Aktualitet

Si mund të kenë sukses avionët e ardhshëm supersonikë aty ku Concorde dështoi?

United Airlines ka njoftuar se do të blejë deri në 50 avionë supersonikë Boom Overture për përdorim tregtar deri në vitin 2029.

Published

on

United Airlines ka njoftuar se do të blejë deri në 50 avionë supersonikë Boom Overture për përdorim tregtar deri në vitin 2029, duke paralajmëruar kthimin e fluturimeve supersonike të pasagjerëve gati 20 vjet pasi Concorde u dekomisionua.

Avionët supersonikë përgjysmojnë kohën që duhet për të fluturuar nga New York në Londër, nga shtatë orë në 3.5 orë, por avionë të tillë u braktisën pas fluturimit përfundimtar të Concorde në 2003.
Concorde ishte bërë financiarisht i braktisur pas një përplasjeje të profilit të lartë, për shkak të çmimeve të tepruara të biletave, konsum të lartë të karburantit dhe kosto gjithnjë e më të larta të mirëmbajtjes.
Nëse aeroplani supersonik i Boom do të ketë sukses, kjo do të varet nga tejkalimi i këtyre çështjeve që nxorën nga shinat Concorde. Pra, a mund të bëhet?

Boom Supersonic

Fluturimet supersonike quhen kështu sepse ato udhëtojnë më shpejt se shpejtësia e zërit. Për ta bërë këtë, avioni duhet të thyejë pengesën e zërit, e cila kërkon një dizajn efikas aerodinamik për të zvogëluar tërheqjen dhe një shtytje të konsiderueshme nga motorët e fuqishëm për të kapërcyer turbulencën e shkaktuar nga valët e goditjes.

Djegia e pasme e Tu-144 gjithashtu kontribuoi në një kabinë shumë të zhurmshme, duke u ulur me zë të lartë në 90 decibel – afërsisht tingulli i gjeneruar nga një tharëse flokësh – i cili tejkalon kufijtë rregullatorë të sigurisë. Ndërkohë, turbo-avionët e Concorde kishin nevojë vetëm për djegie pas dore gjatë ngritjes dhe thyerjen e barrierës zanore, duke përmirësuar ekonominë e saj të karburantit dhe duke ulur zhurmën e kabinës gjatë superkalimit.

Tupolev Tu-144 ishte rivali sovjetik për Concorde Anglo-Franceze, por zhvillimi i tij i shpejtë e bëri atë jashtëzakonisht të pabesueshëm dhe të pakëndshëm për të fluturuar.

Zhurma e avionit supersonik

Për shkak të zhurmës që gjenerojnë, avionëve supersonikë nuk u lejohet të fluturojnë mbi tokë. Por këto kufizime mund të hiqen me një dizajn të rafinuar aerodinamik. Për shembull, hulumtimi nga NASA shpresojnë të prodhojnë forma optimale të kornizës ajrore të cilat mund të zvogëlojnë ndjeshëm bumet e zërit tokësor në një “zhurmë” shumë më të qetë – që vijnë me 75 decibel sesa bumi i 105 decibelëve të Concorde.

Marrja e duhur e aerodinamikës mund të hapë gjithashtu mundësinë e përdorimit të materialeve moderne, të lehta të përbëra, për të mundësuar raporte më të mira të shtytjes në peshë – ndoshta duke eleminuar nevojën për djegie të zjarrit pas ngritjes.

Boom Supersonic

Karburant i aviacionit të qëndrueshëm

Karburantet e qëndrueshme të aviacionit përfshijnë biokarburante dhe vajguri sintetike që prodhohen duke përdorur materiale të ripërtëritshme dhe të qëndrueshme. Shpesh citohet një ulje mbresëlënëse 80% e emetimeve të CO2 në ciklin e jetës. Fjala kryesore këtu edhe pse është “cikli i jetës”; nuk do të thotë domosdoshmërisht emisione më pak të dëmshme nga motori.

Këto lëndë djegëse të qëndrueshme janë në përputhje me karburantin konvencional të avionëve, që do të thotë se nuk do të nevojiten ndryshime në infrastrukturën e karburantit në aeroport ose në modelin e motorit që ato të futen. Por këto lëndë djegëse janë shumë të shtrenjta, sepse lëndët e para të nevojshme për t’i bërë ato nuk janë të disponueshme në shkallë.

Sasia totale e karburantit të qëndrueshëm të aviacionit që përdoret aktualisht arrin në vetëm 0,1% të karburantit total të shpenzuar në ajër. Projeksionet vlerësojnë se kjo duhet të arrijë diku midis 1.4% dhe 3.7% para se karburantet e tilla të bëhen të qëndrueshme ekonomikisht.

Një kthim në fluturimet supersonike?

Boom do të jetë optimist se mund të kapërcejë sfidat e efikasitetit të karburantit në kohën kur avioni i saj fillon të transportojë pasagjerë që paguajnë çmime të konsiderueshme në vitin 2029. Ato tarifa duket se do të jenë të larta, me Boom që parashikon një çmim prej 3.500 £ (4.930 dollarë) për vend.

Kjo do të thotë që, ashtu si Concorde para tij, Boom Overture duket se synon tregun luksoz – përtej mundësive të madje edhe pasagjerëve të klasit të biznesit. Ka të ngjarë të frekuentohet vetëm nga ata që udhëtojnë aktualisht me avion privat, të cilët mund të joshen nga pretendimet e Boom si prodhues i qëndrueshëm i avionëve./UBTNews

Continue Reading

Bota

Raportohet për të paktën 26 të vrarë në Gazë

Published

on

By

Agjencia për mbrojtje civile në Gazë tha më 19 korrik se sulmet izraelite kanë vrarë të paktën 26 persona dhe kanë lënë të plagosur më shumë se 100 të tjerë pranë dy qendrave të ndihmës në jug të territorit palestinez.

Zëdhënësi i agjencisë, Mahmud Basal i tha AFP-së se 22 persona u vranë pranë një qendre të ndihmës në jugperëndim të Han Junisit, ndërkaq katër të tjerë afër një qendre në veriperëndim të Rafahut, duke fajësuar “sulmet izraelite” për të dyja rastet.

Ushtria izraelite tha se po heton këto pretendime.

Për shkak të kufizimeve të vendosura ndaj mediave ndërkombëtare, raportimet për numrin e viktimave dhe detajet për sulmet e raportuara nga agjencia për mbrojtje civile dhe palë të tjera nuk mund të konfirmohen në mënyrë të pavarur.

Lufta në Gazë, që u nxit nga sulmi i Hamasit – grupi palestinez i shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – ndaj Izraelit më 7 tetor 2023, ka shkaktuar një krizë të rëndë humanitare në enklavën palestineze.

Mbi 2 milionë persona që jetojnë në Gazë po përballen me mungesë të furnizimeve ushqimore dhe furnizimeve të tjera elementare, teksa mjekët kanë raportuar për rritje të madhe të rasteve të kequshqyerjes.

Raportimet për sulmet ndaj personave që kërkojnë ndihma pranë qendrave të shpërndarjes janë ditore, teksa autoritetet palestineze fajësojnë Izraelin për këto raste.

Një ditë më parë, agjencia për mbrojtje civile në Gazë raportoi se nëntë persona u vranë pranë qendrës për shpërndarjen e ndihmës në veriperëndim të Rafahut.

Fondacioni Humanitar për Gazën – që mbështetet nga SHBA-ja dhe Izraeli – mori përsipër shpërndarjen e ndihmës në Gazë në fund të majit. Ky fondacion tha se të mërkurën 20 persona vdiqën në Han Junis. Por, për vdekjen e tyre fondacioni fajësoi “personat e armatosur të lidhur me Hamasin” që pretendoi se shkaktuan “skena katoike dhe të rrezikshme” dhe “qëlluan drejt personave që kërkonin ndihma”.

Më herët gjatë javës, Kombet e Bashkuara thanë se kanë regjistruar 875 të vrarë në Gazë, të cilët po tentonin të merrnin ndihma, përfshirë 674 “në afërsi të qendrave të Fondacionit Humanitar për Gazën” që kur ky fondacion nisi operacionet për shpërndarjen e ndihmës./REL

Continue Reading

Bota

Trump nënshkruan projektligjin historik për kriptovalutat

Published

on

By

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, nënshkroi të premten legjislacionin historik për kriptovalutat, duke vendosur kuadrin e parë rregullator federal për stablecoin-et.

Trump, një ish-skeptik ndaj kriptovalutave, është përpjekur të riformulojë veten si një mbrojtës i kriptovalutave në mandatin e tij të dytë, duke shtyrë përpara miratimin e legjislacionit për të forcuar pozicionin e SHBA-së në tregun dixhital.

Këtë pasdite, ne bëjmë një hap gjigant për të çimentuar dominimin amerikan të teknologjisë globale të kriptovalutave, ndërsa nënshkruajmë Aktin historik GENIUS në ligj. Pra, urime të gjithëve. Është një gjë e madhe“, tha ai në një ceremoni nënshkrimi në Shtëpinë e Bardhë me anëtarë të industrisë së kriptovalutave të pranishëm.

Unë u zotova se do të rikthenim lirinë dhe lidershipin amerikan dhe do ta bënim Shtetet e Bashkuara kryeqytetin e kriptovalutave në botë, dhe kjo është ajo që kemi bërë. Dhe nën administratën Trump, kjo vetëm sa do të shkojë më tej, do të bëni shumë mirë“, shtoi ai.

Akti Udhëzues dhe Vendosës Kombëtar i Inovacionit për Monedhat Stablecoin të SHBA-së (GENIUS) u miratua nga Senati muajin e kaluar, por iu drejtua tavolinës së Trump për t’u nënshkruar si ligj pasi Dhoma e Përfaqësuesve votoi 308-122 për të miratuar legjislacionin në baza dypartiake të enjten.

Ligji ua lehtëson bankave emetimin e monedhave stablecoin, ose kriptovalutave të lidhura me një aset si dollari amerikan. Ai gjithashtu synon të rrisë transparencën dhe llogaridhënien e tregut të monedhave stablecoin.

Continue Reading

Aktualitet

Ligjëratë mbi Vëzhgimin Satelitor në kuadër të Akademisë Verore në Fakultetin e Sistemeve të Informacionit

Published

on

Në kuadër të Akademisë Verore, e organizuar nga Fakulteti i Sistemeve të Informacionit, Prof. Dr. Edon Maliqi mbajti ligjëratën tematike me titull “Vëzhgimi Satelitor: Nga të dhënat te formësimi i politikave”, e cila ngjalli interes të madh tek studentët dhe pjesëmarrësit.

Gjatë ligjëratës, Prof. Maliqi trajtoi rëndësinë e të dhënave satelitore dhe mënyrën se si ato mund të përpunohen dhe përdoren për të ndihmuar në hartimin e politikave strategjike në fusha të ndryshme. Diskutimet nxorrën në pah potencialin që teknologjitë hapësinore, si Misioni Landsat (SHBA) dhe Misioni Sentinel (Evropë), kanë për të ndikuar në zhvillimin e qëndrueshëm dhe vendimmarrjen e informuar.

Studentët dhe pjesëmarrësit treguan angazhim dhe pasion për temën, duke kontribuar me pyetje dhe komente të vlefshme, që dëshmojnë interesin e madh për inovacionin dhe zhvillimet teknologjike në vend.

Continue Reading

Aktualitet

Vizitë zyrtare dhe ligjërata akademike nga profesorët e University of Sannio në UBT

Published

on

Në kuadër të bashkëpunimit akademik ndërkombëtar, një delegacion nga University of Sannio në Itali ka realizuar një vizitë zyrtare në UBT, në kuadër të Akademisë Verore të Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë dhe projektit IOT-Eco.

Delegacioni përbëhej nga profesorë dhe ekspertë të njohur ndërkombëtarisht, si: Prof. Pasquale Daponte, Prof. Stefano Acierno, Giuseppe Nappi, Prof. SSA Marina Paolucci, Prof. Francesco Pepe, Prof. Giovanni Vito Persiano dhe Prof. Francesco Vespasiano.

Gjatë qëndrimit në UBT, anëtarët e delegacionit mbajtën ligjërata të specializuara për studentët dhe stafin akademik, duke ndarë njohuri, përvoja dhe zhvillime të fundit në fushën e inteligjencës artificiale, IoT-së dhe teknologjive të avancuara.

Në kuadër të vizitës, ata u pritën nga Rektori dhe Presidenti i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, si dhe nga stafi akademik. Delegacioni vizitoi gjithashtu Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në Lipjan, ku patën mundësi të njihen nga afër me kapacitetet infrastrukturore, laboratorët, projektet kërkimore dhe modelet e inovacionit të zbatuara në këtë hapësirë unike në rajon.

Continue Reading

Të kërkuara