Lajmet

8 këshilla për t’u ushqyer shëndetshëm

Publikuar

Këto 8 këshilla praktike mund t’ju ndihmojnë të bëni zgjedhjet e duhura për të përmirësuar shëndetin tuaj.

Nëse hani ose pini më shumë nga se sa trupi juaj ka nevojë, do të shtoni peshë, sepse energjia që nuk përdorni është e ruajtur si yndyrë. Nëse hani dhe pini shumë pak, do të humbni peshë.

Ju gjithashtu duhet të hani një gamë të gjerë të ushqimeve për t’u siguruar që po merrni një dietë të ekuilibruar dhe trupi juaj po merr të gjitha lëndët ushqyese që i duhen. Rekomandohet që burrat të marrin rreth 2500 kalori në ditë, ndërsa gratë rreth 2000 kalori në ditë.

1. Hani shumë fruta dhe perime

Rekomandohet që të hani të paktën 5 porcione, ku përfishen një larmi frutash dhe perimesh çdo ditë. Mund të jenë të freskëta, të ngrira, të konservuara, të thara ose të lëngshme. Pse të mos konsumosh një banane në vend të drithërave në mëngjes, ose të këmbesh racionin e zakonshëm të mëngjesit me fruta të freskëta. Një porcion i frutave dhe perimeve të freskëta, të konservuara ose të ngrira, duhet të jetë 80 gramë. Ndërsa një porcion i frutave të thata që mund të konsumoni duhet të jetë 30 gramë. Një gotë 150 ml lëng frutash ose lëngje perimesh gjithashtu, llogaritet si një porcion, por kufizoni sasinë që keni në jo më shumë se 1 gotë në ditë, pasi këto pije janë me sheqer dhe mund të dëmtojnë dhëmbët tuaj.

2. Hani më shumë peshk

Peshku është një burim i mirë i proteinave dhe përmban shumë vitamina e minerale. Synoni të hani të paktën 2 porcione peshku në javë. Ju mund të zgjidhni peshk të freskët, të ngrirë dhe të konservuar, por mbani mend se peshku i konservuar dhe i tymosur mund të ketë sasi të lartë kripe. Këshillohet që shumica e njerëzve të hanë më shumë peshk, por ka kufij të rekomanduar për disa lloje peshku.

3. Ndërprisni yndyrën

Ju keni nevojë për pak yndyrë në dietën tuaj, por është e rëndësishme t’i kushtoni vëmendje sasisë dhe llojit të yndyrës që po hani. Ekzistojnë 2 lloje kryesore të yndyrës: e ngopur dhe e pangopur. Konsumimi në masë i yndyrës së ngopur mund të rrisë sasinë e kolesterolit në gjak, gjë që rrit rrezikun tuaj për të zhvilluar sëmundje të zemrës. Mesatarisht, burrat duhet të konsumojnë jo më shumë se 30 gramë yndyrë të ngopur në ditë. Mesatarisht, gratë jo më shumë se 20 gramë yndyrë të ngopur në ditë. Fëmijët nën moshën 11 vjeç duhet të kenë më pak yndyrë të ngopur se të rriturit, por një dietë me pak yndyrë nuk është e përshtatshme për fëmijët nën 5 vjeç. Yndyra e ngopur gjendet në shumë ushqime, si:

-Mishi

-Salsiçet

-Gjalpi

-Djathi i fortë

-Kremi

-Ëmbëlsirat

-Biskotat

Mundohuni të zvogëloni konsumimin e yndyrnave të ngopura dhe zgjidhni ushqime që përmbajnë yndyrna të pangopura, siç është vaji i ullirit, peshku dhe avokadoja. Për një zgjedhje më të shëndetshme, përdorni një sasi të vogël të vajit të ullirit në vend të gjalpit. Të gjitha llojet e yndyrës këshillohet të konsumohen në sasi të vogla.

4. Kujdes me përdorimin e sheqerit

Konsumimi i rregullt i ushqimeve dhe pijeve me përqindje të lartë sheqeri rrit rrezikun e mbipeshës dhe prishjes së dhëmbëve, veçanërisht nëse hahen midis vakteve. Përbërje më të lartë sheqeri përmbajnë produkte si mjalti, shurupi dhe lëngjet e frutave. Përqindje të lartë sheqeri gjenden në shumë ushqime, siç janë:

-Pije me sheqer të lëngshëm

-Drithërat me sheqer

-Ëmbëlsirat

-Biskotat

-Pastat dhe pudingu

-Çokollatat

-Pije alkoolike

Etiketat e ushqimit mund të ndihmojnë. Përdorini ato për të kontrolluar se ç’përqindje sheqeri përmbajnë ushqimet që konsumoni.

5. Konsumoni më pak kripë: jo më shumë se 6 gramë në ditë për të rriturit

Përdorimi i lartë i kripës mund të rrisë presionin e gjakut. Njerëzit me presion të lartë të gjakut kanë më shumë të ngjarë të zhvillojnë sëmundje të zemrës. Edhe nëse nuk shtoni kripë në ushqimin tuaj, mund të jeni akoma duke ngrënë shumë. Rreth tri të katërtat e kripës që hani tashmë është në ushqim kur e blini, si supërat, buka dhe salsat. Përdorini etiketat e ushqimeve për t’ju ndihmuar të reduktoni përdorimin e kripës. Të rriturit dhe fëmijët e moshës 11 vjeç e lart duhet të hanë jo më shumë se 6 gramë kripë (rreth një lugë çaji) në ditë. Fëmijët e vegjël duhet të konsumojnë më pak.

6. Qëndroni aktiv dhe mbani një peshë të shëndetshme

Po aq rëndësi sa të ushqyerit në mënyrë të shëndetshme, kanë edhe ushtrimet e rregullta fizike. Ushtrimet janë shumë të rëndësishme për shëndetin dhe mirëqenien tuaj të përgjithshme. Lexoni më shumë rreth përfitimeve që mund të merrni prej ushtrimeve dhe udhëzimet lidhur me aktivitetin fizik për të rriturit. Të qenët mbipeshë mund të shkaktojë probleme shëndetësore, si diabeti apo sëmundje të zemrës. Të qenët nënpeshë gjithashtu mund të ndikojë në shëndetin tuaj. Shumica e të rriturve duhet të humbin peshë, duke konsumuar më pak kalori. Nëse po përpiqeni të humbni peshë, synoni të hani më pak dhe të jeni më aktivë. Ushqimi i një diete të shëndetshme, të ekuilibruar mund t’ju ndihmojë të mbani një peshë të shëndetshme. Nëse jeni të shqetësuar për peshën tuaj, pyesni mjekun tuaj ose një dietolog për këshilla.

7. Konsumoni ujë vazhdimisht

Ju duhet të pini shumë lëngje për të ndaluar dehidratimin. Rekomandohet pirja e 6 deri në 8 gota çdo ditë. Kjo përveç lëngut që merrni nga ushqimi që hani. Të gjitha pijet joalkoolike llogariten, por uji, qumështi me pak yndyrë dhe pije me sheqer më të ulët, përfshirë çajin dhe kafen, janë zgjedhje më të shëndetshme. Gjithsej pijet tuaja të kombinuara nga lëngu i frutave, lëngu i perimeve dhe smoothies nuk duhet të jenë më shumë se 150 ml në ditë, që është një gotë e vogël. Mos harroni të pini më shumë lëngje gjatë motit të nxehtë ose gjatë ushtrimeve fizike.

8. Mos e anashkaloni mëngjesin

Disa njerëz nuk konsumojnë mëngjes, sepse mendojnë se do t’i ndihmojë të humbin peshë. Por një mëngjes i shëndetshëm, i pasur me fibra dhe me pak yndyrë, sheqer dhe kripë, mund të jetë pjesë e një diete të ekuilibruar dhe mund t’ju ndihmojë të merrni ushqyesit që ju nevojiten për një shëndet të mirë. Drithëra me pak sheqer, me qumësht gjysmë të skremuar dhe fruta të prera sipër, është një mëngjes i shijshëm dhe i shëndetshëm.

Ushqimet me përqindje të lartë sheqeri

-Pijet me sheqer të lëngshëm

-Drithërat me sheqer

-Ëmbëlsirat

-Biskotat

-Pastat dhe pudingu

-Çokollatat

-Pijet alkoolike./fjala.al

Lajmet

“Me t’i mbyt fëmijët në më të mirën kohë”, familjarët rrëfejnë tmerrin e masakrës së Studimes

Publikuar

nga

25-vjetori i Masakrës së Studimes, Musa Gërgurin e gjen para varreve të dy vajzave të tij të vrara nga forcat serbe. Ai rrëfen për tmerrin që ka përjetuar para 25 vitesh, ku së bashku me 114 civilë të pafajshëm iu vranë edhe vajzat e tij. Ai thotë se tmerrin që ka përjetuar atë kohë, është i papërshkrueshëm.

“Ku me e kujtu atë që pasha zotin, ishalla kuj si bjen, ishalla ia then zoti qafen edhe serbëve nuk na kthehen mo se mosvet për ta çka na kanë bo. Me t’i myt fëmijën më të mirën kohë 5-16 vjet, më i rrit edhe me ardh me t’i vra kësaj rruge katastrofë është”, tha ai.

Në përvjetorin e 25-të të kësaj masakre, homazhe bëri edhe Ardian Gërguri, i cili i ka të vrarë dy motra dhe hallat e tij.

“Kam të vrara hallat dhe dy motrat. Ne i kujtojmë ende martirët tanë, prindërit tanë ende jetojnë me vuajtje dhe kujtime për to. Vijmë gati çdo javë dhe muaj, kemi kujtime prej tyre kemi tesha kemi letra, prindërit kallxojnë për to se kanë qenë shumë të sjellshme me ne”, thotë Gërguri.

Ai shtoi se hallat e tij janë kujdesur shumë për ta kur kanë qenë fëmijë. Edhe pse vetëm 4 vjeçar, thotë se e mban mend mirë këtë masakër.

“Ne jemi mes shtatë motrave dhe janë kujdes shumë për neve, na kanë ruajt jashtëzakonisht, unë kam qenë 4 vjeçar kur ka ndodh masakra e Studimes. E mbaj mend kur jemi nis prej katundit në Vushtrri, për një vend më të sigurt kurse rrugës na kanë ndal në këtë vendin këtu dhe e kanë kry masakrën që kanë mbet 116 të vrarë që sot e kësaj dite që nuk ka drejtësi për ta”, thotë ai.

Kurse Sami Konjuhi thotë se ka të vrarë vëllain dhe djalin e axhës, ndërsa tregoi se si ka ndodhur vrasja e tyre duke i malltretuar dhe vrarë pas shpine.

“I kam dy të vrarë këtu, vëllain dhe djalin e axhës, Afrimin dhe Rexhepin, dhe dy nipa i kem edhe ata janë të varrosur një vend. Katër anëtarë të familjes tonë të ngushtë që i kemi të afërt për këta ne nuk kemi qenë në atë kohë vetëm vëllau me kushërinjtë kanë qenë në traktor një kushëri që ka qenë prezent ai nuk është gjallë ai ka vdek qetash, kanë deshtë me kalu prej kësaj rrugës me dalë deri në Vushtrri se na kemi qenë anës së Qyqavicës dhe me dalë në Qyqavicë prape”, tha ai.

Konjuhi shtoi se vëllai i tij ka qenë 29-vjeçar kur është vrarë nga forcat serbe.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Arizona voton për shfuqizimin e ndalimit të abortit

Projektligji i shfuqizimit kaloi me një votim 16-14 në Senatin e Shtetit të kontrolluar nga republikanët.

Publikuar

nga

Ligjvënësit e Arizonës votuan të mërkurën për të shfuqizuar një ndalim të abortit që u miratua për herë të parë në vitin 1864, kur shteti ishte ende një territor.

Projektligji i shfuqizimit kaloi me një votim 16-14 në Senatin e Shtetit të kontrolluar nga republikanët, me dy senatorë republikanë që thyen radhët për ta mbështetur atë së bashku me çdo senator demokrat, duke krijuar një mosmarrëveshje brenda Partisë Republikane, e konsideruar tradicionalisht si pro abortit.

Ndalimi i diskutueshëm lejonte vetëm abortet për të shpëtuar jetën e një pacienti, pa përjashtime për viktimat e përdhunimit.

Guvernatorja Katie Hobbs, një demokrate që pritet të nënshkruajë shfuqizimin të enjten, tha: “Gratë e Arizonës nuk duhet të jetojnë në një shtet ku politikanët marrin vendime që duhet të jenë midis një gruaje dhe mjekut të saj”.

Shfuqizimi nuk do të hyjë në fuqi deri në 90 ditë pas shtyrjes së legjislaturës për verën. Në fillim të këtij muaji, republikanët denoncuan vendimin e Gjykatës së Lartë të Arizonës që shpalli të zbatueshëm ndalimin 160-vjeçar të abortit./AA

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​KDI: Ligji i ri i Punës të rikthehet në agjendën legjislative

Publikuar

nga

Instituti Demokratik i Kosovës ka publikuar analizën “Ligji i ri i Punës: në mes të nevojës dhe kërkesave për ndryshim”.

KDI sipas këtij njoftimi po synon të rikthejë në diskursin publik debatin për inicimin e një ligji të ri të punës, i cili e ka bazën në nevojat dhe kërkesat e punëtorëve, organizatave sindikale e OJQ, në përputhje me standardet dhe praktikat e vendeve të Bashkimit Evropian, e që garanton mbrojtje më të mirë për punonjësit në Kosovë.

“Ligji aktual i Punës paraqet një ndër ligjet më vitale në vend duke qenë se rregullon punësimin e mbi 370,000 punonjësve në sektorin publik e atë privat. Ndryshimi i këtij ligji ka qenë premtim i çdo qeverie që nga viti 2012, ndërkohë që drafte të ndryshme kanë arritur të bëhen edhe pjesë e agjendave legjislative. Sidoqoftë, këtë vit, qeveria aktuale ka vendosur t’a tërheq këtë ligj nga agjenda legjislative pa ndonjë paralajmërim, përkundër që trendi i shkeljeve të të drejtave të punës vazhdon të jetë në rritje”, thuhet në komunikatën e KDI-së.

Albesa Humolli nga KDI ka deklaruar se ligji aktual i punës nuk ofron mbrojtje dhe siguri të mjaftueshme për punonjësit, duke i lënë ata të cenueshëm ndaj shfrytëzimit, diskriminimit dhe kushteve të pasigurta të punës.

“Kohëzgjatja dhe mungesa e kufizimeve sa i përket kontratave për kohë të pacaktuar, rregullimi i pushimit të lehonisë, mungesa e pushimit prindëror, mungesa e kufizimeve sa i përket orëve shtesë të punës, mungesa e kufizimeve sa i përket formalizimit të marrëdhënies së punës, çështja e rregullimi të punës me orar jo të plotë, çështja e së drejtës në pushim për punonjësit apo çështjet e tjera si rregullimi i punësimit në kohët moderne si puna hibride, puna nga shtëpia, apo puna për kompani jashtë vendit konsiderohen të jenë disa nga mangësitë e ligjit aktual të cilat asnjëherë nuk kanë arritur të adresohen”, ka thënë ajo.

Humolli thekson se mangësitë e një ligjit ‘të stërvjetruar’ të punës po bien në kurrizin e punonjësve në Kosovë, të cilët ende përballen me informalitet, në punësim, mungesë të kushteve për punë, mos pagesë të pushimit vjetor apo mjekësor, pagë jo të rregullt apo orar të tej zgjatur pune pa pagesë. Sipas Humollit, ndryshimi i ligjit aktual ose iniciimi i një ligji të ri të punës është i nevojshëm marrë parasysh aspiratat e vendit për të ju bashkuar tregut evropian të punës, që nënkupton që ligji duhet të përafrohet me kërkesat që dalin nga 17 direktivat e Bashkimit Evropian që përcaktojnë standardet minimale në fushën e rregullimit të marrëdhënies së punës.

KDI kërkon nga qeveria që të reflektojë në këtë drejtim dhe të fillojë dialogun social më të gjitha palët, në mënyrë që ligji i punës të rikthehet në programin legjislativ për këtë vit.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Petkoviq: Serbia mbështet përpjekjet e Lajçakut në procesin e formimit të Asociacionit

Publikuar

nga

Drejtori i zyrës serbe për Kosovën, Petar Petkoviq ka deklaruar se Beogradi vlerëson dhe mbështet shumë përpjekjet që emisari evropian për dialogun, Miroslav Lajçak, ka investuar në fillimin e procesit të formimit të Asociacionit të Komunave me shumicë serbe.

Këto komente ai i bëri pas një takimi që pati së bashku me ambasadorin e Serbisë në SHBA, Marko Gjuriq me ambasadorët e vendeve të Quintit si dhe përfaqësuesin e Delegacionit të Bashkimi Evropian në Beograd.

Siç bën të ditur zyra e Petkoviqit, ai dhe dhe Gjuriq në takim siç u tha, përsëritën qëndrimin e Beogradit se drafti i Statutit të Asociacionit i hartuar nga BE-ja, mund të jetë një bazë e mirë për vazhdimin e diskutimeve dhe marrëveshjeve për përfundimin e këtij statute.

Lidhur me çështjen e dinarit, Petkoviq theksoi se bisedimet në Bruksel kanë qenë të vështira dhe se sipas tij delegacioni i Beogradit ka paraqitur propozimet dhe komentet e tij për këtë çështje.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara