Lajmet

​Shqiptarët në jug të Serbisë: Fshirje nga adresat e banimit, mosnjohje e diplomave dhe gjuhë urrejtjeje

Published

on

Shqiptarët në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë vazhdojnë të përballen me pasivizimin e adresave dhe shkeljen e të drejtave themelore të njeriut. Cili është qëndrimi i tyre? Dhe cili është qëndrimi i tyre ndaj shtetit të Serbisë?

Pasivizimi i adresave, mosrespektimi i dispozitave ligjore për gjuhën dhe arsimin, përfaqësimi i pabarabartë në institucionet publike dhe gjuha e urrejtjes janë vetëm disa nga problemet me të cilat përballet komuniteti shqiptar në Serbi.

Pasivizimi i adresave është një procedurë me të cilën Ministria e Punëve të Brendshme (MPB) fshin vendbanimin e një qytetari nga një adresë kur përcakton se ai nuk jeton atje. Pasojat janë humbja e të drejtës për kartë identiteti, kartë shëndetësore dhe votë. Shqiptarët në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë përballen me këtë.

Redaktori i portalit online Folj, Jeton Ismailji, i tha “Vreme” se njeh njerëz që jetojnë dhe punojnë në Bujanoc, kanë shtetësi serbe, por prapëseprapë ata fshihen nga regjistri civil.

“Problemi është se policia kontrollon tri herë nëse dikush është në adresë, kështu që nëse nuk e gjen, e fshijnë nga regjistri. Dhe një person, për shembull, mund të jetë jashtë shtetit për një muaj. Komuniteti serb nuk e ka këtë problem. Unë njoh serbë që punojnë në Beograd ose Nish, kështu që ata nuk fshihen nga regjistri. Pra, është një praktikë selektive në lidhje me anëtarët e komunitetit shqiptar”, shpjegon Ismailji.

Ai shton se ka pasur një iniciativë të Ministrisë së të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave në këtë çështje për të zhvilluar një dialog me përfaqësuesit e shqiptarëve.

Është bardh e zi dhe mund të zgjidhet shumë lehtë – njerëzit punojnë këtu, fëmijët e tyre shkojnë në shkollë këtu, është shumë e lehtë të kontrollosh nëse jetojnë atje”, thekson Ismailji.

Rezultatet e regjistrimit të popullsisë të kryer në vitin 2022 regjistrojnë se në Serbi ka gjithsej 61,687 burra dhe gra shqiptare, sipas të dhënave të Zyrës së Statistikave të Republikës (RZS).

Kjo është dukshëm më shumë se regjistrimi i kryer në vitin 2011, kur rezultati ishte 5,809 banorë për shkak të bojkotit të shumicës së anëtarëve të komunitetit kombëtar shqiptar.

Sipas regjistrimit të fundit, komuniteti shqiptar është më i përfaqësuar në Preshevë, 31,340 prej tyre nga 33,449 banorë në atë komunë dhe Bujanoc, prej tyre 25,465 nga 41,068 banorë.

Gjithsej, në rajonin e Serbisë Jugore dhe Lindore, komuniteti shqiptar, sipas të dhënave zyrtare, ka 58,145 banorë, të dhëna nga RZS.

Mosnjohja e diplomave

Një problem tjetër me të cilin përballet komuniteti shqiptar është mosnjohja e diplomave të marra në Kosovë. Ismailji thotë se më shumë se 90 përqind e të rinjve shqiptarë diplomohen në universitet në Kosovë.

Për shkak të mosnjohjes së diplomave në Serbi, shumica migrojnë në vendet e Evropës Perëndimore – Gjermani, Austri ose Zvicër. Një pjesë e të rinjve qëndrojnë në Prishtinë ku kanë përfunduar studimet. Kështu, njerëz nga Vranja dhe disa qytete të tjera marrin punë që mund t’i bënin me një diplomë universitare.

Rezolutë dhe propozime për pozicionin e shqiptarëve

Deputeti i Parlamentit nga Bujanoci, Shaip Kamberi, i paraqiti Parlamentit të Serbisë një propozim mbi “Rezolutën mbi pozicionin e shqiptarëve në Luginën e Preshevës”, megjithatë kjo nuk u përfshi kurrë në rend të ditës.

Rezoluta kërkon zbatimin e marrëveshjeve nga viti 2001, 2009 dhe 2013, pezullimin e menjëhershëm të masave administrative për pasivizimin e adresave, respektimin e plotë të dispozitave ligjore mbi gjuhën dhe arsimin, përfaqësimin e shqiptarëve në institucionet publike, përpunimin të gjuhës së urrejtjes kundër shqiptarëve, krijimin e fondeve zhvillimore me mbështetje shtetërore dhe ndërkombëtare, shkroi “Bujanovačke”.

Për më tepër, kryetari i komunës së Bujanocit, Arbër Pajaziti, i paraqiti një propozim prej 10 pikash Ministrit të të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave, Demo Berishës, si dhe përfaqësuesve të Trupit Koordinues të Qeverisë së Serbisë për komunat e Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës, për të përmirësuar pozicionin e shqiptarëve. Ky takim shkaktoi edhe konflikte në skenën politike shqiptare.

Për më tepër, misioni i OSBE-së zhvilloi një plan me shtatë pika, i cili u miratua nga Qeveria e Serbisë në vitin 2013 për të përmirësuar pozicionin e shqiptarëve.

Ai parashikon integrimin e shqiptarëve në institucionet shtetërore, zhvillimin ekonomik të komunave të Bujanocit, Preshevës dhe Medvegjës, sigurinë e kësaj zone, të drejtën e përdorimit zyrtar të gjuhës, shkrimit dhe simboleve kombëtare, decentralizimin e gjyqësorit, përmirësimin e të drejtave të shqiptarëve në fushat e arsimit, kulturës dhe informacionit, shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale. mbrojtje.

Deri më tani, pak është zbatuar.

Ismailji e sheh zgjidhjen në faktin që shteti i Serbisë të respektojë ligjet dhe Kushtetutën e tij sepse “atëherë nuk do të kishte nevojë për rezoluta, propozime prej shtatë ose dhjetë pikash”, transmeton Vreme.

“Kushtetuta e Serbisë është e qartë – përfaqësimi i komunitetit në institucionet shtetërore duhet të pasqyrojë numrin e anëtarëve të komunitetit që jetojnë në atë komunë. Kjo nuk zbatohet, kështu që jemi në situatën në të cilën ndodhemi”, përfundoi ai.

Continue Reading

Vendi

Dizajneri grafik Berin Hasi ligjëron për studentët e Dizajnit të Integruar në UBT

Published

on

Në kuadër të lëndës Artet dhe Hapësira, pjesë e programit Dizajn i Integruar në UBT, gjatë kësaj jave u organizua një ligjëratë e veçantë me dizajnerin grafik Berin Hasi, i cili u ftua si ligjërues mysafir për të ndarë përvojën dhe njohuritë e tij profesionale me studentët e këtij programi.

Gjatë takimit, Berin Hasi prezantoi rrugëtimin e tij profesional në fushën e dizajnit grafik, duke ndarë me studentët shembuj konkretë nga puna e tij, projekte të realizuara dhe praktikat bashkëkohore që aplikohen sot në industrinë kreative. Ai u ndal në mënyrë të veçantë te procesi kreativ, duke sqaruar fazat kryesore nga ideimi fillestar deri te realizimi final i një koncepti dizajnerik.

Diskutimi u fokusua gjithashtu në trendet më të fundit në dizajnin grafik, ndikimin e teknologjisë dhe mediave digjitale në formësimin e identitetit vizual, si dhe rëndësinë e integrimit të dizajnit me hapësirën, kulturën dhe kontekstin shoqëror. Ligjëruesi theksoi se përshtatja e vazhdueshme me zhvillimet e reja dhe ndërtimi i një mendësie fleksibile janë elemente kyçe për suksesin profesional në këtë fushë dinamike.

Studentët patën mundësinë të angazhohen aktivisht përmes pyetjeve dhe diskutimeve, duke shkëmbyer ide mbi sfidat e profesionit, mundësitë e zhvillimit të karrierës dhe rëndësinë e ndërtimit të një portofoli cilësor që reflekton identitetin personal dhe profesional të dizajnerit.

Continue Reading

Vendi

Elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave, të trajtuara në terren nga studentët e UBT-së

Published

on

Studentët e nivelit Bachelor të programit Inxhinieri e Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT realizuan një vizitë studimore në terren në kuadër të lëndëve “Urat” dhe “Gjeoteknika Inxhinierike”, me qëllim të ndërlidhjes së njohurive teorike me praktikën inxhinierike reale.

Vizita u zhvillua në intervalin kohor 13:00–14:30, në një urë rrugore funksionale në afërsi të UBT Dukagjini në Prishtinë, nën udhëheqjen e Prof. Arsim Rapuca, bartës i lëndës “Urat”, dhe Prof. Hysen Ahmeti, bartës i lëndës “Gjeoteknika Inxhinierike”.

Qëllimi kryesor i kësaj vizite ishte analizimi praktik i një objekti real inxhinierik, duke u fokusuar në elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave. Studentët patën mundësinë të njihen nga afër me strukturën e urës, mënyrën e projektimit dhe zgjidhjet teknike të aplikuara në ndërtim.

Ura e përzgjedhur u vlerësua si shembull shumë i përshtatshëm studimor, pasi ofron dukshmëri të plotë të elementeve të nënstrukturës dhe mbistrukturës, zgjidhje konstruktive moderne dhe komponentë të qartë gjeoteknikë dhe mbrojtës.

Gjatë vizitës, Prof. Arsim Rapuca realizoi një shpjegim të detajuar praktik për elementet kryesore të lëndës “Urat”, duke përfshirë: nënstrukturën, si: shtyllat bregore, shtyllat e mesit, themelet dhe krahët e urës; mbistrukturën, përfshirë mbajtësin kryesor të tipit tra–pllakë, trarët skajorë, shtresat izoluese dhe shtresat e asfaltit, etj.

Nga ana tjetër, Prof. Hysen Ahmeti trajtoi në mënyrë profesionale aspektet gjeoteknike që ndikojnë drejtpërdrejt në projektimin dhe stabilitetin e urave. Studentët u njohën me: funksionin e mureve mbrojtëse dhe rolin e tyre stabilizues; ndërveprimin strukturë–tokë; arsyetimin teknik të thellësisë së fondimit, etj.

Vizita studimore e realizuar u vlerësua si shumë e suksesshme dhe me vlerë të lartë akademike, duke përmbushur plotësisht objektivat e lëndëve Urat dhe Gjeoteknika Inxhinierike.

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata Supreme shfuqizon kufizimin në kohë të së drejtës për kompensim të udhëtimeve zyrtare

Published

on

By

Gjykata Supreme ka aprovuar kërkesëpadinë e Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) kundër Qeverisë së Kosovës dhe ka shfuqizuar nenin 6, paragrafi 6, të Rregullores për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

Paditësi KDI në Gjykatën Supreme ka parashtruar padi kundër të paditurës Qeveria e Kosovës për shfuqizimin e pjesshëm të aktit nënligjor normativ, përkatësisht paragrafit 6 të nenit 6 të Rregullores Për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

KDI, në korrik 2025, ka pranuar ankesë nga një grup i ushtarëve të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të cilët kanë raportuar për shkeljen e Ligjit për Pagat në Sektorin Publik, lidhur me kompensimin e udhëtimeve zyrtare.

Gjykata Supreme, pas shqyrtimit të rastit, ka vlerësuar se kërkesëpadia e paditësit është e bazuar dhe se dispozita e kontestuar bie ndesh me legjislacionin në fuqi.

Neni 6 i kësaj Rregulloreje, vendos kufizimin që shpenzimet e udhëtimit zyrtar nuk mbulohen për periudha më të gjata se një muaj, por, ky kufizim njëmujor për mbulimin e shpenzimeve të udhëtimit zyrtar nuk parashihet në ligj.

Ligji për Pagat në Sektorin Publik garanton qartë të drejtën e zyrtarëve publikë për kompensim të shpenzimeve të udhëtimit zyrtar, pa asnjë kufizim kohor.

Qeveria është e autorizuar vetëm të rregullojë mënyrën, kushtet dhe procedurën e kompensimit, por jo të kufizojë vetë këtë të drejtë, përkujton Gjykata Supreme.

Gjykata Supreme vlerëson se kufizimi njëmujor nuk është thjesht një rregull teknik, por cenon të drejtën e garantuar me ligj dhe tejkalon kompetencat e Qeverisë.

Continue Reading

Lajmet

Komunat në veri votojnë për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës

Published

on

By

Komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës – Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku – kanë votuar për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës të enjten, pasi duan të jenë pjesë e një asociacioni të veçuar të komunave me shumicë serbe në vend.

Ky vendim vjen pasi Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve të Kosovës që mbështetet nga Serbia – e riktheu pushtetin në këto katër komuna pas zgjedhjeve lokale të tetorit.

Kryetarët e rinj nga kjo parti kishin paralajmëruar në fillim të dhjetorit se do t’i rishikonin vendimet e marra nga kryetarët e deriatëhershëm shqiptarë.

Ata paralajmëruan një “shqyrtim të hollësishëm të gjendjes së trashëguar juridike dhe financiare, në mënyrë që në periudhën e ardhshme të merren vendime në përputhje me ligjin dhe në interesin më të mirë të qytetarëve”.

Në seancën e parë të rregullt më 18 dhjetor, në Mitrovicë të Veriut për kryetar të kuvendit komunal u zgjodh Nemanja Bisevac, në Zveçan Sërxhan Millosavljeviq, në Leposaviq Marko Rakiq, ndërsa në Zubin Potok Nemanja Jakshiq.

Kryetari i Komunës së Mitrovicës së Veriut, Millan Radojeviq, duke arsyetuar kërkesën për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës, tha se kjo kurrë nuk ka qenë dëshirë e popullsisë serbe në këtë komunë dhe se bëhej fjalë për një “vendim politik”.

Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku u udhëhoqën nga kryetarë shqiptarë nga maji i vitit 2023 deri në zgjedhjet e tetorit 2025, pasi përfaqësuesit e Listës Serbe kishin dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, si pjesë e nismës së përbashkët të serbëve për t’i braktisur institucionet e Kosovës në shenjë kundërshtimi ndaj vendimeve të Qeverisë së Kosovës.

Nën udhëheqjen e kryetarëve shqiptarë, këto komuna iu bashkuan Asociacionit të Komunave të Kosovës verën e vitit 2023.

Ky asociacion vepron si organizatë joqeveritare me qëllim të shkëmbimit të përvojave dhe mbrojtjes së interesave të anëtareve të saj.

Lista Serbe e kishte kundërshtuar asokohe anëtarësimin e komunave me shumicë serbe në të, duke vlerësuar se vendimi nuk ishte marrë “në dobi të qytetarëve dhe ishte i paligjshëm”.

Asokohe pati reaguar edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke vlerësuar se komunat me shumicë serbe duhet të ishin pjesë e një asociacioni të komunave me shumicë serbe, për themelimin e të cilit Kosova dhe Serbia u pajtuan disa herë gjatë dialogut të tyre nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Kosova nuk ka bërë hapa për ta themeluar këtë asociacion, me gjithë trysninë nga bashkësia ndërkombëtare.

Gjatë qeverisjes së tyre në komunat me shumicë serbe, kryetarët shqiptarë gjithashtu morën në administrim objektet në pronësi të tyre ku funksiononin institucionet serbe, ndaluan ndërtimet që i quanin të jashtëligjshme të financuara nga Serbia, si dhe paralajmëruan rrënimin e vendbanimeve të ndërtuara pa leje.

Po ashtu, komuna e Mitrovicës së Veriut, verën e këtij viti, nënshkroi memorandum mirëkuptimi me komunën e Mitrovicës së Jugut, i cili parashikoi ndërtimin e urave mbi lumin Ibër për këmbësorë dhe automjete, gjë që u mbështet nga Qeveria e Kosovës.

Lista Serbe ka paralajmëruar se do të kërkojë rishikimin e të gjitha këtyre vendimeve.

Ligji për vetëqeverisjen lokale parasheh që, për një vendim ose akt tjetër të komunës që nuk është në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet, mund të kërkohet rishqyrtim nga organi mbikëqyrës – në këtë rast Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal ose institucione të tjera përgjegjëse të Qeverisë së Kosovës./REL

Continue Reading

Të kërkuara