Lajmet

2022, një vit jetese në rrezik

Viti filloi me pushtimin e Ukrainës nga Rusia, luftë kjo e cila po vazhdon.

Published

on

Nga pushtimi rus i Ukrainës deri te përmbysja e ligjeve të abortit në Shtetet e Bashkuara, këtu është një përmbledhje e ngjarjeve kryesore për të shënuar vitin 2022.

Lufta në Ukrainë
Presidenti rus Vladimir Putin fillon pushtimin më të madh në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, kur dërgoi trupa në Ukrainë më 24 shkurt për të “çmilitarizuar dhe denazifikuar” vendin, duke bërë që miliona ukrainas të ikin jashtë vendit.

Perëndimi vendosi sanksione të paprecedentë ndaj Moskës dhe dërgoi miliarda dollarë ndihmë në Ukrainë, gjë që zmbrapsi përpjekjen e Putinit për të kapur kryeqytetin, Kiev, dhe për të rrëzuar qeverinë e presidentit Volodymyr Zelensky.

Në jug, megjithatë, forcat ruse kanë kapur pjesën më të madhe të vijës bregdetare të Detit të Zi të Ukrainës, duke përfshirë portin e Mariupolit, i cili është shkatërruar.

Në prill, forcat ruse u akuzuan për masakrimin e shumë civilëve në periferi të Kievit, Bucha.

Në shtator, forcat ukrainase rifituan terren në verilindje dhe jug. Putini aneksoi me nxitim katër rajone të kontrolluara nga Rusia, një veprim i dënuar si i paligjshëm nga Kombet e Bashkuara.

Në nëntor, forcat ukrainase arrijnë fitoren e tyre më të madhe ende kur forcat ruse tërhiqen nga porti jugor i Khersonit, duke i dhënë fund një pushtimi tetë-mujor.

Ndalimi i abortit në SHBA
Gjykata e Lartë e SHBA-së shkaktoi reagime globale në qershor, kur përmbysi vendimin e saj historik të vitit 1973 “Roe v Wade” që garanton aksesin ndaj aborteve në mbarë vendin.

Pas vendimit, ndalimet e abortit u vendosën nga republikanët në 16 shtete amerikane, ku jetojnë 26.5 milionë gra.

Çështja ndikon në afatin e mesëm të nëntorit.

Ka fitime më të vogla se sa pritej për besnikët e Donald Trump në kampin republikan, pasi votuesit amerikanë në disa shtete mbështesin kandidatët që mbrojnë aksesin ndaj abortit.

Poashtu, Donald Trump ka njoftuar se do të kandidojë përsëri për president në 2024.

Presidenti kinez forcon kontrollin e tij
Presidenti Xi Jinping ka forcuar kontrollin e tij në krye të Kinës pasi fitoi një mandat të tretë historik në nëntor si udhëheqës i ekonomisë së dytë më të madhe në botë.

Por kinezët humbën durimin me bllokimet, testimin masiv dhe frenimin e lëvizjeve të shkaktuara nga strategjia e tij zero-Covid.

Mijëra njerëz kanë marrë pjesë në protesta disaditore kundër kufizimeve në Pekin, Guangzhou, Shangai, Urumqi, Wuhan dhe qytete të tjera. Madje disa kanë guxuar të bëjnë thirrje për dorëheqjen e Xi.

Fuqia gjithnjë e më e pakontrolluar e Xi shkakton alarm në Tajvan, pasi Kina ka organizuar stërvitje masive ushtarake rreth ishullit.

Verat më të nxehta në shekuj, përmbytjet në Pakistan
Evropa po kalon verën më të nxehtë në historinë e saj të regjistruar, me merkurin që arrin 40 gradë Celsius (104 gradë Fahrenheit) për herë të parë në Britani.

Pjesë të Arktikut dhe Antarktikut, Kinës dhe SHBA-së poashtu kanë përjetuar temperatura rekord.

Ngjarjet ekstreme të motit të lidhura me ndryshimet klimatike vazhdojnë të bëjnë kërdi në vendet në zhvillim.

Përmbytjet në Pakistan prekin pjesë të mëdha të vendit, Nigeria vuan nga përmbytjet më të këqija në një dekadë dhe pjesë të Somalisë së goditur nga thatësira përballen me kërcënimin e urisë.

Në samitin (COP27, vendet në zhvillim më në fund arritën të bëjnë “ndotësit e pasur” të pranojnë të paguajnë në një fond “humbjet dhe dëmet” për të kompensuar ato për dëmet klimatike.

Inflacioni
Pushtimi i Ukrainës dhe sanksionet ndaj Rusisë krijojnë një krizë energjetike të përmasave të papara në gjysmë shekulli, me kostot në rritje për gazin dhe energjinë elektrike.

Britania ka parë dyfishimin e faturave të energjisë brenda një viti. Rritja e çmimeve të energjisë është gjithashtu një faktor në krizën e kostos së jetesës në Sri Lanka, e cila në gusht detyron presidentin Gotabaya Rajapaksa të ikë jashtë vendit.

Inflacioni rritet globalisht, duke i shtyrë bankat qendrore të rrisin në mënyrë agresive normat e interesit, duke rritur frikën për një tjetër krizë të madhe borxhi.

Krahu i djathtë arrin fitime të paprecedentë në Evropë

Votuesit në Itali zgjedhin lideren e tyre të djathtë -post-fashiste- që nga Lufta e Dytë Botërore, Giorgia Meloni.

Demokratët suedezë kundër imigracionit janë fituesit e mëdhenj të zgjedhjeve të përgjithshme që sjellin në pushtet konservatorët në vend.

Në Francë, një rritje si nga e djathta ekstreme ashtu edhe nga e majta e fortë pakëson shumicën parlamentare të presidentit të qendrës së djathtë, Emmanuel Macron.

Por në Amerikën Latine, e djathta është në rënie.

Veterani i krahut të majtë, Luiz Inacio Lula da Silv,a bën një rikthim mahnitës në Brazil, duke rrëzuar Jair Bolsonaron. Udhëheqësit e krahut të majtë vijnë gjithashtu në pushtet në Kolumbi dhe Honduras.

Makth në Downing Street
Britania ndërron kryeministrin e saj të pestë në gjashtë vjet.

Rishi Sunak mori detyrën në tetor pas dorëheqjes së paraardhëses së tij, Liz Truss, që qëndroi në pushtet vetëm 44 ditë – mandati më i shkurtër ndonjëherë për një udhëheqës britanik.

Rënia e rrufeshme e Truss, e shkaktuar nga një mini-buxhet katastrofik, mbyll një 2022 të trazuar në Britani. Viti shënohet nga vdekja e monarkes së saj më jetëgjatë, Mbretëreshës Elizabeth II, në moshën 96-vjeçare dhe dorëheqja e detyruar e kryeministrit të Brexit, Boris Johnson pas një sërë skandalesh.

Trazirat në Iran
Në Iran, vdekja e 22-vjeçares Mahsa Amini pas arrestimit të saj për shkelje të dyshuara të kodit të veshjes islame të vendit ka ndezur protestat më të mëdha ndër vite.

Në rrugë dhe në mediat sociale gratë dhe vajzat kanë hequr shamitë e tyre në një sfidë të paprecedentë ndaj udhëheqjes klerikale të vendit.

Irani është munduar të shtypë protestat duke dënuar disa prej protestuesve me vdekje.

Sipas autoriteteve, mbi 300 njerëz janë vrarë në trazira, me grupet e të drejtave që thonë se numri është edhe më i lartë, shkruan RFI, transmeton UBT News.

Paqja në Etiopi
Pas dy vitesh konflikti që lanë të vrarë një numër të madh civilësh dhe kanë çuar në kushte të mjerueshme urie në Tigray, qeveria e Etiopisë dhe rebelët Tigrayan kanë rënë dakord për një marrëveshje paqeje, e cila u cilësua si historike.

Marrëveshja lejon që ndihma kritike humanitare të rifillojë në rajonin verior.

Kupa e Botës në shkretëtirë
Kontradiktat kanë dëmtuar paraprakisht Kupën e parë Botërore të futbollit në Lindjen e Mesme.

Disa tifozë kanë bojkotuar turneun në Katar për shkak të shqetësimeve për të drejtat e njeriut dhe numrin e lartë të vdekjeve midis punëtorëve migrantë të përfshirë në ndërtimin e tetë stadiumeve.

Vendimi i vendit për të ndaluar alkoolin nga stadiumet gjithashtu ka lënë një shije të hidhur tek disa tifozë, por ndërsa turneu po vazhdon lojën, e gjithë vëmendja është zhvendosur në fushë./UBTNews/

Rajoni

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, nderohet me titullin e lartë “Doctor Honoris Causa” në Tiranë

Published

on

Në një ceremoni solemne të mbajtur në Tiranë, Rektorit të UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, iu akordua titulli i lartë “Doctor Honoris Causa”, një vlerësim i rëndësishëm që nderon kontributin e tij shkencor, profesional dhe shoqëror brenda dhe jashtë vendit.

Titulli u miratua dhe u akordua nga Universiteti Kombëtar Kapodistrian, një nga institucionet më të vjetra të arsimit të lartë në Evropën Juglindore, në bashkëpunim me Misionin Diplomatik për Siguri, Paqe dhe Filantropi (U.D.M.P) me seli në Bruksel.

Gjatë fjalës së tij, Rektori Hajrizi shprehu mirënjohje të veçantë për këtë vlerësim, duke e cilësuar atë si një motiv shtesë për të vazhduar misionin akademik dhe human.

“Është një nder i veçantë për mua që ky titull i lartë më jepet, dhe e marr këtë vlerësim si një përgjegjësi të madhe për të vazhduar me përkushtim punën për arsimin, inovacionin dhe shërbimin ndaj shoqërisë. Ky çmim merr edhe më shumë kuptim duke ardhur në muajin e festave të nëntorit, muaj që lidhet me krenarinë dhe identitetin tonë kombëtar. Me këtë motivim, do të vazhdoj të promovoj prosperitet, zhvillim të qëndrueshëm dhe vlera ndërkombëtare që na lidhin me botën demokratike”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Në motivacionin zyrtar të çmimit theksohet se titulli i jepet: “Për kontributin juridik, ekonomik dhe në të drejtat e njeriut në shërbim të njerëzve në nevojë dhe të gjithë njerëzimit në mbarë botën”.

Ky vlerësim prestigjioz vjen si njohje për angazhimin e vazhdueshëm të Prof. Dr. Hajrizi në fushat e arsimit, inovacionit, sigurisë, zhvillimit ekonomik dhe fuqizimit të komuniteteve.

Continue Reading

Aktualitet

Sonte në UBT TV: Podcast me Profesorin Ibush Luzha

Published

on

Sonte në UBT TV, nga ora 20:00, vjen një episod i veçantë i podcastit me profesorin dhe ekspertin e teknologjisë inorganike, Prof. Ibush Luzha, një nga njohësit më të thellë të fushës së mjedisit, ndotjes dhe menaxhimit të cilësisë në Kosovë.

Në këtë podcast, Profesori Luzha sjell një qasje shkencore dhe profesionale mbi zhvillimin industrial dhe sfidat mjedisore të vendit tonë. Ai flet për rëndësinë e teknologjisë inorganike, ndikimin e saj në industri dhe në mbrojtjen e mjedisit, si dhe për arsyet që e shtynë t’i përkushtohet kërkimit shkencor në ndotjen e ujit dhe ajrit.

Diskutimi hapet me çështje thelbësore si:

  • Gjendja e ujërave sipërfaqësore në Kosovë, duke u bazuar në hulumtime dhe matje të detajuara.
  • Ndikimi i ujërave industriale në lumenjtë tanë, dhe çfarë tregojnë analizat viteve të fundit.
  • Masat që duhet të ndërmarrin komunat dhe industria për të ulur ndotjen e ujit dhe përmirësuar menaxhimin mjedisor.
  • Rëndësia e arsimit universitar për ndërgjegjësimin e studentëve mbi teknologjitë e pastra dhe ruajtjen e mjedisit.
  • Kontributi i UBT-së në formimin e kuadrove profesionale për mjedis, cilësi dhe teknologji të qëndrueshme.

Continue Reading

Lajmet

​UEFA cakton gjyqtarët e ndeshjes Slloveni – Kosovë

Published

on

UEFA ka deleguar një ekip elitar gjyqtarësh nga Franca për ndeshjen kualifikuese të Kupës së Botës mes Sllovenisë dhe Kosovës, që zhvillohet të shtunën në stadiumin “Stozice”.

Clement Turpin, një nga arbitrat më me përvojë në arenën evropiane, do të drejtojë këtë përballje tejet të rëndësishme për të dyja ekipet. Atij do t’i asistojnë Nicolas Danos dhe Benjamin Pages, ndërsa gjyqtare e katërt do të jetë Stéphanie Frappart.

Sistemi VAR do të menaxhohet nga Jerome Brisard dhe Jeremie Pignard.

Kosova udhëton në Lubjanë me objektivin për të siguruar të paktën një pikë, rezultat i cili do t’i mjaftonte për t’u kualifikuar në fazën “play-off” të Botërorit 2026.

Në anën tjetër, Sllovenia ka nevojë patjetër për fitore për të mbajtur gjallë shanset për pozitën e dytë në grup.

Ndeshja nis të shtunën në orën 20:45./S.K/KP/

Continue Reading

Vendi

OSHP konfirmon shkeljet për kontratën “Shërbime me ushqim për nevojat e Policisë së Kosovës”

Published

on

Organizata INPO ka monitoruar procedurën e tenderimit për kontratën “Shërbime me ushqim (furnizim, përgatitje dhe servim) për nevojat e Policisë së Kosovës”, me vlerë të parashikuar 2.7 milionë euro, dhe ka identifikuar një varg shkeljesh ligjore serioze dhe manovrimesh teknike që dëmtojnë konkurrencën, barazinë dhe integritetin e prokurimit publik.

Gjatë gjithë procesit, INPO ka zhvilluar komunikim të drejtpërdrejtë me Policinë e Kosovës, duke e informuar me prova dhe argumente konkrete për shkeljet në dosjen e tenderit.

“Në kopje të këtij komunikimi ka qenë edhe Ministria e Punëve të Brendshme dhe Komisioni Rregullativ i Prokurimit. Pavarësisht këtij komunikimi profesional dhe institucional, Policia e Kosovës i ka mohuar të gjitha gjetjet, nuk ka pranuar asnjë problematikë dhe nuk ka shprehur asnjë gatishmëri për korrigjim apo rishikim të procedurës. Kjo qasje përbën refuzim të hapur për të adresuar gabimet dhe për të garantuar një proces të drejtë, transparent dhe ligjor. Ndërkohë, gjatë monitorimit, një operator ekonomik ka deponuar ankesë në OSHP për dy çështje, afatin e tenderimit dhe kriteret e kapaciteteve teknike e financiare. INPO, në respekt të pavarësisë së OShP-së, ka vendosur të mos publikojë gjetjet e saj derisa lënda të shqyrtohej, për të mos ndikuar në vendimmarrje apo për të mos krijuar pritshmëri publike. Megjithatë, vendimi Nr.2025-0984 i OShP-së ka konfirmuar se Policia e Kosovës ka vepruar në kundërshtim me ligjin, duke anuluar njoftimin për kontratë dhe duke i kërkuar Policisë së Kosovës korrigjimin e procedurës dhe zgjatjen e afatit të tenderimit. Ky vendim e vërteton se së paku një pjesë e gjetjeve të INPO-s kanë qenë plotësisht të bazuara dhe të drejta, të cilat Policia e Kosovës i kishte mohuar në tërësi”, thuhet në komunikatë.

Përkundër kësaj, pas vendimit të OShP-së, Policia e Kosovës ka bërë vetëm disa korrigjime minimale dhe formale, me ç’rast ka ulur kërkesat për kapacitet teknik e financiar dhe ka zgjatur afatin e tenderimit por asnjë nga gjetjet e tjera të ngritura nga INPO nuk janë adresuar.

“Dosja e tenderit mbetet e pandryshuar në pjesët më problematike dhe thelbësore, duke përfshirë: keqklasifikimin e kontratës si “shërbime”, edhe pse mbi 70% e objektit janë furnizime ushqimore; peshimin e pikëve që krijon mundësi reale për manipulim me çmime dhe favorizim teknik; zhvendosjen artificiale të artikujve midis grupeve, që ndryshon peshët dhe vlerat financiare; intervalet e gjera në specifikimet teknike që lejojnë produkte me cilësi të ulët; uljen dramatike të vlerës së kontratës pa arsyetim të qartë dhe profesional. Këto elemente e bëjnë tenderin të pambrojtur, të pasigurt dhe të paorientuar drejt cilësisë, duke e ekspozuar Policinë e Kosovës ndaj rrezikut të furnizimeve të dobëta dhe buxhetin e shtetit ndaj kostove të fryera. Duke qenë se OShP-ja tashmë ka vërtetuar shkelje ligjore, refuzimi i Policisë së Kosovës për të pranuar ose adresuar gjetjet e INPO-s është i pajustifikueshëm dhe bie ndesh me standardet e përgjegjësisë institucionale. Kësisoj, INPO vlerëson se tenderi aktual nuk është në përputhje me Ligjin për Prokurim Publik dhe kërkon rishikimin e plotë të dosjes, jo vetëm korrigjime sipërfaqësore të disa kritereve. Vetëm një rishikim i thellë, profesional dhe i paanshëm mund të garantojë konkurrencë të ndershme, parandalim të manipulimeve dhe përdorim korrekt të parasë publike. Në këtë drejtim, INPO i bën thirrje institucioneve mbikëqyrëse, si Komisionit Rregullativ të Prokurimit Publik (KRPP) dhe Prokurorit të Shtetit, që të ushtrojnë mandatin e tyre ligjor dhe të mbikëqyrin me kujdes këtë proces, duke ndërmarrë masat e nevojshme në bazë të autorizimeve të tyre”, thuhet në njoftim.

Shkeljet e evidentuara nuk janë vetëm çështje administrative por ato prekin thelbin e integritetit të prokurimit publik, garantimin e konkurrencës, përdorimin e parasë publike dhe sigurinë ushqimore për një nga institucionet më të rëndësishme të vendit.

INPO pret që organet mbikëqyrëse dhe ato të zbatimit të ligjit të mos qëndrojnë indiferente dhe të veprojnë në përputhje me përgjegjësitë e tyre./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara