Shëndeti

3 mënyra se si truri juaj në të vërtetë përmirësohet me moshën

Të moshuarit e kanë më të lehtë të përqëndrohen.

Published

on

Kultura jonë nuk është shumë pozitive me plakjen. Ne jemi të magjepsur me ata, si Jennifer Lopez dhe Tom Brady, të cilët duken të imunizuar ndaj viteve, të fiksuar pas paraqitjes rinore. Dhe bota e sipërmarrjes është veçanërisht e fiksuar pas rinisë, pavarësisht nga një grumbull të dhënash që tregojnë se themeluesit më të suksesshëm janë tashmë në moshën e mesme.

Nuk është çudi që kaq shumë njerëz e presin çdo thinjë me ankth. Po, siç i kujtonte vetes Steve Jobs çdo mëngjes, në fund trupi dhe truri ynë plaket. Por, sipas shkencës, rruga drejt këtij fundi të pashmangshëm nuk është e gjitha në zbritje. Hulumtimet e reja mbi performancën konjiktive të të moshuarve i shtohen një sërë studimesh që tregojnë se mosha ka dobësitë e saj, por edhe avantazhet e saj.

Përparësitë konjiktive të plakjes

Hulumtimi, i publikuar së fundmi në Psychology and Aging, hodhi një vështrim nga afër funksionit mendor të të moshuarve të shëndetshëm, por është larg nga studimi i parë që krahason trurin në mosha të ndryshme. Mijëra vite kulturë na kujtojnë se mosha dhe mençuria shpesh shkojnë së bashku, sigurisht, por studimet më të fundit tregojnë se vitet që kalojnë kanë edhe përfitime të tjera.

Lumturia, për shembull, priret të ulet gjatë të 40-ve dhe 50-tave tona të furishme, përpara se të rritet në mënyrë të qëndrueshme gjatë pjesës së mbetur të jetës. Mesatarisht, vetëvlerësimi gjithashtu duket se rritet me çdo ditëlindje.

Por nuk është vetëm se ne vendosemi dhe rritemi të kënaqur në vitet tona të arta. Studime të tjera tregojnë se lloji i krijimtarisë që është i rrënjosur në një jetë të përvojës në fakt nuk arrin kulmin deri në moshën e mesme të vonë. Ne nuk jemi thjesht më të lumtur më vonë në jetë. Nëse nuk synojmë të rishpikim rrënjësisht një industri, ne përgjithësisht jemi më të mirë edhe në punët tona.

Në këtë sfond të gjetjeve pozitive rreth funksionit mendor dhe moshës, hulumtimi i ri, i kryer në Trinity College Dublin, vë në dukje saktësisht se si ndryshon truri i të moshuarve. Studiuesit kërkuan vullnetarë të shëndetshëm të moshuar dhe të rinj që të plotësonin një sërë testesh konjiktive dhe zbuluan se truri i moshuar në fakt ka avantazhe kryesore:

  1. Të moshuarit e kanë më të lehtë të përqëndrohen. Kur ekipi hulumtues u kërkoi subjekteve të përfundonin një ushtrim të thjeshtë që kërkonte vëmendje të vazhdueshme, ata zbuluan se të moshuarit raportuan se mendjet e tyre enden rreth 27% të kohës. Të rinjtë ëndërronin afër gjysmës së kohës (47%).
  2. Të moshuarit ishin më pak të shqetësuar. Vullnetarët e rinj, me trurin e tyre të kërcitur, vazhdimisht duhej të frenonin vëmendjen e tyre, duke shkaktuar shqetësim dhe stres. Vullnetarët më të vjetër u larguan në mënyrë të qëndrueshme dhe kështu raportuan se ndjenin shumë më pak ankth.
  3. Njerëzit e moshuar kanë kontroll më të mirë të trurit të tyre. Vullnetarët më të rinj shpesh u thanë kërkuesve se shpërqëndrimi i tyre ishte i pavullnetshëm, ata nuk mund t’i mbanin mendimet e tyre të largoheshin. Njerëzit e moshuar ishin më pak të shqetësuar nga mendjet e shqetësuara që nuk mund t’i kontrollonin.

“Hulumtimi tregon që të rriturit e moshuar mund të jenë më të përqëndruar, më pak të penguar nga ankthi dhe më pak të shqetësuar mendërisht sesa të rriturit më të rinj,” komentoi studiuesi kryesor Paul Dockree, duke përmbledhur gjetjet.

Studiuesit tregojnë se ndërsa plakemi edhe kujtesa jonë bëhet disi më pak e besueshme, truri ynë kompenson duke mësuar të fokusohet më mirë në detyrën në fjalë. Ne mund t’i harrojmë çelësat tanë, me fjalë të tjera, por kur ulemi për të bërë punën, truri jonë ka më pak gjasa të shpërqëndrohet nga çdo shqetësim dhe ëndërr e zakonshme.

Ky nuk është një avantazh i vogël. Dhe nuk është i vetmi që truri i moshuar ka në arsenalin e tij. E gjithë kjo është një kujtesë se e vetmja arsye që vitet që kalojnë mund t’ju bëjnë më pak të ngjarë të keni sukses është nëse ato ju bëjnë më pak të gatshëm të besoni në veten tuaj dhe të përballeni me sfida të reja. Truri juaj në moshën 50-vjeçare është i ndryshëm nga truri juaj në moshën 25-vjeçare, por kjo nuk do të thotë se është më keq./BM

Shëndeti

Stresi vret më shumë se sheqeri, si ta dalloni në trupin tuaj?

Published

on

Në një botë që lëviz me ritme gjithnjë e më të shpejta, stresi është bërë një nga “vrasësit e padukshëm” më të rrezikshëm për shëndetin.

E dimë që sheqeri i tepërt çon në sëmundje si diabeti apo obeziteti, studimet tregojnë se stresi kronik ka pasoja edhe më të rënda – dhe shpesh më të fshehta.

Si ndikon stresi në trupin tuaj?

Kur përjetoni stres, trupi lëshon hormone si kortizoli dhe adrenalina, që në afatshkurtër ju ndihmojnë të përballoni situatat e vështira. Nëse stresi zgjat me javë apo muaj, këto hormone fillojnë të dëmtojnë trupin në mënyrë të heshtur:

Rritje e tensionit të gjakut

Dobësim i sistemit imunitar

Çrregullime të gjumit

Rritje e rrezikut për sëmundje të zemrës

Çrregullime hormonale dhe tretjeje

Shenjat që tregojnë se stresi po dëmton shëndetin tuaj:

Lodhje kronike, edhe pas gjumit

Dhimbje koke të shpeshta apo tension në qafë/shpatulla

Probleme me tretjen – fryrje, dhimbje stomaku, kapsllëk

Rënie flokësh apo lëkurë e thatë

Rritje e oreksit për ushqime të ëmbla ose të shpejta

Mungesë përqendrimi dhe harresë

Rrahje të zemrës të çrregullta apo ankth të pashpjegueshëm

Rënia e dëshirës seksuale

Çfarë mund të bëni për ta menaxhuar stresin?

Aktivitet fizik i rregullt – edhe ecja e përditshme ul nivelin e kortizolit

Meditim, frymëmarrje e thellë ose joga

Gjumi i mirë – prioritizoni 7–8 orë gjumë cilësor

Kufizoni kafeinën, sheqerin dhe alkoolin

Flisni me dikë – mos i mbani ndjenjat brenda

Pushime të shkurtra pa ekran gjatë ditës

Sheqeri ndikon në trup përmes ushqimit që konsumoni. Por stresi ju ndikon përmes gjithçkaje që mendoni, përjetoni dhe përballoni çdo ditë.

Mos e nënvlerësoni. Kujdesuni për mendjen si për trupin – sepse, shpesh, është ajo që sëmuret e para.

Continue Reading

Shëndeti

Uji i ftohtë në kyçet e dorës për freskim të menjëhershëm

Published

on

Ajo që ndodh në organizëm si pasojë e temperaturave të nxehta është e rrezikshme. Të gjitha sistemet e krijuara për tu përshtatur me nxehtësinë stërmundohen.

Ekspozimi afatgjatë në temperatura të nxehta ndikon menjëherë në aftësinë e trupit për të djersirë, djersitja ka rol të rëndësishëm në freskinë e trupit dhe kur ajo bllokohet njeriu mund të pësojë një goditje të fortë. Truri bëhet më i nxehtë dhe njeriu bëhet konfuz dhe humb vetëdijen.

Kontraktimet e muskujve, përtharja e skuqja e lëkurës janë sinjale që tregojnë se duhet të futeni në ambient të kondicionuar. Njerëzit më të brishtë dhe më të ndjeshëm ndaj nxehtësisë janë ata obezë, fëmijët, të moshuarit  dhe njerëzit që marrin medikamente të caktuara.

Si të freskoheni duke mbajtur kyçet nën ujë?

Mbajtja e kyçeve nën ujë është një qasje e mirë dhe e përqendruar për uljen e nxehtësisë së trupitm, kur të ndieni që vapa po ju vë për fund, hapni rubinetin e vendosni kyçet e dorës nën ujin e rrjedhshëm. Secili prej kyçeve duhet të qëndrojë nën rrjedhën e ujit për të paktën 30 sekonda.

Një mënyrë e tillë ulë temperaturën e gjakut në zonën e duarve e krahëve, gjaku qarkullon në trup duke e mbajtur të freskët për një orë. Hidratimi i domosdoshëm gjatë gjithë ditës. Ekspertët thonë se njeriu duhet të tregohet i kujdesshëm në hidratimin e vazhdueshëm gjatë gjithë ditës.

Pini ujë vazhdimisht dhe hani shumë fruta. Kësisoj do të ndihmoni trupin të rregullojë vetë temperaturën e tij e të përballet me më lehtësi me vapën.

Continue Reading

Shëndeti

Këto suplemente ngadalësojnë plakjen

Published

on

Një studim i ri ka zbuluar se suplementet me vitaminë D ndihmojnë në ruajtjen e telomerëve, “kapakët” mbrojtës në fund të kromozomeve – dhe në këtë mënyrë të ngadalësojnë procesin biologjik të plakjes.

Telomerët shkurtohen natyrshëm me kalimin e moshës, çka shoqërohet me rritjen e rrezikut për sëmundje të lidhura me moshën dhe vdekshmëri të parakohshme. Vitamina D ndihmon në ngadalësimin e këtij shkurtimi, veçanërisht te leukocitet (qelizat e bardha të gjakut).

Çfarë tregoi studimi?

Studimi përfshiu të rritur amerikanë mbi 50 vjeç. Pjesëmarrësit morën suplemente me vitaminë D3, acide yndyrore omega-3, të dyja, ose placebo, për një periudhë prej pesë vitesh. Rezultatet treguan se:

– Grupi që mori vitaminë D pati shkurtim minimal të telomerëve pas 2 dhe 4 vitesh.

– Grupi placebo pësoi shkurtim të konsiderueshëm të telomerëve.

– Omega-3 nuk pati efekt të dukshëm në telomerë.

– Efekti pozitiv i vitaminës D ishte më i dukshëm te pjesëmarrësit që nuk merrnin ilaçe për kolesterol dhe tek ata që nuk ishin obezë.

Çfarë nënkuptojnë këto rezultate?

Ruajtja e gjatësisë së telomerëve përkthehet në ngadalësim të procesit të plakjes biologjike me rreth 3 vjet, kjo përforcon rolin e vitaminës D jo vetëm në shëndetin e kockave dhe imunitet, por edhe në parandalimin e plakjes qelizore.

Kufizime të studimit

– Studimi ishte analizë sekondare dhe nuk ishte projektuar për të matur efektet mbi telomerët.

– Mostra ishte me pjesëmarrës të bardhë mbi moshën 50 vjeç.

– 37% e të dhënave mungonin pas 4 vitesh.

– Efekti u vëzhgua vetëm në qelizat e bardha të gjakut dhe nuk u analizuan pasojat e drejtpërdrejta klinike.

Dr. David Cutler paralajmëron se benefitet e mundshme të vitaminës D duhen peshuar kundrejt rreziqeve të saj. Marrja e tepërt çon në dëmtime të veshkave dhe toksicitet, për shkak se është një vitaminë që grumbullohet në trup.

Ky studim shton prova në favor të rolit mbrojtës të vitaminës D kundër plakjes. Megjithatë, para se të përfshihet në udhëzimet zyrtare, nevojiten më shumë studime me popullata më të gjera dhe të larmishme. Para fillimit të çdo suplementi, konsultohuni me mjekun, sidomos nëse keni sëmundje kronike.

Continue Reading

Shëndeti

Zakonet e mëngjesit që mund t’ju ndihmojnë të humbni peshë

Published

on

Nëse po përpiqeni të humbni peshë, ajo që hani dhe sa lëvizni gjatë ditës luajnë rol kyç. Disa zakone mund ta përshpejtojnë procesin e humbjes së peshës dhe të përmirësojnë shëndetin tuaj të përgjithshëm.

Duke zbatuar disa rutina të thjeshta çdo mëngjes, mund të bëni një hap të madh drejt qëllimit tuaj.

Konsumi i moderuar i kafesë në mëngjes ka efekt pozitiv në trup. Kafeina stimulon trupin të djegë më shumë kalori, gjë që ndihmon në uljen e peshës trupore. Përveç kësaj, kafeja mund të rrisë energjinë dhe motivimin për aktivitet fizik gjatë gjithë ditës.

Mëngjesi duhet të jetë i pasur me proteina, pasi vakte të tilla ofrojnë ndjesi ngopjeje më të gjatë. Proteinat treten ngadalë, që do të thotë se nuk do të keni uri aq shpejt, ndihmojnë në kontrollin më të mirë të oreksit e stabilizimin e sheqerit në gjak.

Në vend të pastave ose ëmbëlsirave klasike, zgjidhni vezë, kos, gjizë ose burime proteinash me bazë bimore.

Një shëtitje e shkurtër, qoftë dhjetë minuta, mund të ketë efekt pozitiv në metabolizëm dhe rregullimin e peshës. Ekspozimi ndaj dritës natyrale herët ndihmon në krijimin e një ritmi të shëndetshëm gjumë-zgjim, i cili është i rëndësishëm për ruajtjen e një peshe të shëndetshme trupore.

Ushtrimet pas zgjimit mund t’ju ndihmojnë të digjni më shumë kalori e ju ndihmojnë të kontrolloni më lehtë marrjen e ushqimit. Ushtrimet jo vetëm që përshpejtojnë metabolizmin tuaj, por edhe ju përgatitin mendërisht për pjesën tjetër të ditës, duke rritur fokusin dhe produktivitetin.

Duke zbatuar këto zakone efektive në mëngjes, mund të përmirësoni ndjeshëm shanset tuaja për humbje të suksesshme në peshë.

Continue Reading

Të kërkuara