Kulturë

52 vjet nga Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe

Published

on

Më 20 nëntor të vitit 1972, u mbajt Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe, një ngjarje me rëndësi të jashtëzakonshme për zhvillimin dhe unifikimin e gjuhës shqipe në të gjitha trevat ku ajo flitet. Ky kongres, i cili u zhvillua deri më 25 nëntor të atij viti, shënoi një hap të madh drejt kristalizimit të një norme të përbashkët gjuhësore, një nevojë e ndjeshme e kohës, që do të kishte një ndikim të thellë në jetën kulturore dhe edukative të shqiptarëve.

Në punimet e Kongresit morën pjesë 87 delegatë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia dhe Mali i Zi, përfshirë edhe përfaqësues të diasporës shqiptare, si arbëreshët nga Italia. Ata përfaqësonin shkencën, arsimin dhe kulturën shqiptare, dhe në mes të tyre spikatën emra të njohur të fushave të linguistikës, letërsisë dhe kulturës shqiptare. Disa nga delegatët më të shquar që kontribuan me intelektin e tyre dhe autoritetin shkencor ishin: Aleks Buda, Androkli Kostallari, Bedri Dedja, Dhimitër Shuteriqi, Eqrem Çabej, Idriz Ajeti dhe Josif Ferrari.

Kongresi kishte si synim kryesor përcaktimin e parimeve dhe drejtimeve kryesore për hartimin e rregullave të drejtshkrimit dhe për arritjen e një gjuhe letrare të njësuar, e cila do të mundësonte që shqiptarët, kudo që jetojnë, të flasin dhe shkruajnë njëlloj. Ky ishte një projekt i guximshëm dhe thelbësor për ruajtjen e identitetit kombëtar dhe zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe si mjet komunikimi dhe shprehje të kulturës.

Në këtë kontekst, Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe u paraqit si një kurorëzim i përpjekjeve të rilindësve dhe i Komisionit Letar të Shqipërisë, i cili kishte filluar punën për unifikimin e gjuhës së shkruar që nga periudha e Rilindjes. Drejtshkrimi i njësuar i gjuhës shqipe nuk ishte thjesht një përpjekje teknike për standardizimin e gramatikës dhe ortografisë, por një hap thelbësor për kristalizimin e normës letrare kombëtare. Kjo normë përfshinte të gjitha hallkat kryesore të gjuhës, duke u përfshirë në strukturën fonetike, gramatikore, fjalëformuese dhe leksikore.

Në këtë proces të rëndësishëm, një rol të veçantë ka luajtur delegacioni nga Prishtina, i cili kontribuoi me ide dhe standarde të rëndësishme për unifikimin e gjuhës. Kongresi i Drejtshkrimit erdhi pas një takimi të rëndësishëm që u mbajt në Prishtinë, ku u morën disa vendime dhe u përcaktuan standarde gjuhësore të cilat do të ndikonin drejtpërdrejt në formimin e një norme të përbashkët, e cila do të shërbente si udhërrëfyes për brezat që do të vinin.

Ky Kongres ishte një ngjarje që ndikoi në pasurimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe, duke e bërë atë më të fuqishme, më të njohur dhe më të unifikuar në të gjitha trevat shqiptare. Dhe, 52 vjet pas këtij kongresi, gjuha shqipe vazhdon të mbetet një nga elementët më të rëndësishëm të identitetit tonë kombëtar, duke ruajtur pastërtinë dhe pasurinë e saj, si pasuri e çdo shqiptari, kudo që ai ndodhet./UBTNews/

 

Lifestyle

Si ndikon ambienti ynë në qetësinë e mendjes dhe fuqinë e shpirtit?

Published

on

Hapësira që të rrethon: Sekreti i padukshëm i shëndetit mendor

Në një botë ku stresi, ritmet e shpejta dhe mbingarkesa ndjesore janë pjesë e përditshmërisë, hapësirat ku jetojmë nuk janë thjesht sfond — ato janë forca aktive që ndikojnë në shëndetin tonë emocional dhe mendor

Interieri i vëmendshëm është një qasje që vendos në qendër mirëqenien, duke krijuar ambiente që qetësojnë mendjen, ushqejnë shpirtin dhe mbështesin jetesën e ndërgjegjshme.

1. Ndriçimi natyral: Drita që ushqen jetën

Ndriçimi natyral rrit nivelet e energjisë, përmirëson humorin dhe ndihmon në rregullimin e ritmeve të brendshme biologjike. Hapësirat e pajisura me dritare të mëdha, materiale që pasqyrojnë dritën dhe organizim të hapur ndihmojnë që ambienti të ndihet më i freskët, më pozitiv dhe më i gjallë.

Përdorni perde të lehta dhe organizoni mobilet në mënyrë që të lejoni sa më shumë dritë të natyrshme të hyjë në shtëpi.

2. Elementet bimore: Lidhja e gjallë me natyrën

Bimët në ambient nuk janë vetëm dekorative: ato pastrojnë ajrin, rrisin nivelin e oksigjenit dhe reduktojnë stresin.

Edhe një sasi e vogël bimësie në hapësirat e brendshme përmirëson përqendrimin dhe ndihmon në krijimin e një atmosfere më të butë dhe më të përqafueshme.

Zgjidhni bimë të lehta për t’u mirëmbajtur si pothos, sansevieria ose ficusi — dhe krijoni një “kënd jeshil” në shtëpinë tuaj.

3. Materialet organike: Tekstura që prekin ndjesitë tona

Druri natyral, gurët, liri, pambuku organik dhe qeramika e punuar me dorë krijojnë një lidhje të drejtpërdrejtë me natyrën dhe ushqejnë ndjesinë e autenticitetit. Materialet organike, përmes ngjyrave të buta dhe strukturave të papërsosura, sjellin një ndjesi qetësuese dhe një estetikë më të ngrohtë dhe më tokësore.

Përdorni tekstile natyrore për perde, tapete dhe çarçafë; zëvendësoni sipërfaqet sintetike me ato prej druri ose guri.

4. Rendi dhe boshësia funksionale: Hapësirë për mendje të qetë

Një ambient i mbingarkuar vizualisht ngarkon mendjen. Minimalizmi i ndërgjegjshëm nuk do të thotë boshësi ekstreme, por hapësirë për frymëmarrje dhe rrjedhshmëri emocionale.

Çdo objekt duhet të ketë një funksion ose një kuptim të vërtetë për ju, shkruan Class.

Praktikoni një rishikim sezonal të hapësirave, duke larguar sendet që nuk ju shërbejnë më ose nuk ju sjellin gëzim.

Interieri i vëmendshëm është më shumë se stil dizajni: është mënyrë jetese. Një shtëpi e krijuar me kujdes, e ndriçuar nga drita natyrore, e gjallëruar nga bimët dhe e mbështjellë nga materiale organike, është një strehë për mendjen dhe shpirtin.

Në një botë që kërkon gjithmonë më shumë, shtëpia bëhet vendi që na ndihmon të ndalemi, të qetësohemi të rigjejmë veten.

Continue Reading

Magazinë

“Smoke”, serial i bazuar në ngjarje të vërteta

Published

on

Janë publikuar pamjet e para të serialit të zhanrit dramë kriminalistike, “Smoke”, i cili ribashkon ekipin kreativ prapa projektit “Black Bird” dhe në rolin kryesor e sjell aktorin britanik, Taron Egerton. Ai shërben edhe si producent ekzekutiv i serialit.  

Krijuar dhe shkruar nga Dennis Lehane, s dhe i frymëzuar nga ngjarje të vërteta, “Smoke” sjell historinë e një hetuesi zjarrvëniesh, i cili rastësisht bashkohet me një detektiv për të zbuluar rastet e fundit që kanë tronditur qytetin.

Mirëpo, përpjekja e tyre për të ndaluar dy zjarrvënës, shkakton një lojë të rrezikshme sekretesh dhe dyshimesh.

Me Egertonin në rolin kryesor të hetuesit, Dave Gudsen, dhe aktoren e nominuar për çmim “Emmy”, Jurnee Smollett, në rolin e detektives së quajtur Michelle Calderone, kasta e serialit përbëhet edhe nga aktorët, Rafe Spall, Ntare Guma Mbaho Mwine, Hannah Emily Anderson, Anna Chlumsky, Adina Porter, Greg Kinnear dhe John Leguizamo.

“Smoke” e shënon debutimin në platformën “Apple TV+” më 27 qershor.

Continue Reading

Magazinë

Influencuesja e famshme vdes pas një operacioni plastik në Turqi

Published

on

Ana Barbara Bur Buldrini (31), një këngëtare, modele dhe influencuese braziliane, vdiq pas një operacioni në Stamboll, dhe burri i saj pretendon se nuk ishte përgatitur si duhet për procedurat.

Sipas një raporti nga media lokale O Tempo, Ana Barbara dhe burri Elgar Sueia udhëtuan nga Mozambiku për në Stamboll, ku ajo iu nënshtrua liposuksionit, zmadhimit të gjoksit dhe operacionit të hundës të dielën, më 15 qershor.

Sueia pretendon se Buldrini  cila kishte 797,000 ndjekës në Instagram kishte një marrëveshje me Spitalin Tusa për të marrë operacione në këmbim të promovimit të spitalit në mediat sociale.

Burri i saj i tha O Tempo se Buldrini vdiq vetëm disa orë pas procedurës, për shkak të arrestit kardiorespirator.

Ai gjithashtu deklaroi se gruaja e tij nuk ishte përgatitur siç duhet për operacionet.

“Ajo donte t’i nënshtrohej këtyre procedurave për të përmirësuar pamjen fizike. Ishte ëndrra e saj. Ndërhyrja kirurgjikale fillimisht ishte planifikuar për të mërkurën, por për shkak të problemeve me orarin, kirurgu vendosi ta shtynte për të dielën. Ne shkuam në klinikë të dielën vetëm për të parë hapësirën, por mjeku donte ta bënte ndërhyrjen kirurgjikale menjëherë, edhe pse Ana nuk ishte e përgatitur”, tha Sueia për median braziliane.

Sipas G1, ndërhyrja kirurgjikale përfundoi rreth orës 23:00 më 15 qershor. Sueias iu tha se mund ta shihte gruan e tij, e cila ishte ende nën anestezi, por do të zgjohej së shpejti.

“Më thanë të shkoja në dhomë, asistentët po silleshin çuditshëm. Prita një orë e 15 minuta për ta parë. Zbrita poshtë dhe një mjek më tha se zemra e saj po rrihte ngadalë dhe një tjetër se ajo kishte ndërruar jetë.”

 

Sueia ndau hidhërimin e tij për vdekjen e gruas së tij në Instagram.

“Sot flas jo vetëm si një bashkëshort që humbi dashurinë e jetës së tij, Ana Barbara, por edhe si një qenie njerëzore që kërkon të vërtetën, përgjegjësinë dhe drejtësinë”, shkroi në postim, me raport nga stacioni televiziv EKOL TV mbi rastin.

“Më 16 qershor 2025, Ana humbi jetën tragjikisht në një klinikë private në Pendik, Stamboll. Ajo erdhi në këtë vend me shpresë dhe besim. Ky besim u tradhtua nga një sistem që lejoi që kjo të ndodhte pa mbikëqyrje.”

Në një deklaratë për Turkiye Today, Spitali Tusa pretendoi se pacientes iu dha i gjithë informacioni ligjor dhe mjekësor, se një “komplikacion i papritur” ndodhi gjatë shërimit të saj. Gjithashtu tha se u bë përpjekje për ringjallje për 90 minuta.

“Pavarësisht të gjitha përpjekjeve të ekipit të ekspertëve të anesteziologjisë, pacientja nuk mundi të ringjallej”, përfundoi deklarata.

Continue Reading

Magazinë

Denis Villeneuve do të drejtojë filmin e ri të James Bond

Published

on

Continue Reading

Të kërkuara