Lajmet

Pesë fakte që duhet t’i dini për Ditën Ndërkombëtare të Gruas

Qe sa kohë festohet Dita Ndërkombëtare e Gruas?

Published

on

Çdo vit më 8 mars festohet Dita Ndërkombëtare e Gruas për të përkujtuar dhe nderuar arritjet e grave, për të rritur ndërgjegjësimin për pabarazitë gjinore dhe diskriminimin, si dhe për të promovuar mbështetjen globale për gratë.

Qe sa kohë festohet Dita Ndërkombëtare e Gruas?

Më 28 shkurt të vitit 1909, Partia e atëhershme Socialiste e Amerikës festoi Ditën e parë Kombëtare të Gruas në përkujtim të 15 mijë grave që protestuan në New York kundër kushteve të vështira të punës dhe pagave të vogla.

Në vitin 1910, Clara Zetkin, një avokuese e të drejtave të grave dhe udhëheqëse e Zyrës së Grave të Gjermanisë për Partinë Social Demokrate, propozoi idenë e një Dite Ndërkombëtare të Gruas.

Më 19 mars të vitit 1911 u mbajt për herë të parë Dita Ndërkombëtare e Gruas, ku morën pjesë më shumë se 1 milion njerëz në Austri, Danimarkë, Gjermani dhe Zvicër.

Tek në vitin 1975, Kombet e Bashkuara e njohën dhe filluan ta festojnë Ditën Ndërkombëtare të Gruas (IWD). Që atëherë, OKB-ja ka shërbyer si sponsori kryesor i ngjarjes vjetore, duke inkurajuar më shumë vende të njohin “aktet e guximit dhe vendosmërisë nga gratë e zakonshme që kanë luajtur një rol të jashtëzakonshëm në historinë e vendeve dhe komuniteteve të tyre”.

Cili është simboli dhe ngjyra e Ditës Ndërkombëtare të Gruas?

Simboli për Ditën Ndërkombëtare të Gruas është një simbol i gjinisë femërore. Zakonisht shoqërohet me ngjyrë vjollcë, jeshile dhe të bardhë.

Sipas faqes së internetit të Ditës Ndërkombëtare të Gruas, vjollca do të thotë dinjitet dhe drejtësi, jeshile për shpresë dhe e bardha për pastërti.

“Ngjyrat e kanë origjinën nga Unioni Social dhe Politik i Grave (WSPU) në Britani të Madhe në vitin 1908”.

A është festë?

Qëllimi i ditës ndryshon sipas vendit. Në disa, është ditë proteste, ndërsa në të tjera shërben si mjet për të promovuar barazinë gjinore. Në disa vende, Dita Ndërkombëtare e Gruas shënohet si festë kombëtare.

Kjo njihet si festë kombëtare zyrtare në Afganistan, Armeni, Bjellorusi, Kamboxhia, Kubë, Gjeorgji, Laos, Mongoli, Mal të Zi, Rusi, Ugandë, Ukrainë dhe Vietnam.

Në disa vende si Shqipëria, Maqedonia, Serbia dhe Uzbekistani, Dita e Gruas është kombinuar me Ditën e Nënës, një bashkim për të nxjerrë në pah rëndësinë e grave si nëna.

Në Kinë, shumë grave u jepet një gjysmë dite pushimi nga puna, ndërsa në Itali shënohet me dhurimin e luleve të mimozës.

Pse është festë historike në Rusi?

Në vitin 1917, festa e Ditës së Gruas në Rusi u dha atyre të drejtën e votës. Gratë në Rusi e përkujtuan atë ditë të atij viti duke hyrë në grevë për ‘bukë dhe paqe’ në mënyrë që të protestojnë kundër Luftës së Parë Botërore dhe fushatës për barazi gjinore. Car Nikolla II nuk ishte aspak i lumtur dhe autorizoi gjeneralin Khabalov të Qarkut Ushtarak të Petrogradit të qëllonte çdo grua që refuzonte të tërhiqej. Ato nuk u tërhoqën dhe protestat vazhduan dhe madje çuan në abdikimin e Carit. Qeveria e përkohshme u dha grave të drejtën e votës si rezultat i protestës së tyre.

Cila është tema e këtij viti?

Që nga viti 1996, çdo Ditë Ndërkombëtare e Gruas ka një temë zyrtare. Tema e parë e miratuar nga OKB-ja në vitin 1996 ishte “Festimi i së kaluarës, planifikimi për të ardhmen”.

Vitin e kaluar, tema ishte #Breakthebias, që theksoi problemet me të cilat përballen gratë për shkak të paragjykimeve gjinore.

Këtë vit tema është #EmbraceEquity. Viti 2023 ka në fokus atë se si barazia gjinore duhet të jetë pjesë e ADN-së së çdo shoqërie: “Është e domosdoshme të kuptojmë dallimin midis drejtësisë dhe barazisë. Qëllimi i temës së fushatës për vitin #EmbraceEquity është që ta shtyjë botën të flasë rreth asaj se pse mundësitë e barabarta nuk janë të mjaftueshme. Njerëzit fillojnë nga vende të ndryshme, kështu që përfshirja dhe përkatësia e vërtetë kërkojnë veprim të barabartë”./UBTNews/

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara