

Aktualitet
202 vjet nga vrasja e Ali Pashë Tepelenës
I njohur si “Luani i Janinës”, Ali Pashë Tepelena, në historiografinë shqiptare njihet më së miri si themelues i Pashallëkut autonom të Janinës.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiSot bëhen 202 vjet që nga vrasja e sunduesit dhe feudalit më të fuqishëm të Shqipërisë së Mesme dhe Jugore, Ali Pashë Tepelena.
I njohur si “Luani i Janinës”, Ali Pashë Tepelena, në historiografinë shqiptare njihet më së miri si themelues i Pashallëkut autonom të Janinës, si dhe si kryengritës kundër pushtetit të Portës Osmane në Shqipëri.
“Luani i Janinës”, lindi rreth viteve 1740-1750 në Tepelenën e Labërisë, dhe vdiq më 24 janar 1822 duke mbrojtur trojet shqiptare të Epirit nga forcat osmane. Familja e Ali Pashës ishte një nga familjet me të forta në trojet shqiptare. Stërgjyshi i tij Muçojaka ka qenë Be nga Gjirokastra dhe besohet të ketë qenë nënguvernator i nahijes së Tepelenës, qytet që ishte pjesë e Sanxhakut të Vlorës.
Gjyshi i tij, Muhtar Pasha ishte luftëtar, i famshëm për trimërinë e tij. Vdiq në rrethimin e Korfuzit (pasi shkatërroi një pjesë të mureve veneciane) duke komanduar forcat osmane në 1716.
Muhtar Pasha kishte 3 fëmijë: Salek, Mehmet dhe Veli. Ali Pashë Tepelena si i ri u dallua shumë shpejt për aftësitë e tij dhe për energjinë me të cilën ndoqi planet e veta ambicioze për t’u bërë sundimtar i vetëm i vendit duke përdorur gjithë mjetet, dhunën, dinakërinë, po aq sa edhe lidhjet familjare me feudalët e tjerë vendas.
Moktar, gjyshi i tij vdiq, me shpatën në dorë, gjatë ekspeditës së osmanëve kundër Korfuzit në 1716. Vdekja e babait të tij, Veli, ka shkatërruar shumë familje.
Aliu do të bashkonte një grup grabitësish në rininë e tij. Ai ishte përgjegjës për bastisje të ndryshme, deri në arrestimin e tij nga Pashai i Beratit. Ai arriti megjithatë të shpëtojë dënimit nga hyrja në shërbim të tij. Ai pastaj kaloi në shërbim të një armiku të Pashës së Beratit, Pashait i Delvinës. Aliu u martua me një vajzë të këtij të fundit. Ajo i dha dy djem që u quajtën : Moktar dhe Veli. Nuk ishte e gjatë për të intriga kundër vjehrrit të tij. Ai shpresonte se pas ekzekutimit të tij, të trashëgonte pashallëkun tij.
Më 1784 fitoi gradën e Pashait si komandant ushtarak pranë Valiut të Rumelisë në Sofje. Po këtë vit siguroi me luftë qeverisjen e sanxhakut të Delvinës. Në vitet 1786-88 u bë derbendpashë dhe qeveritar i Sanxhakut të Tërhallës (Thesali) dhe shtiu në dorë, sidomos me përkrahjen e borgjezisë zejtare-tregtare të vendit, qeverisjen e sanxhakut të rëndësishëm të Janinës, duke shtrirë kështu pushtetin e vet mbi Epirin dhe një pjesë të trojeve jugore shqiptare.
Rreth 1787, i thirrur në Kostandinopojë Tepelenë Dervenci Ali-Pasha (Marshall,- titull ushtarak) për gjithë e Thesalisë. Ai ishte i lejuar për të mbajtur nën vehte katër mijë burra për të luftuar kundër kaçakëve e të krishterëve. Ish-kaçak vetë, ai dinte të gjitha turket. Ata ai nuk e mbyti, por i mori në shërbim të tij. Sulltani shpërblen atë në mënyrë të suksesshme dhe me emrin Ali Pasha (Pasha në turqisht) në Trikala, Thesalisë.
Si pronar i madh tokash, sipërmarrës i taksave shtetërore, si pjesëmarrës aktiv në veprimtari tregtare dhe duke mbrojtur interesat e çifligarëve të rinj po dhe të borgjezisë tregtare, të cilën e bëri për vete me një politikë tolerance të gjere fetare, Ali Pashë Tepelena mënjanoi përkrahësit e pushtetit qendror osman dhe “tiranët e vegjël” si shkaktarë të anarkisë feudale në vend. Ai i shndërroi kështu trevat e përfshira nën sundimin e tij në një formacion shtetëror në fakt autonom, që dallonte nga viset e tjera të perandorisë për nga rregulli, qetësia dhe zhvillimi ekonomik e kulturor. Janina u bë një qytet nga më të rëndësishmit dhe më të begatë në viset Perëndimore të Ballkanit, qendër e tregut ndërkrahinor të Rumelisë Jugore, qe përfshinte edhe një varg krahinash të Shqipërisë, një vatër arsimore dhe kulturore ku filloi të përdorej përveç greqishtes si gjuhë shkrimi dhe shqipja.
Në vitet 1798-1812, duke nënshtruar me luftë qeveritarët rivalë të sanxhaqeve fqinjë si dhe krahinat e vetëqeverisura të Sulit, Himarës, etj. dhe duke shfrytëzuar situatën e vështirë të Perandorisë Osmane në periudhën e luftërave të Napoleon Bonapartit, Ali Pashë Tepelena arriti të zgjeronte e përforconte pushtetin e vet duke përfshirë trevat që nga gjiri i Prevezës deri afërsisht në lumin Shkumbin. Pashallëku i Janinës u bë një faktor me rëndësi ndërkombëtare në kushtet kur forcat franceze e ruse që ishin vendosur në Ishujt Jonianë si dhe Anglia, drejtuan vëmendjen e tyre ndaj sundimtarit të fuqishëm shqiptar dhe krijuan lidhje direkte diplomatike me të, duke kapërcyer Portën.
Ali Pashë Tepelena ishte bërë kështu një sundimtar faktikisht i pavarur, por gjithmonë i kujdesshëm, për të mos krijuar konflikte të parakohshme me pushtetin qendror, duke pritur një moment të volitshëm për t’u shkëputur prej këtij.
Bota
Numri i viktimave nga tërmeti i fuqishëm në Afganistan arrin në 2200
Published
2 hours agoon
September 4, 2025By
UBTnews
Operacionet e kërkim-shpëtimit nga tërmeti i fuqishëm i së dielës në Afganistanin lindor po vazhdojnë, me numrin e të vdekurve që tejkalon 2.200, sipas zyrtarëve.
Hamdullah Fitrat, zëvendës zëdhënës i administratës së përkohshme, tha në kompaninë amerikane të mediave sociale X se numri i të vdekurve u rrit në 2,205, ndërsa numri i të plagosurve arriti në 3.640, vetëm në provincën Kunar.
“Me shumë njerëz ende të bllokuar nën rrënoja, numri i të vdekurve mund të rritet më tej ndërsa operacionet e kërkimit për të mbijetuarit vazhdojnë“, tha më parë Rahimullah Hamzala, zëdhënës i forcave lokale të sigurisë në provincën Kunar.
Autoritetet në Kabul kanë frikë gjithashtu se numri i të vdekurve mund të rritet, ndërsa ndajnë të dhëna nga provincat Nangarhar, Laghman dhe Panjshir, të cilat u goditën gjithashtu. Të paktën 12 vdekje janë raportuar tashmë në Nangarhar.
Agjencitë humanitare paralajmërojnë se shkalla e shkatërrimit kërkon mbështetje urgjente ndërkombëtare për të parandaluar një krizë të përkeqësuar.
Turqia këtë javë dërgoi 25 ton ndihma në vend, duke përfshirë materiale strehimi, pako higjienike dhe kuti ushqimore.
Pakistani fqinj gjithashtu ka dërguar 105 ton ndihma, ndërsa Irani, Kina dhe India, si dhe vendet perëndimore, janë zotuar të dërgojnë ndihmë./D.B/KP
Bota
Rutte thekson garanci të forta sigurie për Ukrainën, të mbështetura nga Evropa, Kanadaja e SHBA
Published
2 hours agoon
September 4, 2025By
UBTnews
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, tha se presidenti amerikan Donald Trump e theu bllokimin me presidentin rus Vladimir Putin dhe “tani Evropa dhe Kanadaja me SHBA-në duhet të hartojnë garanci sigurie për të siguruar që Ukraina të ketë mbështetje të plotë në bisedime”.
Duke folur në konferencën e përbashkët për shtyp me kryeministrin çek Peter Fiala në Pragë, Rutte theksoi se bashkësia ndërkombëtare po koordinohet ngushtë për të përgatitur garanci sigurie që do të siguronin që Ukraina të ketë mbështetjen e plotë të anëtarëve dhe partnerëve të NATO-s jashtë aleancës, së bashku me një mbrojtje të fortë kombëtare, raporton KosovaPress.
Shefi i NATO-s tha se pas takimit të 15 gushtit në Alaska midis Trump dhe Putin, “tani është për ne të hartojmë garancitë e sigurisë si evropianë dhe Kanadaja me SHBA-në për t’u siguruar që kur të fillojnë bisedimet, presidenti ukrainas e di se ka mbështetjen e plotë të SHBA-së, të Kanadasë, evropianëve, të gjithë neve në NATO, por edhe të vendeve tona jashtë NATO-s”.
Ai shtoi se themeli i këtyre garancive duhet të jetë forcimi i forcave të armatosura të Ukrainës.
Fiala theksoi qëndrimin e unifikuar të aleatëve të NATO-s, duke vënë në dukje nevojën për të vazhduar mbështetjen për Ukrainën në mënyrë që ajo të mund të mbrohet dhe të mbajë presionin mbi Rusinë, duke krijuar njëkohësisht kushte për një paqe të qëndrueshme.
Duke iu referuar takimit të koalicionit të të vullnetshmëve në Paris, udhëheqësi çek tha se ekziston gjithashtu një konsensus i fortë se duhet të ketë garanci të forta sigurie, të cilat do ta dekurajonin Rusinë nga agresioni i mëtejshëm.
Lajmet
Ademi: Avdullahu mund të bëhet Xhaka i Kosovës
Published
3 hours agoon
September 4, 2025By
UBT News
President i Federatës së Futbollit të Kosovës, Agim Ademi, ka folur para ndeshjes kualifikuese mes Zvicrës dhe Kosovës, duke shpjeguar pse Leon Avdullahu vendosi të përfaqësojë Kosovën.
Ademi tha se Zvicra nuk ka arsye të frikësohet, pasi marrëdhëniet mes dy federatave janë të mira.
Ai theksoi në një intervistër për medium zviceran ‘Blick’ se Avdullahu e mori vendimin me zemër dhe është pjesë e një projekti afatgjatë për të ndërtuar një gjeneratë të re lojtarësh që synon Kampionatin Evropian, ku mes tyre ai shihet si lider i ardhshëm.
“Ne kemi sjellë shumë lojtarë të rinj midis 17 dhe 20 vjeç për të formuar ekipin tonë për dhjetë vitet e ardhshme. Qëllimi është të arrijmë Kampionatin Evropian. Dhe Leoni luan një rol veçanërisht të rëndësishëm si udhëheqës. Ne e shohim atë si pjesë të brezit të ri që do të formojë themelin. Ne besojmë se ai mund të bëhet Granit Xhaka i Kosovës. Sigurisht, ai është ende i ri – dhe nuk duam t’i bëjmë shumë presion. Por mendojmë se ai ende mund të zhvillohet shumë mirë”, ka thënë Ademi.
Duke folur për raportet me Zvicrën, kreu i FFK-së nënvizoi mirënjohjen ndaj këtij vendi për kontributin në zhvillimin e futbollistëve shqiptarë dhe tha se Kosova respekton çdo zgjedhje të lojtarëve me dy shtetësi. Ai nuk përjashtoi që në të ardhmen edhe talente të tjerë si Albian Hajdari të bashkohen me Kosovën.
“Ne nuk e detyrojmë askënd të luajë për ne. Kushdo që ndjehet kosovar dhe dëshiron të kontribuojë është i mirëpritur”, përfundoi Ademi.
Bota
Tregtia me pakicë e eurozonës bie më shumë se sa pritej në korrik
Published
3 hours agoon
September 4, 2025By
UBTnews
Shitjet me pakicë në zonën e euros ranë 0.5% në korrik nga një muaj më parë, më shumë se pritjet e tregut, sipas të dhënave zyrtare të publikuara sot nga Eurostat.
Në BE, shitjet ranë gjithashtu 0.4% në të njëjtin muaj. Pritja e tregut për zonën e euros ishte një rënie mujore prej 0.3% në korrik.
Rënia më e lartë e vëllimeve të shitjeve në zonën e euros u pa në shitjet e karburantit për automjete në dyqane të specializuara, me 1.7% më pak në bazë mujore.
Vëllimet e shitjeve në korrik ranë gjithashtu 1.1% për ushqimin, pijet dhe duhanin.
Nga ana tjetër, vëllimet e shitjeve për produktet jo-ushqimore (përveç karburantit për automjete) u rritën 0.2% në korrik.
Midis anëtarëve të BE-së për të cilët ka të dhëna të disponueshme, rëniet më të mëdha mujore u panë në Kroaci (-4%), Estoni (-2%) dhe Gjermani (-1.5%).
Në anën tjetër, rritjet më të mëdha ishin në Lituani (rritje prej 1.5%), Letoni (1.4%) dhe Holandë (1.1%) në korrik.
Në bazë vjetore, shitjet me pakicë u rritën 2.2% në eurozonë dhe 2.4% në BE në korrik, nën parashikimet e tregut./D.B/KP

Publiku e injoron! “With Love, Meghan” jashtë top listës së Netflix

Lidhja midis dhimbjes së kokës dhe sëmundjes së diabetit – Si t’i parandaloni?

Filmi për vajzën e vrarë në Gaza thyen rekord në Festivalin e Venecias, publiku duartrokiti për 23 minuta

Ambasadori Hargreaves i shkon në zyrë Dimal Bashës

Vdes kreatori i njohur italian Giorgio Armani

Numri i viktimave nga tërmeti i fuqishëm në Afganistan arrin në 2200

Më 22 shtator shpallet konkursi për pranimin e 60 ushtarëve nga radhët e komuniteteve jo shumicë

Rutte thekson garanci të forta sigurie për Ukrainën, të mbështetura nga Evropa, Kanadaja e SHBA

Mangani sivjet shfaqet më herët në Badoc, qytetarët: Më shumë shpenzojmë për ujë se ushqime
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Aktualitet1 week ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet1 month ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës