Published
3 years agoon
By
Betim GashiAssociated Press
Grumbullimi i ushtrisë ruse pranë Ukrainës ka rritur frikën në Kiev dhe Perëndim se Moska mund të ketë plane për pushtimin e Ukrainës.
Tensionet mbi Ukrainën shënojnë një përkeqësim të ri të raporteve ndërmjet Rusisë dhe Aleancës Veri-Atlantike (NATO), që më herët ishin aq të mira, saqë presidenti rus, Vladimir Putin kishte përmendur edhe mundësinë e bashkimit të vendit të tij në aleancën ushtarake.
Më poshtë mund të mësoni më shumë për raportet Rusi-NATO:
Lufta e Ftohtë dhe kolapsimi i komunizmit
Për dekada me radhë gjatë Luftës së Ftohtë, Bashkimi Sovjetik dhe aleatët e Traktatit të Varshavës në Evropën Qendrore dhe Lindore kishin raporte të tensionuara me NATO-n.
Tensionet u ulën në vitet 1980 kur lideri sovjetik, Mikhail Gorbachev vendosi të reformonte Bashkimin Sovjetik dhe shtyu përpara reformat demokratike në shtetet e bllokut lindor. Gorbachev nuk tentoi që të parandalonte rënien e regjimeve komuniste në mesin e aleatëve. Ai po ashtu u pajtua shpejt për bashkimin e Gjermanisë Lindore dhe Perëndimore pas rënies së Murit të Berlinit më 1989.
Gjatë bisedimeve për bashkimin e Gjermanisë, Gorbachev mori premtime nga Perëndimi se NATO-ja nuk do të zgjerohen nga lindja, por ai kurrë nuk i dokumentoi këto zotime verbale.
I zënë me krizat politike dhe ekonomike që pasuan pas rënies së Bashkimit Sovjetik më 1991, presidenti i atëhershëm rus, Boris Yeltsin i kushtoi pak vëmendje anëtarësimit në NATO të Polonisë, Hungarisë dhe Republikës Çeke më 1999.
Në të njëjtin vit, fushata ajrore e NATO-s ndaj Serbisë së sotme– një aleate e Rusisë –, që i dha fund luftës në Kosovë, shënoi përçarjen e parë të madhe midis Moskës dhe NATO-s që prej rënies së Bashkimit Sovjetik.
Ardhja në pushtet e Putinit
Pasi Putini mori pushtetin më 2000, ai lëvizi shpejt që të përmirësojë raportet me Perëndimin, madje duke bërë deklarata për anëtarësimin e mundshëm të Rusisë në NATO.
Lord George Robertson, që ishte Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s në periudhën 1999-2004, së fundmi ka rikujtuar se si Putini e kishte pyetur atë nëse Aleanca do ta ftonte Rusinë dhe se si ai ishte ofenduar kur Robertsoni i ishte përgjigjur se Moska do të duhej të aplikonte për anëtarësim, si çdo shtet tjetër kandidat.
Putini më vonë kishte thënë se NATO nuk kishte vullnet që Rusia t’i bashkohej, sepse sipas tij, Perëndimi kishte frikë nga fuqia e Moskës dhe nga qëndrimi i pavarur.
Por, përderisa eksploronte idenë e anëtarësimit të mundshëm në NATO, Putini kishte lëvizur drejt krijimit të raporteve më të ngushta politike dhe të sigurisë me Uashingtonin dhe aleatët e tij.
Pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit 2001, Putini ishte lideri i parë i huaj që e telefonoi presidentin e atëhershëm amerikan, George W.Bush për t’i ofruar ndihmë. Ai po ashtu mirëpriti dërgimin e forcave ushtarake amerikane në bazat e vendosura në ish-republikat sovjetike në Azinë Qendrore, teksa SHBA-ja nisi luftën në Afganistan. Një tjetër gjest i vullnetit të mirë ishte kur Putini mbylli bazat e epokës sovjetike në Kubë dhe Vietnam.
Edhe pse anëtarësimi i Moskës në NATO nuk u materializua kurrë, Rusia dhe Aleanca Veri-Atlantike më 2002 u pajtuan që të krijojnë një këshill për të koordinuar politikat dhe për të bashkëpunuar në luftën kundër terrorizimit dhe çështje të tjera.
Përkeqësimi i sërishëm i raporteve
Raportet Rusi-NATO filluan të përkeqësohen më 2002, pasi Uashingtoni u tërhoq nga një traktat i kohës së Luftës së Ftohtë, përmes së cilit ndalohej mbrojtja kundër raketave balistike. Këtë lëvizje Moska e pa si një kërcënim potencial për frenimin e ambicieve të saja bërthamore.
Lufta e SHBA-së në Irak më 2003 po ashtu u kritikua ashpër ndaj Moska, që çoi në përkeqësimin e mëtejmë të raporteve. Moska u zemërua edhe më shumë kur më 2004, Bullgaria, Rumania, Sllovakia, Sllovenia dhe ish-republikat sovjetike, Estonia, Lituania dhe Letonia iu bashkuan NATO-s.
Tensionet ndërmjet Perëndimit dhe Rusisë u rritën edhe më tej më 2004 pas protestave në Ukrainë që çuan në anulimin e fitores në zgjedhjet presidenciale të një kandidati të mbështetur nga Kremlini. Moska i pa ato protesta dhe rrëzimin pak kohë më herët të liderit në Gjeorgji, si ndërhyrje të frymëzuar nga Perëndimi, në shtetet shumë pranë Rusisë.
Gjatë një fjalimi në konferencën e sigurisë në Mynih të Gjermanisë më 2007, Putini kritikoi ashpër lëvizjet e SHBA-së në mbarë botën, duke thënë se Uashingtoni “ka kapërcyer kufijtë e tij kombëtarë në çdo mënyrë” dhe e quajti zgjerimin e NATO-s drejt lindjes “një provokim serioz”.
Lufta Rusi-Gjeorgji
Rusia u ankua kur NATO-ja premtoi anëtarësimin e Ukrainës dhe Gjeorgjisë, gjatë një samiti të mbajtur në Bukuresht të Rumanisë në prill të vitit 2008. Moska e pa këtë si një goditje ndaj interesave të saj jetike të sigurisë.
Katër muaj më vonë, Rusia e shpartalloi Gjeorgjinë gjatë një lufte pesëditore që shpërtheu kur shteti i Kaukazit Jugor përdorin forcën teksa tentoi të rimarrë kontrollin mbi provincën e Osetisë Jugore, provincë separatiste e mbështetur nga Moska.
Rusia menjëherë njohu Osetinë Jugore dhe provincën tjetër separatiste të Gjeorgjisë, Abkhazinë, si shtete të pavarura dhe forcoi terrenin e saj ushtarak në atë pjesë.
Konflikti në Ukrainë: Masa dhe kundërmasa
Më 2014, presidenti ukrainas, Viktor Yanukovych, një politikan i afërt me Moskën, u rrëzua nga pushteti përmes protestave masive që shpërthyen pasi ai vendosi që të heqë dorë nga një marrëveshje me Bashkimin Evropian në favor të raporteve më të ngushta me Moskën.
Rusia u përgjigj duke aneksuar Gadishullin ukrainas të Krimesë dhe duke mbështetur separatistët në lindje të Ukrainës, në zonën që njihet si Donbas. Konflikti ndërmjet separatistëve dhe forcave qeveritare të Ukrainës tashmë ka hyrë në vitin e tetë. Nga ky konflikt janë vrarë mbi 14,000 persona dhe përpjekjet për zgjidhje diplomatike të tij kanë dështuar. Moska mohon çdo përfshirje në konflikt, duke thënë se rusët që u janë bashkuar separatistëve, e kanë bërë këtë në mënyrë vullnetare.
SHBA-ja dhe aleatët e saj kanë vendosur sanksione ndaj Moskës dhe NATO-ja ka pezulluar çdo bashkëpunim praktik me Rusinë, duke vendosur forcat e saj afër Rusisë. Kremlini ka thënë se vendosja e forcave të NATO-s dhe stërvitjet ushtarake pranë kufijve të tij paraqesin kërcënim për sigurinë.
Në muajin tetor, Rusia pezulloi misionin e saj në NATO dhe urdhëroi mbylljen e zyrës së Aleancës në Moskë, pasi NATO tërhoqi akreditimin e tetë zyrtarëve rusë në selinë në Bruksel, për shkak të pretendimeve se zyrtarët kishin lidhje me inteligjencën ruse.
Tensionet janë rritur edhe më tej gjatë muajit të fundit pas grumbullimit të ushtrisë ruse pranë kufirit me Ukrainën. Putini mohon se ka plane për ta sulmuar Ukrainën, por ka kërkuar zotimin e Perëndimit se NATO nuk do ta pranojë Ukrainën në Aleancë dhe nuk do të dërgojë forca atje – kërkesa këto që Rusia i ka përshkruar si “vija të kuqe”.
Gjatë një takimi virtual javën e kaluar, presidenti amerikan, Joe Biden e paralajmëroi Putinin për “pasoja të rënda” nëse Rusia e pushton Ukrainën, por premtoi se do të zhvillojë konsultime për të adresuar shqetësimet ruse.
Hapat e ardhshëm për NATO-n dhe Rusinë
Besueshmëria e NATO-s varet nga garancitë e saj të përbashkëta të mbrojtjes, që njihen si Neni 5, sipas të cilit, një sulm ndaj një shteti anëtar konsiderohet sulm ndaj të gjithë anëtarëve të NATO-s. Besueshmëria e saj po ashtu varet edhe nga angazhimi për të ofruar anëtarësim për çdo vend evropian që mund të kontribuojë në sigurinë në Evropë dhe Amerikë të Veriut. Por, si Ukraina ashtu edhe Gjeorgjia kanë konflikte të pazgjidhura brenda territoreve të tyre dhe anëtarësimi i tyre në Aleancë do të obligonte të 30 shtetet anëtare t’i mbronin ushtarakisht këto dy shtete.
Rusia dëshiron që Perëndimi të bëjë zotime ligjore se nuk do të dërgojë forca dhe armë në Ukrainë, dhe javën e kaluar Ministria e Jashtme ruse kërkoi që NATO të heqë dorë nga premtimi i dhënë më 2008 për anëtarësimin e Ukrainës dhe Gjeorgjisë.
SHBA-ja dhe aleatët e tjerë në NATO kanë hedhur poshtë kërkesat e Rusisë.
“Raportet e NATO-s me Ukrainën do të vendosen nga 30 shtetet anëtare të NATO-s dhe Ukraina, dhe nga askush tjetër”, deklaroi javën e kaluar Sekretari i Përgjithshëm i Aleancës, Jens Stoltenberg.
Putini kundërshtoi këtë qëndrim të NATO-s duke thënë se përderisa Ukraina është e lirë që të vendosë për marrëveshjet e saj të sigurisë, ato nuk duhet ta kërcënojnë Rusinë.
“Sigurisht, çdo vend ka të drejtë të zgjedhë për mënyrën më të pranueshme për të garantuar sigurinë e tij, por kjo duhet të bëhet në atë mënyrë që të mos cenojë interesat dhe të minojë sigurinë e shteteve të tjera, në këtë rast të Rusisë”, tha Putin.
“Siguria duhet të jetë globale dhe të mbulojë të gjithë njësojë”, shtoi presidenti rus.
(RFE)
You may like
Bota
Suedia dhe Finlanda u bëjnë thirrje banorëve të bëhen gati për mundësinë e luftës
Published
11 hours agoon
November 18, 2024By
UBT NEWSSuedia dhe Finlanda kanë intensifikuar përpjekjet për të përgatitur qytetarët e tyre për mundësinë e luftës, duke dërguar mesazhe të fuqishme përmes mjeteve të ndryshme informative. Suedia ka nisur të shpërndajë rreth pesë milionë pamflete, duke i kërkuar banorëve të përgatiten për emergjenca të mundshme, përfshirë një mundësi të mundshme lufte. Kjo është pjesë e një përpjekjeje të gjerë për të rritur ndërgjegjësimin dhe gatishmërinë e popullsisë për t’u përballur me kriza të ndryshme.
Në të njëjtën linjë, Finlanda ka lansuar një faqe të re interneti, duke ofruar informacion dhe udhëzime për përgatitjen e banorëve të saj për situata emergjente dhe krizash. Ky informacion është një përpjekje për t’i siguruar qytetarët që të jenë të gatshëm për të përballuar pasojat e mundshme të tensioneve të sigurisë dhe përballjes me një krizë ushtarake.
Të dy shtetet kanë kaluar një periudhë transformimi të thellë në politikën e sigurisë që nga fillimi i luftës në Ukrainë, në shkurt të vitit 2022. Pas agresionit të Rusisë ndaj Ukrainës, Suedia dhe Finlanda heqën dorë nga politika e neutralitetit që kishin ndjekur për dekada dhe u bashkuan me aleancën ushtarake të NATO-s, një vendim kyç në kontekstin e rritjes së kërcënimeve nga Rusia.
Përgjigja e Suedisë ka qenë më e thelluar dhe ka përfshirë një udhëzues të quajtur “Nëse përballemi me krizë apo luftë”, i cili ofron informacione se si duhet të përgatiten qytetarët për situata të jashtëzakonshme si lufta, katastrofat natyrore, dhe sulmet kibernetike. Ky udhëzues është një version i përditësuar i një pamfleti që është lëshuar për herë të parë nga Suedia gjatë Luftës së Ftohtë në vitin 1961. Ai është shpërndarë pesë herë që nga Lufta e Dytë Botërore dhe përditësimi i vitit 2024 ka si fokus përgatitjen për një mundësi lufte të drejtpërdrejtë.
Mikael Frisell, drejtues i Agjencisë Suedeze të Kontigjencave Civile, tha se “situata e sigurisë është serioze dhe duhet të forcojmë qëndrueshmërinë për t’u përballur me kriza apo edhe ndonjë luftë”. Ai theksoi se udhëzuesi ofron informacione të detajuara se si duhet të sigurohen ushqimi dhe uji në rast emergjencash. Ky udhëzues do të shpërndahet gjatë dy javëve të ardhshme në 5.2 milionë shtëpi në Suedi, përfshirë përkthime në disa gjuhë të tjera.
Po ashtu, në Finlandë, një shtet që ndan një kufi prej 1.340 kilometrash me Rusinë, Qeveria ka lansuar një uebfaqe të dedikuar për t’u ofruar qytetarëve informacion të detajuar lidhur me përgatitjen për krizën. Ky hap i fundit është një vazhdim i politikave të sigurisë të përforcuara, të cilat përfshijnë gjithashtu trajnime dhe fushata ndërgjegjësimi për banorët që të jenë të përgatitur për çdo zhvillim të mundshëm.
Ky informacion vjen pas një periudhe të gjatë tensionesh dhe pasigurie që ka përfshirë Europën Lindore pas pushtimit rus të Ukrainës. Lufta ka shkaktuar humbje të mëdha jetësh dhe ka detyruar miliona njerëz të largohen nga shtëpitë e tyre. Perëndimi ka reaguar ndaj veprimeve agresive të Rusisë me sanksione ekonomike të ashpra, ndërkohë që shtetet si Suedia dhe Finlanda kanë forcua sigurinë dhe gatishmërinë e tyre përballë rrezikut të mundshëm.
Me gjithë këto hapa, Suedia dhe Finlanda po bëjnë gjithçka që mundet për të siguruar se qytetarët e tyre janë të gatshëm për të përballuar çdo lloj krize të mundshme, duke i ofruar atyre mjete dhe udhëzime të nevojshme për të mbijetuar dhe ruajtur sigurinë në një periudhë të pasigurt./ASP/
Bota
Mbretëresha Elizabeth refuzoi çmimin Nobel për Paqen
Published
11 hours agoon
November 18, 2024By
UBT NEWSMbretëresha Elizabeth II, monarkja më jetëgjatë e Mbretërisë së Bashkuar dhe liderja e Komonuelthit për gati 71 vjet, ka refuzuar një nga nderimet më të mëdha ndërkombëtare, Çmimin Nobel për Paqen, gjatë mbretërimit të saj. Ky detaj u zbulua nga një oborrtar i lartë, që ndau një sekret të panjohur deri më tani për publikun.
Sipas raportimeve të Daily Mail, burimi i brendshëm tha se Mbretëresha “nuk e donte nderin” e një çmimi kaq të rëndësishëm. Edhe pse ishte nderuar gjatë gjithë karrierës së saj me shumë çmime për shërbimin e palodhur publik dhe angazhimin e saj për paqen dhe stabilitetin global, ajo kishte refuzuar një prej nderimeve më prestigjioze që mund të merrej, Çmimin Nobel për Paqen.
Misteri i refuzimit të çmimit ende mbetet i paqartë, por një fjalim i njohur i Mbretëreshës Elizabeth nga rinia e saj mund të ofrojë disa shpjegime. Kur ishte vetëm 21 vjeç, në vitin 1947, ajo tha: “Unë deklaroj para jush se e gjithë jeta ime, qoftë e gjatë apo e shkurtër, do t’i kushtohet shërbimit ndaj jush.” Ky angazhim i thellë për shërbimin dhe dedikimi për popullin e saj mund të jetë një indikacion i qëndrimit të saj të rezervuar ndaj çmimeve dhe nderimeve personale.
Mbretëresha Elizabeth, e cila u nda nga jeta më 8 shtator 2022, la një trashëgimi të pasur dhe një influencë të jashtëzakonshme në historinë e Mbretërisë së Bashkuar dhe Komonuelthit. Refuzimi i saj i Çmimit Nobel për Paqen është një tjetër shembull i përvujtërisë dhe përkushtimit të saj të pashoq ndaj shërbimit publik./UBTNews/
Lajmet
Mjekë e infermierë në listën e 47 të akuzuarve për vdekjen e 10 foshnjave në Turqi
Published
11 hours agoon
November 18, 2024By
UBTnewsMjekët, infermierët dhe një shofer ambulance janë midis 47 personave të akuzuar për vdekjen e 10 foshnjave në një skemë të dyshuar për të mashtruar sistemin e sigurimeve shoqërore të Turqisë.
Të pandehurit akuzohen për transferimin e foshnjave në njësitë neonatale në 19 spitale private, ku dyshohet se mbaheshin për trajtime të zgjatura dhe ndonjëherë të panevojshme, raporton AP.
Të paktën 10 foshnja thuhet se kanë vdekur vitin e kaluar për shkak të neglizhencës ose gabimeve mjekësore në objektet që nuk ishin të pajisura për t’u ofruar atyre trajtimin e duhur mjekësor.
Në gjyqin në Stamboll, prokurorët pretendojnë se të pandehurit gjithashtu falsifikuan raportet për t’i bërë foshnjat të dukeshin se kishin kushte më të rënda shëndetësore sesa kishin në të vërtetë për të marrë pagesa nga shërbimi shtetëror i sigurimeve shoqërore.
Të pandehurit kryesorë kanë mohuar çdo akuzë, duke pretenduar se kanë marrë vendimet më të mira të mundshme dhe përballen me dënimin për pasoja të padëshiruara.
Rasti, i cili doli në dritë muajin e kaluar, shkaktoi zemërim publik dhe nxiti thirrje për të forcuar mbikëqyrjen e sistemit të kujdesit shëndetësor të Turqisë, ndërsa autoritetet turke që atëherë kanë hequr licencat dhe kanë mbyllur nëntë nga 19 spitalet e implikuar në skandal.
Dr. Firat Sari, i pandehuri kryesor që drejtonte njësitë e kujdesit intensiv neonatal në disa spitale private në Stamboll, përballet me një dënim të mundshëm deri në 583 vjet burg.
Bota
Tërbim në Rusi për përshkallëzimin serioz të luftës me Ukrainën
Published
12 hours agoon
November 18, 2024By
UBT NEWSVendimi i presidentit amerikan Joe Biden për të lejuar Ukrainën të përdorë raketa me rreze të gjatë veprimi, të furnizuara nga SHBA-ja, për të sulmuar brenda territorit rus ka shkaktuar një reagim të ashpër në Rusi, duke rritur shqetësimet për përshkallëzimin e mëtejshëm të konfliktit me Ukrainën.
Ky vendim është përshkruar nga media ruse si një “hap i paprecedentë”, i cili mund të çojë në pasoja katastrofike. Gazeta qeveritare ruse Rossiyskaya Gazeta e ka cilësuar atë si një nga vendimet më provokuese të administratës Biden, ndërsa deputeti i njohur rus Leonid Slutsky dhe senatori Vladimir Dzhabarov kanë paralajmëruar se ky veprim mund të çojë në një përshkallëzim serioz të luftës, madje duke e konsideruar si një hap të mundshëm drejt Luftës së Tretë Botërore.
Përveç kritikave të tjera të zyrtarëve rusë, që e kanë cilësuar këtë vendim si një “përshkallëzim të parashikueshëm”, mungon një reagim direkt nga presidenti Vladimir Putin. Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, tha se një vendim i tillë do të përshkallëzonte tensionet dhe do të krijonte një situatë të re përfshirjeje të SHBA-së në konfliktin me Ukrainën. Peskov e akuzoi administratën Biden se po “hedh benzinë në zjarr”, duke vazhduar të nxisë tensionin rreth konfliktit.
Në anën tjetër, liderët perëndimorë kanë theksuar se Rusia është ajo që po e nxit luftën, duke përfshirë trupa nga Koreja e Veriut për të luftuar përkrah forcave ruse dhe duke vazhduar sulmet ndaj Ukrainës. Kjo ka krijuar një hendek të thellë mes këndvështrimeve të Perëndimit dhe Kremlinit, që vazhdon të kërcënojë se do të shohë çdo përpjekje për të lejuar Ukrainën të përdorë raketa me rreze të gjatë si pjesëmarrje të drejtpërdrejtë të vendeve të NATO-s në luftën kundër Rusisë.
Në përgjigje të kërcënimeve të mundshme, Putin ka paralajmëruar në të kaluarën se një përshkallëzim i tillë do të sillte pasoja të rënda, duke përfshirë mundësinë e përdorimit të armëve bërthamore nga Rusia. Ai gjithashtu ka theksuar se nëse Ukraina mund të furnizohet me raketa për të goditur territorin rus, Rusia mund të bëjë të njëjtën gjë duke furnizuar kundërshtarët perëndimorë me armë të ngjashme që do të mund të sulmonin objektivat në vende të tjera.
Ndërkohë, reagimet në Rusi janë të përziera. Disa ekspertë ushtarakë kanë sugjeruar se këto raketa, si ato ATACMS, janë parë tashmë nga forcat ruse gjatë sulmeve në Krime dhe se vendimi i Biden mund të ketë ndikim më të madh në politikën e ardhshme amerikane, kur presidenti i zgjedhur Donald Trump të marrë detyrën. Trump ka shprehur disa herë skepticizëm ndaj ndihmës ushtarake për Ukrainën, dhe kjo mund të ndikojë në llogaritjet e Kremlinit./UBTNews/
Dalin rezultatet/Sa orë duhet të qëndrojmë në telefon?
Për të huajt, ky qenka qyteti më i shtrenjtë në botë
Suedia dhe Finlanda u bëjnë thirrje banorëve të bëhen gati për mundësinë e luftës
Vëzhguesi i UEFA-s zbulon se kur do të jepet vendimi për Rumani-Kosovë
Mos e mbani asnjëherë teshtimën tuaj!
Çfarë është ATACMS: Sistemi raketor që do të përdorin ukrainasit në territorin rus
Mbretëresha Elizabeth refuzoi çmimin Nobel për Paqen
Portretet digjitale të Shakespearit nga zëri i aktorëve të mëdhenj!
Mjekë e infermierë në listën e 47 të akuzuarve për vdekjen e 10 foshnjave në Turqi
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman