë globin.

Çfarë dimë për Omicron

E gjitha është një déjà-vu; shqetësimi dhe frika për një variant të ri të koronavirusit. Ky i fundit shkruan BBC përmban më shumë mutacione se të tjerët, aq sa kur kanë zbuluar listën e gjatë të mutacioneve që përmban varianti i ri, një shkencëtar citohet ta ketë quajtur “të tmerrshme”, ndërsa një tjetër i tha BBC se ky ishte rasti më i rëndë që ai kishte parë ndonjëherë.

Megjithatë, janë vetëm ditët e para dhe shumica e rasteve të konfirmuara janë përqëndruar në një provincë të Afrikës Jugore, megjithëse dita-ditës virusi po shpërndahet në kontinentet e tjera.
Menjeherë janë ngritur pyetjet se me çfarë shpejtësie po përhapet varianti i ri, sa është aftësia e tij për të tejkaluar mbrojtjen që ofron vaksina dhe çfarë duhet bërë për atë.

Ka shumë spekulime dhe shumë pak përgjigje të qarta. Varianti i ri u quajt Omicron nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, duke ndjekur radhën e emrave në kod pas varianteve Alfa dhe Delta. Mutacionet që ka pësuar virusi janë të shumta. Profesor Tulio Oliveria drejtor i Qendrës për Epidemitë dhe Inovacionin në Afrikën Jugore e quajti një konstelacion me mutacione dhe se ishte shumë i ndryshëm nga variantet e tjera që qarkullonin.

“Ky variant na surprizoi, ka një kapërcim në evolucion dhe shumë mutacione nga sa ne prisnim” tha ai.

Në një dalje për mediat, profesor Oliviera tha se janë gjithsej 50 mutacione dhe 30 prej tyre janë në xhufkën e proteinës, që është edhe në shënjestër të shumicës së vaksinave dhe që është edhe çelësi që virusi përdor për të hapur dyert e qelizave të trupit tonë.

Një nivel i tillë mutacioni me shumë gjasë ka ardhur nga një pacient i vetëm që nuk ia ka dalë ta mundë virusin. Shumë mutacione nuk do të thotë automatikisht: e keqe. Shumë e rëndësishme është të kuptohet se çfarë bëjnë këto mutacione.

Shqetësimi është që ky virus është rrënjësisht i ndryshëm nga origjinali, ai që doli fillimisht në Vuhan të Kinës. Kjo do të thotë se vaksinat që u prodhuan për t’i ndalur këto, mund të mos jetë aq efektive. Disa mutacione janë hasur edhe më parë, që mund të japë një informacion të këtyre varianteve.

Për shembull, N501Y e bën më të lehtë përhapjen e koronavirusit. Vaksinat e kanë të vështirë ta njohin këtë mutacion. Të tjerë mutacione janë krejtësisht të reja.

Profesor Riçard Lesell nga Universiteti Kuazulu-Natal në Afrikën Jugore tha për BBC: “Jemi të shqetësuar se ky virus e ka shtuar transmetueshmërinë, ka shtuar aftësinë për t’u përhapur nga personi në person dhe për më tepër ka fituar aftësinë ta shmangë sistemin imunitar”.

Më parë ka pasur shembuj të varianteve të koronavirusit që janë dukur të frikshme në letër, por asgjë nuk ka ndodhur.

Në krye të rrezikshmërisë u tha se ishte varianti Beta në fillim të këtij viti, sepse ishte i aftë t’i shpëtonte sistemit imunitar. Por në fund, ishte varianti Delta që e pushtoi botën.

Shkencëtarët nga e gjithë bota thonë se një panoramë më e qartë do të jepet pas studimeve laboratorike të Omicron. Përgjigjet do të jenë më të shpejta pas monitorimit të pandemisë në mbarë botën. Nuk është e qartë ende se si do të përhapet varianti i ri tek vendet me një nivel të lartë vaksinimi të popullsisë se sa Afrika e Jugut që ka 24% të popullsisë së vaksinuar.

Prandaj, deri tani varianti i ri i Covid vetëm sa ka ngritur shqetësime të tjera, ndaj pritet që shkencëtarët ta ndjekin me rigorozitet për të kuptuar kur dhe ku duhet vepruar. Mësimi që na ka mësuar pandemia është se jo gjithmonë duhet pritur derisa t’i kesh të gjitha përgjigjet./Lapsi.al

Continue Reading

Aktualitet

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi pranohet anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave (EurASc)

Published

on

Themeluesi dhe Presidenti i UBT-së, Rektori, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, është pranuar si anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave (European Academy of Sciences – EurASc).

European Academy of Sciences (EurASc) është një nga akademitë më prestigjioze në Evropë, që bashkon shkencëtarë dhe studiues të shquar nga e gjithë bota, me qëllim promovimin e ekselencës shkencore dhe teknologjike për të adresuar sfidat më të mëdha globale. Anëtarët e saj janë emra të njohur që kanë dhënë kontribute të mëdha në fushat përkatëse, përfshirë shumë fitues të çmimeve ndërkombëtare dhe nobelistë.

Ky është një vlerësim i rëndësishëm ndërkombëtar që njeh kontributin e jashtëzakonshëm të Prof. Hajrizit në fushën e arsimit të lartë, kërkimit shkencor, inovacionit dhe politikëbërjes në nivel rajonal dhe evropian.

“Pjesëmarrja ime si anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave është një vlerësim personal, por mbi të gjitha është një njohje për punën dhe përkushtimin afatgjatë të UBT-së në ndërtimin e një ekosistemi akademik dhe shkencor në përputhje me standardet evropiane. Ky është një hap i rëndësishëm drejt fuqizimit të rolit të Kosovës në hartën ndërkombëtare të dijes dhe inovacionit”, tha Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave (EurASc), në publikimin e saj në rrjetet sociale, ka vlerësuar lart kontributin e Prof. Dr. Edmond Hajrizi për përvojën e tij mbi dydekadëshe në ndërthurjen e akademisë me ekosistemet e inovacionit dhe zhvillimit ekonomik.

Nën udhëheqjen e tij strategjike dhe vizionare, UBT është konsoliduar si një nga institucionet më të avancuara të arsimit të lartë në Evropën Juglindore, duke u shndërruar në një qendër të rëndësishme për zhvillimin e inovacionit, teknologjisë dhe sipërmarrjes.

Si pjesë e angazhimeve të tij profesionale, Prof. Hajrizi ka udhëhequr me sukses dhjetëra projekte të financuara nga Bashkimi Evropian, si dhe ka kontribuar si këshilltar për institucione prestigjioze ndërkombëtare, duke promovuar transformimin digjital, prodhimin inteligjent dhe arsimin e orientuar drejt së ardhmes.

Ky pranim përfaqëson jo vetëm një sukses personal për Rektorin Hajrizi, por një arritje të rëndësishme për UBT-në dhe Kosovën në tërësi. Ai dëshmon se përkushtimi ndaj inovacionit, cilësisë akademike dhe vizionit global mund të sjellë njohje ndërkombëtare dhe ta vendosë Kosovën në hartën e qendrave të rëndësishme të dijes dhe teknologjisë.

Continue Reading

Lajmet

Liga e Kampionëve 2025-2026, 29 klube të kualifikuara

Published

on

Ka ende kohë deri në fillimin e sezonit të ri të Ligës së Kampionëve, megjithatë vështirë se ka ndonjë garë që gjeneron aq shumë pritje sa ky kompeticion. Edhe para se faza e ligës të fillojë më 16 shtator, ka disa data të rëndësishme në axhendë.

UEFA ka planifikuar tashmë shortin për fazën e ligës. Ai do të zhvillohet më 28 gusht në Nyon. Siç ndodhi vitin e kaluar, një program kompjuterik do ta kryejë procesin, pasi një short manual në formatin revolucionar do të ishte përtej mundësive.

Klubet do të ndahen në katër vazo me nga tetë ekipe secila sipas koeficientit të klubit të tyre, me Paris Saint-Germain, si fitues të Ligës së Kampionëve, që tashmë janë të vendosur në vazon e parë. Bayern (i 2-ti), Leverkusen (i 7-ti) dhe Dortmund (i 8-ti) nga Bundesliga janë midis tetë ekipeve të para. Një ekip nga vazoja e parë duhet të luajë kundër një ekipi tjetër nga vazoja e parë dhe klubeve të dyta secila nga vazot e dyta, të treta dhe të katërta në fazën e ligës.

Liga e Kampionëve 2025/26: Cilat klube janë gati për shortin?

Anglia : Liverpool , Arsenal , Manchester City, Chelsea, Tottenham, Newcastle

Spanjë : Barcelona , Real Madrid , Atlético Madrid, Athletic Club, Villarreal

Italia : Napoli, Inter, Atalanta, Juventus

Gjermani : Bayern Munich, Bayer Leverkusen, Eintracht Frankfurt , Dortmund

Francë : Paris Saint-Germain, Marseille, Monaco

Holanda : PSV, Ajax

Portugalia : Sporting CP

Belgjikë : Union Saint-Gilloise

Turqi : Galatasaray

Republika Çeke : Slavia Pragë

Greqi : Olimpiakosi

29 klube janë kualifikuar tashmë për shortin e fazës së ligës. Anglia dhe Spanja kanë siguruar secila nga një vend shtesë përmes renditjes vjetore të UEFA-s, kështu që Newcastle dhe Villarreal do të përfaqësohen. Tottenham është kualifikuar si fitues i Europa League, që do të thotë se Premier League do të ketë gjashtë klube.

Liga e Kampionëve 2025/26: Si do të luhen vendet e mbetura?

Vendet e mbetura do të përcaktohen përmes fazës kualifikuese dhe eliminatoreve.

Raundi i 1-rë kualifikues: 8/9 dhe 15/16 korrik 2025

Raundi i dytë kualifikues: 22/23 dhe 29/30 korrik 2025

Raundi i 3-të kualifikues: 5/6 dhe 12 gusht 2025

Playoff-et: 19/20 dhe 26/27. Gusht 2025

Raundi i parë kualifikues është tashmë në kulmin e tij. Megjithatë, vetëm klubet nga ligat më të ulëta do të garojnë atje. Megjithatë, në raundin e dytë kualifikues do të marrin pjesë klube të njohura si FC Copenhagen dhe RB Salzburg.

Vendimi se cilat klube do të avancojnë në fazën e ligës do të merret më 26 dhe 27 gusht me ndeshjet e kthimit të fazës eliminatore.

Continue Reading

Lajmet

​Laporta për Yamalin: Ka personalitet të fortë si Messi, është i rrallë

Published

on

Presidenti i Barcelonës, Joan Laporta, ka bërë një deklaratë të fuqishme në lidhje me talentin e jashtëzakonshëm të Lamine Yamal, duke e krahasuar atë me Lionel Messin jo vetëm për cilësitë teknike, por edhe për karakterin e tij të veçantë.

Në një prononcim për mediat, Laporta u shpreh: “Lamine Yamal ka një personalitet shumë të fortë, njësoj siç kishte edhe Messi në kohën e tij. Ai nuk është thjesht një lojtar i talentuar, por është i rrallë, një prej atyre futbollistëve që lindin rrallëherë.”

Presidenti katalanas vazhdoi me vlerësimet duke theksuar nivelin elitar në të cilin tashmë ndodhet adoleshenti spanjoll:

“Yamal është një gjeni i vërtetë i futbollit. Ka arritur një nivel shumë të lartë për moshën që ka dhe kjo e bën edhe më të jashtëzakonshëm. Ne te Barcelona jemi shumë krenarë që kemi një lojtar si ai në radhët tona.”

Lamine Yamal, vetëm 18 vjeç, ka shpërthyer me paraqitjet e tij për Barçën dhe përfaqësuesen e Spanjës, duke u bërë një ndër emrat më premtues në futbollin botëror. Krahasimi me Messin nga vetë presidenti Laporta vetëm sa e forcon imazhin e tij si trashëgimtar potencial i legjendës argjentinase në “Camp Nou”.

Continue Reading

Lajmet

​Drita prezanton përforcimin e ri

Published

on

Drita ka bërë një goditje të rëndësishme në merkato duke siguruar shërbimet e sulmuesit të njohur Kristal Abazaj. Lojtari me përvojë të madhe dhe cilësi të spikatura do të jetë tashmë pjesë e repartit ofensiv, duke i shtuar më shumë forcë dhe alternativë skuadrës nga Gjilani.

Pas një pune të përkushtuar dhe negociatash të suksesshme, drejtori sportiv Valon Zymberi arriti të finalizojë marrëveshjen me Abazajn, i cili ka firmosur një kontratë dyvjeçare me klubin.

Abazaj pritet të jetë një armë e fuqishme në dispozicion të trajnerit Ramadani, duke sjellë me vete jo vetëm eksperiencë, por edhe potencial për të bërë diferencën në fushë.

 

Continue Reading

Të kërkuara