Kulturë

32-vjetori i ndëshkimit të nostalgjisë me poezinë e Martin Camajt

Kontributi i Camajt në letërsi ka përfshirë përkthime të poezive të tij në italisht, anglisht dhe gjermanisht, duke i hapur rrugën shpërthimit të talentit të tij në skena ndërkombëtare.

Published

on

Shënohet 32-vjetori i ndarjes nga jeta e intelektualit të ndritur Martin Camaj, që la pas një trashëgimi të pasur kulturore dhe një ndikim të thellë në letërsinë shqiptare.

Arshi Pipa, publicist, poet e kritik letrar e ka përshkruar Martin Camajn si një intelektual tipik evropian-lindor, një shpirt i përkushtuar ndaj kulturës dhe intelektualitetit. Për Pipën, karakteristikë e veçantë e Camajt ishte largimi i tij nga atdheu për shkaqe politike dhe jetesa e tij në vende të ndryshme të botës.

Në shkrimin e Pipës, theksohet se edhe pse Camaj ishte në moshë të pjekur, ai vazhdonte të ndiejë pamundësinë për t’i zënë rrënjë tokës së re ku pati gjetur strehim. Nostalgjia për atdhenë e humbur shfaqej thellë në shpirtin e tij, duke bërë që ai të ndjehet i lidhur ngushtë me kulturën dhe trashëgiminë e vendlindjes së tij.

Si shkrimtar, Pipa vlerëson mënyrën se si Camaj shprehej nëpërmjet fjalëve e pozive për këtë nostalgji. Ai e përshkruan atë si një shkrimtar që modulon këtë ndjenjë nëpërmjet një teme kryesore, duke e trajtuar atë në kontekstin e humusit kulturor të vet. Sipas tij kjo prirje e Camajt për të theksuar dhe eksploruar thellësitë e kulturës së tij personale bën që shkrimi i tij të ketë një ndjenjë të thellë dhe të ndjenjshme të lidhjes me identitetin dhe atdhenë.

Kontributi i Camajt në letërsi ka përfshirë përkthime të poezive të tij në italisht, anglisht dhe gjermanisht, duke i hapur rrugën shpërthimit të talentit të tij në skena ndërkombëtare.

Lindur më 21 korrik 1925 në Temal, një zonë e pazbuluar në brendësi të qytetit kulturor verior shqiptar të Shkodrës, Camaj mori shkollën e tij në Xaverianum, shkollën italiane jezuite në Shkodër. Pas kësaj, ai punoi si mësues në fshatrat e malësisë, duke shfaqur përkushtim të madh për arsimimin dhe kulturën. Për një periudhë, ai u përfshi në rezistencën kundër guerrilasve komunistë, për të kaluar në ilegalitet deri sa gjeti rrugën e arratisjes në Jugosllavi.

Në vitet 1949-1955, Camaj studioi sllavistikën, romanistikën dhe gjuhën shqipe në Beograd, duke filluar disertacionin e tij për autorin shqiptar të hershëm, Buzuku. Pas transferimit në Romë në vitin 1956 dhe ndihmën e mësuesve italianë, ai përfundoi disertacionin në vitin 1960. Camaj ngriti emrin e tij si pedagog dhe akademik, duke filluar mësimdhënien e Studimeve Shqiptare në Universitetin e Munch në vitin 1961. Ai themeloi departamentin dhe shërbeu si profesor titullar deri në vitin 1990.

Martin Camaj ka filluar karrierën e tij letrare me poezi, por gjatë viteve të fundit, ai ishte përqendruar shumë nga krijimi i tij tek proza. Vëllimet e tij të para me poezi, “Nji fyell ndër male” (Prishtinë, 1953) dhe “Kânga e vërrinit” (Prishtinë, 1954), janë shpërthyer nga inspirata e banorëve të zonave ku ai ka lindur, veçanërisht malësorët e veriut. Kjo influencë e ka ndjekur Camajn përgjatë jetës së tij, përkundër viteve të mërgimit dhe pamundësisë për t’u kthyer në atdhe.

Në romanin e tij “Djella” (Romë, 1958), Camaj shpalos një histori dashurie midis një mësuesi dhe një vajze të re. Ky veprim letrar shënon një ndryshim në fokusin e tij, duke treguar aftësinë për të eksploruar shumë aspekte të jetës dhe emocioneve. Përmbledhjet e poezive “Legjenda” (Romë, 1964) dhe “Lirika mes dy moteve” (Munich, 1967) janë përfshirë nga poezi të vëllimit të tij të parë, “Kânga e vërrinit”, dhe kanë ribotuar në vëllimet e mëvonshme si “Poezi” 1953-1967 (Munich, 1981).

Stili i poezisë së Camajt shfaq ndikimin e fortë të poetit italian Giuseppe Ungaretti (1888-1970). Përdorimi i karaktereve metaforike dhe simbolike rritet me kalimin e kohës, gjë që shënon një zhvillim të theksuar në temat dhe stilin e tij poetik. Për të bërë poezinë e tij më të arrirë edhe për lexuesit ndërkombëtarë, Leonard Fox ka përkthyer një pjesë të zgjedhur të poezive të Camajt në anglisht. Këto përkthime janë përfshirë në vëllimet “Selected Poetry” (New York, 1990) dhe “Palimpsest”, shkruan UBTNews.

Në këtë ditë të veçantë, në pervjetorin e 32-të të ndarjes nga jeta të shkrimtarit të shquar, Martin Camaj, po e rikujtojmë atë me një nga poezitë e tij të veçanta. Ky moment na shtyn të reflektojmë mbi trashëgiminë e pasur të një intelektuali që la gjurmë të thella në letërsinë shqiptare.

NJI POETI TË SOTËM

Rruga jote â e mirë:

Parkat janë fytyrat ma të shëmtueme

të miteve klasike. Ti nuk shkrove për to,

por për rrasa guri e ballë njerzorë

me rrudha shum e për dashuninë.

Vargjet tua janë për t’i lexue në heshtje

e jo para mikrofonit

si të çetës së poetëve tjerë,

zemra

ndonëse nën shtatë lëkura

akull,

akull

ndonëse nën shtatë lëkura./UBTNews/

Magazinë

E akuzuar për vdekjen e Elvis Presley-t, reagon avokati i bashkëshortes së artistit legjendar

Published

on

Priscilla Presley po përballet me një betejë ligjore të ashpër, pasi ish-partnerët e saj të biznesit, Brigitte Kruse dhe Kevin Fialko, e kanë ndryshuar padinë duke pretenduar se ajo është përgjegjëse për vdekjen e Elvis Presley-t.

Padia, e siguruar nga TMZ, kërkon 50 milionë dollarë dhe përmban akuza të rënda kundër ish-gruas së Elvisit.

Sipas dokumenteve, Kruse dhe Fialko thonë se Priscilla ushtronte presion mbi Elvisin dhe vendosi një peng mbi Graceland më pak se katër muaj para se ai të vdiste, duke e shtyrë artistin drejt vdekjes më 16 gusht 1977. Ata gjithashtu pretendojnë se ajo e përdori pengun për të detyruar babanë e Elvisit, Vernon Presley, që ta bënte atë bashkëekzekutuese të pasurisë së Elvisit.

Ish-partnerët e biznesit e akuzojnë Priscilla-n edhe për vdekjen e Lisa Marie Presley, duke pretenduar se i’a hoqi dorë vajzës nga aparati i mbajtjes në jetë, pavarësisht një direktive të nënshkruar. Ata e përshkruajnë si sociopate e mjeshtre mashtrimi, që shfrytëzon emrin Presley për përfitim personal.

Avokati i Priscilla-s, Marty Singer, i tha TMZ-së: “Këto pretendime janë absurde dhe qesharake. Ne presim që amendamenti i radhës të pretendojë se Priscilla është përgjegjëse për vdekjen e John F. Kennedy. Brigitte Kruse dhe komplotistët e saj akuzohen se kanë përfituar nga Priscilla dhe kanë përvetësuar 1 milion dollarë. Ne do ta mbrojmë fuqishëm klienten tonë.”

Tani, Riley Keough, vajza e Lisa Marie, është përgjegjëse për pasurinë  e zotëron një pjesë të konsiderueshme të pasurive të Elvis Presley-t, pas pagesës së miliona dollarëve ndaj Priscilla-s për të zgjidhur një mosmarrëveshje mbi fondin. Padia e ndryshuar përfshin edhe mesazhe të supozuara midis Riley-t dhe Priscilla-s, ku Riley i kujton gjyshes së saj pse Lisa Marie donte që ajo të hiqej nga besimi që në fillim.

Kjo çështje vazhdon të theksojë përplasjet e mëdha brenda familjes Presley, duke përfshirë akuzat e ashpra, pretendimet për përfitim personal dhe një betejë ligjore që ka marrë jehonë të gjerë mediatike.

 

Continue Reading

Magazinë

Jessica Simpson habit fansat me fytyrën ‘e ngrirë’: ‘Duket sikur ka pësuar alergji

Published

on

Jessica Simpson la fansat e saj të hutuar kur u shfaq në tapetin e kuq të VMA-ve 2025 të dielën.

Edhe pse ylli i pop-it shkëlqeu me një fustan të hollë rrjetë nga Christian Siriano, ishte fytyra e saj e ndryshuar që nxiti biseda.

“A është kjo Jessica Simpson? Nuk duket si ajo! Por duket bukur,” shkroi një fans në X.

Disa të tjerë e krahasuan me yje shumë më të rinj, si Addison Rae apo modelen Brooks Nader.

Fansat u hutuan kur Simpson i dorëzoi Ricky Martin çmimin e parë Latin Icon, duke nxjerrë në pah fytyrën “e tërhequr”.

Një përdorues shkroi: “Jessica Simpson duket si t’i ketë bërë reaksion alergjik ndonjë konservë e skaduar,” duke kujtuar një moment në reality show-n e saj. Të tjerë sugjeruan se ndryshimi i madh mund të jetë për shkak të tërheqjes së fytyrës ose filler-ave të shumtë.

Megjithatë, disa fansa e mbrojtën pamjen e re të saj.

“Jessica Simpson duket mahnitëse, mbyllni gojën ju,” shkroi një përdorues. Një tjetër theksoi: “Duket fantastike! Ajo është 45 vjeç dhe nuk jemi më në vitet 2000.” Kujtojmë se në dhjetor 2024, Simpson habiti fansat kur ndau një foto të pashfaqur më parë në Instagram, duke promovuar albumin e saj të parë pas një dekade.

Në kujtimet e vitit 2020, rrëfeu për dy operacione, përfshirë një që e la të shtruar në spital për nëntë ditë për shkak të një infeksioni.

“Kirurgjia plastike nuk zgjidh atë që ke brenda,” shkroi ajo.

Continue Reading

Magazinë

Jessie J rikthehet në skenë pas operacionit për kancerin

Published

on

Këngëtarja britanike Jessie J është rikthyer në skenë me një performancë të fuqishme dhe emocionale në “Radio 2 In The Park” në Essex, vetëm 11 javë pasi iu nënshtrua një operacioni për kancerin e gjirit në fazë të hershme.

Në një moment prekës gjatë koncertit, 37-vjeçarja ndau me publikun betejën shëndetësore, duke u shprehur mirënjohëse që po rikthehej për të performuar për fansat e saj.

“Disa prej jush mund ta dini, disa jo, por para 11 javësh kam kaluar një operacion për kancer gjiri,” tha Jessie para turmës.

“Jam ende në proces rikuperimi, por jam jashtëzakonisht mirënjohëse që jam këtu sot.”

Ajo theksoi se muzika e ka ndihmuar të qëndrojë e fortë gjatë kësaj periudhe dhe se nuk kishte ndërmend të ndalonte pas diagnozës.

“Jeta është të qëndrosh në stuhi me çadrën hapur dhe të ecësh përpara,” u shpreh ajo.

Jessie J emocionoi publikun duke sjellë në skenë djalin e saj dyvjeçar, Sky, i cili për herë të parë e pa nënën e tij duke kënduar live.

Ajo performoi këngën e re “Living My Best Life”, të cilën e kishte publikuar pak pas marrjes së diagnozës. Me këtë këngë dhe me mesazhin e saj të fuqishëm, Jessie J dha një dëshmi të vërtetë të forcës, shpresës dhe dashurisë për jetën.

“Sepse kurrë nuk e dimë kur do të jetë dita jonë e fundit – prandaj përqafojeni jetën dhe njerëzit që i doni,” tha ajo në përfundim.

Rikthimi i saj është vlerësuar nga publiku dhe mediat, si simbol i guximit dhe vendosmërisë për të mos u dorëzuar përballë sfidave më të mëdha të jetës.

Continue Reading

Lifestyle

Si të riktheni dëshirën për palestër pas një pushimi të gjatë?

Published

on

Midis angazhimeve në punë, takimeve, detyrimeve familjare dhe aktiviteteve, ideja për të shtuar edhe stërvitjen në axhendë mund të duket si sfidë më vete. Sidomos pas festave, ku “pauza” nga aktiviteti fizik zgjatet më shumë seç ishte parashikuar.

Nëse doni të riktheheni në rutinën atletike por hasni vështirësi, ndiqni këshillat nga Nikos Chrysafis, trajner personal, për rifillim të suksesshëm.

1. Mos e ndëshkoni veten

Mos e kritikoni veten për pauzën që keni bërë. Nuk ka rëndësi se kur do të kishte qenë “koha ideale” për të rifilluar, ajo është tani. Shumë njerëz, për të kompensuar kohën e humbur, i drejtohen stërvitjeve të gjata dhe intensive, por kjo nuk është zgjidhje. E vetmja gjë që mund të arrini me 2-3 orë në pistën e vrapimit është ndoshta një dëmtim, jo një rikthim më i shpejtë në formë. Merreni me qetësi dhe mos e teproni.

2. Lëreni peshoren

Po e di, ndoshta nuk jeni më aty ku dëshironit të ishit. Kontrolli i vazhdueshëm i peshës sa shton stresin e zhgënjimin. Dhe kur ndihemi keq, kthehemi te ushqimi për ngushëllim. Pranoni ku jeni tani dhe caktoni një qëllim realist. Po ashtu, shmangni pajisjet që matin kaloritë apo aktivitetin fizik në mënyrë të pasaktë, ato më shumë mund t’ju shkaktojnë frustrim sesa t’ju ndihmojnë.

3. Filloni me dietën

Para se të hidheni në një program stërvitjeje, filloni me zakone të shëndetshme në tryezë. Pini ujë, shtoni më shumë fruta e perime në dietë, kujdesuni për të pasur proteina të mjaftueshme në çdo vakt, si dhe kufizoni ushqimet e përpunuara dhe alkoolin.

4. Bëni hapa të vegjël, por të qëndrueshëm

Mos u përpiqni të bëni gjithçka menjëherë. Filloni me 10 minuta ecje për javën e parë e rriteni kohën çdo javë. Nëse jeni më të avancuar, rifilloni me stërvitje të shkurtra 15 minuta. Pjesëmarrja në aktivitetet e fëmijëve apo miqve është mënyrë argëtuese për t’u rikthyer në formë.

5. Mos harroni të pushoni dhe të kujdeseni për veten

Pushimi është pjesë e rëndësishme e rikuperimit. Shtrirja pas stërvitjes, pushimet e shkurtra gjatë sesioneve të aktivitetit e relaksimi pas tyre, ndihmojnë trupin të përshtatet e të mos lodhet. Gjumi i mirë dhe shmangia e vakteve të rënda para gjumit janë çelës për rikthim të suksesshëm. Pini ujë gjatë gjithë ditës dhe mos harroni se kujdesi për trupin fillon nga rutina e përditshme.

 

Continue Reading

Të kërkuara