Bota

A bëhet mishi më ekologjik nëse lopët ushqehen me alga?

Published

on

Studiuesit kanë zbuluar se gjedhët prodhojnë më pak metan që dëmton ambientin, nëse ushqehen me disa lloje të caktuara algash. A shënojnë ushqime të tilla kalimin tek lopët e gjelbëra?

A mund të bëhen bërxollat e mishit të padëmshme për ambientin? Po, një gjë e tillë mund të ndodhë shumë shpejt, thotë një studim i bërë nga shkencëtarët e Universitetit të Kalifornisë në Davis. Sekreti qëndron tek asparagopsis taxiformis. Shkencëtarët kanë përzier për një periudhë të gjatë kohe sasi të vogla të kësaj algeje të kuqe me ushqimin për qetë e llojit 20 Angus-Hereford. Rezultati ka qenë u habitshëm. Algat kanë ulur me 80 përqind sasinë e metanit që nxjerrin këto kafshë ripërtypëse. A përbën kjo gjë pikëkthesën në kalimin tek bërxollat neutrale për klimën?

Dihet se gjedhët nxjerrin sasi të mëdha gazit që dëmton klimën, metanit, kur gromësijnë ose bëjnë pordhë. Metani është 25 herë më i dëmshëm për klimën se sa dioksidi i karbonit. Gjedhët që rriten për prodhimin e qumështit dhe të mishit prodhojnë mbi 9 përqind të gjithë emisioneve të gazrave të dëmshme për klimën, që shkaktohen nga njeriu.

Symbolbild Tierseuchen | Rinder

Me një miliardë lopë që jetojnë mbi rruzull, pasojat e konsumit të mishit dhe qumështit nga njeriu janë të mëdha për klimën. Pjesa që zenë vendet e industrializuara në këto pasoja, është shumë më e madhe se e vendeve të tjera. Konsumi për kokë i mishit në vendet e industrializuara është tre herë më i madh se sa në vendet në zhvillim. Në krye të listës qëndrojnë Australia, SHBA dhe Spanja me konsumin e mbi njëqind kilogrami mish në vit për frymë.

Nëse pasojat për klimën do të zvogëloheshin shumë prej algave, atëherë kjo do të kishte efekt të rëndësishëm në ngadalësimin e ngrohjes së klimës. Për këtë gjë kanë shkruar mediat në gjithë botën. Por ai që nuk do që të futet në turmën e entuziazmuar, duhet të presë ende dhe të vazhdojë të lexojë.

Ndikimi i algave “i mbivlerësuar shumë” 

Ndikimi, që këto rezultate kanë faktikisht mbi bilancin e klimës të prodhimit të mishit, është „mbivlerësuar shumë”, thotë Matthew Hayek, asistent-profesor në Departamentin e studimeve për ambientin në Universitetin Nju Jork. Ai paralajmëron për rreziqet e euforisë së parakohshme lidhur me vendosjen shumë shpejt në pjatë të bërxollës neutrale ndaj klimës.

Alga asparagopsis taxiformis

Studimi është bërë me kafshët që përdoren për shtimin e mishit, megjithëse pjesa më e madhe e gjedhëve në SHBA jeton në kullota dhe livadhe, argumenton Hayek. “Gjedhët prodhojnë pjesën më të madhe të metanit, mbi 80 përqind, kur hanë bar në fusha.” 

Gjatë majmërisë për shtimin e prodhimit të mishit, në fazën e fundit të jetës së tyre, lopët nxjerrin 11 përqind metan. Dhe algat do të luanin rol vetëm tek kjo pjesë e jetës. Kështu që efekti i tyre në bilancin e përgjithshëm do të ishte shumë më i vogël.

Hayek mendon se algat ndihmojnë, por „ndihmojnë vetëm për të zgjidhur një pjesë të vogël të problemit”. Sepse tretja e ushqimit tek lopët është përgjegjëse vetëm për 40 përqind të gjithë bilancit të klimës. 60 përqind ka të bëjë me prodhimin e hajeve, transportin, përpunimin dhe emisionet që dalin nga plehërmi organik në bujqësi.

Shihet prania e bromoformit helmues 

Një problem tjetër është se algat prodhojnë bromoform. Kjo lëndë gjendet në sasi të vogël tek uji i pijshëm dhe pishinat që përmbajnë klor. Bromoformi është shumë helmues kur ndodhet në sasi të madhe. Ai ndikon në funksionet e trurit dhe shkakton dëmtimte të organeve të mëlçisë dhe veshkave.

Fusha me kolzë që përdoret si foragjere

Në studimet e mëparshme të bëra në Hollandë dhe Australi me asparagopsis taxiformis është arritur që të shihet prania e kësaj substance tek mishi apo qumështi i kafshëve, thotë Hanne Helene Hansen, profesor i asociuar në departamentin e veterinarisë dhe kafshëve në Universitetin e Kopenhagenit. Megjithëse në atë kohë në hajen e kafshëve ka qenë futur më shumë alga dhe mbetjet e bromoformit kanë qenë të vogla. Por Hansen thotë se kjo gjë nuk ka rëndësi. Nuk ka rëndësi sa e madhe ka qenë sasia, „ne nuk duam ta kemi aspak të pranishëm në mishin dhe qumështin tonë, ose në ushqimin e kafshëve.”

Në studimin aktual nuk është vërejtur mbetje e bromoformës tek kafshët. Autorët e studimit shohin potencial të madh tek mundësia e uljes së kostos së ushqimit të kafshëve nëpërmjet algave. Pyetja është nga mund të merret alga, bari i detit, për një miliardë gjedhët që ka bota. Asparagopsis taxiformis ka ardhur deri tani kryesisht nga Australia.

„Zbatimi logjistik i kësaj ideje do përbënte problem,” thotë Pekka Pesonen nga Copa-Cogeca, shoqata mbareuropiane e bujqësisë. Edhe për efektet mbi shëndetit e kafshëve, „duhen më shumë informacione”, thotë Pesonen. Por në përgjithësi ai mendon se kjo ide është shumë premtuese. Edhe studiuesi Hansen flet për idetë kërkimore që fokusohen tek kultivimi i llojeve të ndryshme të barit të detit në hemisferën e veriut, të cilat nuk prodhojnë bromoform.

A janë alternativë më e mirë yndyrnat bimore? 

Mbase nuk është e domosdoshme që ato të jenë patjetër alga. Edhe yndyrnat bimore mund ta ulin sasinë e metanit që kafshët nxjerrin me gazrat e tretjes së ushimit. Tek këto yndyrna bimore bëjnë pjesë vaji i lirit, vaji i kolzës dhe i carangthit. 

Por potenciali i vajrave është i kufizuar. Nëse dieta është shumë e yndyrshme, atëherë “marrja e ushimit reduktohet” tek kafshët, thotë Alireza Bayat, drejtues kërkimesh në institutin finlandez për studimin e burimeve natyrore. Kjo çon në problem, sepse lopët janë ripërtypëse. Ato janë të ndryshme nga derrat dhe nuk e përballojnë dot sasinë e madhe të yndyrnave.

Bildergalerie Tiere bei Hitze

“Me shtimin e vajrave ushqim mendohet të ulet me 10 përqind sasia e metanit të prodhuar, pa influencuar mbi efektivitetin e kafshës,” shton Bayat. Kurse Pesonen, nga shoqata mbareuropiane e bujqëve vlerëson kundrejt Deutsche Welles, se duke futur bimët me përmbajtje yndyrore në ushqimin e kafshëve në Europë, sasia e metanit do të zvogëlohet në të ardhmen në një nivel që do t’i përgjigjej sasisë së njëjtë të 140,000 tonëve të dioksidit të karbonit. Tingëllon sikur kjo sasi të jetë shumë e madhe. Por në fakt nuk është: emisionet e nxjerra nga prodhimi i mishit në BE do të uleshin çdo vit vetëm me 0,04 përqind.

Me medikamente kundër metanit?  

Studiuesit kanë zbuluar po ashtu se antibiotikët që përdoren për rritjen e prodhimit të mishit ose për parandalimin e sëmundjeve, ulin po ashtu sasinë e metanit të prodhuar. Megjithatë autoritetet australiane përshembull paralajmërojnë për rreziqet e përdorimit të medikameneve në uljen e sasisë së metanit. “Ne kemi mjaft probleme me rezistentët kundër antibiotikëve,” thotë edhe Hansen. “Kjo zgjidhje nuk është e mirë.”

Atëherë bërxolla nuk mund të mos e dëmtojë klimën? 

Kështu që nuk do të jetë e afërt dita kur ne të vemë në zgarë një bërxollë që të mos jetë e dëmshme për klimën. Po të jetë për studiuesin Hayek, ne nuk duhet po ashtu të mendojmë se pasojat e qofteve të hamburgeve mbi klimën do të zvogëlohen shpejt.

Prioriteti kryesor duhet të jetë që të bëjmë sa më shpejt që të jetë e mundur ato gjëra që e dimë se ulin prodhimin e dioksidit të karbonit, thotë ai: qytetet tona duhet ta organizojnë sistemin e transportit dhe sektorin e energjisë që të jetë i qëndrueshëm dhe të mos dëmtojë ambientin, ne duhet të hedhim poshtë sa më pak ushqime, duhet të hamë sa më pak mish dhe të prodhojmë sa më pak mish. Sepse kontributi që japin në ngrohjen e klimës konsumi i mishit dhe i qumështit nuk do të ndryshojë shumë nga përdorimi i algave dhe vajit të kolzës.DW

Continue Reading

Bota

Franca përfshihet nga kaosi dhe trazirat, shpërthejnë protestat anti-Macron

Published

on

By

Franca po përgatitet për një ditë trazirash intensive, pasi protestat “Blloko gjithçka” pritet të ndërpresin transportin dhe shërbimet thelbësore në shenjë proteste ndaj masave shtrënguese të qeverisë.

Lëvizja “Bloquons tout”, e cila u shfaq në mediat sociale gjatë verës dhe mbështetet nga disa sindikata dhe e majta radikale, ka bërë thirrje për një mbyllje mbarëkombëtare duke filluar nga sot.

Rreth 80,000 policë dhe oficerë të xhandarmërisë janë vendosur në të gjithë Francën, ku po zhvillohen dhjetëra protesta anti-Macron. Më shumë se 100,000 njerëz pritet të marrin pjesë në protesta, të cilat do të variojnë nga bllokime rrugësh deri te tubime.

Autoriteti i Aviacionit Civil parashikon probleme dhe vonesa në të gjitha aeroportet franceze. Në rajonin Ile-de-France, priten vonesa në shumë linja treni, ndërsa një forcë e madhe policore është vendosur në stacionin Gare du Nord në Paris, pasi konsiderohet një objektiv i mundshëm për protestuesit.

Që nga mëngjesi i së mërkurës, përleshje midis protestuesve dhe policisë kanë ndodhur në disa zona të Parisit dhe qyteteve të tjera, ndërsa janë bërë më shumë se 100 arrestime. Në Paris, rreth orës 10:00 të mëngjesit të së mërkurës, trafiku ishte “pothuajse normal” në rrjetet e metrosë dhe autobusëve, ndërsa pati probleme në linjën B të hekurudhës rajonale RER, pasi dy nga tre trenat kalojnë në të. Linja B e RER kalon rajonin e Parisit nga veriu në jug, duke kaluar nëpër qendrën e kryeqytetit dhe duke i shërbyer aeroportit Paris Charles de Gaulle.

Autoritetet në kryeqytetin francez u përleshën me studentët jashtë shkollës së mesme Hélène-Boucher. Kosha plehrash u përmbysën dhe u hodhën drejt automjeteve të policisë, ndërsa të rinjtë që morën pjesë në trazira hodhën gjithashtu objekte drejt policisë.

Gaz lotsjellës u përdor për të shpërndarë turmën e protestuesve, shumica e të cilëve kishin fytyrat e mbuluara. Sipas mediave franceze, incidente të izoluara kanë ndodhur edhe në Lion, Marsejë dhe Bretanjë.

Në prefekturën e Bretanjës, Ile-et-Vilaine , ndodhën përleshje midis protestuesve dhe policisë në një rrugë kryesore dhe një autobus u përfshi nga flakët.

Gjithashtu në Tuluzë (jugperëndim), rreth 200 protestues bllokuan një kryqëzim për më pak se një orë me gardhe dhe goma. U var edhe një banderolë e zezë me mbishkrimin “Shpërthimi i Macron”.

Disa shohin në këtë mobilizim, të nxitur nga shkurtimet fiskale që qeveria e dorëhequr kishte dashur të impononte, rikthimin e mundshëm të një vale zemërimi të ngjashme me atë të “jelekëve të verdhë” që tronditën vendin në vitet 2018 dhe 2019.

Dje, në prag të demonstratave dinamike në të gjithë vendin dhe një ditë pas rënies së qeverisë Bayrou, Emmanuel Macron emëroi ministrin e Mbrojtjes Sébastien Lecorni, bashkëpunëtorin e tij të besuar, që vjen nga sfera e krahut të djathtë, si Kryeministër. Le Corneille bëhet kryeministri i shtatë nën Macron, i pesti që nga fillimi i mandatit të tij të dytë pesëvjeçar në vitin 2022. Kjo është e paprecedentë në Republikën e Pestë Franceze, e cila ka hyrë në një krizë të paprecedentë që nga shpërbërja e Asamblesë Kombëtare në qershor 2024./D.B/EO

Continue Reading

Bota

​Polonia kërkon aktivizimin e Nenin 4 të Traktatit të NATO-s

Published

on

By

Kryeministri polak Donald Tusk tha se ushtria polake regjistroi 19 ndërhyrje me dronë në hapësirën ajrore të vendit gjatë natës. Duke folur para parlamentit polak, Tusk tha se tre – ose ndoshta katër – dronë u rrëzuan nga avionë polakë dhe të NATO-s që u ngritën në ajër për t’u përballur me kërcënimin.

Tusk thotë se një numër i konsiderueshëm dronësh fluturuan në vend nga Bjellorusia. Droni i fundit që u rrëzua ishte në orën 06:45 sipas orës lokale, tha ai.

Duke folur para deputetëve në parlament, kryeministri polak Donald Tusk tha: “Nuk ka dyshim se ky provokim është pakrahasueshëm më i rrezikshëm nga pikëpamja e Polonisë sesa ato të mëparshmet”.

Tusk tha se Polonia ka kërkuar aktivizimin e Nenit 4 të traktatit të NATO-s.

Palët do të këshillohen bashkërisht kurdoherë që, sipas mendimit të cilësdo prej tyre, kërcënohet integriteti territorial, pavarësia politike apo siguria e cilësdo prej palëve”, thotë neni 4 i Traktatit.

Më pas mbahen konsultime për të përcaktuar nëse integriteti territorial, pavarësia politike ose siguria e një vendi anëtar është kërcënuar.

Tusk tha se pret mbështetje më të madhe gjatë këtyre konsultimeve, raporton BBC.

Kjo nuk është vetëm një luftë për ukrainasit. Kjo është një përballje që Rusia ka shpallur kundër të gjithë botës së lirë“, tha ai.

Gjatë natës, një “numër i madh” dronësh rusë u rrëzuan mbi hapësirën ajrore polake, tha kryeministri i vendit. Duke folur përpara një takimi urgjent, Donald Tusk tha se ishte hera e parë që dronë rusë u rrëzuan mbi Poloni.

Polonia mbylli përkohësisht hapësirën e saj ajrore dhe filloi një operacion ushtarak, të cilit iu bashkuan avionë të NATO-s dhe holandezëve. Qytetarëve në tre rajone polake përgjatë kufirit ukrainas iu tha të qëndronin në shtëpi.

Një operacion ushtarak ka përfunduar pasi avionë polakë dhe të NATO-s u vendosën dhe shumica e aeroporteve janë rihapur.

Rusia ende nuk ka komentuar rreth kësaj.

Dronët që hynë në Poloni ishin pjesë e sulmit të fundit të madh ajror ndaj Ukrainës, ku Rusia lëshoi 415 dronë gjatë natës.

Presidenti i Ukrainës Zelensky thotë se “të paktën tetë dronë sulmues” ishin të drejtuar drejt Polonisë, duke e quajtur përshkallëzimin një “precedent jashtëzakonisht të rrezikshëm për Evropën”./D.B/KP

Continue Reading

Bota

Costa: BE-ja qëndron në solidaritet të plotë më Poloninë

Published

on

By

Bashkimi Evropian qëndron në solidaritet të plotë me Poloninë pasi hapësira e saj ajrore u shkel nga dronët e një sulmi rus mbi Ukrainën, tha presidenti i Këshillit të BE-së, Antonio Costa.

Përmes një reagimi në X ai tha se “ngjarjet e mbrëmshme janë një kujtesë e fortë se siguria e njërit është siguria e të gjithëve”.

Agresioni i vazhdueshëm i Rusisë kundër Ukrainës dhe ndërhyrjet e pamatura në hapësirën ajrore në shtetet anëtare të BE-së përbëjnë një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë e të gjithë evropianëve dhe për infrastrukturën kritike në të gjithë kontinentin tone”, tha Costa.

Gjatë natës, një “numër i madh” dronësh rusë u rrëzuan mbi hapësirën ajrore polake, tha kryeministri i vendit. Duke folur përpara një takimi urgjent, Donald Tusk tha se ishte hera e parë që dronë rusë u rrëzuan mbi Poloni.

Polonia mbylli përkohësisht hapësirën e saj ajrore dhe filloi një operacion ushtarak, të cilit iu bashkuan avionë të NATO-s dhe holandezëve. Qytetarëve në tre rajone polake përgjatë kufirit ukrainas iu tha të qëndronin në shtëpi.

Një operacion ushtarak ka përfunduar pasi avionë polakë dhe të NATO-s u vendosën dhe shumica e aeroporteve janë rihapur.

Rusia ende nuk ka komentuar rreth kësaj.

Dronët që hynë në Poloni ishin pjesë e sulmit të fundit të madh ajror ndaj Ukrainës, ku Rusia lëshoi 415 dronë gjatë natës, raporton BBC.

Presidenti i Ukrainës Zelensky thotë se “të paktën tetë dronë sulmues” ishin të drejtuar drejt Polonisë, duke e quajtur përshkallëzimin një “precedent jashtëzakonisht të rrezikshëm për Evropën”./D.B/KP

Continue Reading

Bota

Polonia rrëzon dronë rusë që hynë në hapësirën e saj ajrore

Published

on

Kryeministri polak, Donald Tusk tha se një operacion është duke u zhvilluar në lidhje me shkelje të shumta të hapësirës ajrore nga Rusia dhe ushtria përdori edhe armët kundër objektivave të identifikuara si dronë.

“Operacionet janë duke u zhvilluar për të gjetur objektet e rrëzuara. Inkursionet janë një akt agresioni .Dronët kaluan kufirin gjatë një vale sulmesh ruse në Ukrainë”, thanë Forcat e Armatosura Polake.

”Tusk është i pranishëm në vendin e ngjarjes”, deklaroi zëvendësministri polak i Mbrojtjes Cezary Tomczyk, shkruan ANSA.

Ministri Wladyslaw Kosiniak-Kamysz shtoi se Forcat Territoriale të Mbrojtjes Polake janë aktivizuar për të kërkuar në tokë për dronë të rrëzuar.

Mbrëmë, autoritetet polake mbyllën përkohësisht aeroportin ”Chopin” të Varshavës dhe vunë mbrojtjen ajrore të vendit në gatishmëri të lartë pas raportimeve për dronë rusë që hynë vazhdimisht në hapësirën ajrore polake gjatë një vale sulmesh ajrore gjatë natës kundër Ukrainës.

Komanda Operacionale e Forcave të Armatosura Polake tha se kishte aktivizuar të gjitha procedurat e nevojshme për të mbrojtur hapësirën ajrore kombëtare dhe kishte ngritur në ajër avionë polakë dhe të NATO-s në përgjigje të kërcënimit të mundshëm.

“Gjatë sulmeve të sotme ruse ndaj objektivave në Ukrainë, hapësira ajrore polake u shkel vazhdimisht nga objekte të ngjashme me dronë”, thanë Forcat Ajrore Polake.

Sistemet e mbrojtjes ajrore tokësore dhe të zbulimit me radar kanë arritur gatishmërinë maksimale dhe një operacion për të lokalizuar dhe neutralizuar dronët është duke u zhvilluar./S.K/KP/The New York Times/

 

Continue Reading

Të kërkuara