Lajmet

20 vjet pas pushtimit të SHBA-së, çfarë ndryshoi në Irak?

Nepotizmi dhe korrupsioni mbeten të përhapura në Irak.

Publikuar

Iraku shënoi të hënën 20 vjetorin nga fillimi i pushtimit të udhëhequr nga SHBA-ja që rrëzoi diktatorin Sadam Husein.

Vendi i pasur me naftë mbetet i traumatizuar nga vitet e luftës, okupimit dhe trazirave të përgjakshme sektare që pasuan operacionin e nisur më 20 mars 2003.

Një pamje normale është kthyer, por Iraku ende lufton një sërë sfidash të rrënjosura, nga paqëndrueshmëria politike te varfëria dhe korrupsioni i shfrenuar.

Irani, fuqia kryesore shiite dhe armiku kryesor i Shteteve të Bashkuara, tani ka shumë ndikim në Irak, shumica shiite e të cilit u çlirua nga shtypja e sundimtarit të fortë sunit Sadamit.

Kryeministri Mohamed Shia al-Sudani, i cili mbështetet nga një koalicion pro-iranian, nuk ka folur për pushtimin amerikan, por vetëm për “rënien e regjimit diktatorial” të Sadamit, i cili më vonë u kap, u gjykua dhe u ekzekutua.

Në një konferencë në Bagdad në prag të përvjetorit, Sudani tha: “Ne kujtojmë dhimbjen dhe vuajtjet e popullit tonë në ato vite që u dominuan nga luftëra të pakuptimta dhe sabotazhe sistematike”.

Marshimi i SHBA-së drejt luftës filloi nën presidentin e atëhershëm George W. Bush dhe fitoi ritmin pas sulmeve të 11 shtatorit 2001 në Shtetet e Bashkuara nga grupi militant i Osama bin Ladenit, Al-Kaeda.

Bush, i mbështetur nga kryeministri britanik Tony Blair, argumentoi se Sadami paraqiste një kërcënim të madh dhe po zhvillonte armë të shkatërrimit në masë, megjithëse asnjëra nuk u gjet.

“Tronditje dhe frikë”
Operacioni Iraqi Freedom filloi me një pushtim tokësor të udhëhequr nga 150,000 forca amerikane dhe 40,000 britanike, dhe me bombardimet që përhapën “tronditje dhe frikë” — të vendeve strategjike.

Brenda tre javësh, regjimi i Sadamit kishte rënë dhe forcat pushtuese morën kontrollin e kryeqytetit Bagdad më 9 prill.

Pamjet televizive të transmetuara anembanë botës së shpejti treguan marinsat amerikanë duke rrëzuar një statujë gjigante të Sadamit dhe më vonë Bush duke deklaruar se “misioni përfundoi” në bordin e një luftanijeje amerikane.

Por pushtimi kishte shkaktuar trazira dhe plaçkitje të gjerë, kaosi u thellua nga vendimi i SHBA-së për të shpërbërë shtetin irakian, partinë në pushtet dhe aparatin ushtarak.

Përpjekja e deklaruar e SHBA-së për të sjellë demokracinë liberale në Irak u prish shpejt nga dhuna dhe konflikti sektar, ndërsa militantët shiitë luftuan me grupet sunite.

Deri në kohën kur trupat amerikane u larguan në vitin 2011, lufta kishte marrë jetën e më shumë se 100,000 civilëve irakianë, sipas grupit Irak Body Count, ndërsa humbjet e SHBA-së arritën në rreth 4,500.

Gjakderdhja do të nxiste ekstremistët sunitë të grupit të Shtetit Islamik, “kalifati” xhihadist i të cilëve solli tmerre të reja në Irak dhe Siri përpara humbjes së tij përfundimtare, pasi një koalicion i udhëhequr nga SHBA u kthye për të ndihmuar në luftimin e tyre.

Iraku i sotëm
Në Irakun e sotëm mbahen zgjedhje, inkurajohet pluraliteti politik dhe garantohet shprehja e lirë. Por në praktikë, politika irakiane mbetet kaotike dhe e dëmtuar nga konfliktet sektare dhe etnike.

Protestat e mëdha antiqeveritare shpërthyen në fund të vitit 2019, duke çuar në gjakderdhje të tjera në rrugë.

Pjesëmarrja ishte e ulët për zgjedhjet legjislative në tetor 2021, gjë që shkaktoi përleshje dhe dhunë të mëtejshme përpara se një qeveri të formohej përfundimisht një vit më vonë.

Një e treta e popullsisë së Irakut jeton në varfëri, shërbimet publike mungojnë kryesisht dhe vendi i pasur me energji vuan ndërprerje të shpeshta, veçanërisht në vapën ekstreme të verës.

Nepotizmi dhe korrupsioni mbeten të përhapura në Irak, ku postet e lakmuara në një sektor shtetëror shpesh fitohen përmes lidhjeve personale, ndërkohë që papunësia e të rinjve është e shfrenuar.

Qeveritë e njëpasnjëshme “kanë dështuar në luftimin e korrupsionit”, ankohet Abbas Mohamed, një inxhinier i Bagdadit në të 30-at e tij. “Po shkojmë nga e keqja në më keq. Asnjë qeveri nuk i ka dhënë asgjë popullit”.

Të dielën, Sudani përsëri u zotua të “luftojë pandeminë e korrupsionit”.

Por një punëtor i Bagdadit, Mohamed al-Askari, si shumë irakianë, po përpiqet të mbajë gjallë çdo shpresë të vërtetë.

“Ne u gëzuam kur regjimi ra, sepse menduam se Iraku do të përmirësohej”, tha ai, “por deri më tani vetëm kemi vuajtur”./UBTNews/

Lajmet

Nesër varroset Gjyljeta Ukella, u vra nga burri i saj

Për varrimin kanë njoftuar familjarët e 42-vjeçares.

Publikuar

nga

Nesër i jepet lamtumira e fundit Gjyljeta Ukellës, e cila u vra nga bashkëshorti i saj Edmond Lajçi mëngjesin e së martës në Pejë.

Për varrimin kanë njoftuar familjarët e 42-vjeçares.

“Të Allahut jemi dhe tek Ai do të kthehemi.” Do te na mungosh gjithmone , do te kujtojme me mall Gjyljeta ti shpirt i bardhe”, thuhet në njoftimin e Shpat Ukellës.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Lajçak kërkon nga Vuçiq progres në zbatimin e marrëveshjes me Kosovën

Diplomati sllovak ka theksuar se në takim kanë biseduar mbi procesin e dialogut dhe për takimin e ardhshëm që do të kenë kryenegociatorët.

Publikuar

nga

Emisari special i Bashkimit Evropian për dialogun Miroslav Lajçak, është takuar me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq sot në Mostar të Bosnje e Hercegovinës.

Diplomati sllovak ka theksuar se në takim kanë biseduar mbi procesin e dialogut dhe për takimin e ardhshëm që do të kenë kryenegociatorët.

“Në Mostar fola edhe me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për hapat e ardhshëm në dialog dhe për takimin e ardhshëm të kryenegociatorëve, si dhe zhvillimet rajonale. Theksova nevojën për progres urgjent në zbatimin e marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit”, shkroi Lajçak.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Haxhiu: Vrasësit të marrin dënimet maksimale dhe meritore

Haxhiu tha se këto vrasje janë “armiku ynë i brendshëm me rrezik të madh”.

Publikuar

nga

Ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu ka kërkuar nga institucionet e drejtësisë dhe sigurisë që të reagojnë sa më parë lidhur me vrasjen e grave në Kosovë. Haxhiu tha se këto vrasje janë “armiku ynë i brendshëm me rrezik të madh”.

Pas takimit me ministrin e Punëve të Brendshme, kryesuesit e këshillave, ushtruesin e detyrës së Kryeprokurorit dhe Drejtorin e Policisë së Kosovë, Haxhiu tha se që nga paslufta e deri më sot, 99 gra janë vrarë nga bashkëshortë e ish-bashkëshortë.

“Është brengosëse dhe tejet alarmante që e shohin dhunën si mjet të rëndomtë në tejkalimin e problemeve, të cilat tashmë shpesh herë po përfundojnë me fatalitet, pra me vrasjen e grave nga burrat e tyre apo nga ish-bashkëshortët. Ky fenomen është armiku ynë i brendshëm me rrezik të madh. Këto sjellje barbare dhe këto akte monstruoze, shkatërrojnë jo vetëm jetën e viktimave por edhe familjet e tyre por edhe të shoqërisë. Nga viti 1999 që prej atëherë ku me entuziazëm po prisnim ngritin e Kosovës pas çlirimit e deri më sot, Kosova shënon 99 gra të vrarë nga burrat”, ka thënë Haxhiu.

Ajo ka bërë thirrje që vrasësit të marrin dënimet që i meritojnë nga institucionet gjyqësore të vendit. Ajo mes tjerash bëri thirrje që të monitorohet gjuha e urrejtjes që po përdoret në rrjetet sociale, duke theksuar se kjo është nxitëse që të vazhdojnë krime të tilla.

“Fatkeqësisht është tejet serioze gjuha e urrejtjes që qytetarët i përdorin në rrjetet sociale. Njësoj kishin gjuhë të urrejtjes edhe para katër dite edhe sot kemi paragjykimeve të viktimave. Bej thirrje që sërish mund të kritikohem nga institucionet por bëj thirrje me kujdes të veçantë të monitorohet kjo gjuhe që po përdoren në rrjetet sociale. Ndaj këtyre fenomeneve nuk mund të jem spektator, andaj me urgjencë duhet të veprojmë”, u shpreh Haxhiu.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​OSBE: Gjykatat të sigurojnë drejtësi në dënimin e rasteve të armëmbajtjes pa leje

Raporti analizon të dhënat e mbledhura nga dhjetori 2020 deri në gusht 2023.

Publikuar

nga

Misioni i OSBE-së sot publikoi raportin më të fundit, të fokusuar mbi praktikat e dënimit në rastet që kanë të bëjnë me armëmbajtje pa leje. Raporti analizon të dhënat e mbledhura nga dhjetori 2020 deri në gusht 2023, si dhe vlerëson praktikat ndëshkuese të gjykatave lidhur me respektimin e standardeve të gjykimit të drejtë dhe ato ndërkombëtare, me fokus te dënimet e drejta dhe konsistente.

Analiza vë në dukje dy mangësi kryesore në lidhje me praktikat e dënimit në rastet e armëmbajtjes pa leje: vlerësimi joadekuat i rrethanave rënduese dhe lehtësuese; si dhe mungesa e konsistencës në aktgjykimet dënuese.

Në afro 25 për qind të rasteve të monitoruara, gjykatat në mënyrë të parregullt i kanë shqyrtuar si rënduese faktorë të përgjithshëm dhe rrethana jo individuale. Këtu përfshihet edhe mbajtja e paautorizuar e armëve që referohet si “lloj i veprës penale të kohëve të fundit” apo “më të shpeshta në Kosovë”.

Për më tepër, korniza ligjore e Kosovës nuk bën dallimin domethënës midis llojeve të armës si dhe shkallëve të rrezikshmërisë, gjë që çon në dallime të thella tek aktgjykimet dënuese nëpër gjykatat e Kosovës. Rrjedhimisht, 31 nga 33 raste rezultuan me gjoba me shuma të ngjashme (400 euro si më e shpeshta) për rastet që bënin fjalë për armë të ndryshme, që shkonin nga spreji lotsjellës e deri tek armët e zjarrit gjysmë automatike, të cilat paraqesin rrezikshmëri e seriozitet krejt tjetër.

“Në peshimin e dënimit, gjyqtarët kanë për detyrë të ruajnë konsistencën dhe drejtësinë e dënimeve, duke siguruar që dënimi të pasqyrojë rrethanat e rastit në fjalë. Ky është çelësi për një sistem drejtësie të drejtë dhe të paanshëm”, tha Michael Davenport, shef i Misionit të OSBE-së në Kosovë.

Raporti përfundon me rekomandimet që i drejtohen palëve kryesore në sistemin gjyqësor të Kosovës, duke përfshirë trajnimet e përgatitura enkas për gjyqtarë dhe prokurorë, si dhe ndryshimet në kornizën legjislative dhe udhëzues.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara