20 vite përpjekje që u shkatërruan në 1 ditë. Kështu është konsideruar gjerësisht situata kaotike në Afganistan, ku talebanët morën pushtetin duke përparuar në mënyrë të jashtëzakonshme. Talebani, që i referohen vetes si Emirati Islamik i Afganistanit, është një lëvizje islamike Deobandi dhe organizatë ushtarake në Afganistan, e cila aktualisht po zhvillon luftë brenda vendit. Ja çfarë duhet të dini për konfliktin:
Talebanët kanë deklaruar se lufta në Afganistan ka mbaruar pasi morën kontrollin e pallatit presidencial në Kabul, ndërkohë që forcat e udhëhequra nga SHBA u larguan dhe vendet perëndimore u përpoqën të evakuonin qytetarët e tyre.
Zëdhënësi Mohammad Naeem tha në intervistat për Al Jazeera TV se talebanët nuk donin të jetonin të izoluar. Ai tha se grupi respektonte të drejtat e grave dhe pakicave dhe lirinë e shprehjes brenda ligjit të sheriatit.
“Sot është një ditë e madhe për popullin afgan dhe muxhahedinët. Ata kanë qenë dëshmitarë të frytit të përpjekjeve dhe sakrificave të tyre për 20 vjet, “tha ai. “Falë Zotit, lufta ka mbaruar në vend.”
Naeem tha se talebanët donin të kishin marrëdhënie paqësore me vendet e huaja. “Ne i kërkojmë të gjitha vendeve dhe njësive të ulen me ne për të zgjidhur çdo çështje,” tha ai.
Tërheqja e Shteteve të Bashkuara nga vendi hapi rrugën për talebanët për të marrë pushtetin dhe mposhtur forcat afgane të sigurisë. Shumë qytete të mëdha ranë me pak ose aspak rezistencë, përfshirë qytetin kryesor të Jalalabad, të cilin talebanët e pushtuan të dielën.
Suhail Shaheen, një zëdhënës dhe negociator i talebanëve, tha për Associated Press të dielën se militantët do të zhvillojnë bisedime në ditët e ardhshme që synojnë krijimin e një “qeverie të hapur, gjithëpërfshirëse islamike”.
Por shumë afganë kanë frikë se talebanët do të kthehen në praktikat e ashpra të së kaluarës në imponimin e sheriatit, ose ligjit fetar islam. Gjatë sundimit të tyre 1996-2001, gratë nuk mund të punonin dhe u zbatuan dënime të tilla si vrasja me gurë, fshikullimi dhe varja. Vendi tani mund të përballet me kthimin e talebanëve në pushtet, pushtet që nëse është i ngjashëm me atë të viteve 1990, do të nënkuptonte një përkeqësim të lirive civile, veçanërisht për gratë dhe vajzat, liritë e të cilave u rritën këto 20 vjet.
Të dielën aeroporti u mbush me mijëra njerëz të dëshpëruar për të shpëtuar. Qindra afganë prisnin fluturimet, disa tërhiqnin bagazhet nëpër pista në errësirë, ndërsa gratë dhe fëmijët flinin pranë korridoreve të sigurisë.
Massouma Tajik, një analiste të dhënash 22-vjeçare ishte në mesin e qindra afganëve që prisnin me ankth në aeroportin e Kabulit për të hipur në një fluturim evakuimi. “Unë shoh njerëz duke qarë, ata nuk janë të sigurt nëse fluturimi i tyre do të ndodhë apo jo. As unë,” tha ajo.
Këshilli i Sigurimit i OKB-së do të mblidhet të hënën. Hapat që do të ndërmerren janë duke u debatuar. Diskutimet janë duke u zhvilluar midis këshilltarëve kryesorë të Shtëpisë së Bardhë se si duhet të adresojë Biden krizën në thellim, thanë zyrtarët të dielën.
Shqipëria ka pranuar të strehojë përkohësisht refugjatët afganë.
Ousmane Dembele shënoi një gol të rëndësishëm në fitoren 2:0 të Paris Saint-Germainit ndaj Bayern Munchenit, duke ndihmuar ekipin e tij të kualifikohet në gjysmëfinalen e Kupës së Botës për Klube.
Pas golit, Dembele bëri një festim të veçantë, duke nderuar kujtimin e ish-futbollistit të Liverpoolit, Diogo Jota, i cili së fundmi humbi jetën tragjikisht në një aksident trafiku në Spanjë, së bashku me vëllain e tij, Andre Silva.
Kjo fitore përforcon pozicionin e PSG-së në turneun ndërkombëtar, duke u afruar drejt finaleve.
Deputetët e Kuvendit të Kosovës nuk arritën të zgjedhin kryetarin e parlamentit edhe në tentimin e 42-të. Në këtë votim, vetëm 39 deputetë votuan pro krijimit të një komisioni që do të shqyrtojë mundësinë e votimit të fshehtë për zgjedhjen e kryeparlamentarit. Seanca u mbyll dhe pritet të vazhdojë pas dy ditësh.
Ndryshe nga herët e kaluara, votimi u zhvillua në një seancë që u mbajt në mbrëmje, pasi ajo e planifikuar për paraditen e së shtunës u shty për shkak të një alarmi të rremë për bombë në ndërtesën e Kuvendit.
Gjatë seancës, kryesuesi Avni Dehari ndërpreu fjalimet e deputeteve Ganimete Musliu nga PDK-ja dhe Jehona Lushaku nga LDK-ja, të cilat kërkonin rikthim të votimit në formë të hapur.
Që nga 15 prilli, deputetët janë mbledhur çdo dy ditë për të konstituar Kuvendin, por pa sukses. Lëvizja Vetëvendosje, si fituese e zgjedhjeve të 9 shkurtit, propozoi fillimisht Albulena Haxhiun për kryetare, por ajo nuk mori shumicën e votave. Më pas, VV-ja kërkoi ndryshim të mënyrës së votimit duke kaluar në votim të fshehtë.
Më 26 qershor, Gjykata Kushtetuese urdhëroi që Kuvendi të konstituohet brenda 30 ditëve. Megjithatë, interpretimi i këtij vendimi ka qenë i ndryshëm mes LVV-së dhe partive tjera. VV-ja argumenton se Kushtetuesja lejon ndryshimin e mënyrës së votimit, ndërsa partitë tjera kundërshtojnë këtë qëndrim.
Pas këtyre zhvillimeve, Partia Demokratike dhe Lidhja Demokratike i kanë drejtuar sërish Gjykatës Kushtetuese për sqarime të mëtejshme.
Deputeti i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Arben Gashi, ripotencoi qëndrimin se zgjedhja e kryetarit të Kuvendit duhet të bëhet me votim të hapur dhe se çdo ndryshim në procedurat kuvendare duhet të kalojë përmes mocionit procedural.
“Ndryshimi i çdo procedure kuvendare bëhet me mocion procedural. Mocioni procedural duhet të propozohet në seancë dhe të votohet së pari shmangia e rregullores me dy të tretat e deputetëve dhe pastaj ndryshimi i procedurës. Është e paarsyeshme të ndodhë diçka e tillë. Duhet të vazhdohet sipas vendimit që është marrë dhe mënyrës se si është votuar gjithmonë. Kryetari i Kuvendit duhet të zgjidhet me votën e hapur,” tha Gashi.
Ai u shpreh gjithashtu i qetë lidhur me situatën e sigurisë në Kuvend, pas paralajmërimit për një mjet shpërthyes.
“Policia dhe institucionet e sigurisë po e kryejnë punën e vetë. Ne të tjerët duhet t’i kryejmë punët tona,” deklaroi deputeti i LDK-së.
Seanca konstituive, e cila ishte paraparë të mbahej në orën 11:00, u shty për në orën 20:00 për shkak të paralajmërimit për një bombë brenda ndërtesës së Kuvendit. Pas kësaj, Policia e Kosovës kërkoi nga deputetët që ta lirojnë ndërtesën.
Deputetja e Partisë Demokratike të Kosovës, Vlora Çitaku, komentoi kërcënimin e sotëm me bombë në Kuvendin e Kosovës, i cili fatmirësisht doli të jetë i rrejshëm. Megjithatë, ajo theksoi se prirjet totalitare të Lëvizjes Vetëvendosje përbëjnë rrezik më të madh për vendin.
“Po aq sa janë të rrezikshme dhe të trishtueshme sulmet që po i bëhen Kuvendit nga jashtë, qoftë me kërcënime të rrejshme, në aq e mos më shumë janë të rrezikshme prirjet totalitare që i kemi nga Lëvizja Vetëvendosje dhe përpjekjet e tyre të vazhdueshme, tashmë pas publikimit të aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese, për të përmbysur rendin kushtetues,” tha Çitaku teksa hynte në sallën e Kuvendit për vazhdimin e seancës konstituive.