

Kulturë
52 vjet nga Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe
Published
10 months agoon
By
EAd SulMë 20 nëntor të vitit 1972, u mbajt Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe, një ngjarje me rëndësi të jashtëzakonshme për zhvillimin dhe unifikimin e gjuhës shqipe në të gjitha trevat ku ajo flitet. Ky kongres, i cili u zhvillua deri më 25 nëntor të atij viti, shënoi një hap të madh drejt kristalizimit të një norme të përbashkët gjuhësore, një nevojë e ndjeshme e kohës, që do të kishte një ndikim të thellë në jetën kulturore dhe edukative të shqiptarëve.
Në punimet e Kongresit morën pjesë 87 delegatë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia dhe Mali i Zi, përfshirë edhe përfaqësues të diasporës shqiptare, si arbëreshët nga Italia. Ata përfaqësonin shkencën, arsimin dhe kulturën shqiptare, dhe në mes të tyre spikatën emra të njohur të fushave të linguistikës, letërsisë dhe kulturës shqiptare. Disa nga delegatët më të shquar që kontribuan me intelektin e tyre dhe autoritetin shkencor ishin: Aleks Buda, Androkli Kostallari, Bedri Dedja, Dhimitër Shuteriqi, Eqrem Çabej, Idriz Ajeti dhe Josif Ferrari.
Kongresi kishte si synim kryesor përcaktimin e parimeve dhe drejtimeve kryesore për hartimin e rregullave të drejtshkrimit dhe për arritjen e një gjuhe letrare të njësuar, e cila do të mundësonte që shqiptarët, kudo që jetojnë, të flasin dhe shkruajnë njëlloj. Ky ishte një projekt i guximshëm dhe thelbësor për ruajtjen e identitetit kombëtar dhe zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe si mjet komunikimi dhe shprehje të kulturës.
Në këtë kontekst, Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe u paraqit si një kurorëzim i përpjekjeve të rilindësve dhe i Komisionit Letar të Shqipërisë, i cili kishte filluar punën për unifikimin e gjuhës së shkruar që nga periudha e Rilindjes. Drejtshkrimi i njësuar i gjuhës shqipe nuk ishte thjesht një përpjekje teknike për standardizimin e gramatikës dhe ortografisë, por një hap thelbësor për kristalizimin e normës letrare kombëtare. Kjo normë përfshinte të gjitha hallkat kryesore të gjuhës, duke u përfshirë në strukturën fonetike, gramatikore, fjalëformuese dhe leksikore.
Në këtë proces të rëndësishëm, një rol të veçantë ka luajtur delegacioni nga Prishtina, i cili kontribuoi me ide dhe standarde të rëndësishme për unifikimin e gjuhës. Kongresi i Drejtshkrimit erdhi pas një takimi të rëndësishëm që u mbajt në Prishtinë, ku u morën disa vendime dhe u përcaktuan standarde gjuhësore të cilat do të ndikonin drejtpërdrejt në formimin e një norme të përbashkët, e cila do të shërbente si udhërrëfyes për brezat që do të vinin.
Ky Kongres ishte një ngjarje që ndikoi në pasurimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe, duke e bërë atë më të fuqishme, më të njohur dhe më të unifikuar në të gjitha trevat shqiptare. Dhe, 52 vjet pas këtij kongresi, gjuha shqipe vazhdon të mbetet një nga elementët më të rëndësishëm të identitetit tonë kombëtar, duke ruajtur pastërtinë dhe pasurinë e saj, si pasuri e çdo shqiptari, kudo që ai ndodhet./UBTNews/
Kulturë
Baleti Kombëtar i Kosovës hap sezonin e vjeshtës me premierë të re
Published
32 minutes agoon
September 22, 2025By
UBT News
Baleti Kombëtar i Kosovës është duke hyrë në një kapitull të ri artistik me premierën e katërt të vitit 2025, të titulluar “Bach Alaturka & Bolero”, e cila do të prezantohet më 23 tetor 2025.
Ky projekt shënon një tjetër hap të rëndësishëm për ansamblin, duke sjellë një kombinim unik të muzikës klasike dhe moderne përmes një qasjeje koreografike të freskët dhe dinamike.
Shfaqja është e strukturuar në dy pjesë, ku muzika e Johann Sebastian Bach-ut interpretohet në frymë orientale përmes pjesës “Bach Alaturka”, ndërsa pjesa e dytë, “Bolero”, mbështetet mbi ritmin hipnotizues të kompozitorit francez Maurice Ravel.
Ky ndërthurim synon të krijojë një përvojë estetike të pazakontë për publikun, duke sjellë kontraste, energji dhe emocione të forta në skenë.
Në qendër të krijimit qëndron koreografi Mehmet Balkan, një emër i lidhur ngushtë me Baletin Kombëtar të Kosovës për më shumë se 15 vjet. Përkrah tij, në procesin e provave dhe realizimit artistik, është edhe Lale Balkan, asistente dhe bashkëpunëtore e rregullt, e cila po ndihmon trupën e baletit të arrijë nivelin e lartë të interpretimit që kërkon ky projekt.
Ky bashkëpunim i ri pason sukseset e mëparshme të BKK-së, duke e vendosur trupën në një rrugëtim artistik gjithnjë në rritje.
Produksionet si “Lidhja”, “Dasma”, “Ngjyrat e Vallëzimit”, “Rite of Spring” e “Sisters” kanë dëshmuar profesionalizmin dhe përkushtimin e balerinëve, duke fituar vlerësime nga publiku dhe kritika.
Me premierën “Bach Alaturka & Bolero”, Baleti jo vetëm që vazhdon traditën për të sjellë krijime me standard të lartë, por forcon rolin si institucion kulturor i rëndësishëm, që ndërthur trashëgiminë muzikore botërore me vizionin e tij modern dhe inovativ. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
7 profesionet më stresuese në botë
Published
6 hours agoon
September 22, 2025By
UBT News
Presioni kohor, aksionet e kujdesit të lartë shëndetësor ose sfidat tjera ndërvepruese mund të shtojnë stres në përgjegjësitë ndaj punës.
Kirurgët kanë profesionin më të vështirë për shkak të lëvizjeve të gjata e orëve të paparashikueshme që e bëjnë këtë punë stresuese, ndërkohë që presioni rritet te ta për shkak se duhet menduar shpejt dhe të veprojnë me kujdes ndaj urgjencave mjekësore.
Përballja me një gjykatës e juri gjatë përpjekjes për të siguruar një vendim të favorshëm për një klient e bën stresues të jesh avokat. Edhe jashtë sallës së gjyqit, avokatët kapen me afate të ngushta dhe pyetje të ndërlikuara juridike.
Zyrtarët e patrullës gjenden në situata të rrezikshme që i taksojnë fizikisht dhe emocionalisht. Zbatimi i ligjeve mund të çojë në takime të mëdha që kërkojnë të menduarit e shpejtë.
Kryerja e punëve të vështira fizike në rrethana të rrezikshme e bën jetën stresuese për punëtorët e ndërtimit, duhet të punojnë në mot të pakëndshëm dhe nën afate të ngushta. Duke punuar si pjesë e ekipeve të kujdesit shëndetësor përgjegjës për trajtimin mjekësor të zemrave të pacientëve, teknologët kardiovaskular punojnë ditë të gjata në këmbë.
Ata mund të kenë nevojë të heqin ose lëvizin pacientët të cilët janë të dëmtuar fizikisht.
Të gjitha vendet e punës mbështeten në sistemet e teknologjisë për të funksionuar pa probleme. Kur shfaqen probleme, menaxherët e IT’së duhet të veprojnë shpejt për të zgjidhur problemet dhe për të riparuar atë që shkon keq.
Menaxherët financiarë kanë nivele të larta të përgjegjësisë për suksesin e operacioneve të biznesit. Ata duhet të merren me stresin e marrjes së vendimeve të rëndësishme dhe të komunikimit me drejtuesit e lartë.
Lifestyle
5 zakone të gjuhës së trupit që njerëzve u duken jo tërheqëse
Published
3 days agoon
September 19, 2025By
UBT News
Kur flasim për tërheqjen, shpesh mendojmë te pamja e jashtme. Sidomos gratë ndihen më së shumti të gjykuara për bukurinë e tyre. Por, tërheqja nuk kufizohet vetëm te pamja: personaliteti, kimia, vlerat e përbashkëta dhe, padyshim, gjuha e trupit kanë një ndikim të madh.
Mënyra si e mbajmë veten dhe sinjalet që japim pa folur bëjnë diferencën. Ja zakonet që ndikojnë drejtpërdrejt në tërheqjen mes njerëzve:
1. Varësia nga telefoni
Të qëndrosh me sy nga telefoni gjatë një takimi të bën të dukesh i/e padisponueshëm/me. Për disa orë, vendos ta lësh ekranin mënjanë dhe përqendrohu te personi që ke përballë.
2. Shprehjet negative të fytyrës
Një shprehje e ashpër apo e pakënaqur lë përshtypje të keqe. Edhe buzëqeshja e lehtë ndryshon atmosferën dhe të të bëjë më të afërt, ndërsa shprehjet e zemëruara largojnë të tjerët.
3. Kontakti me sy
Shikimi në sy është thelbësor. Shumë kontakt mund të duket i tepruar, shumë pak mund të tregojë mungesë interesi. Ekuilibri është çelësi.
4. Qëndrimi i trupit
Postura flet shumë për vetëbesimin. Një trup i përkulur tregon pasiguri, ndërsa një qëndrim i drejtë dhe i relaksuar përcjell siguri dhe të bën më tërheqës/e.
5. Rrotullimi i syve
Ky gjest shpesh perceptohet si përçmim ose mungesë respekti. Në vend të kësaj, shpreh mendimin tënd qetësisht dhe me maturi.
Gjuha e trupit është një pjesë e fuqishme e komunikimit. Duke qenë i/e pranishëm/me, pozitiv/e dhe autentik/e, jo vetëm që të rritet tërheqja, por krijon edhe lidhje më të thella me të tjerët. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Teatri i Kukullave rikthen në skenë “Zemërimin e shkronjave” pas 40 vitesh
Published
3 days agoon
September 19, 2025By
UBT News
Trupa e Teatrit të Kukullave ka përfunduar provat gjenerale për shfaqjen “Zemërimi i shkronjave”, e cila do të prezantohet për publikun këtë fundjavë, plot katër dekada pas premierës së saj të parë.
Bëhet fjalë për një komedi plot fantazi, me mesazhe edukative për fëmijët që sapo hedhin hapat e parë në shkollë.
“Përmes një ‘lufte gjuhësore’, shkronjat e Abetares marrin jetë dhe i tregojnë të vegjëlve se sa me vlerë është të flasim qartë dhe drejt,” tha drejtoresha e institucionit, Melsi Qirici.
Historia vjen përmes dy personazheve kryesorë, Olsit dhe Init, që preferojnë të flasin me shkurtime dhe pa kujdes, duke pretenduar se kanë shpikur një shqipe “moderne”.
Ky qëndrim i revolton shkronjat, që largohen njëra pas tjetrës, duke u sjellë pengesa që i detyrojnë të kuptojnë rëndësinë e gjuhës së pastër.
Teksti origjinal i Minerva Kumit është marrë si bazë, e dramaturgu Endri Çela ka sjellë version të përditësuar më pranë kohës së sotme.
Çela bëri regjinë e interpretojnë: Florian Kokona, Ilia Kaçi, Esmeralda Kame, Ermonela Alikaj, Erdit Asllanaj, Jorida Meta dhe Madi Selimi.
Përndryshe, kjo shfaqje është menduar për fëmijë mbi 5 vjeç, ndërsa premiera e së premtes do të jetë e dedikuar për publikun e verbër dhe përfaqësues të Bashkimit Evropian dhe UNOPS-it. /A.Z/UBT News/

Çaji natyral që lehtëson fryrjen e barkut

OKB mbledhet urgjentisht për të diskutuar shkeljen ruse të hapësirës ajrore të Estonisë

Baleti Kombëtar i Kosovës hap sezonin e vjeshtës me premierë të re

Vdes aktori dhe regjisori i njohur Enver Petrovci

Uji nga Badoci vazhdon të jetë i papijshëm

Parandalohet kontrabandë në burgun e Dubravës

Avionët gjermanë ndalojnë avionin rus mbi Detin Baltik

BQK dhe BQE nënshkruajnë marrëveshje bashkëpunimi për sigurimin e integritetit të valutës euro

Jolie mahnit në San Sebastian dhe mendon të largohet nga Hollywood
Të kërkuara
-
Aktualitet4 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës