Kulturë

Janis Paige, ylli muzikor i Hollywood dhe Broadway, vdes në moshën 101-vjeçare

Published

on

Janis Paige, një aktore e njohur në Hollywood dhe në muzikalet dhe komeditë në Broadway, e cila kërceu me Fred Astaire, bëri turne me Bob Hope dhe vazhdoi të performonte deri në të 90-at, ajo vdiq më 2 qershor në moshën 101 vjeçare.

Paige vdiq të dielën për shkaqe të natyrshme në shtëpinë e saj në Los Anxhelos, tha të hënën miku i vjetër i saj, Stuart Lampert, shkruan Times. Paige luajti në Broadway me Jackie Cooper në komedinë misterioze, “Remains to been” dhe u shfaq me John Raitt në muzikalin “The Pajama Game”.

Filmat e saj të tjerë përfshinin komedinë Hope, “Bachelor in Paradise”; komedinë e Doris Day “Ju lutemi mos i hani margaritë” dhe “Ndiqni djemtë”. Në vitin 2018, ajo shtoi zërin e saj në lëvizjen #MeToo, duke pretenduar një sulm kur ishte 22 vjeç nga trashëgimtari i ndjerë i dyqanit, Alfred Bloomingdale, i cili vdiq në 1982.

“I ndjeja duart e tij, jo vetëm në gjoksin tim, por me sa duket kudo. Ai ishte i madh dhe i fortë, dhe unë fillova të luftoja, të shkelmoja, të kafshoja dhe të bërtisja”, ka shkruar ajo. “Në moshën 95-vjeçare, koha nuk është në anën time dhe as heshtja. Unë thjesht dua të shtoj emrin tim dhe të them: “Edhe unë”.

Pushimi i madh i Paige erdhi në kohë lufte kur ajo këndoi një arie operistike për ushtarakët në mensën e Hollivudit. Në të njëjtën ditë, Warner Bros nënshkroi me të dhe e përfshiu atë në një segment dramatik të filmit me yje “Hollywood Canteen”. Kontrata e saj filloi me 150 dollarë në javë. “Kam fituar më shumë në javë nga sa kishte fituar nëna ime në një muaj gjatë Depresionit të Madh,” kujton ajo në The Hollywood Reporter në 2018.

Paga e saj u rrit në 1000 dollarë në javë pasi studioja e mbajti atë të zënë me filma të lehtë si “Two Guys from Milwaukee”, “The Time, the Place and the Girl”, “Dashuri dhe mëso”, “Gjithmonë së bashku”, “Wallflower” dhe ” Romance on the High Seas”, e cila shënoi debutimin e filmit të Doris Day. Ndërkohë, ajo kishte ndryshuar emrin e saj nga Donna May Tjaden, duke adoptuar emrin e gjyshit të saj Paige. Ajo mori emrin e saj të parë nga Elsie Janis, e famshme për trupat argëtuese në Luftën e Parë Botërore.

Kontrata e Paige skadoi në vitin 1949, në një kohë kur studiot po shkarkonin talentet për shkak të depërtimit të televizionit. “Ishte një tronditje,” vuri në dukje ajo në vitin 1963. “Kjo do të thoshte se isha larë në moshën 25”.

Ajo e çoi talentin e saj në Broadway, ku luajti në “Remains to Been” (roli i saj do të rrëmbehej nga June Allyson për përshtatjen në ekran), dhe luajti si Babe përballë Raitt si Sid në prodhimin origjinal të “The Pajama Game. ” drejtuar në vitin 1954 nga George Abbott. (Doris Day do të merrte rolin e saj në versionin e filmit.)

Në maj 2003, Paige rifilloi argëtimin pas një mungese të gjatë. Ajo hapi një shfaqje që e quajti “Akti i tretë” në dhomën prej pelushi të San Franciskos. Ajo tregoi histori për Astaire, Frank Sinatra dhe të tjerë dhe këndoi melodi nga filmat e saj dhe muzikalet skenike.

Paige u rrit në Tacoma, Uashington. Babai i saj braktisi familjen kur ajo ishte 4 vjeç dhe nëna e saj siguroi jetesën në Bankën e Tacomës.

“Ne gjithmonë kishim mjaft për të ngrënë,” tha Paige për Saturday Evening Post në 1963, “por asgjë për të kursyer. Nëna ime punonte aq shumë. Dhe ajo thoshte vazhdimisht se do të donte të kisha lindur djalë, që të mund të ndihmoj më shumë, gjithmonë kam dashur të jem një sukses për të, për të kompensuar babanë tim.”

 

Pas largimit nga Warner Bros, ajo iu drejtua TV, duke luajtur në një serial televiziv të viteve 1955-1956, “It’s Always Jan” dhe duke luajtur role të përsëritura në “Flamingo Road”, “Santa Barbara”, “Eight Is Enough”, “Capitol”, “Ishulli i fantazisë” dhe “Trapper Jon, M.D.” Në “All in the Family”, ajo luajti një kameriere e cila përfshihet me Archie Bunker të Carroll O’Connor.

Paige zëvendësoi Angela Lansbury-n në produksionin e Nju Jorkut të “Mame” në 1968 në Broadway dhe bëri turne me shfaqjen në 1969. Ajo gjithashtu bëri turne në “Gypsy”, “Annie Get Your Gun”, “Born Yesterday” dhe “The Desk Set”. ” Hera e saj e fundit në Broadway ishte në vitin 1984 “Alone Together”.

Në vitin 2020, u botua autobiografia e saj, “Reading Between the Lines: A Memoir”, duke rrëfyer lidhjet e saj me Frank Sinatra, Bette Davis, Joan Crawford, David Niven, Henry Fonda. /UBTNews/ 

Nga Time, në përkthim të D.E.

 

Kulturë

Fatlume Bunjaku ndër aktorët më premtues evropianë të European Shooting Stars 2026

Published

on

Aktorja shqiptare Fatlume Bunjaku do të përfaqësojë Shqipërinë në programin prestigjioz European Shooting Stars 2026, një iniciativë e European Film Promotion (EFP) e organizuar si pjesë e Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Berlin (Berlinale). Lajmin e bëri të ditur vetë EFP.

Çdo vit, European Film Promotion zgjedh 10 aktorë e aktore nga 37 vende evropiane, që konsiderohen talentë me potencial ndërkombëtar.

Programi ka për qëllim promovimin e aktorëve të rinj dhe ndihmën për të ndërtuar një karrierë në film dhe televizion jashtë vendit.

Fatlume Bunjaku është nominuar nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë së Shqipërisë për rolin e saj në Hana, të regjisorit Ujkan Hysaj.

Ajo do të ketë mundësinë të marrë pjesë në katër ditë intensive me intervista, prezantime, workshop-e dhe takime me emra të mëdhenj të industrisë së filmit ndërkombëtar. Programi do të kulmojë me një paradë në tapetin e kuq të Berlinale Palast dhe ndarjen e çmimeve.

European Shooting Stars ka shërbyer si një trampolinë për karrierën ndërkombëtare për aktorë të njohur si Daniel Craig, Maisie Williams, Carey Mulligan, Riz Ahmed, Alicia Vikander dhe George MacKay.

Për Shqipërinë, Bunjaku është aktorja e tretë që merr pjesë në këtë program, pas Nik Xhelilaj më 2011 dhe Arta Dobroshi në vitin 2013. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Muzetë e Kosovës bëhen më të qasshme përmes teknologjisë 3D

Published

on

Vizitat virtuale po shndërrohen në një mjet të rëndësishëm për promovimin e trashëgimisë kulturore, duke u ofruar qasje muzeve edhe vizitorëve që ndodhen larg, por njëkohësisht duke nxitur edhe vizitat fizike.

Organizata “EC Ma Ndryshe” ka lansuar versionin virtual të Muzeut të Kalasë së Prizrenit, me synimin që çdo muze në vend të ketë një portë digjitale drejt vizitës reale.

Kjo nismë vjen si vazhdim i digjitalizimit të Muzeut të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit dhe Muzeut Arkeologjik të Prizrenit, në kuadër të programit “Trashëgimia kulturore për të gjithë”, që synon qasje të hapur, inovative dhe gjithëpërfshirëse ndaj trashëgimisë kulturore.

Vizita virtuale në 3D e Muzeut të Kalasë së Prizrenit u mundëson vizitorëve të eksplorojnë çdo hapësirë dhe detaj, nga ilustrimet historike e deri te artefaktet që datojnë nga Epoka e Hekurit, Mesjeta dhe periudha osmane.

Përvoja digjitale ofron pamje të qarta, materiale shpjeguese të digjitalizuara dhe një ndjesi të ngjashme me vizitën fizike.

Drejtori ekzekutiv i “EC Ma Ndryshe”, Valon Xhabali, ka theksuar se vizitat virtuale në 3D janë hap i rëndësishëm drejt modernizimit të muzeve, duke i bërë më të qasshme dhe duke eliminuar barrierat gjeografike dhe fizike, përfshirë edhe për personat me aftësi të kufizuara.

Sipas tij, realizimi i një vizite virtuale është proces kompleks që zgjat nga tre deri në katër muaj, varësisht nga madhësia dhe kompleksiteti i muzeut, dhe kërkon bashkëpunim të ngushtë me institucione kulturore dhe profesionistë për të ruajtur autenticitetin historik.

Xhabali ka shtuar se vizitat virtuale, të cilat u bënë trend gjatë pandemisë, tashmë janë shndërruar në një praktikë të qëndrueshme dhe shërbejnë si “portë hyrëse drejt vizitave reale”, duke rritur interesimin e publikut për trashëgiminë kulturore.

Qëllimi afatgjatë i organizatës “EC Ma Ndryshe” është që digjitalizimi në 3D të shtrihet në të gjitha muzetë e Kosovës, duke e bërë trashëgiminë kulturore më të qasshme, më edukative dhe më tërheqëse për publikun e gjerë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

150 vjet nga lindja e Kristo Luarasit, mjeshtri i shtypshkronjës dhe i çështjes shqiptare

Published

on

Kristo Luarasi (15 dhjetor 1875 – 8 korrik 1934) ishte një nga patriotët e shquar të Rilindjes Kombëtare dhe pas shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, i cili i kushtoi gjithë jetën çështjes kombëtare.

Pas shërbimit si mësues i gjuhës shqipe në Kolonjë, ai emigroi fillimisht në Bukuresht dhe më pas në Sofje, ku hapi shtypshkronjën “Mbrothësia”, duke botuar libra, gazeta dhe revista shqipe që shpërndaheshin falas tek shqiptarët kudo.

Në vitin 1897, Luarasi nisi botimin e Kalendarit Kombiar, të cilin e botoi për 17 vjet, si dhe publikoi gazetat “Drita” dhe “Liria e Shqipërisë” dhe mbi 150 tituj librash të autorëve të njohur shqiptarë, përfshirë Naim, Sami dhe Mit’hat Frashëri, Faik Konicën e të tjerë.

Ai punoi si tipograf, botues dhe drejtues gazete, duke qëndruar gjithmonë aktiv në publicistikë dhe mbrojtjen e çështjes shqiptare.

Pas periudhës në Sofje dhe Selanik, përshëndeti Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë më 1912 dhe riktheu botimin e gazetës “Liri e Shqipërisë” (1915-1920). Më 1920, u vendos në Tiranë, ku themeloi Shtypshkronjën “Luarasi”, që u bë edhe Shtëpia Botuese Luarasi, duke botuar dhjetra libra, revista dhe tekste shkollore deri në vitin 1947.

Për veprimtarinë patriotike, Kristo Luarasi u vlerësua edhe nga regjimi komunist me Urdhërin e Flamurit të Klasit të Dytë (1962) dhe pas viteve ’90 me medaljen “Pishtar i Demokracisë”. Fan Noli e konsideroi Luarasin si një nga 28 pionerët e krijimit të shtetit shqiptar.

Luarasi ndërroi jetë më 8 korrik 1934 në Tiranë, duke lënë pas një trashëgimi të pasur kulturore dhe patriotike për Shqipërinë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Talenti i ri shkëlqen! “Amadeus” feston një vit të suksesshëm me koncert artistik

Published

on

Shkolla e Muzikës “Amadeus” ka mbajtur koncert të jashtëzakonshëm artistik me rastin e përfundimit të gjysmëvjetorit shkollor, përmbylljes së projektit “Nxitja e talentëve të rinj dhe diversitetit kulturor”, si dhe festave të fundvitit.

Koncerti me titull “Da Capo al Fine”, i organizuar nga Ambasada Gjermane dhe Ambasada Franceze, solli në skenë performanca të mrekullueshme nga nxënësit e shkollës, të cilët falë përkushtimit të vazhdueshëm kanë shënuar suksese edhe jashtë Kosovës.

Në këtë mbrëmje u prezantuan Ansambli i Kitaristëve, Orkestra Harkore, Orkestra Frymore, Orkestra Kamertale dhe Kori i shkollës, të cilët dhuruan emocione të veçanta për publikun.  “Profesionalistët e vegjël” të skenës dëshmuan talentin duke interpretuar me sukses vepra nga repertori vendor dhe ai botëror.

Ansambli i Kitaristëve krijoi peizazh të ngrohtë tingujsh që rridhnin natyrshëm me ritmin e veprave, Orkestra Harkore solli ndjeshmëri të veçantë emocionale, e ndërtuar tingull pas tingulli. Orkestra u dallua për elegancën dhe lirshmërinë e tingujve që mbushnin sallën, ndërsa Orkestra ofroi interpretim të rafinuar, të karakterizuar nga precizion i lartë ritmik.

Kulmi i koncertit ishte performanca mbresëlënëse e Korit të shkollës, nën dirigjimin e Vehbi Shoshollit. Qershia mbi tortë ishte interpretimi i solistes Anna Krasniqi, e cila me zërin e saj të ngrohtë dhe njëkohësisht të fuqishëm i dha jetë veprave me kërkesa të larta vokale.

Gjatë koncertit u interpretuan veprat: “Ding! Dong! Merrily on High” (Traditional French Carol), “You Raise Me Up” – Rolf Løvland, “Die Loreley” – Friedrich Silcher, “Sous le ciel de Paris” – Hubert Giraud dhe “Feliz Navidad” – José Feliciano.

Pjesë e këtij koncerti ishin dirigjenti Gentian Aliu dhe korepetitorja Elsa Gashi. Drejtoresha e shkollës, Hana Petrovci-Fetahu, theksoi se përmbyllja e suksesshme e projektit përbën një arritje të madhe për mbi 100 fëmijë, të cilët kanë performuar në instrumente sfiduese.

“Përveç përfundimit të gjysmëvjetorit, ky koncert shënon mbylljen e një projekti që ka filluar në janar e po përfundon në dhjetor. Projekti kishte për qëllim nxitjen e talenteve të reja nga mosha 7 deri në 17 vjeç dhe u mbështet nga Ambasada Franceze, Ambasada Gjermane, Instituti Francez dhe Goethe-Institut. Ky bashkëpunim i mrekullueshëm na dha besimin për ta realizuar projektin, ku u përfshinë mbi 100 nxënës në mësimet e korit dhe instrumenteve”, u shpreh ajo.

Petrovci-Fetahu vlerësoi sukseset e nxënësve, duke theksuar se shumë prej tyre ishin fillestarë, por arritën të performojnë në skenë brenda një periudhe të shkurtër kohore, shtoi se sukseset në koncerte ndërkombëtare, si në Vjenë e Itali, janë motivim i fuqishëm për vazhdimësi.

Ndërkohë, dirigjenti Vehbi Shosholli e cilësoi këtë vit shkollor si dinamik dhe tejet të suksesshëm. Sipas tij, puna intensive me formacione të ndryshme muzikore dhe koncertet e shumta kanë sjellë një përvojë të jashtëzakonshme artistike.

Edhe solistja Anna Krasniqi e përshkroi koncertin dhe vitin mësimor si një përvojë të paharrueshme, duke theksuar suksesin e saj në një festival ndërkombëtar në Itali, ku arriti të triumfojë dhe të përfaqësojë Kosovën me dinjitet.

Drejtoresha paralajmëroi plane të reja për 2026, duke bërë të ditur se Orkestra e Fëmijëve dhe të Rinjve të Prishtinës është pranuar të marrë pjesë në dy festivale ndërkombëtare garuese – një në Spanjë në muajin mars dhe një tjetër në Pragë të Çekisë në muajin korrik të vitit 2026.

“Synimi është që këta talentë t’i prezantojmë më gjerë e ta përfaqësojmë Kosovën në arenën ndërkombëtare”, tha ajo. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara