

Shëndeti
12 shenja se shpirt juaj është i lodhur, jo trupi juaj
Published
5 years agoon
By
Esad DujakaKur njerëzit ndihen të rraskapitur, instinkti i tyre i parë është të kontrollojnë shëndetin e tyre. Sidoqoftë, shkaku i rraskapitjes nuk duhet të kërkohet gjithmonë në trup, pasi shpirti gjithashtu mund të jetë i lodhur.
Mendimet për të ardhmen tuaj ju lënë të ndjeheni të frikësuar dhe të pasigurt.
Kur shpirti është i rraskapitur, nuk ju jep një pasqyrë të qartë të së ardhmes, drejtimin tuaj për të ardhmen. Pa një ide se ku po shkoni dhe çfarë po bëni për të arritur, ju do të mbeteni duke u endur pa qëllim.
Kjo mund të krijojë siklet të madh. Mendimet për të ardhmen dhe atë që do të vijë shpesh janë të parezistueshme dhe të frikshme kur nuk po planifikoni.
Lodhja e shpirtit ndodh kur nuk arrijmë të kujdesemi siç duhet për veten në një nivel shpirtëror. Është e ngjashme me kujdesin për një llogari bankare, e cila është në ekuilibër nëse nuk marrim më shumë prej saj sesa vendosim në të.
Simptoma fizike, të tilla si dhimbje të pashpjegueshme – shpesh kur mendojmë për çështjet e shpirtit, harrojmë se çdo aspekt i qenies sonë është i lidhur. Lufta e zemrës dhe e shpirtit mund të shfaqet në të vërtetë në një mënyrë fizike. Këto përfshijnë ndjenjën e dhimbjes dhe tensionit, marramendje, të përzier, vizion të paqartë, dhimbje koke dhe migrenë, dhimbje të pashpjegueshme.
Sulme paniku – kur shpirti lodhet, ne përpiqemi të gjejmë paqen në këtë botë të errët, konfuze dhe sfiduese. Kjo mund të çojë në një ndjenjë të shtuar të ankthit, e cila është e pamëshirshme. Një sulm i papritur i ankthit kronik mund të çojë në sulme të lehta paniku, shpesh pa paralajmërim ose shpjegim të qartë.
Qëndrueshmëria më e dobët e çdo problemi – jeta gjithmonë na vë sfida në rrugën tonë dhe ne normalisht kemi forcë të mjaftueshme për t’i përballuar ato. Sidoqoftë, kur shpirti është i lodhur, ne ndjehemi “të dobët” dhe të ngarkuar. Atëherë edhe përballja me problemin më të vogël duket sikur jemi në një arenë me luanë.
Probleme me pagjumësinë – natën ndiheni jashtëzakonisht të shqetësuar dhe nuk mund ta qetësoni mendjen tuaj dhe kjo është arsyeja pse nuk mund të bini në gjumë. Nëse ende arrini të bini në gjumë keni ëndrra intensive dhe realiste dhe madje edhe makthe.
Pavarësisht se sa flini, ndiheni të rraskapitur – një gjumë i mirë ndihmon dhe forcon shumë trupin dhe mendjen, por kur shpirti është i rraskapitur, as gjumi nuk ndihmon. Edhe kur arrini të bini në gjumë, zgjoheni të lodhur sikur nuk keni fjetur fare.
Ndjenjat negative të hidhërimit, zemërimit ose xhelozisë kontrollojnë mendjen tuaj – gjithçka rreth nesh krijohet dhe kontrollohet nga energjia që ndiejmë si pozitivisht dhe negativisht.
Kur shpirti është i lodhur, ai nuk punon më për të menaxhuar këtë energji në jetën tonë. Si rezultat, energjia negative rritet. Shkakton ndjenja toksike, përfshirë zemërimin, zhgënjimin, hidhërimin, zilinë dhe xhelozinë. Ai i lufton këto ndjenja sepse ato janë shkatërruese.
Ndjenja e thellë e vetmisë – shumë që përjetojnë lodhje të shpirtit do të ndihen larg nga miqtë dhe anëtarët e familjes. Nuk do të jetë distancë fizike por mendore, emocionale dhe shpirtërore.
Çorientimi – kur shpirti është i lodhur, papritmas mund të ndiheni të ndarë, sikur të mos jeni në një mendje me botën. Ju mund të ndiheni sikur mendja, trupi dhe shpirti juaj nuk janë në harmoni. Kjo ndjenjë përshkruhet më së miri si çorientim dhe mund të pengojë përparimin e mëtejshëm.
Lodhja fizike – kjo është një pikë konfuze për ata që përpiqen të kuptojnë ndryshimin midis rraskapitjes fizike dhe shpirtërore. Shpesh lodhja shpirtërore shkakton lodhje fizike dhe personi ndihet i kulluar dhe i demotivuar.
Konfuzion – nëse dikush ju pyet se si ndiheni, ju nuk arrini të përgjigjeni sepse nuk mund ta përshkruani atë. Në fakt, ju nuk jeni as i sigurt se si ndiheni.
Mendimet për të ardhmen shkaktojnë frikë dhe pasiguri – kur shpirti është i rraskapitur ndiheni pa qëllim, dhe mendimet për të ardhmen ju duken të frikshme.
Emocionet dhe ndjenjat janë më intensive se kurrë më parë – ka nga ata që janë shumë të ndjeshëm dhe emocionalë dhe e përjetojnë secilën përvojë thellë dhe pa përmbajtje, ndërsa të tjerët dinë më mirë sesi t’i menaxhojnë ndjenjat e tyre. Sidoqoftë, nëse shpirti është i rraskapitur, edhe ata me kontrollin më të madh do të mbingarkohen me emocione.
Çfarë mund të bësh?
Ndërsa nuk ka asnjë garanci që ju të mund të shmangni rraskapitjen e shpirtit, pasi është një kusht që na ndodh herë pas here, ka hapa që mund të ndërmerrni.
Kjo do t’ju ndihmojë të pushoni, të rikuperoni dhe të ri-energjizoni shpirtin tuaj.
Meditimi do t’ju lejojë të qetësoni mendjen tuaj dhe të zvogëloni stresin dhe ndikimet negative në jetë.
Ndihmon gjithashtu për të pastruar shtëpinë tuaj pasi atëherë qëndrimi në të do t’ju japë një ndjenjë sigurie dhe rehati.
Ju gjithashtu mund të vendosni kristale në shtëpi që tërheqin energji pozitive.
Një nga mënyrat më efektive është të kesh një bisedë të sinqertë dhe të thellë me një mik apo psikoterapeut të mirë përmes telefonit ose në internet.

Një dentiste ka zbuluar se një veprim i zakonshëm, që shumica e njerëzve e praktikojnë gjatë larjes së dhëmbëve, mund të jetë një gabim për ju.
Sipas Dr. Deepa Chopra, një eksperte me mbi 18 vite përvojë, shpëlarja e gojës pas larjes është një nga gjërat më të këqija që mund të bëni për dhëmbët tuaj.
“Mund të duket si veprimi i duhur, por shpëlarja menjëherë pas larjes largon fluorin nga pasta e dhëmbëve — dhe pikërisht ai është përbërësi që mbron dhëmbët nga prishja”, shpjegon Dr. Chopra. “Shtresa e mbetur e pastës së dhëmbëve është aty për një arsye — nuk duhet të largohet menjëherë”.
Në vend të shpëlarjes, rekomandon të pështyni tepricën e pastës dhe të shmangni ujin menjëherë pas larjes.
Një tjetër gabim i zakonshëm që përmend Dr. Chopra është përdorimi i shpëlarësit të gojës menjëherë pas larjes së dhëmbëve. “Edhe pse mund të duket si një zakon i mirë, në të vërtetë largon sërish fluorin”, tha ajo.
“Nëse përdorni shpëlarës goje, është më mirë ta bëni përpara larjes së dhëmbëve ose në një kohë tjetër të ditës, për shembull pas drekës”.
Ajo ndan edhe disa këshilla të tjera të rëndësishme për higjienën orale:
Lani dhëmbët për të paktën dy minuta, dy herë në ditë, për të larguar pllakën bakteriale e parandaluar sëmundjet e mishrave të dhëmbëve.
Lani dhëmbët para mëngjesit, kjo ndihmon në aktivizimin e pështymës, e cila mbron zgavrën e gojës dhe ndihmon në eliminimin e erës së keqe të mëngjesit.
Prisni 30 deri në 60 minuta pas ngrënies për të larë sërish dhëmbët, sepse larja menjëherë pas ushqimit mund të dobësojë smaltin.
Mos harroni të pastroni edhe gjuhën, pasi bakteret në sipërfaqen e saj janë një ndër shkaktarët kryesorë të erës së keqe të gojës.
“Disa ndryshime të vogla në rutinën tuaj të larjes së dhëmbëve mund të sjellin një ndikim të madh”, thekson Dr. Chopra.
“Higjiena orale e mirë nuk ka pse të jetë e ndërlikuar — mjafton të bëhet siç duhet”.
Shëndeti
A je shumë e re për një mamografi? Ja çfarë duhet të dish
Published
3 days agoon
May 14, 2025
Rastet e kancerit tek të rinjtë janë në rritje. Grupmosha e vetme që ka shënuar rritje të rasteve me kancer nga viti 1995 deri në 2020 është ajo e të rinjve. Kjo ka bërë që shumë njerëz të pyesin: “Kur është momenti i duhur për të bërë një mamografi?”
Kur duhet të bëni një mamografi?
Sipas Dr. Arif Kamal, zyrtar i lartë në Shoqatën Amerikane të Kancerit, gratë duhet të fillojnë të konsiderojnë mamografinë që në moshën 40-vjeçe ta diskutojnë me mjekun e tyre.
Ai rekomandon që mamografia të bëhet çdo vit pas kësaj moshe.
“Ulja e moshës për mamografinë në 40 vjeç është një hap i rëndësishëm, sepse çdo vit diagnostikohen rreth 60,000 raste me kancer gjiri tek gratë nën 50 vjeç,” shpjegon Dr. Stacy Smith-Foley, drejtoreshë e Qendrës së Gjirit në CARTI.
Përveç kësaj, ndryshimi i moshës së rekomanduar synon të adresojë edhe pabarazitë në shëndet. P.sh, gratë me ngjyrë kanë më shumë gjasa të diagnostikohen me kancer gjiri para 40 vjeç e kanë normë vdekshmërie 40% më të lartë se tjerat.
Po rritja e rasteve me kancer tek të rinjtë?
Ndërsa shqetësimi për rritjen e rasteve të kancerit tek të rinjtë është i kuptueshëm, Dr. Kamal thotë se nuk ka ende prova të mjaftueshme për të ndryshuar rekomandimet dhe për të nisur mamografinë para moshës 40 vjeç, përveç rasteve me faktorë rreziku.
Cilët janë faktorët e rrezikut?
Nëse keni faktorë të caktuar rreziku, mund të jetë e nevojshme të filloni kontrollet më herët. Disa prej tyre përfshijnë:
• Historia familjare: Nëse keni një familjar (nënë, motër, baba, vëlla) me kancer gjiri, rekomandohet të nisni mamografinë 10 vjet para moshës kur u diagnostikua ai person.
• Ekspozimi ndaj rrezatimit: Nëse keni pasur ekspozim të hershëm ndaj rrezatimit, në rastet e skanimeve të shumta për probleme me zemrën apo mushkëritë, duhet ta diskutoni me mjekun.
• Mosha e menstruacioneve të para: Gratë që kanë pasur menstruacionet e para në moshë të hershme (10-11 vjeç) janë më të rrezikuara se ato që i kanë pasur në moshën 13-14 vjeç, për shkak të ekspozimit më të gjatë ndaj estrogjenit.
• Shtatzënia dhe gjidhënia: Gratë që nuk kanë pasur fëmijë ose nuk kanë ushqyer me gji kanë rrezik më të lartë, sepse shtatzënia dhe gjidhënia reduktojnë ekspozimin ndaj hormoneve.
• Sindromat e kancerit: Nëse në familje ka raste me kancer të stomakut, gjirit, vezoreve apo edhe të zorrës së trashë, mund të jeni më të rrezikuara. Mund të jetë e nevojshme të bëni teste gjenetike dhe të filloni kontrollet më herët.
Pra, a duhet të shqetësoheni?
Nëse nuk keni faktorë të lartë rreziku, ndiqni rekomandimet për të filluar mamografinë në moshën 40 vjeç. Nëse keni ndonjë nga faktorët e mësipërm, është e rëndësishme të flisni me mjekun për të përcaktuar planin më të mirë. Në çdo rast, kontrolli i rregullt dhe njohja e trupit tuaj është hap i mirë drejt parandalimit dhe zbulimit të hershëm.
Shëndeti
IKSHPK raporton për rritje të rasteve të fruthit “si pasojë e mosvaksinimit”
Published
3 days agoon
May 14, 2025By
UBTnews
Në Kosovë janë shënuar nëntë raste të fruthit në javën e dytë të majit tek fëmijët nga 1 deri në 5 vjeç, njoftoi të mërkurën Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKSHPK).
Instituti njoftoi në Facebook se 4 raste janë raportuar nga Ferizaj; 2 nga Shtimja dhe nga 1 rast në Lipjan, Graçanicë dhe Fushë Kosovë.
Të gjitha rastet kanë të bëjnë më fëmijë të pavaksinuar me vaksinën kundër fruthit MMR (fruth, rubeollë dhe shyta).
“IKSHPK tërheq vërejtjen se nuk bëhet fjalë më vetëm për raste të importuara, por për raste të fruthit të shfaqura brenda komunitetit në Kosovë, drejtpërdrejt si pasojë e mosvaksinimit”, thuhet në njoftim.
Në fillim të këtij viti, IKSHPK tha se “nuk pritej” të kishte ndonjë shpërthim të sëmundjes, pasi shkalla e vaksinimit të fëmijëve kundër saj “është e lartë”.
Nga IKSHPK-ja thonë se shkalla e vaksinimit kundër fruthit në Kosovë është mbi 90%.
Normat e vaksinimit me dozën e parë të vaksinës MMR ranë nga 96% në vitin 2019 në 93% në vitin 2022 në të gjithë Evropën. Marrja e dozës së dytë, ndërkaq, ra nga 92% në 91%./REL/

Dridhja e duarve gjatë stresit është një reagim i zakonshëm i trupit ndaj tensionit emocional dhe fizik.
Ky fenomen, i njohur si “tremor”, ndodh për shkak të ndryshimeve në sistemin nervor dhe hormonal që ndodhin gjatë periudhave të stresit.
Shkaqet kryesore të dridhjes së duarve gjatë stresit:
Aktivizimi i sistemit nervor simpatik: Kur jemi të stresuar, trupi ynë aktivizon sistemin nervor simpatik, duke çliruar hormone si adrenalina dhe kortizoli. Ato përgatitin trupin për një reagim të shpejtë ndaj rrezikut, duke rritur rrahjet e zemrës dhe presionin e gjakut, gjë që mund të shkaktojë dridhje të duarve .
Tendosja muskulore: Stresi shpesh shkakton tension në muskuj, veçanërisht në duar dhe krahë. Ky tension i vazhdueshëm mund të çojë në dridhje të pavullnetshme.
Rritja e ndjeshmërisë ndaj stimuluesve: Gjatë stresit, trupi bëhet më i ndjeshëm ndaj substancave si kafeina, e cila mund të përkeqësojë dridhjet e duarve .
Si të menaxhoni dridhjet e duarve të shkaktuara nga stresi?
Teknika të relaksimit: Praktikimi i frymëmarrjes së thellë, meditimi dhe joga mund të ndihmojnë në uljen e stresit dhe, rrjedhimisht, në reduktimin e dridhjeve .
Reduktimi i konsumit të kafeinës: Kufizimi i marrjes së kafeinës mund të ndihmojë në uljen e ndjeshmërisë së trupit ndaj stimuluesve që përkeqësojnë dridhjet .
Ushtrime fizike të rregullta: Aktiviteti ndihmon në lirimin e tensionit muskulor e përmirëson mirëqenien e përgjithshme.
Konsultimi me profesionistë të shëndetit mendor: Nëse dridhjet janë të shpeshta dhe shqetësuese, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë profesionale për të adresuar shkaqet themelore të stresit.
Në shumicën e rasteve, dridhjet e duarve të shkaktuara nga stresi janë të përkohshme dhe menaxhohen me ndryshime në stilin e jetesës dhe teknika të relaksimit. Nëse simptomat vazhdojnë ose përkeqësohen, është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek për të përjashtuar shkaqe të tjera mjekësore.

18 vite mik me topin e basketbollit! Drilon Hajrizi vjen me një rrëfim krejtësisht ndryshe

Ja dhjetë filmat që mund t’i (ri)shohësh në këtë ditë me shi

Vranësira dhe shi gjatë fundjavës, ja parashikimi i motit për sot

Shifrat tronditëse: Mbi 295 milionë njerëz në botë vuajnë nga uria

Google heq opsionin e famshëm pas 27 vitesh?

Studimi zbulon se çaji, manaferrat dhe ushqimet e pasura me flavonoide luajnë rol në “mosplakje”

Osmani takon Kaja Kallas në Tiranë: BE-së i kërkohet vendosmëri ndaj Kosovës

Rama mbyll seancën e parë të KPE: Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e mikut

“Duam paqe”, Von der Leyen: Ka ardhur koha të angazhohemi seriozisht
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim