Kulturë

7 mënyra si t’i edukoni fëmijët tuaj të mos jenë të përkëdhelur

Vazhdoni të praktikoni aftësitë sociale.

Published

on

Heqja dorë sepse ka mbetur prapa ose zemërimi dhe të bërtiturat kur nuk fiton dot, janë shenja që fëmija juaj mund të jetë i përkëdhelur dhe nuk është mësuar ende si të sillet në situata kur i duhet të pranojë humbjen.

Të qenit i përkëdhelur me shumë mundësi nuk do t’i bëj favore fëmijës suaj gjatë jetës së tij si adult. Në fund të fundit, askush nuk do të luaj me një fëmijë që bën hile sepse nuk pranon dot humbjen apo që heq dorë në mes të një loje.

Mos të harrojmë, këto shpesh janë karakteristika të zakonshme për një fëmijë që ende nuk e ka formuar personalitetin e tij. Por si prindër, është e rëndësishme të ndërhymë dhe t’i japim atyre një shembull që do t’i vlejë gjatë gjithë jetës së tij.

Ekspertët amerikanë të Truity ofrojnë disa mënyra se si t’i ndihmoni fëmijët tuaj të jenë ‘humbës fisnikë’, të dinë të jenë në humor edhe nëse humbin, si dhe të jenë të aftë të gëzohen për suksesin e të tjerëve dhe ta tregojnë atë haptazi.

1 – Lavdërojini përpjekjet e fëmijës suaj

Nëse ju i lavdëroni fëmijët tuaj kur ata bëjnë më shumë gola se të tjerët ose kur marrin notën më të mirë në një test matematike, kjo do t’jua ushqejë atyre natyrën luftarake. Por, ajo mund edhe t’i bëjë ata të mendojnë se të fituarit është më e rëndësishme se të qenit njeri.

Ndaj, lavdërojini ata për përpjekjet e tyre pavarësisht rezultatit final.

Në vend që të thoni, ‘Jeni më të shpejtët në skuadër’, thoni ‘Më pëlqen mënyra se si ti luaje me fëmijët e tjerë sot.” Vijini në dukje rëndësinë e të luajturit në grup, dhe theksoni rëndësinë e trajtimit të të tjerëve me respekt.

2 – Krijoni modele

Nëse ju vetë i bërtisni arbitrit në lojën e futbollit të fëmijës suaj, atëherë ai do t’i regjistrojë sjelljet dhe zakonet tuaja dhe t’i kthejë ato shumë shpejt në pjesë të personalitetit të tij.

Krijimi i modeleve që dinë të sillen natyrshëm dhe të jenë në humor të mirë, ndërkohë që e lavdërojnë fituesin, edhe nëse ata janë në skuadrën për të cilën ju nuk po bënit tifo, i mëson fëmijës suaj më shumë seç e mendoni.

Tregojani fëmijëve tuaj me shembuj real se si t’i trajtojnë të tjerët, me mirësi.

3 – Ndihmojini fëmijët tuaj të kuptojnë emocionet

Kur fëmijët mund t’i identifikojnë dhe kuptojnë emocionet e tyre, si për shembull mërzinë, zemërimin, zhgënjimin apo acarimin, kjo e ul probabilitetin që ata të veprojnë nën ndikimin e tyre. Mësojini fëmijës suaj rreth emocioneve dhe kuptimit që secili prej tyre ka. Dhe ndihmojini ata të ndërtojnë strategji të shëndetshme se si t’i përballojnë situatat e vështira dhe t’i kapërcejnë ato.

Pranojini dhe miratojini ndjenjat e tyre. Mos u sillni sikur ato nuk ekzistojnë. Flisni me ta dhe tregojini se si është normale të ndjehesh keq apo të provosh turp dhe zhgënjim, sidomos kur humb. Por, bëjani të qartë që ata e kanë në dorë të zgjedhin se si të sillen kur përballen me këto emocione të parehatshme.

4 – Mësojini si të menaxhojnë stresin

Humbësit shpesh bëjnë ndonjë gjest të pakëndshëm ose nisin të shajnë të tjerët në një shpërthim emocional. Ndihmojini ata të kuptojnë që këto lloj sjelljesh nuk janë të pranueshme.

Mësojini që të ndjerit i zemëruar është normale por ta manifestojmë këtë sjellje duke i vrarë të tjerët si pasojë e zemërimit tonë nuk është aspak e tillë. Investoni kohë në edukimin e fëmijës suaj, sidomos në mësimin e përballimit të situatave të vështira dhe stresuese.

5 – Mos e lini fëmijën tuaj të fitojë

Ndonjëherë, mund të tundoheni ta luani lojën qëllimisht që fëmija juaj mos të humbë, në mënyrë që mos të merrni reagimin e tij negativ. Dhe kjo mund të jetë diçka pa zarar nëse bëhet rrallë. Por në përgjithësi, nëse i lejoni fëmijët tuaj të humbin dhe të kuptojnë që humbja është pjesë e jetës në çdo moshë, do t’i ndihmojë ata në të ardhmen.

6 – Injorojini shpërthimet emocionale

Nëse fëmija juaj nis të qajë, të bërtasë, të shkelmojë etj, kur nuk merr atë që do, injorojeni. Ndonjëherë kjo mund ta përkeqësojë situatën, por pas pak fëmija juaj do të kuptojë që këto sjellje nuk kanë efekt dhe do të ndalojë.

Mos e ngushëlloni ose t’i flisni kur ata sillen në këtë mënyrë. Prisni që ata të qetësohen, më pas flitini, këshillojini dhe jepini sërish emocione pozitive.

7 – Vazhdoni të praktikoni aftësitë sociale

Sporti është një mënyrë mjaft e mirë për t’i mësuar fëmijës suaj të sillet në situata sociale dhe të luajë apo punojë në grup. Nëse luani lojëra ose sporte me fëmijën tuaj do t’i jepni atij mundësinë të praktikojë aftësitë e tij sociale. Lavdërojeni atë kur ai sillet me mirësi dhe respekt dhe theksojeni faktin që ju e vlerësoni më tepër kur ai trajton të tjerët mirë se sa kur fiton një lojë.

Me kohë dhe praktikë, fëmija juaj do të mësoj të jetë një lojtar i mirë dhe të ndërtojë një personalitet pozitiv. Dhe sa më herët ta mësojë këtë, aq më mirë.

Continue Reading

Kulturë

Dy ikonat e letërsisë për fëmijë nderohen nga Posta e Kosovës

Published

on

Në kuadër të temës “Personalitete të shquara” dhe në shënim të Ditës Ndërkombëtare të të Drejtave të Fëmijëve, Posta e Kosovës ka lëshuar sot në qarkullim një emision të ri pullash postare, i dedikuar dy prej figurave më të rëndësishme të letërsisë shqipe për fëmijë: Rifat Kukajt dhe Ymer Elshanit.

Rifat Kukaj (1938–2005) ishte mësues, poet dhe dramaturg, i njohur për stilin e thjeshtë, por të ngarkuar me emocione dhe simbolikë.

Ai krijoi një botë të veçantë letrare për fëmijët, duke lënë pas vepra të paharrueshme si: “Xhuxhi nga Taxhuxhi”, “Lepuri me pesë këmbë”, “Bardhi e Mirushja”, “Rrasa e zogut”, “Shkrepi i diellit”, “Vjollca magjike” dhe shumë poezi të tjera.

Ymer Elshani (1948–1999) ishte poet, prozator dhe kritik letrar, i cili krijoi edhe në fushën e letërsisë për fëmijë, duke sjellë një botë të pasur imagjinare dhe ide të ndjeshme.

Ndër veprat e tij më të njohura renditen: “Çka ëndërrojnë lulet”, “Plaku me violinë”, “Unaza magjike”, “Ndodhitë e hundëkarotës” dhe “Guri i çmueshëm”. Ai u nda nga jeta si martir gjatë luftës në Kosovë, ndërsa pas përfundimit të saj, e bija, Teuta Elshani, botoi disa nga dorëshkrimet e tij të mbetura.

Ky emision i ri i pullave postare vjen si një nderim për kontributin e tyre të jashtëzakonshëm në letërsinë për fëmijë dhe për pasurimin e kulturës shqiptare.

 

 

Continue Reading

Kulturë

Muzeu më i ri i arteve në Almaty hap dyert për publikun

Published

on

Muzeu i Madh i Arteve në Almaty ka hapur dyert në kryeqytetin e Kazakistanit, duke shënuar një moment të rëndësishëm për jetën kulturore të rajonit.

I themeluar nga biznesmeni dhe filantropi Nurlan Smagulov, muzeu prezantohet si një qendër e re e rëndësishme për artin bashkëkohor, raporton Euronews.

Brenda tij ekspozohen mbi 700 vepra nga Kazakistani dhe vendet e Azisë Qendrore, të shoqëruara me punime të artistëve ndërkombëtarë.

Me një gamë të gjerë mediash e zhanresh, muzeu synon të kthehet në hapësirë dinamike për krijimtarinë e dialogun artistik.

Ndërtesa e muzeut, e vendosur pranë vargmaleve Tian Shan, është një vepër arti më vete.

E projektuar nga studioja britanike “Chapman Taylor” dhe e ndërtuar për tre vite, struktura prej 10.600 metrash katrorë përbëhet nga dy krahë të ndërthurur: një prej guri Jura dhe një tjetër prej alumini, simbolizim i peizazhit malor dhe mjedisit urban të Almatit.

Instalacionet e mëdha jashtë ndërtesës u japin vizitorëve një shije të përvojës që do t’i presë brenda.

Hapja e muzeut shoqërohet me dy ekspozita të rëndësishme.

E para, “Qonaqtar” (Të Ftuarit), fokusohet tek artistët e viteve 1960, duke paraqitur kulturën nomade, ritualet e përditshme, festat tradicionale dhe ndikimin e kufizimeve sovjetike mbi trashëgiminë artistike të rajonit.

Një nga veprat kryesore është fotografia “On Virgin Soil. Lunchtime” Salikhitdin Aytbayev, trajton fushatën sovjetike për kultivimin e stepës.

Ekspozita e dytë është retrospektiva e Almagul Menlibayeva “I understand everything” (Unë kuptoj gjithçka). Artistja multidisiplinare përzien mite euraziatike, imazhe shamane e realitete postsovjetike, duke i kushtuar vëmendje identitetit, kujtesës dhe rezistencës kulturore.

Muzeu ofron hapësira të dedikuara për artistë si Richard Serra, Anselm Kiefer, Yayoi Kusama dhe Bill Viola, duke krijuar dialog të natyrshëm mes skenës vendore dhe asaj globale. Instalacionet madhështore, ambientet imersive dhe përdorimi i materialeve të ndryshme u ofrojnë vizitorëve një përvojë të thellë, reflektuese dhe bashkëkohore.

Me hapjen e tij, Muzeu i Madh i Arteve synon të kthehet në qendër të gjallë arti dhe dialogu në zemër të Azisë Qendrore. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Si të parandaloni ndryshkun te aksesorët tuaj?

Published

on

Aksesorët përdoren shumë nga gratë dhe vajzat pasi ato i bëjnë ato të duken të bukura dhe me plotë stil. Por, pos kësaj ato kanë një hall me aksesorët e tyre, pasi shumë shpejtë iu ndryshken dhe iu dëmtohen.

Kështu kjo i bënë ato të brengosen më shumë dhe të harxhojnë më shumë para në aksesorë.

Për të eliminuar, duhet të së pari t’i vendosni në vende të sigurta jo në çanta nga plastika apo edhe në varëse metali.

Më shumë preferohet që t’i vendosni në hapësira nga druri, pos kësaj nuk preferohet që kur bartni aksesorë të vendosni parfum, krem apo edhe sprej të flokëve, kjo për shkak se alkooli ato i bënë të ndryshken.

Nëse i praktikoni këta hapa aksesorët e juaj do t’i mbijetojnë kohës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Elbasani, qendër e artit me Koloninë e Piktorëve 2025

Published

on

Elbasani mirëpret edhe këtë vit Koloninë e Piktorëve “Skampis 2025”, një aktivitet që bashkon artistë të njohur nga e gjithë Shqipëria për të përçuar përmes penelit atmosferën, historinë dhe shpirtin e qytetit.

Me tematikën “Elbasani turistik nën gjurmët e penelit”, kolonia synon të promovojë qytetin si një destinacion kulturor dhe artistik, duke evidentuar bukuritë natyrore, monumentet historike dhe karakterin urban të tij.

Në këtë edicion marrin pjesë piktorët: Agron Polovina, Alion Cano, Buron Kaceli, Dashnor Kulolli, Emirjona Stasi Nako, Edi Kojani, Elmal Baboci, Fatmir Dardha, Gazmend Leka, Gazmend Kafa, Helidon Haliti, Sadik Kasa, Nasuf Myftari, Nikolin Ivani, Kudret Durollari, Romeo Kallco, Sefedin Stafa, Vanjgo Vasili, Zaim Elezi dhe Kristjan Zara.

Artistët po realizojnë veprat e tyre në pika të ndryshme të qytetit, nga kalaja dhe rrugicat karakteristike deri tek peizazhet natyrore përreth, duke pasqyruar identitetin unik të Elbasanit.

Ekspozita përmbyllëse do të mbahet sot në mbrëmje në hollin e Teatrit “Skampa”, ku publiku do të ketë mundësinë të shohë të gjitha krijimet e realizuara gjatë kolonisë.

Kolonia e Piktorëve “Skampis 2025” dëshmon përkushtimin e Bashkisë Elbasan për të mbështetur artin dhe kulturën, duke forcuar pozicionin e qytetit si një qendër e rëndësishme kulturore në Shqipëri. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara