Lajmet

2024 – Viti i zgjedhjeve të rrezikuara nga Inteligjenca Artificiale

Published

on

Bëhuni gati për turbulenca. Bëhuni gati, sepse viti 2024 do të jetë viti më i ngarkuar i zgjedhjeve në historinë e fundit botërore.

Përqendrimi është vërtet mbresëlënës. Në qershor, në 27 shtetet e Bashkimit Evropian, 427 milionë votues do të shkojnë në kutitë e votimit për të rinovuar Parlamentin e Brukselit, ndërsa në nëntor 200 milionë amerikanë do të zgjedhin pasardhësin e Joe Bidenit. Në maj do të ketë zgjedhje legjislative në Indi, Britaninë e Madhe dhe Afrikën e Jugut, tre vende të cilat së bashku kanë mbi një miliard votues. Më pas do të jetë radha e Meksikës dhe Indonezisë dhe dy demokracive më të brishta si Venezuela dhe Pakistani. Dhe gjithashtu do të ketë votime në Tajvan, ishulli i vogël me 19 milionë votues, pavarësia e të cilit, e kërcënuar prej kohësh nga Kina, po shkakton shqetësimet më të forta globale.

Rezultati i kësaj mbivendosjeje zgjedhore është i paprecedentë dhe tronditës: midis janarit dhe nëntorit, në atë që ne e quajmë “bota e lirë”, mbi dy miliardë njerëz do të thirren për të votuar.

Pa harruar dy palë zgjedhje të tjera, të ndryshme dhe të veçanta në mënyrën e tyre, që përfshijnë Ukrainën dhe Rusinë. Pavarësisht luftës dhe pavarësisht pezullimit të votimeve me ligjin ushtarak, në Kiev Volodymyr Zelensky po luan me idenë e mbajtjes së zgjedhjeve presidenciale në mars 2024 dhe zgjedhjeve legjislative në tetor. Ndërsa në mars do të votohet në anën tjetër të barrikadës, në Moskë: këtu, megjithatë, një tjetër konfirmim i presidencës së Vladimir Putinit është edhe më i sigurt se në të kaluarën, falë shtypjes së lirive në 20 muajt  që kanë kaluar nga pushtimi i Ukrainës.

Problemi, natyrisht, nuk ka të bëjë me përqendrimin elektoral por presioni i panevojshëm që autokracitë e mëdha, veçanërisht vetë Federata Ruse dhe Kina, do të ushtrojnë mbi shumicën, në mos të gjitha zgjedhjet e 2024-ës. Vota demokratike rrezikon të ndotet kudo nga “fake news” dhe të ndikohet në distancë, nga propaganda e rrjeteve sociale.

Kjo ka ndodhur tashmë në të kaluarën, por në vitin 2024 interesi i Pekinit dhe Moskës për të ndikuar në opinionet publike të thirrura për të votuar është edhe më i lartë. Mendoni vetëm për zgjedhjet evropiane, të cilat sipas të gjitha sondazheve mund të rrëzojnë mazhorancën e qendrës së majtë, që ka qenë në krye të Parlamentit të Brukselit për dekada, dhe ta zhvendosin boshtin shumë më në të djathtë. Mendoni për polarizimin politik që ka helmuar Shtetet e Bashkuara që nga viti 2016, dhe në më pak se 10 vjet ka krijuar ndarje të papajtueshme midis votuesve demokratë dhe republikanë dhe mund t’i shndërrojë zgjedhjet e ardhshme presidenciale në një konflikt të ngjashëm me sulmin në Kapitol Hill në janar 2021.

Por dy autarkitë e mëdha kanë gjithashtu një interes specifik për të luajtur me paqartësinë e Indisë apo Indonezisë, dy vende aktualisht në një ekuilibër të pasigurt midis aleancës me Uashingtonin dhe Pekinin.

Dhe rreziku i ndërhyrjes së jashtme nuk përfshin vetëm ngjarje të mëdha elektorale, ato me qindra miliona votues. Çdo palë zgjedhje të vitit 2024 kanë vlerë strategjike. Afrika e Jugut mund të braktisë rolin e saj tradicional si një komb “i paangazhuar” për të vazhduar afrimin e saj me Republikën Popullore të Kinës. Ndërsa Meksika dhe Venezuela mund të shndërrohen në dy fuçi baruti sociale, paqëndrueshmëria politike e Pakistanit rrezikon ta bëjë atë një qendër të re globale për terrorizmin islamik.

Edhe më vendimtar, është fati politik i Tajvanit të vogël, ekonomia e të cilit prodhon 80 për qind të mikroprocesorëve të përdorur në botë dhe ka qenë prej kohësh në qendër të synimeve strategjike-ushtarake të Xi Jinping, i cili do të donte ta gëlltiste ishullin. Në Taipei, themeluesi i gjigantit elektronik Foxconn, miliarderi Terry Gou, po kandidon për zgjedhjet presidenciale janarin e ardhshëm, duke premtuar se do të “rregullojë marrëdhëniet ndërmjet ngushticës”. Me pak fjalë, Gou prezantohet si kandidati i Pekinit. Dhe nuk është e vështirë të imagjinohet se sa presion do të ushtrojë Kina për të imponuar zgjedhjet e tajvanezëve në favor të saj.

Instituti Brookings në Uashington, një qendër për studime mbi politikën dhe demokracinë globale, parashikon që vitin e ardhshëm do të jemi dëshmitarë të «një Perëndimi të egër informacioni dhe kundërinformacioni politik, i aftë për të manipuluar opinionet publike globale për shkak të aftësisë sonë të kufizuar për të dalluar të rremen, nga e vërteta”. Dhe ai raporton se problemi “do të bëhet edhe më i përhapur dhe i vështirë për t’u demaskuar falë imazheve dhe videove të krijuara me inteligjencë artificiale”.

Që Inteligjenca Artificiale  arrin të ngrejë besueshmërinë e “fake news” në shkallën e n-të tashmë është fakt. Këtë e tregojnë imazhet perfekte (dhe false, duke filluar me Ronaldon që mban lart flamurin palestinez) që ndotën Twitter-X disa orë pas sulmit terrorist me të cilin Hamasi tronditi Izraelin dhe botën më 7 tetor.

Një muaj më parë, një studim nga Microsoft dhe Universiteti i Maryland denoncoi dorën e inteligjencës kineze pas përhapjes në internet të lajmit të rremë se zjarret shkatërruese që shpërthyen në verë në ishujt Havai, ishin rezultat i një eksperimenti ushtarak amerikan. Në mediat sociale dhe në mbarë botën, shumë njerëz kanë pranuar teorinë se zjarret ishin produkt i një “arme të re klimatike” të testuar nga Pentagoni, një gënjeshtër e përforcuar në mënyrë efektive nga videot dhe fotografitë e krijuara me Inteligjencë Artificiale.

Në muajt e mëparshëm, Rusia kishte mbushur rrjetet sociale globale me postime që sugjeronin shifra të fryra për shpenzimet e SHBA-së në mbështetje të Ukrainës dhe përhapnin tezën se ato dollarë duhet të shpenzoheshin më mirë në interes të amerikanëve. Është një lojë që ekziston prej kohësh. Një studim nga Universiteti i Kembrixhit zbuloi se në prag të pushtimit të Ukrainës, 24 orë para 24 shkurtit 2022, përdoruesit e regjistruar të Twitter ishin rritur me mbi 50,000 – krahasuar me një mesatare ditore prej rreth 10,000. – dhe pothuajse të gjithë “profile jo njerëzish”, që mbështetin Putinin.

Që nga viti 2022, Inteligjenca Artificiale ka bërë përparime gjigante. Dhe diktaturat e mëdha kanë investuar shumë propagandë në të. Këtë e demonstron ajo video – sa efektive aq edhe e rreme – në të cilën Biden shpalli rifutjen e shërbimit të detyrueshëm ushtarak për të dërguar të rinjtë amerikanë në Ukrainë.

Me pak fjalë, keqinformimi është i fuqishëm dhe në këtë vit rekord zgjedhor rrezikon të ketë efekte katastrofike. Kjo, edhe sepse kundërmasat janë të kufizuara në masa modeste paliative. Që nga nëntori, Google ka vendosur se do t’u “kërkojë” përdoruesve të tij në YouTube të “raportojnë reklamat politike që përdorin imazhe, audio ose tekst të krijuar me Inteligjencë Artificiale”. Sigurisht që nuk do të mjaftojë. / Panorama Italia (bota.al)

Lajmet

LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë

Published

on

By

Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) ka dorëzuar 17 kallëzime penale ndaj kryeministrit në detyrë, ministrave dhe një zëvendësministre në detyrë, që janë zgjedhur deputetë, duke i akuzuar për shkelje të Ligjit për Qeverinë.

Deputetja e LDK-së, Hykmete Bajrami, që dorëzoi së bashku me deputeten Doarsa Kica-Xhelili kallëzimet penale në Prokurorinë Speciale, tha se kryeministri në detyrë, Albin Kurti, dhe vartësitë e tij, të zgjedhur deputetë në zgjedhjet e 9 shkurtit, kanë shkelur nenin 26 të Ligjit për Qeverinë.

Ajo argumentoi se LDK-ja vlerëson se që nga data 27 mars – kur Komisioni Qendror i Zgjedhjeve certifikoi rezultatin zgjedhor – anëtarët e Qeverisë në detyrë, që janë zgjedhur deputetë, e kanë shkelur këtë ligj.

Duke qenë se që nga data e certifikimit e deri më sot vazhdojnë të qëndrojnë në zyrat e ministrive, duke shfrytëzuar resurset, duke marrë vendime të cilat kanë pasoja financiare dhe pasoja të tjera dhe duke shfrytëzuar resurset e institucioneve të Republikës së Kosovës këta deputetë kanë konsumuar vepër penale“, tha Bajrami.

Bajrami shtoi se për hartimin e kallëzimeve penale, juristët e LDK-së kanë kërkuar qasje në dokumente nga ministritë përkatëse.

Prej disa kemi marrë [qasje në dokumente], disa të tjerë nuk na kanë dhënë qasje dhe ato informata që kemi pasur ne sot i kemi drejtuar te Prokuroria Speciale. Tani, është në dorën e Prokurorisë të kërkojë qasje në vendime të tjera”, tha Bajrami.

Në nenin 26 të Ligjit për Qeverinë, të cilit i është referuar LDK-ja për kallëzimet penale, thuhet: Në rast se anëtari i Qeverisë në detyrë zgjidhet deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës, i njëjti duhet të japë dorëheqje nga posti i anëtarit të Qeverisë para ditës së certifikimit të rezultatit të zgjedhjeve.

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, i cili ka bërë edhe betimin si deputet i legjislaturës së nëntë, më herët ka argumentuar se ekzekutivi i tij është në dorëheqje që nga 23 marsi, kur i ka përfunduar mandati i rregullt 4-vjeçar.

Çështja e dorëheqjes së Kurtit dhe ministrave në detyrë, u aktualizua edhe në nisjen e seancës konstituive më 15 prill, kur deputetët, që mandatin e kaluar ishin në opozitë, votuan kundër verifikimit të mandateve, duke kërkuar dorëzimin e dorëheqjeve zyrtare të kabinetit qeverisës në Kuvend.

Kurti, në anën tjetër, njoftoi Kuvendin, se Qeveria e tij ishte në detyrë që nga 23 marsi, ndërkaq më vonë ministrat e tij kanë deklaruar se dorëheqjet e tyre ia kanë dorëzuar Kurtit. Por, më mospajtimet lidhur me dorëheqjen e Kurtit u tejkaluan në Kuvend, duke i hapur rrugë betimit të deputetëve të legjislaturës së nëntë.

Kallëzimet penale vijnë në kohën kur edhe pas tre muajsh nga mbajtja e zgjedhjeve të rregullta parlamentare, Kosova nuk ka krijuar institucionet e reja.

Që nga 15 prill, deputetët ende nuk e kanë përmbyllur konstituimin e Kuvendit dhe çështja ka ngecur te zgjedhja e kryeparlamentarit. Vetëm me zgjedhjen e kryeparlamentarit dhe nënkryetarëve Kuvendi do të konsiderohej i konstituuar. Një gjë e tillë do t’i hapte rrugë formimit të Qeverisë së re të Kosovës./REL/

Continue Reading

Lajmet

Policia jep detaje për aksionin në disa lokacione në veri ku u zbulua punishtja e armëve, u arrestuan tre të dyshuar

Published

on

By

Policia e Kosovës (PK) përmes raportit 24 orësh ka dhënë detaje për aksionin e së mërkurës në disa lokacione në Mitrovicë të Veriut dhe Zveçan, ku u zbulua një punëtori për modifikimin e armëve.

Sipas Policisë, në këtë aksion u arrestuan tre të dyshuar- ku njëri prej tyre u dërgua në mbajtje, raporton “Betimi për Drejtësi“.

Rasti është iniciuar si “Import, eksport, furnizim, transportim, prodhim, këmbim ose shitje e paautorizuar e armëve dhe materialeve plasëse”.

Mitrovicë Veri-Zveçan  07.05.2025 – 07:00.Pas hetimeve të zhvilluara, me urdhëresë të gjykatës, janë bastisur disa lokacione, në njërën prej tyre është zbuluar një punëtori për modifikimin e armëve të zjarri.  Janë sekuestruar armë të ndryshme, pjesë të armëve, thika, municion, dhe tre makina metalike për gdhendjen e metalit. Lidhur me rastin, tre të dyshuar meshkuj kosovarë janë arrestuar dhe me vendim të prokurorit, njëri prej tyre pronari i shtëpisë është dërguar në mbajtje, ndërsa dy të tjerët janë liruar në procedurë të rregullt”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Lajmet

PE: Kosova të bëjë reforma për t’iu afruar BE-së, të hapë kapitull të ri bisedimesh me Serbinë

Published

on

By

Deputetët e Parlamentit Evropian kanë miratuar një raport për Kosovën që inkurajon shtetin të bëjë reforma për të lëvizur drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, por po ashtu kërkon që Prishtina dhe Beogradi të hapin një kapitull të ri në bisedimet për normalizim.

Është e qartë që procesi integrues i Kosovës ka nevojë për një momentum të ri – na duhet një kapitull i ri i bisedimeve mes Prishtinës dhe Beogradit. Është jashtëzakonisht pozitive që të gjitha partitë e mëdha politike në Kosovë mbështesin fuqishëm integrimin në BE. E ardhmja e Kosovës është në familjen evropiane dhe ne do të punojmë së bashku në agjendën e reformave sepse çdo anëtarësim në të ardhmen duhet të bazohet në meritë”, tha raportuesi për Kosovën në PE, Riho Terras.

Sipas eurodeputetëve, dialogu për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, “fatkeqësisht nuk ka prodhuar rezultatet e pritura”, teksa ata u kërkuan të dyja palëve që të zbatojnë marrëveshjet e Brukselit dhe Ohrit, përfshirë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe që Serbia të mos kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në organizata rajonale dhe ndërkombëtare.

Për shkak të krizave në veriun e Kosovës, që rritën tensionet mes dy vendeve, që nga shtatori i vitit 2023 në Bruksel nuk është zhvilluar asnjë rund i dialogut politik, por ka pasur vetëm bisedime në nivel të kryenegociatorëve.

BE-ja ka përsëritur vazhdimisht se normalizimi i raporteve mes Kosovës dhe Serbisë është parakusht për rrugën e të dyja vendeve drejt integrimit evropian.

Së voni, shefja për politikë të jashtme dhe siguri e BE-së, Kaja Kallas, ka thënë se Brukseli është duke analizuar gabimet në procesin e dialogut, që ka nisur më 2011.

Ndërkaq, në raportin për Kosovë, PE-ja tha se shteti ka bërë përparim të dukshëm në reformën zgjedhore, qëndrueshmërinë ekonomike dhe mbrojtjen e të drejtave themelore.

Megjithatë, sfidat mbeten sa i përket reformave në gjyqësor, liri të medias, efikasitetit të administratës publike dhe digjitalizimit të shërbimeve publike. Eurodeputetët theksuan se përkushtimi i vazhdueshëm i reformave gjithëpërfshirëse dhe qeverisjes përfshirëse është thelbësore për përparimin e Kosovës në rrugën drejt integrimit evropian.

Eurodeputetët thanë po ashtu se Kosova ka qenë cak i ndërhyrjeve të huaja dhe fushatave dezinformuese, veçmas nga Rusia dhe Kina, që kishin për synim destabilizimin e rajonit dhe pengimin e integrimit evropian të Ballkanit perëndimor.

Prandaj, “Parlamenti Evropian i bën thirrje Qeverisë së Kosovës që të forcojë kapacitetet e saj për të luftuar këto kërcënime”, tha PE-ja.

Më 7 maj, eurodeputetët po ashtu kanë miratuar një raport për Serbinë, të cilës iu kërkua që të përmirësojë dialogun e brendshëm politik, të mbrojë sundimin e ligjit dhe të bëjë reforma kundër korrupsionit.

Ndërkaq, sa i përket dialogut me Kosovës, në raport u tha se Serbia “duhet të punojë në arritjen e një marrëveshjeje gjithpërfshirëse të normalizimit me Kosovën”, por po ashtu edhe të “harmonizojë plotësisht politikën e saj të jashtme me atë të BE-së”./REL/

Continue Reading

Lajmet

Arrestohet i dyshuari për shpërthimin e veturës së u.d. të drejtorit të QKUK-së

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Prishtinë njofton se është arrestuar B.K., në Podujevë, nën dyshimin për shpërthimin e veturës private të ushtruesit të detyrës së drejtorit të QKUK-së, Osman Hajdari, më 30 prill 2025.

Prokuroria Themelore në Prishtinë, në bashkëpunim dhe koordinim të plotë me Policinë e Kosovës ka arrestuar një (1) person B.K. në  Podujevë i dyshuar për kryerjen e veprave penale “Përdorimi i armës apo mjetit të rrezikshëm”  nga neni 367 par. 2 të KPRK-së, Zjarrvënia” nga neni 322 par. 2 të KPRK-së dhe “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve” nga neni 366 par 1 të KPRK-së, i cili ka ndodh me datë 30.04.2025 në oborrin e QKUK-së, kundër veturës  se UD Drejtorit të QKUK-së”, thuhet në njoftim.

Sipas Prokurorisë, operacioni policor në bashkëpunim të ngushtë me prokurorin e shtetit është duke vazhduar në mënyrë të intensifikuar në disa lokacione të ndryshme për mbledhjen e provave për hetimin e të gjitha rrethanave të rastit.

Shërbimi Spitalor Klinik Universitar (SHSKUK) përmes një komunikate për medie kishte se dëmtimi ka ndodhur në rrethana të panjohura, teksa parasahihej të mbahej mbledhja e Bordit Drejtues.

Sot, në parkingun e administratës së Qendrës Klinike Universitare të Kosovës (QKUK), ka ndodhur një incident që përfshin dëmtimin e veturës private të ushtruesit të detyrës së drejtorit të QKUK-së, e parkuar në parkingun e administratës. Dëmtimi ka ndodhur në rrethana ende të panjohura, në kohën kur po bëheshin përgatitjet për fillimin e mbledhjes së rregullt të Bordit Drejtues të Shërbimit Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës (ShSKUK), e cila ishte paraparë të mbahej në hapësirat e administratës qendrore të ShSKUK-së”, thuhej në komunikatë./BetimipërDrejtësi/

Continue Reading

Të kërkuara